Maria Daro

مردم افعانستان در طول چهل سال جنگ بدون وقفه  محکوم به مرگ، تبعید، فرار، فقر و آلوده به مواد مخدر و شیوع بیماری ساری گردیده اند. 

ادامه این جنگ سیاستهای قتل عام به نسل های آینده  خواهد بود.امروز میلونها خانواده مهاجر افغانستان در کشور های مختلف با وجودیکه از خطر مرگ و فقر نجات یافته اند اما از سرنوشت آینده فرزندان خود نگرانی دارند که  هویت ملی وفرهنگی خودرا گم نه نمایند.اکثر خانواده ها دچار افسردگی وتشویشهای روانی گردیده اند و آفت های مهاجرت گرمی وشادی عشق، مهربانی، احترام وصمیت خانواده ها را که از شیرمادر به طعم شیرین آنرا عادت کرده اند ربوده است. مهاجران کشور ما تشویش دارندکه نسل های جوان با تقلید ودنباله روی از فرهنگهای بی معنا و فضول مانند همجنسگرایی و تغیرجنسیت ارزشهای نیک فرهنگی وتاریخی خودرا ازدست نه دهند .

دست‌اندرکاران انتشارات شاهمامه افتخار دارند که «کوتاه‌سرایی و پیش‌گامان آن»، اثر گرانبهای پژوهشی استاد پرتو نادری برای بار نخست از این نهاد در هالند به چاپ میرسد.

با ابراز سپاس از استاد گرانمایه به خاطر اعتماد شان و پذیرفتن پیشنهاد مان برای چاپ این کتاب ارزشمند از انتشارات شاهمامه.

د هیواد په اوسنیو سختو او پیچلو حالاتو کې دهېواد د سیاستوالو او په ځانګړي ډول د خلکو د ګټو ساتونکو، د سولې او ټولنیز عدالت پلوو، پرمختګ غوښتونکو دموکراتو مبارزينو تر منځ د سیاسي موقف د نیولو د تکتیک په اړه د نظر تفاوتونه او اختلافونه رامنځته شوي. دا تفاوتونه چې طبیعي هم دي، کیدای شي په لاندې دریو غوره کتګوریو وویشل شي چې زه یې د خپلې شخصي ارزونې اود ښه یا بد حکم کولو پرته د ددې لیکنې د لوستونکو له پاره وړاندې کوم: 

1. ځینې هېواد وال، روښانفکران او د ټولنیز عدالت د دوامدارې مبارزې د یوه سنګر ملګري په دې نظر دي چې طالبان د پاکستان یوه اجیره اردو ده چې د پاکستان په تحریک او تمویل د هغه د ګټو له پاره په افغانستان کې د اسلامي امارت د جوړولو په خاطر جنګیږي. د علم او معارف او د بشري طبیعي آزادیو او عصري ژوندانه سره دښمني کوي، د سیاسي پلورالیسم سره ضدیت لري، د مطبوعاتو آزادي نه شي زغملای، د بشري حقوقو او په تیره بیا د ښځو د مدني حقوقو سره جدی مخالفت کوي. خو په مقابل کې یې دولتي واکمنان له جمهوري آزادیو څخه دفاع کوي او همدا اوس د افغانستان په اسلامي جمهوریت کې پورته یادې شوې ښیګڼې عملي کیږي… له دې زاویې څخه د مسائلو تحلیل یو شمیر کسان دې نتیجې ته رسوي چې ټول افغانان باید د طالبانو په وړاندې د جمهوریت تر نامه لاندې د راجوړشوي حکومت څخه دفاع او د پاکستان د نظامي تعرض مخنیوی وکړي. دوی د طالبانو څخه وحشی تصویر وړاندې کوي او خلک ډاروي او د طالبانو په ضد یې د دولتی واکمنانو څنګ او دفاع ته رابولي. 

