رهبران کج آهنگ سیاست فرهنگی ُ نباید زبان های ریشه دار ملی را مسخ کنند: اکادمیسین دستگیر پنجشیری

      شمشیر  قلم  گرفته ، فرزند وطن 

  دلبند عزیز  میهن  و  ما در   من   

راند زدیار و ” زخم  خونین ”  جهان   

  خصم  وطن  مردم   بی گور و کفن 

    ” فروغ  هستی ” 

  مسخ  –  ( بفتح میم  )  ،  واژه ی  عربی است .  ودر  فرهنگ  مفصل  و مصور  عمید  : ”  د  گر گون کردن  صورت  وبرگرداندن آن   بصورت  زشت ” باشد (1) 

  با آگاهی ژرف ،  ازین آموزشها  ، فرزندان همه اقوام وقبایل  برا بر  حقوق  افغانستان مستقل  وتجزیه ناپذیر ما  ،میتوانند و   باید ، بار نگ وبو  و زبانهای ویژه ی خود  ،درکنار همدیگر  آزادانه کار وپیکار نمایند ودرغنامندی  گنجینه های خرد وزبانهای  ملی کشور ،  تلاشهای  آفریننده وخلاق کنند                                                                                                              اگر که  احکام  مواد  شانزدهم ، چهل سوم وچهل وهفتم  قانون اساسی دولت اسلامی ، سیاست  فرهنگی  ضد دموکراتیک  دوران استبداد استعماری  امارتی  وسلطنتی افغانان را  منسوخ کرد   ( ازبین  برد ، فسخ   کرد )

 و  راه رشد دانش ،  فرهنگ  ، زبان وهنرها  را برای شهروندان همه گروههای قومی ومذهبی افغانستان   روشن و  هموارساخت   ولی رهبران کوتاه نظر  سیاست فرهنگی  دولت اسلامی به ویژه  آقای کریم خرم سابق وزیر  فرهنگ ،   با شماری از نماینده گان  فرکسیونهای   پارلمانی وحامیان آشکار وپنهان آنان ،  درمقامات  رهبری  دستگاه دولت تمامیتخواه  کنونی  ، خلاف این  ا حکام قانون اساسی و ارزشهای اعلامیه ی حقوق بشر  بازهم ؛  با همان شیوه های  منسوخ دوران استبداد استعماری ،  قبیله سالاری و زمینداری -اربابی ،به  اداره های دولت ، بخش خصوصی ژور نالستان ، سخنوران دانشمندان   استادان دانشکده ها ،دانشگا هها ی سده ی بیست ویک   و به کارمندان  نهادهای  فرهنگی ،  مطبوعات  دولتی  وبخش خصو صی ، گستاخانه امرونهی صادرمیکنند     که  ؛  نوشتن ”  دانشگاه ” ، ”  دانشکده ”   ” نگارستان”  ،  دانشجو  ” ، دانش   دا نشمند ، دانشیار  دانشور و  دانش آموز ، و  دیگر   نامهای  ریشه دار مکانها  و مراکز آموزش وپرورش  فرزندان مردم  میهن ، گویا  همه   ” بدعتهای”  ضد وحدت ملی  و  ” اصطلاحات خارجی! ”   میباشد                                                                                                     و به این   نیرنگهای کهنه استعماری،  ،  سیاست  استثناء طلبی قومی ،عظمت طلبی نژادی  تفرقه ی قومی  وخصومت زبانی ،   مذهبی   وظلم ملی خود را بازهم تداوم می بخشند                                                                                                           و با  پاشیدن  دانه  های  تلخ  ” تعصب ” ( 1) و  ” عصبیت ” قبیله سالاری   ( 2)  با   خشونت و   دید خیره ی  طالبانی   ، بیهوده  مانع  رشد  آزاد زبانها   ادبیات وهنرهای شهروند ان برابر  حقوق  ، همبسته گی ملی  ودوستی پایه دار همه گروههای قومی  افغانستان میشوند    .                                                                   با چنین گرایش و تفکر منحط  خود بزرگ بینی واپسگرایانه   ،  اعتدالی ترین تاجیکان  ،  هزاره گان  ،  ازبکان ”   ترکتباران “،    بلوچان نورستانیان   پامیرییان  پشه ییان  اهل هنود   وتمامی   فارسی زبانان  افغانستان و   حوزه ی فرهنگی  مارا  به  جوش  و خروش می  آوردند  تا علیه  این همه بیدادگری   آشکار  قومی قبیله یی  فرهنگی وتبعیض  نابه هنجار زبانی  ،فریاد اعتراض صلح آمیز خودرا از طریق رسانه های یک سر وهزاران زبان الکترونیکی ، درگوشه گوشه ی  افغانستان وجهان بلند  وبلند تر نمایند    .   وبه این وسیله ی دموکراتیک  وانسانی میخهای  دیگری برتابوت تفکر قرون وسطایی   دشمنا ن  رشد وگسترش زبانها  ی گشن بیخ وبسیار  شاخه  وبرگ    ملی  و میراثهای  فرهنگی ریشه دار مردمان برابر حقوق  میهن  ما  بکوبند .  

