زندگی نامه کاندید اکادمیسن پوهاند میرحسین شاه مورخ شهیر، یکی از پیشگامان و پرچم اداران تحقیق وادب و رئیس اسبق دانشکده اسبق ادبیات وعلوم بشری دانشگاه کابل

پوهاند میرحسین شاه منسوب به یک خانواده منور والیت قندهار است. میر عبدالجواد، پدر پوهاند میرحسین شاه از زمرۀ اولین روشنفکران قندهار بود که در راه ایجاد نظام نوین دولتی و معارف عصری در قندهار خدمت نمود. خانواده پوهاند استاد میرحسین شاه مورد احترام گسترده مردم بوده است. کاندید اکادمیسن میرحسین شاه در 16 جدی1303 مصادف 6 جنوری 1925 میالدی در شهر قندهار تولد شده است، بعد از اتمام تحصیالت ابتداییه و متوسطه قندهار، به کابل آمده، از لیسه حبیبیه فارغ شد. از جمله اولین شاگردان فاکولته ادبیات که به تازگی در دانشگاه کابل ایجاد شده بود، و پیش آهنگان ادب و فرهنگ کشور در آن شامل بودند، می باشد.

استاد دانشکده ادبیات را در سال 1327 هجری شمسی )1949م( به پایان رساند و برای تحصیالت عالی در یونیورسیتی لکنهو به هندوستان رفت و در سال 1954 از دانشگاه لکنهو در رشته تاریخ ماستری گرفت.

در سال 1334 هجری شمسی )1956م( پروفیسور میرحسین شاه در کدر علمی فاکولته ادبیات دانشگاه کابل شامل شد و در مدت بیشتر از بیست و پنج سال در کنار تدریس و آموزش هزاران شاگرد، تحقیق و تالیف کتب، رساله ها و مقاالت فراوان نوشت که در مطبوعات افغانی و بین المللی نشر شد.

پوهاند میرحسین شاه مدت مدیدی رییس دانشکده ادبیات بود و موفقانه تالش نمود تا این دانشکده و دانشگاه کابل از طریق توأمیت و ایجاد رابطه اکادمیک با موسسات معتبر پژوهشی جهان، حیثیت و اعتبار شایسته ای را در میان دانشگاه ها و موسسات تحقیقات علمی و پژوهشی کشور های منطقه و جهان حاصل نماید.

پروفیسور میرحسین شاه در تدویر و مدیریت سیمنار ها و کنفرانس های پژوهشی بین المللی در افغانستان، نقش مؤثر و بارز داشته و به حیث پروفیسور شناخته شده ای ادب و تاریخ افغانستان و همواره از نهاد های فرهنگی و علمی افغانستان مثل دانشگاه کابل، وزارت اطالعات و فرهنگ و انجمن تاریخ در مجامع علمی و فرهنگی در آسیا، اروپا و امریکا نمایندگی کرده است. استاد با اکثر مورخین و شرق شناسان معروف خارجی آشنایی نزدیک داشته و در تعداد زیاد از کنفرانس های بین المللی و سیمینار های پژوهشی درباره تاریخ آسیای میانه و جنوب آسیا، در امریکا، اروپا و آسیا شرکت نموده است و نقش بسیار برجسته در ارتقای مقام اکادمیک دانشگاه کابل که در آن زمان یک نهاد علمی-

پژوهشی در سطح منطقه بود، داشته است.

نشریه های ادبی و پژوهشی دانشکده ادبیات کابل که زیر نظر پوهاند میرحسین شاه نظر می شد، میان پژوهشگران افغانستان، ایران، تاجکستان، هندوستان و کشور های فراتر خواننده فراوان داشت و دارد. پروفیسور میرحسین شاه در گسترش همکاری های متقابل و ایجاد توأمیت پژوهشی میان دانشمندان افغان و دانشگاه کابل با دانشگاه های خارجی و موسسات علمی بین المللی نقش فعال داشته، خود مدتی به حیث پروفیسور در دانشگاه هایدلبرگ آلمان تدریس نموده است. کاندید اکادمیسن میرحسین شاه عضو برجسته اکادمی علوم افغانستان، عضو فعال آرشیف ملی، عضو دیرینه انجمن تاریخ افغانستان، عضو شورای عالی پوهنتون کابل، عضو مسلکی کمیته باستان شناسی افغانستان، مشاور وزارت تحصیالت عالی، مشاور وزارت اطالعات و فرهنگ، عضو وابسته آرشیف ملی هند در دهلی جدید بوده است و آشنایی او با اسناد تاریخی و آرشیف های مربوط تاریخ افغانستان

و هند و جغرافیای تاریخی منطقه، کم نظیر است.