ای دشمن مخلوق خدا زاده اشرار         ای طا لب غدار

از دست تو گردیده وطن شعله یی اشجار     ای طالب غدار

بردی تو به یغما همه اموال وطن را       آثار کهن را

دزدان پشاور همه بهر تو خریدار         ای طالب غدار

مشران تو دزدان بلا خور قدیم است      شیطان الر جیم است

پا داش ترا مید هد هر لحظه به کلدار    ای طالب غدار

افغانستان در پرتگاهء سیاست های افزون خواهانه و جنگ طلبانه 

با به بن بست رفتن گفت و گو ها میان هیأت های دولت افغانستان و طالبان در دوحه  و رفتن هیأتی به ریاست عبدالله رئیس شورای عالی مصالحه به دوحه و آغاز گفت و گو های جدید میان هیأت جدید و طالبان امیدواری هایی پیدا شد که ممکن بن بست گفت و گو ها در دوحه بشکند و فصل جدیدی از گفت و گو ها آغاز شود؛ اما اصرار طالبان برای رهایی هفت هزار زندانی بحیث پیش شرط مانع تشکیل کمیته های اعتماد سازی، سیاسی و نقشهء راه گردید. قرار بود که این سه کمیته تشکیل و هر یک بصورت جداگانه روی ایجاد تعدیل ها در قانون اساسی، رهایی زندانیان طالبان و بیرون شدن نام رهبران طالبان از لیست سیا و تشکیل حکومت گذار از کار نمایند. طالبان در حالی اصرار به رهایی زندانیان شان را دارند که پنج هزار  زندانی رها شدهء آنان بررغم تعهد های شان همه به میدان های جنگ رفتند و این سبب افزایش خشونت ها نه تنها در جبهه های جنگ؛ بلکه در داخل شهرهای گوناگون کشور نیز گردید. نه تنها این؛ بلکه طالبان روابط خود را باالقاعده قطع نکرده اند و آمریکا بدون هرگونه الزامیت و شرط توافقنامهء دوحه را امضا کرد؛ البته به بهانهء اینکه هرگونه شرط زمینهء خروج نیرو های امریکا را در آینده از افغانستان ناممکن می سازد.

میهنم غرقه به خون شد خدایا چه کنم

مردمش زار و زبون شد خدا یا چه کنم

هر طرف فتنه گران آتش بیداد زدند

کشتن خلق فزون شد خدایا چه کنم

ز دل سنگ سیاه از ستم و جور عدو

جناب خلیل زاد سلام:

درست بیست سال از حضور مستقیم وغیر مستقیم شما من حیث نما ینده آمریکا در افغانستان میگذرد وطی این مدت  شش ویا هفت بار شمارا طور مباشر ویا مجازی ملاقات  وصحبت کرده ام.درین ملاقات ها شما گفتید درست است که تا بعیت آمریکا ئی دارم اما تبارم افغانیست تمام هست وبودم بخاطر افغانستان می تپد وتلاشم بخاطر آرامش وآسایش افغانستان است.ما مردم افغانستان بر حست ارزش های کلتوری به حرف بزرگان باور داریم وبه نماینده کشور بزرگ چون آمریکا بیشتر، اما  در یکی از شبها کردار شمارا با گفتار شما به سنجش نشستم به این نتیجه رسیدم که شما کار های انجام میدهید که درکش کار ساده ای نیست.باید از شما پرسید.

شما در دوره سفارت خود در کابل  پالیسی میکر بر نامه دا یاک ودی دی آر بودید  شاید ایده ای خوب بود اما بر آیند این فرایند  تنهاخلق خلاء امنیتی وباز گشت طالبان از کوه ها به قریه ها بود.