.مدارک                                                                            ………………………….. 

  (  1)  تعصب –  ع   . جانب داری کردن  ازکسی  ،  بچیز دلبسته بودن  وسخت ازان دفاع کردن .  

( 2)   عصبیت  –  ع  .  شدت تعلق شخص  به قوم  و جماعت یا مرام ومسلک  خود وجدیت وتعصب در ین امر؛  صفحه  730 ، فرهنگ  عمید     

  پیشینه  ی اصطلاحات                                                                                                                          نخست باید دانست که  بخشی از ین  ” اصطلاحات نظامی  واداری !” دردوران امیر شیرعلیخان به زبان پشتو  وضع  وبه خط خوش  قاضی قادرو منشی مجهوالهویه  امیرافغان  نوشته شده است .

با یک نگاه سطحی  به  فرهنگهای  زبانهای   پشتو ،  فارسی  وعربی  میتوان  به این  حقیقت روشن  آگاهی یافت که  :   “اصطلاحات نظامی ” دوران  امیر شیرعلیخان  ترکیبها ی اضافی وتوصیفی ای میباشد که  از واژه های  زبان فارسی  وعربی  به پشتو  ترجمه  وبرگردانی شده است 

  بنابرین هیچیکی از ین ترکیبها  را    نمیتوان  مصطلحات نظامی واداری  خالص زبان ملی پشتو   پنداشت  

