معلوم است که ما افغانها نظر باحساسات وطن پرستی و ملیت خواهی خود تمایل عمده باین داریم که هر چیز را صرف نظر ملی بودن یا نبودن ارزیابی نمائیمُ غافل از اینکه بسیار چیزهاست که از ساحه ملیت خارج شده وجه بین المللی یا بشری رااختیار مینماید. یکی از آن جمله علم است زیرا کدام علم ملی وجود ندارد. در واقع ملی آنست که یک سمبول واحد ومشخص بیک ملیت باشد تا توسط آن از ملل دیگر فرق و تشخیص شده بتواند از قبیل زبان ملی ُ بیرق ملیُ اتن ملی و امثالهم . اما وقتیکه یک عنصر بین دوملیت و یا چندین مملکت مشترک باشد ادعای ملکیت ویا ملیت آن مورد مناقشه قرار میگیرد و دراین صورت اصالت تاریخی آن باید درنظر گرفته شودُ هرگاه غرض از موسیقی ملی ُ اهنگهای فولکلوری باشد ُ اینها نیز از یک منطقه تا منطقه دیگر کشور متفاوت میباشند واین واقعیت در کشورهای همجوار بملاحظه میرسد.
هرگاه موسیقی راازنظر افاقی بنگریم ُ یک زبان بین المللی و جهان شمول بوده برای تفهیم آن بالفاظ ضرورت ندارد ُ همان طوریکه در یک نمایشگاه بزرگ هنری ُ مردم تابلوها ونقاشی ها رانظر به تجربه ُ ذوق و احساس خویش مقایسه ویکی را بردیگری ترجیع میدهند ُدرمورد موسیقی نیزکسب لذت مربوط به درجه فهم ُ آشنایی و ذوق هنری هرشخص متفاوت میباشد. اینکه چرا مردم افغانستان به موسیقی هندی ُ اعم از کلاسیک ُ غزل و فبلمی آن علاقه نشان میدهندُ بخاطر انست که یک وجه مشترک بین اهنگهای اغعانی وهندی موجود است.البته این علاقه دوجانبه بوده ُ موسیقی فولکلوری ما افغان ها نیز در هندوستان قابل درک وپسند قرار داشته ُچنانچه نغمه ء افغانی « انار انار » در معروفترین و محبوب ترین فیلم هندی بنام پاکیزه گنجانیده شده است.
کسانیکه انکشاف موسیقی افغانستان را وابسته به ورود چند هنرمند هندی در زمان این یا آن پادشاه قلمداد مینمایندُ به واقعیت مقرون نبوده بلکه کوتاه نظرانه میباشد. اگر موضوع عمیقاٌ مطالعه شود ملتفت میومیم که ارتباط بین موسیقی هند و افغانستان ریشهء تاریخی دارد.
به استناد تاریخ ُ نخستین سرودهای ویدی در حدود دوهزار قبل ازمیلادمسیح در سرزمین اصلی آریائیها انکشاف کرده و توسط مهاجرین آریائی ازمناطق بلخ وباختر بهندوستان رفته و به مرور زمان در آنجا پروسه تکاملی خودرا پیموده وگسترش یافته است. به اساس کشفیات باستانشناسی استفاده و حتی نواختن یک تعداد آلات موسیقی از قبیل رباب ُ توله ُ دایره ُ دهل و چنگ از قدیم درکشورما رواج داشته و در «سرگم» که الفبای موسیقی کلاسیک مرکب از هفت سُر عمده میباشدُ یکی آن بنام گندهارا یاد میشود و چنانکه میدانیم گندهار نام یک منطقه است در افغانستان باستان. در حقیقت بنیاد موسیقی هندی که مشتمل بر راگها ُ راگنیهای و تال میباشد براساس موسیقی محلی وفلوکلوری گذاشته شده است.که درآن علاوه از خود هندوستان ُ کشور ها همجوارش خصوصاٌ سرزمین افغانستان نقش بارزی داشته است. نفوس موسیقی افغانستان بالای نیم قاره هند به شمول پاکستانُ نه تنها از رهگذر اهنگ بلکه از ناحیه الات موسیقی نیز مشهود استُ زیرا آله موسیقی معروف هند بنام «سرودم مستقیماٌ با کمی تغیر از رباب انکشاف کرده ُ که ساز اصیل افغانی است واین واقعیت را استاد امجد علی خان سرود نواز معروف هند در مضمون زبان انگلیسی نوشته وسجره اجداد خود را که از افغانستان به هندوستان رفته بودند ُنیز بیان داشته است.
ادامه خواندن پرامون جهانی بودن موسیقی نوشته : پوهاند دکتور اسعد حسان غبار