صیب و صاحب

_____________

کاربردِ واژه‌ی ” صیب ” به جای ” صاحب ” در زبان نوشتار و گفتار این‌روزها بسیار رایج شده که نادرست است؛ زیرا ” صیب ” در زبان عربی: ” رسیدن کسی یا چیزی (منتهی الارب ) و رسیدن به چیزی (تاج المصادر بیهقی ) و نیز باران، بارانِ پیاپی و ابر و باران معنی می‌دهد. ( فرهنگِ دهخدا )

اما ” صاحب ” به معنای ” مالک، معاشر، آقا، یار، دوست، هم‌راه، هم‌نشین، هم‌سفر، ارباب، مخدوم، خداوند، دارنده، مولا و … است ( فرهنگِ ده‌خدا )؛ بنابرین کاربردِ آن ( صیب ) به جای ” صاحب ” و مانند: صیب به جای صاحب در زبان پشتو، در نگارش پارسی مُجاز نیست و نه هم ” صیب ” واژه‌ی اختصارشده‌ی ” صاحب ” در زبانِ پارسی است. 

” صایب ” نیز به معنای ” راست و درست ” است.

پس به جای آن ( صیب ) در زبان پارسی باید گفته و نوشته شود: صاحب و نه صیب.

نویسا بمانید!

دنیای” گند “___________

سبک‌سری وبی‌توجهی در کاربرد واژه‌گان درلوحه‌های شهر کابل به‌پیمانه‌ی گسترده‌ افزایش یافته است.

چندی پیش از کنار لوحه‌ای در چارراه قلعه‌ی فتح‌الله (نزدیک بازار مدینه) رّد می‌شدم که ناگهان چشمم به لوحه‌ای افتاد.

دراین لوحه نوشته شده بود:” دنیای گند “… این فروشگاه، یخن‌های دست دوزی شده را به مشتریان می‌فروشد.

با آنکه در زبان شفاهی ما “گندِ افغانی” به معنای جامه‌ی خامک دوزی شده یا همان دست دوزی شده‌ی افغانی معروف است؛ اما تعبیر”دنیای گند” به باور فروشنده و صاحب این فروشگاه که همان” دنیای خامک دوزی یا هم دست دوزی” بود، به‌هیچ روی مفهوم درستی را بر نمی‌تابد، به‌جای آن بهتر است بنویسند: دنیای دست دوزی یا خامک دوزی یا بهتر از همه فروشگاه لباس‌های دست دوزی شده یا خامک دوزی.

افزایش تنش ها میان کابل و اسلام آباد و اما و اگر ها

رابطهء تنش آلود افغانستان با پاکستان در حقیقت پس از تشکیل پاکستان برسر خط دیورند آغاز شده است که پس از  تهاجم شوروی در سال ۱۳۵۸ سیاست پاکستان در برابر افغانستان شکل تهاجمی را به خود گرفت. پاکستان دیروز با استفادهء ابزاری از جهاد و مجاهدین و حالا هم با استفادهء ابزاری از طالبان خواهان رسیدن به عمق استراتیژی خود در افغانستان است و افغانستان را در رقابت با هند به میدان جنگ نیابتی خود بدل کرده است. این آزمندی و مداخلهء پاکستان سبب شده که هر از گاهی روابط دو کشور همراه باتنش باشد. چنانکه در این روز ها روابط دو کشور  بار دیگر تنش آلود شده است. 

روز دوم عید پیرمرد، به خانه آمده بود.این‌بار او را افسرده تر یافتم. تا از پریشانی‌اش پرسیدم، گفت:

– یک ماه پیش آسیا سنگ بر سرم می‌چرخید و حالا خیال می‌کنم آسمان چنان حلقه‌یی بر گردنم افتاده است.

گفتم: چه بالایی بر سرت آمده ؟

گفت:  یک ماه پیش، شب و روز از خانهء همسایه چنان صداهای بلند بود که گویی همسایه می‌خواهد تونلی به آن سوی جهان بزند.

روزی از همسایه پرسیدم: برادر مگر تو در خانهء خود کدام پایگاه نظامی می‌سازی، چرا این همه سروصداست؟

همسایه خندید و گفت: ما کجا و پایگاه سازی!

