یادی از شاد روان مــحــمــد هــاشـــم ارشـــادی

  محمد هاشم  ارشادی  فرزند عبدالقاسم  در یک  خانواده روشنفکر  و دانشمند در  شهر مزار شریف  ولایت بلخ  تولد یافت ٬ پدرش  عبدالقاسم  خان  مامور  وزارت  مالیه بود او چند فرزند با  تحصیلات عالی  به جامعه تقدیم  نمود  فرزندانش  مشعلداران  علم و فرهنگ بودند  هرگاه خدمات  فرزندان عبدالقاسم  خان را برشماریم  باید یک  کتاب  در باره  این  خانواده منور  بنویسیم  که در این  دنیای  هجرت  از توانم  دور است .

اما در این  فشرده  با ذکر نام  های  شان  بسنده  شده و در باره  شادروان محمد  هاشم ارشادی مکث  مینمایم .

اول – محمد طاهر خان کریمی  فرزند  بزرگ  عبدالقاسم خان  بعد از فراغت  لیسه باختر مزار شریف ٬مدت  زیاد در  فابریکه  حجاری  و نجاری   کابل خدمات ارزشمند را انجام داد.

دوم  – غلام  نبی  خان ناطق  بعداز اخذ لسانس از دانشگاه کابل  جهت  تحصیلات عالی به  انگلستان فرستاده شد و بعداز عودت بوطن  بحیث استاد در دانشکاه  کابل  ٬ دانشکده انجنیری ایفای  خدمت  نمود. الحمد الله  حیات  دارند و در  کابل  زندگی  مینماید.

سوم –  محمد کاظم  خان بارز  از لیسه  حبیبه فارغ شد و مدت  زیاد در وزارت زراعت  کار کرد و بعداٌ بحیث  امر ترویج  میر بچه کوت  ایفای خدمت  نمود و  در زمان  شورشهای  داخلی  به شهادت رسید.

چهارم –  محمد هاشم  خان ارشادی  فارغ  الحصیل لیسه حبیبه٬ لسانس  خودرا از دانشکده  حقوق  وعلوم سیاسی  اخذ کرد و بعد به  انگلسان  جهت  تحصیلات  عالی  رفت .

پنجم – بانو  نسرین  شهیم  یگانه  دختر  عبدالقاسم خان٬ در مطبوعات  کشور خدمات  زیاد  نموده  و اهل  مطبوعات با نام  این  بانوی  شایسته  و خدمات  وی  آشنایی دارند.

    مکث در باره  شادروان ارشادی گویای  از خدمات  صادقانه  او در بخش  مطبوعات  و سارانوالی  کشور جفا و نا ملایمات  در برابر صداقت  وی  در امور  کاری  خواهد بود.

وی  ازلیسه  حبیبه بدرجه  عالی  فارغ  و بعد شامل  دانشکده  حقوق  وعلوم سیاسی شد واز دانشگاه  کابل  نیز با اخذ درجه عالی   فارغ گردید . 

صداقت  و زبان  گویا و قلم رسای  ارشادی  مانع  کار وی  در بسا موسسات و سارانوالی  گردید  وی را خلاف  رشته  تحصیلی اش  به  کابل  تایمز مقرر کردند و در کابل  تایمز با شادروان  عبدالحق  واله  آشنا شد.

عبدالحق  واله  خود یک  انسان  فرهنگ دوست  بود و یگانه  شخصیتی  بود که کتاب  تیاتر  اروپایی را به زبان فارسی  دری  ترجمه  کرد و از خدمات وی   تمام  هنرمندان تیاتر مستفید  گردیدند. آشنایی  وهمکاری  وی  برای  آقای  ارشادی  منحیث یک  رهنما واستاد خوب  در  رابطه  با  مطبوعات گردید.

کار ارشادی  خلاف  رشته  تحصیلی و خلاف  توقع  در مصبوعات آغاز گردید و این  اتفاق  او را ازجمله  شیفتگان  مطبوعات گردانید و اما بعداز سه سال  کار در کابل  تایمز  وی را در سارانوالی کابل  مطابق  رشتته  تحصیلی اش مقرر نمودند  ُ تا جلو  قلم  و زبان  رسای  اورا  در نشرات  مطبوعاتی  گرفته باشند. اما دیری نگذشت که  با استفاده  از  یک  بورس تحصیلی  جهت  اخذ ماستری  به  کشور انگلستان  فرستاده شد .

  از آنجایکه  او در آغاز  ماموریتش را با کار مطبوعاتی شروع  کرده  بود٬ رشته  تحصیلی  حقوق را به  فرهنگ  و مطبوعات  تبدیل  و ماستری  خویش را  در  رشته  مطبوعات  اخذ کرد ٬

بعد از برگشت بوطن  در ریاست  رادیو  افغانستان  در مدیریت عمومی  نشرات  خارجی  مقرر گردید و متصدی  برنامه ( جوانان در  خارج ) شد.