کتب، آثار و مقاالت پوهاند میرحسین شاه در داخل و خارج افغانستان نشر شده است که برخی از این آثار قرار ذیل است:

1 .احوال و آثار قاضی حمیدالدین بلخی- نشر شده در اندونیریکا در پوهنتون کلکته هند

2 .تاریخ افغانستان در دوران مغول- انجمن تاریخ افغانستان

3 .خالصه مریدالدین- با مقدمه و تحشیه میرحسین شاه- نشر شده شعبه پشتو، دانشکده ادبیات- دانشگاه کابل

4 .حدود العالم با ترجمه حواشی پروفیسور مینورسکی نشر شده دانشگاه کابل، چاپ دوم در ایران

5 .امیرعلی شیرنوایی- طبع اول انجمن تاریخ، طبع دوم وزارت اطالعات و فرهنگ

6 .احوال و آثار عبدالقادر بیدل- دانشکده ادبیات، دانشگاه کابل

7 .جغرافیه نویسان مسلمان- ترجمه

8 .انگلستان و افغانستان-ترجمه

9 .تاریخ هند در قرون وسطی- شعبه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه کابل

10.تاریخ علوم عقلی در افغانستان- جزوه درسی، شعبه تاریخ، دانشکده علوم اجتماعی

11 .تاریخ نویسی در افغانستان تاریخ -جزوه درسی، شعبه تاریخ، دانشکده علوم اجتماعی

12.جغرافیه نویستان عرب )ترجمه(- دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه کابل

13.تاریخ از دورۀ سدوزایی ها در کتاب تاریخ مدنیت های آسیای میانه از نشرات یونسکو

اشتراک در کنفرانس ها:

1 .روابط هند – دهلی جدید

2 .بیست وششمین گنگرس مستشرقین- هند

3 .تفحص در کتب خطی پشتو و فارسی- دانشگاه لندن، موزیم بریتانیا، اندیا آفس، دانشگاه کمبریج و آکسفورد

4 .سیمینار تربیتی دانشگاه مینی سوتا- ایاالت متحده امریکا در دانشگاه مینی سوتا

5 .سیمینار دوره کوشانی افغانستان- وزارت اطالعات و فرهنگ، کابل

6 .سیمنار عالمه سید جمال الدین افغانی-کابل

7 .سیمینار بین المللی عبدالرحمن جامی-کابل

8 .مطالعه و تحقیق در روابط افغانستان و هند- آرشیف ملی هند، دهلی جدید

9 .سیمینار یونسکو در مورد آسیای مرکزی در قرن بیستم- عشق آباد

10.سیمینار امیر خسرو دهلوی- وزارت اطالعات و فرهنگ، کابل

11.سیمنیار امیر خسرو دهلوی – دهلی جدید، هند

12.جستجوی متون خطی تاریخ افغانستان در کتابخانه های موزیم دهلی، آرشیف ملی هند و کتابخانه پونه.

13.سیمینار تیموریان هرات، شهر تاشکند، سمرقند، بخارا )اتحاد شوروی سابق(

14.گنگره ساالنه مورخان هند، دهلی جدید

15.ایراد لکچر ها در دانشگاه هایدلبرگ آلمان و سایر سیمینار های ملی و بین المللی در داخل و خارج از کشور.

پوهاند میرحسین شاه از سال 1373 هجری شمسی )1995م( بدینسو در حوزه خلیج سانفرانسسکو، در ایالت کالیفورنیای ایاالت متحده امریکا زندگی می کرد. اکادمیسین پوهاند میرحسین شاه در سالیان مهاجرت فصل مهم از کتاب تاریخ مدنیت های آسیای میانه ، چاپ یونسکو در پاریس را درباره تاریخ افغانستان نگاشته است.

استاد چندین مدال خدمت در داخل و خارج از افغانستان به شمول مدال پوهنه از دولت پادشاهی افغانستان و مدال میر مسجدی خان را از جاللتمآب حامد کرزی دریافت کرده است.

استاد پوهاند میرحسین شاه متاهل بودند، خانم او ذکیه شاه و پسر ارشد او سید طیب جواد سفیر افغانستان در بریتانیا است.

برگرفته از سایت رسمی شادروان میرحسین شاه خان.