گفتم: پس این همه سرو صدا از چی‌ست؟

من مبارکباد گویم عید قربان شما 

کاش میدیدم به خنده لعل خندان شما 

روزی عید است گویا امروز وطندار عزیز 

لیک میبینم‌ به حسرت چشم گریان شما 

جنگ گردد ختم و میهن وا‌ رهد از تار و مار 

این دعا باشد قبولی ذات یزدان شما 

گستری در روز‌ عید با صد خوشی ها خوان عید 

جنگ برده این خوشی ها چون به دوران شما 

گر چی عیدی برای ما نماندند و همه خار های یأس به ما کاشتند، اما هر رویداد منفی نشانه های مثبتی هم دارند، همدلی، همصدایی، قیام ملی سراسری ملت شجاع ما علیه متجاوزان و بسیج برق آسا و دواطلبانه‌ی مردم سلحشور ما بدون در نظر داشت جنسیت، و زبان و موقعیت و پیروزی های قوای مسلح نیرومند و فرزندان با افتخار ما در میادین نبرد و وارد شدن تلفات سنگین و غیر قابل انتظار برای فوج متجاوز پاکستان، امید ها را در دل های مان زنده میسازد و ساخته است.

ما می‌رویم به جبهه— آمادهء نبردیم

تا آخرین رمق ما—-از راه خود نگردیم

در کوه و دشت و دریا—-بی‌خوف و بی‌هراسیم

ما دشمنان خود را—– هر رنگ می‌شناسیم

گُردان آفتابیم—— با تیره‌گی ستیزیم

دا چې په کمه موده کې د قندهار تر لسو زیاتې ولسوالۍ د طالبانو لاس ته ورغلې، د قندهار د برحاله والي په قول، طالبانو په زور او جګړه نه دي نیولې، بلکې د هغو کسانو لخوا په تلفوني تماسونو تسلیم شوې چې په کابل کې ناست دي او په یوه تلفوني تماس «پنځوس – پنځوس پوستې» طالبانو ته تسلیموي.  د قندهار ولایت محترم والی صاحب دا خبرې د جولای د میاشتې په ۱۷مه نېټه په هغه مطبوعاتی کنفرانس کې کوي چې تر څنګ یې د کورنیو چارو وزارت لوی امنیتي معین، د کوماندو قوماندان او نور مهم کسان هم ناست دی. د والي صاحب روح الله خانزاده دا خبرې د طالبانو د قطر د ویاند ډاکټر محمد نعیم وردګ له هغو خبرو سره جوړې راځي چې ويلی یې دي چې طالبانو جګړه هومره نه ده تیزه کړې چې په کم وخت کې تر سلو زیاتې ولسوالۍ ونیسي، د هیوا په شمال او نورو برخو کې پرتې پوستې او ولسوالۍ یې په زور او جنګ نه دي نیولې، بلکې دولتي ارګانونه او نظامیان پخپله خوښه او بې له جګړو ورته تسلیم شوې دي. 

محترم والي صاحب دا هم یادوي چې د قندهار ولس دا اتلس کاله خپلو دولتی «مشرانو په سر وهلي»، خو دی خپلو خلکو ته اطمینان ورکوي چې اوس یې امنیتي قواوې د «سر، مال او ناموس دفاع او د خاورې ساتلو ته آماده دي.»

خروج نیرو های آمریکایی و تشدید حمله های طالبان اوضاع نظامی، امنیتی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی افغانستان را بیش از هر زمانی شکننده گردانیده است. این شکننده گی نگرانی های شدید مردم را برانگیخته و همگان احساس ناامنی شدید می کنند. اوضاع عمومی کشور فضایی  را به بار آورده که در افکار همه خاموشی پیش از توفان را تداعی می کند. در همین حال وضعیت جنگی در کشور اوضاع در جبههء صلح و تلاش ها در این عرصه را نیز متحول گردانیده است که همزمان با چالش ها، فرصت های تازه را نیز به بار آورده است. این فرثت ها می تواند، راه را به یک مشارکت سیاسی پایدار ملی باز کند که طالبان هم شامل آن باشند؛ مشارکتی که حداقل بتواند، ارزش هایی از نظام مردم سالار و دموکراتیک را حفظ کند که بتواند پایدار ارزش های اسلامی و ملی در کشور باشد.