وی  برای  محصلین  افغان  که در  خارج زندگی  داشتند٬از فرهنگ ٬کلچر و روی  دادهای داخلی  و جهانی  بطوری مقاسیوی  مینوشت و جوانان را در  خارج  کشور  اگاهی  میداد..  او یگانه  فرد ی  بود که  خود  مینوشت ٬ نطاقی  میکرد و پخش  مینمود و برعلاوه  این  وظیفه  نطاق  اخبار  انگلیسی  نیز بود.

از انجایکه  مرحوم ارشادی  به  لیاقت  وهمت والای  خویش  به سرعت  پیش میرفت ٬ مورد  خشم  حسودان مطبوعات قرار گرفت و  او را از مدیریت  نشرات  خارجی به مدیریت  روزنه  ریاست نشرات  رادیو به  حیث  عضو  تحت  مدیریت  خانم  پروین  علی  مقرر کردند . در این  دفتر مسولیت های  بیشتر روی  شانه  های او گذاشته شد.  وظایف  بیشتر و پروگرام  های  زیادی را  مینوشت  و مسوولیت  نوشته  پرودیسران  دیگر را نیز  بروی  محول  ساختند.  رادیو افغانستان  منحیث  یگانه دستگاه تبلیغاتی  زبان  حکومت  بود و معمولا از  طرف  مقامات  حکومتی  کنترول ونظارت  میگردید ُ روی  این  دلیل  مرحوم ارشادی  شدیداٌ تحت  کنترول و مراقبت  قرار گرفت٬ تا افکار مدبرانه و آزاد منشانه  او از ورای  رادیو  و اخبار  پخش  و نشر  نگردد.  مناسبات و رابطه  همکاری  وی با آمرش  در آنوقت خدشه دار گردید .

شادروان  غلام  حضرت کوشان  که بحیث  امر  نشرات ریاست  رادیو  افغانستان ایفای  وظیفه  مینود و  ارشادی  را از دوره  دانشگاه  کابل  که  هم دوره و هم صنفی  دانشکده  حقوق  بودند و باهم  یکجا از دانشکده  حقوق  فارغ  شده  بودند٬ دقیق  میشناخت ٬ وی را مشوره میداد . 

مرحوم  ارشادی  برای ادامه  وظیفه  دوباره  در سارنوالی  کابل تقرر حاصل  کرد. و در کنار وظیفه  سارنوال  برای جراید و روز  نامه  ها مینوشت.

وقتیکه  داکتر حیدر  مسعود  بحیث ریس  عمومی  ریاست رادیو تلویزیون  ایفای  وظیفه  مینمود ٬ به  اثر مشوره  دکتور محمود  حبیبی  اورا  دوباره به رادیو تلویزیون ملی  خواست و بحیث  مدیر نطاقان  رادیو تلویزیون مقرر نمود.

وی  در این  پست  تا آخر عمر یعنی تا زمان  برگشت مجاهدین  بوطن بدین  وظیفه ادامه داد.

شادروان  ارشادی  یک  انسان  متواضع ٬ مهربان  و صادق بود  که کارمندان  تازه کار را با مهربانی  رهنمایی مینمود و  گویا  وظیفه  وجدانی  خود میدانست  تا دست  نو واردان  را گرفته  آنهارا به  پختگی  برساند. او عقیده داشت  که هر جوان باید  برای  ارتقای  مسلکی  خویش  زمینه کار داشته باشد تا ذهنش ثیقل  گردد و اندوخته  های  علمی  از قلمش  تراوش  نماید  و جامعه ازآن مستفید  گردد.

  اما بدبختانه که  این  روحیه  در مطبوعات کشور ما وجود نداشت  و روشنفکران  که تازه بکار  مطبوعاتی  آغاز  میکردند قلم وافکار شان شدیداٌ تحت  سانسور  حکومت  قرار میگرفتند تا در چهار  چوپ ذیق  حکومتی و با اشاره  انها و بنفع  آنها  بنویسد  و جامعه را شعور  سیاسی  ندهند.

شادروان ارشادی  از جمله  روشنفکرانی  بود که  ساحه  مطبوعات  با سانسور های  شدید برایش  تنگی  میکرد و قلمش در کنترول  حکومتی از تراوش  وسیع  باز میماند.

متاسفانه  مرحوم  ارشادی با این  همه  مشکلات  به  تکلیف  سرطان  متبلا  گردید و به  پاکستان  جهت تداوی  رفت و در شهر پشاور در یکی از  شفاخانه  های  شهر تحت  معالجه قرار گرفت  با تاسف  داعیه اجل را لبیک گفت  و در شهر  پشاور بخاک سپرده  شد . انا لله  و انا الیه راجعون

شادروان  ارشادی  یکبار  ازدواج  کرد و چهار فرزند ازوی  باقی  مانده  است . فرزندانش نیز مانند خودش  از علم ودانش  بهرمند  میباشند . اما متاسفانه  مانند عده ء از هموطنان  ما در هجرت  بسر میبرند.

روح  مرحوم  ارشادی شاد باد و خدوند برای  فرزندان وخانواده اش  زندگی  پر سعادت و با صحت  نصیب  گرداند.

میزان  ۱۳۹۰  کانادا