مبارک باد روز عشاق این فرهنگ دیرنیه سرزمین اریانای قدیم : جاوید روستاپور

Silhouette of man and woman in loveولنتاین یا روز عشق در آریانا کهن وجود داشته و این روز هنوزهم در ایران امروزی تجلیل می شو، تاریخ روزعشق در اریانای بزرگ، نه چون رومیان از سه قرن پس از میلاد، بل از بیست قرن پیش از میلاد، روزی موسوم به روز عشق بوده‌است. که در گاه شماری کنونی برابر است با ۲۹ دلو، یعنی تنها 4 روز پس از روز ولنتاین. این روز سپندارمذگان یا «اسفندارمذگان» نام داشته‌است.

ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه آورده‌ است که آریایی ها این روز را روز بزرگداشت زن و زمین می‌دانسته اند. فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان “روز عشق” به این صورت بوده است که در آریانا هر ماه را سی روز حساب می کردند و علاوه بر این که ماه ها اسم داشتند، هر یک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند. به عنوان مثال روز اول “روز اورمزد”، روز دوم، روز بهمن معنی “سلامت، اندیشه” که نخستین صفت خداوند است، روز سوم یعنی “بهترین راستی و پاکی” که باز از صفات خداوند است، روز چهارم یعنی “شاهی و فرمانروایی آرمانی” که خاص خداوند است و روز پنجم “سپندار مذ” بوده است. سپندار مذ لقب ملی زمین است. یعنی گستراننده، مقدس، فروتن. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندار مذگان را به عنوان نماد عشق می پنداشتند.