آیا به تکانه های جدید در مورد گفت و گو ها می توان امیدوار  بود که بتواند بالاخره صلح را در کشور برقرار کند. از جمله به ایجاد تکانه در گفت و گو ها بین هیئت های دولت و طالبان در دوحه و از همه مهم تر سفر هیئت صلح به ایران به ریاست قانونی و نشست آنان با هیئت طالبان و صحبت روی مسایل مهم می توان یادآور شد. هم چنان سفر هیئت عالی تر دیگر به دوحه پس از سفر قحطانی وزیر خارجهء قطر، می توان یاد کرد. گفته میشود؛ بزودی نشست مهمی به میزبانی ایران برگزار خواهد شد که در آن، مقامات دولت افغانستان و تمام گروه‌های داخلی برای تحقق صلح، گردهم جمع خواهند شد. همچنان طی روزهای آینده، دولت و گروه‌های داخل افغانستان، در نشست مجازی مجمع جهانی بیداری اسلامی، با هم به گفت‌وگو می‌نشینند.

تولستوی نویسنده نامدار روسیه در رمان آنا کارنینا ( Anna Karenina ) داستان یک زن نجیب زاده روسی را فرا روی خوانندگان می گذارد که زندگی آن به نحو غم انگیزی خاتمه می یابد.

چهره این زن بطور واقع‌گرایانه، همه جانبه، سختگیرانه و هم پر مشقت، وهم پر ازتفاهم و هم آگنده از بیرحمی ترسیم میگردد،  تولستوی که در تمام عمر از تضاد های درونی خود رنج می برد، از برجسته ترین چهره وعظیم ترین قدرت اخلاقی درتاریخ ادبیات جهان وروسیه به حساب می آید. تعدای این رمان را مرگ یک کشور ویک فرهنگ می نامند. در زمان تولستوی اکثر شهزادگان زبان خودرا مسخره میکردند و برای خودنمایی به زبان فرانسوی صحبت می کردند تولستوی در فکر تعلیم وتربیت و اصلاح معنوی جامعه آن زمان بود وبه ویژه از دیدن کودکان پا برهنه و باسر و صورت های ژولیده وگردآلو رنج می‌برد که چگونه پوشکین ها ونوابغ آینده روسیه را نجات بدهد .

یک جنبش  عمومی یک انقلاب لازم  

یک  رستخیز ملی با آب و تاب لازم 

بر دفع خیل کرگس از دشت و کوه میهن 

شیران خشمگین و فوج عقاب لازم

سیگون و کابل دو نام آشنا اند که نخستین پایتخت ویتنام جنوبی و دومی پایتخت افغانستان است. آمریکا در سال ۱۹۵۵ به ویتنام و در سال ۲۰۰۱ به افغانستان حمله کرد. هر چند این دو لشکر کشی آمریکا علل و عوامل متفاوت داشت؛ اما شباهت هایی هم میان آنها وجود دارد. در این نوشته به چند و چونی پرداخته شده که آیا سیگون و کابل حیثیت دو همزاد بیمار و یا دوقلویی هم سرنوشت را دارند. شگفت آور این که آمریکا پس از بیست سال جنگ فرسایشی با قبول شکست سیگون را ترک و کابل را در حال ترک کردن است. سیگون بررغم وعده ها و کمک های آمریکا دو سال پس از خروج نیرو های آمریکایی سقوط کرد.