نخستین رساله ی مدون ” اصطلاحات  ”  قاضی قادر و ، منشی مرموز دربار شیرعیلخان   درکتابخانه ی نسخ خطی وزارت اطلاعات وفرهنگ  حکومت                    پاد شاهی افغانستان محفوظ بود ه  است    ا مید  که این نسخه ی منحصر به فرد     اصطلاحات  به  اصطلاح  “ملی  ” ،  در   گنجینه  ی نسخ  خطی وزارت فرهنگ از دستبرد  تنظیمهای  تندرو  افغا  ن ،  جرنیل  حمید گل  انگلیس مشرب  پاکستانی  و دیگر  اربابان  غنایم دوسوی  مرز دیورند  در  امان باشد   .                                                                                                                                              آنچه که ازین تلاشهای  ناکام  رهبران سیاست فرهنگی  افغان تبار کشور  ، برای نسلهای امروز به میراث ماند ه است همانا  دانه ها ی تلخ  تعصب پرحرارت قومی  تفرقه ی قومی  ،  وبرتری جویی  قومی وقبیله سالاری  میباشد  که  دردوران “استبدا د کبیر وصغیر”  و همزمان با طغیان فاشیزم هتلری در اروپا ؛   هفتاد  واند  سال پیش  ازسوی  سردار محمد  نعیم،   وزیر نیم خام  (18 ساله  )  معارف –  ومحمد گل مهمند  ،  افسر   متعصب  نظامی  کاشته  شده است  پشتو  تولنه   و کورسهای اجباری  زبان  پشتو  ،   دربرابر  آموزش وپرورش    فرزندان   نزدیک به  چهل  اقلیت ملی  برابر حقوق کشور  به سنگ اندازی آغاز نهاد   این  پالیسی  ،  دردهه ی قانون  اساسی دوران   (  دموکراسی تاجدار! )  قانونیت  یافت  ودر دوران دکتاتوری  فردی  ”  جمهوری اول ”  سردارمحمد داود   صدراعظم   بیش از پیش  بیداد  کرد                                                                  درفردای  پیروزی  قیام مسلحانه  ی هفتم ثور میان رهبران   دو جناح   خلق و پرچم خلاف تصامیم کنفرانس  12 سرطان  1356  خورشیدی  مبارزه  برای  تصرف قدرت  های کلیدی  دولت   جمهوری  دموکراتیک خلق افغانستان  آغاز یافت   من  که کارمند  وزارت  کلتور و قبلا معلم داوطلب  زبان فارسی صنوف  دوازدهم  دارالمعلمین   کابل بودم  در آغاز   به  حیث  وزیر  تعلیم وتربیت تعیین شدم  . زنده یاد  محمد  طاهر  بدخشی که    کارمند شایسته  ریاست  تاءلیف  وترجمه بود  به ریاست ا ین اداره  تعیین گردید   هنوز چهار ماه  از خدمت صادقانه ی اوسپری نشده بود که  پس  از برکناری  زنده یاد  ببرک کارمل  ودیگر  اعضای رهبری پرچم  وتبعید  آنا  ن به خارج ،  به سرنوشت  محترم   سلطانعلی  کشتمند گرفتار   وبدون هیچ گناهی با  فرزند  جوان  ودیگر  یاران و هواداران  فساد ناپذیر  خود به زندان  افتاد     ومرا  نیز  از وزارت   معارف  سبکدوش  وبه فرمان  روانشاد  نور محمد تره کی    بدون   هیچگونه دلیل منطقی  به حیث   وزیر فواید عامه  تعیین  و  تبدیل   کردند  ولی  در مدت  کوتاه   زنده گی فرهنگی  خویش در وزارت  تعلیم  وتربیت  درجریان  جنگ قدرت  میان رهبران  دوجناح عمده  حزب ودولت    درهمان هوا و   فضای دود آگین  و    باشناخت  نیازهای  آتشین فرزندان  مردم  ،   بیدرنگ ، لغو کنکور استعدادکش صنوف  هشتم    دوران   حکومت    سردار   محمد  داود  را  ازطریق رادیوافغانستان    اعلان  کردم .  نزدیک  به یک ملیون  دختر وپسر ی که دردوران حاکمیت   سردارمحمد داود ، تازه    ازحق آموزش وپرورش  دوره ی لیسه  محروم  شده بود.  بدون  هیچگونه  قید وشرطی  از حق   تعلیم وتربیت   مجانی  بهره مند گردید  . وزنده گی  نوین  آموزشی خودرا  یکجا  به اشتراک  فعال  مادران  یا   پدران خویش  در  لیسه ها ی گوشه گوشه ی  کشور باشور  نشاط  وهیجان  انقلابی   جشن  گرفتند  .                                                                                                  کورسهای  اجباری  درس  پشتو ی  دوران  وزارت   سردار محمد نعیم  لغو گردید .  اکادمی  پشتو   به اکادمی   علوم   جمهوری  افغانستان ارتقاء یافت    زمینه های  پژوهشهای  علمی  برای  فرزندان     همه  قبیله  ها و قومهای  واقلیتهای  ملی   برابر  حقوق  افغانستان  برای نخستین بار درتاریخ افغانستان   مهیا گردید  اگر  دردوران 47  سال  سلطنت خاندان  نادر  -داود  صرف  یکهزار  ونه  صد تن از محصلان  ممتاز  معارف ( سالیانه 40 دانشجو)   از  حق  آموزش وپرورش  عالی  ،  درکشور های  خارج   برخوردار شده بود  ولی  دردوران  حاکمیت حزب  دموکراتیک خلق  به اساس  پروتوکولی  که  با  معین   وزارت  تحصیلات  عالی  اتحاد شوروی برای یک  دوره ی پنجساله   امضاء  شد سالیانه  ششصد  محصل  ممتاز (  12برابر دوران سلطنت محمد ظاهر شاه )  ،  بدون  تبعیض  جنسی  قومی وقبیله  یی  ،  شهری وروستایی  ، و حق   آموزش وپرورش عالی  در رشته  های مختلف  علوم  ، برخوردار  شد   وطی پنجسال نزدیک به   سه  هزار  ازدانشجویان   ممتاز  گوشه گوشه ی افغانستان  ودوبرابر   دوران  سیطره  ی خاندان  نادر- داود    دررشته  های  گونه گون  علوم  آموزش وپرورش یافت  ( آقای مسکینیار  به هنگام  برجسته کردن نقش رهبران قبیله ی خود  نباید خدمات  انقلابی  فرزندان  مردم افغانستان را   وارونه  جلوه دهد  وکور کورانه آب  در آسیاب دیوانه گان  قدرت بریزند )                                                                 درین  جنبش  فرهنگی   ؛ شاد روان   ،   مجید   زابلی  نیز  نقش  فعالی  ایفاء  کرد   بخشی  از  جایدادهای  غیر منقول  وچهارصد  ملیون  افغانی   نقد خودرا   به وزارت معا رف اهدا  ء  نمود  وطی  یکسال  هفتصد  مکتب  متوسط عالی    وکثیرالاستفاده  به مقیاس  ملی وبا خشت پخته وعصری برای  دانش آموزان  گوشه گوشه ی  مردم  افغانستان     آباد شد                                                                                             دردوران  رهبری زنده یاد  ببرک  کارمل  و دکتور نجیب الله  نیز  جنبش  فرهنگی افغانستان   سمت وسوی  اوجگیرنده وگسترش  یافت فرزندان  زحمتکشان افغانستان ( دختران وپسران )     درعرصه های لشکری وکشوری  ازحق  آموزشهای عالی تا درجه  ماستری  و داکتری    برخورد ار  گردید                                                                                                    و لی پس از  سقوط    حاکمیت   دکتور  نجیب الله  و آغاز  جنگهای   غیر عادلانه  ی قبیله   یی   قومی محلی   منطقه یی  مذهبی   نژادی  به ویژه    در دوران  حضور ونفوذ  ملا  عمر   و  طالبان  ظلمت  ، سوکمندانه  نهضت فرهنگی  کشور    سمت وسوی نژاد پرستانه  و  سیطره جویانه  ی   قومی و  قبایلی بیشتری   کسب کرد .                                                                                                  جان سخن  درین واقعیت نهفته است  که حد اکثر این  به اصطلاح ” اصطلاحات! ” خام جوشیها ی دو ران فدراسیون قبایل افغان ،  همه واژه های  فارسی ای میباشد  که به زبان پشتو ترجمه شده اند  و مفهوم  واقعی  اصطلاحات اداری و نظامی را بطور قطع افاده نه میتوانند . زیرا  ”  مصطلحات  جمع  مصطلح  واژه ی عربی است (  بضم میم  ،فتح تا ولام )  واصطلاح شده ،  کلمه ای که درزبان جمعی ازمردم ، غیر از معنای حقیقی  خودش ، برای موضوع  ویژه   و خاصی  متداول ورایج میشود .”

