عبدالحسيب شريفي – تخار
شکار غیرقانونی پرندگان و ماهیها در شماری از ولسوالی‌های تخار نسل آنان را با خطر جدی انقراض و نابودی مواجه کرده است.ورسج، فرخار و رستاق از ولسوالی‌هایی هستند که ماهی و پرنده‌های زیادی از جمله کبک و چرده، به صورت گروهی در آن جا شکار می‌شود و پس از آن در شهر تالقان به فروش می‌رسد. از جانب دیگر شکار ماهی توسط جنراتور و استعمال بمب‌دستی در دریا، باعث کاهش و حتا از بین رفتن نسل ماهی در ولسوالی‌های متذکره گردیده است. احمد نوید، جوانی حدود 25 سال که در این روزهای گرم تابستان به‌خاطر تفریح به دره‌ی ورسج رفته است، می‌گوید که در بازارهای این ولسوالی باشندگان منطقه با فروش ماهی و تعدادی از پرنده‌های فصلی از مهمانانی که به تفریح می‌آید پذیرایی می‌کنند.نوید افزود که در این سفر تفریحی از ماهی دریای ورسج خیلی لذت برده است. دین محمد نبی‌زاده، باشندهی ولسوالی ورسج می‌گوید: «مردم ولسوالی ورسج سال‌هاست که به شکار کبک و ماهی علاقه‌مند بوده و برای شکار این حیوانات شگرد‌های خاصی هم دارند.»
به گفته‌ی او به جز گرفتن ماهی با چنگک دیگر روش‌ها را دولت منع قرار داده، اما هنوز هم شکار بی‌رحمانه‌ی ماهی‌های خالدار منطقه که یکی از انواع مرغوب ماهی نیز می‌باشد، توسط بمب‌دستی، جنراتور و تور (جال) ادامه دارد. این باشنده ورسج گفت که شکارچیان پرندهها برای شکار کبک، مکانی به نام «کازه» میسازند و کوچکی که توسط شکارچیان به شمایل طبیعی ساخته می‌شود، تور در آن پهن می‌کنند، روی تور با خاک پوشانیده می‌شود، کمی دانه گندم یا غله‌جات دیگر روی آن پاشیده می‌شود و یک کبک اهلی هم در آن مکان بسته می‌شود تا کبک‌های دیگر را به کازه بکشاند. وقتی کبک‌های وحشی آن کبک را می‌بینند که در حال دانه خوردن است، روی دانه‌ها هجوم می‌آورند، در مکانی که تور پهن است می‌نشینند و به این ترتیب شکارچی با کشیدن یک طناب همه کبک‌های روی کازه را در داخل تور شکار می‌کند.البته کبک در ورسج با تفنگ چرهایی هم شکار می‌شود که این گونه شکار برای انقراض نسل کبک خطرناک می‌باشد. مسوولان امور، مردم را متهم به بی‌توجهی در زمینه‌ی حفاظت حیات وحش نموده، میگویند که مردم در این زمینه، با دولت و ارگان‌های مسوول همکاری نمیکنند. سید ناصر محجوب، رییس ادارهی حفاظت از محیط زیست تخار با اظهار نگرانی از این موضوع می‌گوید: «شکار ماهی و نسل حیواناتی روبه‌انقراض، با وسایل مختلف غیرقانونی از جمله با جنراتور و بمب‌دستی در گذشته‌ها بسیار زیاد اتفاق می‌افتاد، اما اکنون کاهش یافته، ولی صددرصد قطع نشده است.» به گفته او به اثر تکثیر فرامین مقام ریاست جمهوری و نظارت پیگیر و تماس دوامدار با مقامات محلی در این ولسوالیها، شکار غیرقانونی نظر به گذشته خیلی‌ها کاهش یافته است. اما در ماورای کوکچه، مناطق ممنوعه‌ی سرحدی نیز وجود دارد که در این‌جا‌ها شکار حیوانات و قطع جنگل‌ها به صورت غیرقانونی انجام می‌شود.
آقای محجوب ابراز میدارد که در مناطق ممنوعه‌ی سرحدی که تحت تاثیر ولسوال‌ها نیستند، شکار غیرقانونی حیوانات و قطع جنگل‌ها ادامه دارد و به دلایل امنیتی برای احیای مجدد جنگلهای این ساحه، برای موسسات هم اجازه داده نشده است.شماری از باشندگان ولسوالی‌های ولایت تخار دلیل کاهش نسل ماهی، کبک و دیگر حیوانات کوهی را از مصایب سه‌دهه جنگ در کشور می‌دانند.
احمد رشاد رحیمی، یکی دیگر از باشنده‌های ورسج گفت: «در سال‌های قبل از جنگ هرچند شکار حیوانات و پرندگان منع نشده بود، اما نسل این حیوانات وحشی در کوه‌های این منطقه تکثر یافته بود و وقتی که به دره‌های سرسبز و خالی از سکنه میرفتیم، گشت و گذار قوچ کوهی و آواز کبک‌ها بر زیبایی طبیعت آن می‌افزود.»
او ادامه داد: «با آغاز جنگ‌های مجاهدین، کشتار بی‌رحمانه‌ی حیوانات و پرندگان آغاز شد و تعدادی دیگر هم از صدای فیر تفنگ‌ها و بمبارد طیاره‌ها، پا به فرار گذاشتند و کوه‌ها و دره‌های ورسج به کلی خالی از این حیوانات وپرندگان زیبا شد.»
شکار ماهی و پرندگان در حالی در ولسوالی‌های تخار جریان دارد که فرمان ریاست جمهوری، صراحت دارد که شکار حیوانات و پرندگان نادر و کمیاب و انتقال آن به خارج کشور که نسل آن‌ها در حال انقراض است، جدا ممنوع بوده و با مرتکبین آن برخورد قانونی صورت می‌گیرد.
آقای محجوب می‌گوید: «ما بار بار هم مکتوبی و هم توسط نمایندههای حضوری برای مسوولین ولسوالیها تاکید کرده‌ایم، اما ولسوال‌ها میگویند که مردم به شکل قاچاق پرندگان و ماهیها را شکار می‌کنند.» ولسوالهای شماری از ولسوالیها و مسوولین ولایتی نیز از تلاش پیگیرشان حرف میزنند. امان‌الله غفوري، ولسوال ورسج ميگويد: «در پوسته‌های امنیتی دروازههای ورودی و خروجی این ولسوالی، هرگاه وسایل شکار غیرقانونی دیده شود، ضبط می‌گردد و تلاش ما ادامه دارد.» غفوری گفت: «ما از طرف روز كنترول كامل داريم، اما چون نیروی امنیتی کافی و امكانات و وسايل نداريم، از طرف شب، گاهی دزدانه شكار ميشود، اما اکنون حدود 70 درصد اين موضوع تحت كنترول آمده است.»
فیض‌محمد توحیدی، سخنگوی والی تخار در این مورد می‌گوید: «سال‌های قبل سطح شکار بسیار بالا بود، اما در این سال‌ها تا حدودی زیادی کاهش داشته است.» اما آقای رحیمی باشنده ورسج در حالی که اقدامات مقامات امنیتی را ناکافی می‌داند می‌گوید: «با تاسف که قانون منع شکارحیوانات و پرندگان، به طور کامل تطبیق نمی‌شود و افرادی که استخدام شده‌اند، تا از شکار حیوانات و پرندگان وحشی ممانعت کنند، نه امکانات لازم را دارند و نه از جانب ادارات ذی‌ربط حمایت می‌شوند.»