جنگ ویتنام نام مجموعه عملیات و درگیری‌های نظامی‌ای است که از  سال ۱۹۵۵ تا ۱۹۷۵ میلادی بین نیروهای ویتنام شمالی و جبهه ملی آزادی‌بخش ویتنام جنوبی از یک سو، و نیروهای ویتنام جنوبی و متحدانش به ویژه ایالات متحده آمریکا از سوی دیگر رخ داد. همزمان و مرتبط با این جنگ، جنگهای نیابتی دیگری در لائوس و کامبوج بین نیروهای مورد حمایت ایالات متحده در برابر نیروهای کمونیستی در جریان بود. در پایان، با خروج ایالات متحده، جنگ داخلی لائوس، جنگ داخلی کامبوج و جنگ ویتنام به پایان رسیدند و همهٔ این کشورها حکومتهای کمونیستی پیدا کردند.

به  قهرمانان  وطن اتهام مه  بندید،‌ وجدان داشتن خوب چیزیپست.

پسا  تاراج منزل  شهید عبدالرزاق قهرمان در کندهار، نوشته ها و نگاشته های بی انصافانه در مورد آن فرزند صدیق وطن می نویسند.

او در یک عملیات عاجل و غافلگیر  کننده پیش  چشمان همه توسط آمریکا و انگلیس به نفع پاکستان  شهید و‌ غرقاب خون شد.

همه‌ ی ما کوله‌ بار و بساط منزل او را دیدیدیم،  کجای. آن زنده‌گی او به یک  میلیاردر میماند؟ . بد ترین ها  بهترین های  زنده‌گی را دارند.  من که  چیزی نابی در آن جا ندیدم.

خانواده یما سیاوش، مجری مطرح تلویزیونی که چند ماه پیش در کابل کشته شد، می‌گویند که قضیهٔ قتل او را به عنوان نمونه‌ای از قتل‌های هدفمند خبرنگاران به دادگاه جنایی بین‌المللی لاهه و سازمان ملل سپرده‌اند.

ولی تلاش‌های مکرر خانواده آقای سیاوش برای جلب توجه سازمان ملل برای تحقیق در باره قتل او هنوز بی‌نتیجه بوده‌است.

در تازه‌ترین اقدام، هایدی دکستال، وکیل مدافع حقوق بشر در لندن، پرونده آقای سیاوش را به عهده گرفته و دوشنبه ۱۲ جولای به دادگاه جنایی بین‌المللی لاهه و به گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور آزادی بیان فرستاده است.

دادگاه جنایی بین‌المللی و همچنین سازمان ملل تاکنون پاسخ رسمی نداده‌اند. 

یما سیاوش، مجری پیشین تلویزیون طلوع، وقتی در ۱۷ عقرب ترور شد کارمند بانک مرکزی افغانستان بود. در این رویداد دو همکار او نیز کشته شدند.

خانواده یما سیاوش، پس از این رویداد از دولت افغانستان خواسته بود که در باره «قتل مرموز» او تحقیق کند.

سوخت میهن کس نگفت کار منست

کس نگفت این جـرم کردار منست

قتل ها شد کـــــس نگفت من قاتل ام

کس نگفت ایـــــن ظلم رفتار منست

چور شد مال و متــــاع هـــــــموطن

کس نگفت مال وطـــــــــندار منست

پیامبر مانند همه‌ی ما بشر بودند، اما برگزیده‌ی خدا.

اکثریت قاطع اعضای حزب به امور دینی تسلط کامل داشتند و دارند و همه مسلمان و مسلمان زاده ها بودند و هستند. بحث خدا باوری و‌خدا شناسی و اطاعت از اوامر خدا فقط بین خدا و بنده اش است. اما احکام در دنیای اسلام بر اساس ظواهر صادر می‌شوند، باطن را که کسی صلاحیت قضاوت را ندارد.

یک بحث دینی احتمالاً با یکی از آزمون های طراحی شده‌.