به گونه ی مثال  ؛درکمپیوتر اصطلاح  ” کلک  click “ اصلا صدای مختصری

میباشد که از بهم خوردن سم اسپ برزمین بلند میشود .یا   arrow ؛  ، تیر ،پیکان 

(سرنیزه )  وخدنگ  (  چوب سختی که ازان  تیر ، نیزه و ” زین اسپ  ” میساخته اند .

     ” من از شست او ،هشت  تیرخدنگ    بخوردم ننالید م  ازنام وننگ ” 

     ” حکیم  ابوالقاسم فردوسی ” 

 یا  اصطلاح   mouse   موش ،  مجاز ا   جست وجوکردن  وبازی دادن گربه   ،  پس از گر فتن موش  ومصطلاحات دیگری  را نیز میتوان  در  زبانها  ی ریشه  دار  افغانستان وخراسا  نزمین   یافت                                                                         همچنین  دردوران اوج طغیان  اندیشه های نژاد پرستانه  ی فاشیزم   هتلری  کار به جایی کشید که نامهای   تاریخی  “ایران ” ،  ” خراسان ”    وشرق مسلمان  ،   ازسوی  رهبران سیاست فرهنگی افغانستان  به ویژه  از سوی  سردارمحمد نعیم  وزیر کوتاه  نظر  معارف  افغانستان خلاف مطالبات برحق –   میر غلام محمد غبار فقید  ، استاد احمدعلی کهزاد   و استاد عبدالحی حبیبی ودیگراعضای  فرهیخته   انجمن  ادبی هفتاد واند  سال پیش از امروز  به  شهنشاه  فارس  حاتم  بخشی شد  وامروز  هردو نام  ” ایران  ”  و ” خراسان ” و  شرق مسلمان  ما ، باهمه بار  های معنوی    افتخارا ت  ومیراثهای  فرهنگی -تاریخی آن  در انحصار  رهبران سیاست فرهنگی –    ” فارس آخوندی  ” قرار دارد                                                 ولی درهمان  اوج  گرایشهای فاشیستی  هتلر   ومعا ملات  ضدملی  دربارهای  افغانستان و فارس  ،پروفیسور  یار  شاطر  با بانگ رسا ووجدان بیدارملی   فریاد برآورد که :-  ( کشورمارا ” فارس ”  بنا  مید ،    نه   ”  ایران ”  (  برگردان  : سالم سپارتک  ؛  تارنمای  آر یایی   06 ،  06 ،   18  . سویدن )  

  همگون سازی املای زبانها   

با   بیان  موجز این  داد وستد  های    تلخ تاریخی  خاندانهای سلطنتی افغان  وفارس  ، بدون  ترس از اشتباه   میتوان گفت که  :   افغانستان معاصر  ؛    بستر  رویش وپرورش ادیان مذاهب  زبانها وفرهنگهای  باستانی  خراسان ،  ایران   گذرگاه جهانکشایان وگرهگاه  تضاد ها و  برخورد تمدنهای مترایی   زردشتی زوری ،بودایی   اسلامی     میباشد 