ایام ذوالحجه است و بهترین فرصت برای پاسخ دادن پرسش دینی در مورد پیامبر اکرم (ص):

معذرت میخواهم که به سبب بیماری نتوانستم جواب محترم دگروال صاحب را بدهم.

این هم پاسخ شما در حد توان من که با برخی از علمای محترم دین هم مشاوره داشته ام.

همه پیامبران الهی از آدم تا خاتم الانبیا بشر و ابنای بشر بودند و ابوالبشر پدر و بی بی هوا مادرِ من و شما و همه انسان های روی زمین و داستان طولانی دارد.

شرمتان زین خودسریها باد ای شیادها

گم  شوید از  زادگاه  و سرزمین  رادها

ای به‌خون آلوده دست و دامن و دستارتان

پیچ خورده  ریش‌تان  در ریشۀ الحادها

غرب در افغانستان تسلیم شد و در آخر به آلمان نیز چاره ای دیگری باقی نماند!

هفته نامۀ معتبر (زمان Die Zeit) جرمنی بتاریخ 6 جولای 2021 مقاله تئو سومر Theo Sommer را به نشر رسانده که در آن ذکر گردیده که «غرب در افغانستان تسلیم شد و بالآخره برای آلمان هم چارۀ دیگری نماند. … پس از تقریباً 20 سال ، غرب به رهبری ایالات متحده تسلیم شده است. بر اساس اصل “با هم در ، با هم بیرون” ، به آلمان فقط یک راه ماند، تا با تسلیم همراه شود. چارۀ دیگری نداشت. ..

. بازگشت بدون هیچ آواز و صدایی یا تشکر انجام شد.» رئیس جمهور، صدراعظم، وزیران فدرال و مقامات معتبر جرمنی از سربازان برگشته استقبال به عمل نیاورد، مدال و نشانی توزیع نه شد و حتی تشکری از ایشان صورت نگرفت.

در مقاله ذکر گردیده است که (جنگ افغانستان به  فجیع ترین شکل به پایان رسید) و اگر فکرشود که نیروهای بین المللی ماموریت خویش را انجام داده است، اشتباه بزرگ و گمراه کننده است.  جنگیکه برنده آن نباشد، باخته است. «پس از تقریباً 20 سال، غرب به  رهبری  ایالات متحده  تسلیم شده است.»

نویسنده یاد آور شده است که در جنگ افغانستان بیشتر از 160،000 سرباز آلمانی، که اغلب در چندین مورد در هندوکش، چهار تا شش ماه خدمت می کردند،  سهم گرفته، 59  نفر جان خود را از دست دادند،  چندین هزار نفر برای همیشه ضربه دیده و مأموریت افغانستان  تأثیر عمیقی بر سربازان و سایر مأمورین  بجا گذاشته است.

مرکز خبرنگاری تحقیقی پیک؛ به گزارش هیأت حقیقت‌یابی دست یافته که نشان می‌دهد بین سال‌های ۱۳۹۰ – ۱۳۹۳هجری خورشیدی در وزارت معارف افغانستان، میلیاردها افغانی درپروژه‌های ساخت‌وساز مکتب، معاش آموزگاران غیرواقعی، چاپ کتاب درسی و برخی موارد دیگر اختلاس شده است.

اعضای این هیأت حقیقت‌یاب که از جانب رییس‌جمهور اشرف غنی مؤظف به تفتیش و تحقیق شده بودند، می‌گویند که نتایج تحقیق خود را به رییس‌جمهور سپرده‌اند؛ اما باگذشت بیش از دو سال، هیچ گامی عملی برای رسیدگی به اتهام‌های موجود در این گزارش، انجام نشده است.

نَقل این گزارشِ که مرکز خبرنگاری تحقیقی پیک به‌آن دست‌ یافته‌، وزیر پیشین و شماری دیگر از مقام‌های وزارت معارف را در سال‌های۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳خورشیدی، به دست داشتن در این اختلاس‌های بزرگ متهم می‌سازد.