در دل ود امان دره  های  نورستان  پنجشیر  کوهپایه ها  پامیر  هندوکش  سلیمان  سپین غر  و  کرانه ها ی آمو هریرود  هیلمند  بلخ  بامیان هرات تخار  سیستان ُغزنه  غور کاپیسا  ننگرهار ،کندهار پکتیکا  و  پروان کم وبیش ،  چهل زبان وادبیات شفاهی  جوانه زده ،   به شگوفه نشسته  پر برگ وبارشده وبخشی ازین گلهای کوهی  دربرابر تندبادهای زمانه ها  ،  مقاومت نتوانسته وپیش از رشد وشگوفایی پژمرده وپرپر شده است  ولی هریکی ازین گروههای قومی  به درجات متفاوتی  در غنامندی زبانها  ادبیات هنر گنجینه ها ی فرهنگی و در پاسداری آزادی  وطن کنونی  ما نقش فعالی  ایفا ء کرده اند  یکی ازین زبانهای گشن بیخ وبسیار شاخه وبرگ وبارکشورما ،  زبان فارسی دری است   این زبان در نتیجه ی مقاومت دادخواهانه  مردم  وحماسه های جاودان سخنوران  این سرزمینهای تاریخی ، به ویژه  به برکت اشعار نغز ودلنشین رودکی وشهکارهای ادبی  دقیقی بلخی  حکیم ابوالقاسم فردوسی  ناصر خسروبلخی  نظامی گنجوی ،  سنایی غزنوی عطار نیشاپوری مولانا جلال الدین (  خداوند گار بلخ )    شیخ سعدی ، حافظ  شیراز ی ، مولانا  جامی  هروی و   حضرت  بیدل  ،   

 درفش  کاویانی ، رزم  ،  داد ،  خرد ،  سخن ، زبان ، فرهنگ  ،  آزادی  واندیشه های عرفانی  را  برافراشته نگهداشته اند  .    هرچند دردوران  تجاوز حضور ونفوذ استعمار بریتانیای کبیر ومیراثخواران آن ،  ملل ومردمان  این حوزه فرهنگی به قلمروهای گونه گون  ونظامات سیاسی مخالف ومختلفی  مبدل وشوربختانه  با پرده های آهنین  مرزهای استعماری  و  سیمهای خاردار میراثخواران استعمار  بریتانیای کبیر ازهمد یگر جدا گردیده اند  ولی علیرغم این تند پیچهای  گذرا  و نا مساعد حوادث زمان  ، درفردای  استقلال افغانستان درنتیجه تلاشهای پرامید  مشروطه طلبان ازبندرسته  ، آزادیخواهان   دانشمندان و  استادان بیداردل  و پاکیزه مغز کشور ، معارف عصری به مقیاس ملی پایه گذاری شد  ، اگرکه  چراغ معارف عصری نیز درنتیجه ی مداخله دخالت حضور ونفوذ استعمار بریتانیا  وافزارها ی  مزدور آن، روبه خاموشی گرایید  وفرایند رویش وگسترش معارف نوین دردوران  “استبداد کبیر ”  سرد ا رمحمد هاشم صدراعظم  کند وکند تر گردید   ولی  علیرغم  این همه سنگ اندازیهای آشکار ونهان واپسگرایان ومهره های درشت استبداد استعماری ، برای همگونسازی املاء و نشانه  گذاری  زبان فارسی از سوی استادان سخندان وسخن سنج   وزارت تعلیم وتربیه   و دانشکده ی ادبیات دانشگاه  کابل گامهای سودمندی برداشته شد    ورهنمودها یی  نیز به آموزگاران ودانش آموزان دانشگاه کابل  و  وزارت آموزش 

وپرورش فراهم آمد .   به گونه ی مثال در  سال  1330 خورشیدی جزوه ی  درسی به نام   :                                                                          

  ”  بحث انتقادی بر املاء وانشای فارسی ” توسط زنده یاد   استاد دکتر عبد ا لاحمد جاوید تدوین گردید                                                                        

    پس از  دهسال ( 1340) رساله یی  دیگری   ،   درین زمینه  ،  به   نام –   ”  یک روش جدید در املای فارسی ”  توسط گروهی از استادان دانشکده  ی ادبیات ودانشمندان وزارت تعلیم وتربیت فراهم آورده شد .    این رساله  به روایت مستند   روانشاد استاد محمدرحیم  الهام  به سال  1342 خورشیدی  با اندک دیگرگونی   و  تعدیل به نام ”    روش جدید  املای دری   ”  به جای شماره ی هشتم مجله ی  ”  بخوان وبدان ” به نشر رسید . وسپس به سال  1355  با اصلاحات،  آراستن وپیراستن   بیشتری ازسوی دانشکده  ی ادبیات وعلوم بشری  به نشر سپرده شد  وآخرین بار  این رساله  به سال  1359  ازسوی استاد  لطیف ناظمی به حیث  جزوه ی تدریسی مورد تجدید نظر قرار گفت      چون درزمینه  ی  املا ء  ونشانه گذاری زبان دری بازهم  ناهمگونیها و اختلافاتی  پدیدار گردید. بنا برین  اتحادیه ی نویسنده گان جمهوری دموکراتیک افغانستان تصمیم گرفت  تا  برپایه ی دستآ ورد های زبانشناسی معاصر ،  تازه ترین  نظریات را بررسی نماید  ورساله یی را نیز  به  حیث  رهنمود فراهم  آورد .

 اتحادیه ی نویسنده گان جمهوری دموکراتیک افغانستان با شناخت  ناهمگونی املایی واژه ها ، پراگنده گی اشکال نوشتن کلمه ها ،دشواریها ،گونه گونیها  وتفاوت آشکار در زمینه های املاء و نشانه گذاری  وبا شناخت  ویژه گیهای  نظام ریشه دار وتحول یافته ی املایی ونگارشی زبان  فارسی   ،دست آ  وردهای تازه ی زبانشناسی    وپژوهشهای نوین  در زمینه های زبان  ادبیات وشیوه های نگارش برای جنبش سواد وسواد آموزی درکشور ؛ ضرورت همگونسازی املای  زبان فارسی  ونشانه گذاری را ،  دربرابر استادان  زبانهای دانشگاه  کابل  دانشمندان مرکز زبانهای اکادمی علوم  و منشیان مسلکی اتحادیه  ی نویسنده گان  قرار داد  وکمسیونی را متشکل ساخت  .                                                                                     –  زنده یاد اکادمیسین  دکتر عبدا لاحمد جاوید ،   – زنده یاد  استاد محمد رحیم الهام ،                                                             – استاد  محمد عمر زاهدی  ،  –  استاد واصف باختری منشی بخش شعر اتحادیه ی نویسنده گان ج.د.خ.،                                                                                                         – استاد اعظم رهنورد زریاب منشی بخش داستان نویسی اتحادیه ی نویسنده گان ،  استاد لطیف ناظمی ،                                                                                                                                                        واستاد پویا فاریابی ،  به حیث  اعضای این کمسیون  تعیین شدند  وبا سپاس فراوان باید یاد کرد که درجلسات کمسیون به صورت منظم اشتراک فعال میکرده اند  .  استاد  عبدالحی حبیبی ، استاد سرور همایون   و  محقق رضا مایل  هروی  نیز به حیث مشاورین   دربرخی از جلسات  فیصله کن اشتراک میورزید ه ا ند  .روان ایشان شادباد  

  جلسات متناوب وطولانی  اعضای اصلی ومشاور این کمسیون  نزدیک به  سه سال   رادربر گرفت .  درزمینه  موضوعهای گونه گون املایی ونشانه گذاری بحثهای علمی گفتگو های گسترده،  ژرف وتبادل نظرمیشد  .  فیصله ها وتصویبها توسط زنده نام   استاد  محمد رحیم  الهام  یاد دادشت میگردید . بنابر سفارش  اعضای کمسیون  سرانجام رساله ی : –                                                                  ” روش املای زبان دری پذیرفته ی اتحادیه ی نویسنده گان”  به اهتمام  استاد  پویا فاریابی بر رسی تنظیم تکمیل ونشرشد 

رساله ی “روش املای  زبان دری ”  برپایه ی  نتایج  پژوهشها  ،مطالعات  گفتگوها  ی علمی گزیده تر ین استاد ان زبان فارسی  زبانشناسان ونویسنده گان      با اعتبار کشور درسال  1363 با پیشگفتار وامتنانیه ی موجزی   به قلم اینجانب در مطبعه ی وزارت تعلیم وتربیت به  تعداد  10100 جلد طبع ونشرگردید –  متن  همان رساله  به کوشش  استاد پویا فاریابی  دردیاران غربت ودر لندن یکباردیگر  آراسته تر وپیراسته تر  شسته تر واز مثالهای  حشو وزواید پاکیزه تر شد  . وبر  متن  تجدید نظر شده ی آن  در دسامبر 1995 یادداشت موجز ی نوشت .     وسرانجام حروف چینی کمپیوتری ،  دیزاین  و  زمینه  تجدید  چاپ  این رساله  به ابتکار  دکتور   محمد سالم  سپارتک  ،  یکی از بنیاد گذاران  شایسته ی 

” کانون  روشنگران  افغانستان   ”    به شکل فایل پی .دی. اف .      p .d  .f              ا ز سوی سایت انتر نیتی  ” دانش پسند  ”  به نشانی  :

     p  e s a n d e –a f g h a n .com   d a n e s h http: //                                                                                

در جمهوری فدرالی المان به تاریخ07.03 . 2006        انتشار   یافت   و در دسترس فرزندان مردم    آزاده ی   افغانستان قرارگرفت                                        پوهاند رسول   رهین   نیز،   در   د یاران   غربت   به  نگارش   کتا بی      بنام   ”  املاء  وانشای زبان فارسی  ”   توفیق یافت  و آنرا  ازطریق تارنمای خاوران در دسترس  فارسی زبانان قرار داده است  

ولی  درحال حاضر از نشر ر ساله   ی  ”  روش  املای  زبان فارسی  ”   بیست وهفت  سال سپری شده است .                                                                                                    درنتیجه ی انکشاف روز افزون وسایل ارتباط همگانی  ،تکنالوژی پیشرفته ی طبع ونشر،  سرازیر شدن سیل تبلیغات  دیداری (  بصری ) ، شنیداری ( سمعی ) ازسوی ماهواره ها ودستگاههای یک سر وملیونها زبان انترنتی  به گوشه گوشه ی جهان  و  درنتیجه ی   پیشرفتهای  شگفتی  انگیز دانشها وتکنالوژی معاصر، جنبش سواد  وسواد آموزی ، گسترش مکاتب ، دانشگاهها  دانشکده ها  مراکز آموزش  

وپرورش  نیمه  عالی ، عالی  ، مهاجرتهای اجباری بیش از شش ملیون  از  

هموطنان ما به کشورهای همسایه ، منطقه و جهان   ، به ویژه   با ساختمان پلهای عصری روی دریای  پنج و  آمو،  آغاز فرایند  تمدید   قطارهای  آهن ایران ، افغانستان   وتاجیکستان   ،    انکشاف ترانسپورت موتری میان افغانستان ،پاکستان ،  ایران  وکشورهای  نو استقلال آسیای میانه   وتمدید گاز لوله ی ترکمنستان –  افغانستان  – پاکستان وهندوستان  ،  بدون ترس از اشتباه ؛   در آینده ی نه چندان دور  سیمهای خاردار  مرزها ی  کهن ،  قیود آزادی کش ،  تفتیش عقاید قرون وسطایی ، و تعصب خشونت آمیز  وتنگ نظرانه  زبانی وفرهنگی    به  یک سخن د یوارهای بلند  بی اعتمادی وخصومت ریشه دار دوران استعمار کهن  ومیراث خواران استعمار بریتانیای  کبیر  فرومیریزد   وبنیادهای دوستی همکاری فرهنگی  میان  ملل  ومردمان افغانستان ایران ، جمهوریها ی  تاجیکستان  ازبکستان ترکمنستان  ودیگر کشورهای عضو ایکونهاده  ونهادینه  میشود                                                                                                در باره ی  ضرورت تشکیل  فرهنگستان  :                                                                                               با شناخت  این گرایشهای اساسی  حرکت پیشرونده   تاریخ نوین   و گسترش زبانها  وادبیات گشن  بیخ   ملل ومردمان افغانستان ایران وتاجیکستان ازبکستان ودیگر کشورهای آسیای میانه  وکشورهای منطقه   پیشنهاد میشود که :  در افغانستان نیز فرهنگستا نی  تشکیل شود این فرهنگستان با فرهنگستان  ایران  وتاجیکستان ازبکستان ،ترکمنستان  و “خیبر – پشتونخوا”  وهند کبیر  روابط فرهنگی زبانی ادبی  برقرار کند   درگام  نخست برای تعمیم  وترویج روش همگون املایی  فارسی زبانان تاجیکستان افغانستان وایران ، در  دوسوی مرز دیورند وبلوچستان ،  تورکان  ازبکستان  ترکمنستان  وسپس  درهماهنگی  بخشیدن  ووضع مصطلحات  علمی و ادا ری این کشورها  از سوی شوراهای تصمیم گیری فرهنگستانهای   این حوزه ی   فرهنگی  تدابیر لازم روشن  اتخاذ شود                                                                                          

نتیجه : باید دانست  که  سیاست برتری جویانه  فرهنگی کنونی  افغانستان فاقد دورنمای  روشن و آینده ی درخشان است  رهبران کهنکار سیاست فرهنگی باید  به این حقیقت  ایمان بیاورند  که   :                                                                        

  ”  دردل دریا  گهر با  سنگها ست     فخرها  ،اندر میان ننگها ست  ”                                                                                                      “مو لوی جلا ل  الدین بلخی ”                                                                                               سخنگویان  سخن سنجان  سخندانان  وسخنوران    فرهیخته  ی همه  زبانهای ملی  ما   واین  سوهانهای  عمر مستبدان  زمانه ها ی امروز ، فردا  وفرداهای نوین اند  

 دیریازود  خلاف مقاومت  لجوجانه  حاکمیتهای مسلط  دوران   “خیمه سالاری  ” 

 ، افتخارات ملی ،   هویت ملی  ،   نام  ونشان  گمگشته  ،  واژه ها وگهرها  ی  درخشنده  ی زبانهای ملی  خودرا ازسینه سنگها  ودر ه ها ،  از دل دریاها ی  خروشان  وصحراها ی تشنه لب و ازدرون  خیمه گاههای  کوچنده گان وقلعه ها ی پوسیده  ی  دوران   زمینداری اربابی ،  این سرزمین  بیرون  خواهند  کشید      ودرنتیجه  ی پشتیبانی پرشور ودادخواهانه  جبهه ی فرهنگ نوین  ملی دموکراتیک  وپیشرو جامعه بلاکش خود ، بدون ترس از اشتباه   بر سیاست  برتری   جویانه  فرهنگی  ومیراثهای کهن   دوران قبیله سالاری  و  استبداد استعماری   غلبه خواهند کرد    و  رسالت  تاریخی  خودرا  ، درجبهه فرهنگ  هنر زبان وادبیات  پیشرو    دوران  معاصر  وبه همکاری رهبران با فرهنگ  نهادهای  فرهنگی ،   درسمت وسوی  حرکت  پیشرونده   تاریخ  ،  و  رشد  وغنای  همه زبانها  ی ملی   ازطریق  مطبوعات ورسانه های گروهی  افغانستان ،   با شایسته گی  ایفا ء خواهند کرد   وبه دوستی واتحاد  ملی  همه قبایل واقوام  برابر حقوق میهن مستعد به  تکامل ما بدون  ترس از پاسداران خرافه های قرون وسطایی ، تلاش پرامید  و  خدمت  بیداری بخش خواهند نمود                                                                                 به امید گسترش اندیشه های  پیشرو  آزادی ،دموکراسی ،ترقی صلح وبرابری حقوقی همه  خلقهای زحمتکش  به وِیژه برابری حقوقی گوینده گان  همه  اقلیتهای  ملی   ساکن  افغانستان  دموکراتیک  مستقل     واحد وتجزیه ناپذیرما .                                                                                            سرانجام  همانگونه که استاد پویا فاریابی  درپایان  رساله ی   :  –                                                                               ”  روش املای زبان فارسی دری پذیرفته ی  اتحا دیه  ی  نویسنده گان  ج.د.ا  ”        نوشته اند                                                                                             

  _   اصلهای زیرین درمرکز توجه  شورای  تصمیم  گیری فرهنگستان  بایستی  قرار  گیرد   :                                                                                                         –  ساختمان دستوری وواک شناختی   زبان فارسی  دری ،  _  آسانی آموزش وخوانش ،
_ آسان سازی نوشتن  وپرهیز از  نگاشتن صورتها ی ناهنجار واژه ها ،

_ هما هنگی  نسبی  بین صورتهای نوشتاری وگفتاری ، 

_ زبانشناسی معاصر ،  

_  دستیابی  به معیارهای  عام  وکاهش موارد خاص  املای                                                                      واحدهای آوازهای گفتاری 

  ————————————–
    1)  واک  :   ازشمار الفبای دری ”    آ ،   ا  ،  و  ، ی   ”   نمودار وا کها  ( واحدهای آوازهای گفتاری )  واول اند .  واولها را  در  عربی “حروف علت  ”  و “در زبان فارسی   دری  ” صدادار ها ”  گفته اند .  

   2 )  برای معلومات  بیشتر نگاه  شود  به ”  پیشگفتار الفبای  زبان فارسی دری  نوشته زنده یاد   استاد  محمد رحیم الهام  صفحه ی سوم  ” روش املای زبان دری  پذیرفته ی اتحادیه ی نویسنده گان  ”                                                        نشرکرده ی  ”  انجمن  نویسنده گان جمهوری دموکراتیک افغانستان  ”  مطبعه ی   تعلیم وتربیه ،کابل  –  1363  خورشیدی .             

            باعرض حرمت 

 اکادمیسین  دستگیر پنجشیری 

ایالت واشنگتن – امریکا 

یکشنبه 7 عقرب    1391 خورشیدی    برابر با   28اکتوبر 2012 ع