Maria Daro

رسیدن به قرائت رسمی از دین یگانه راه برای نجات دین و غلبه بر ویروس افراطیت

با ظهور گروه های افراطی در کشور های اسلامی، اوضاع سیاسی، اجتماعی و امنیتی در بسیاری از این کشور ها بیش از هر زمانی آشفته و بحرانی شده است. گروه های افراطی با قرائت  های ظاهر گرایانه و قشری از متون دینی، نه تنها جهان اسلام را به تشنج کشانده اند و صلح و ثبات در اکثر کشور های اسلامی را در معرض خطر جدی قرار داده اند و در کشور هایی مانند افغانستان با وضع محدودیت های سنگین بر زنان در عرصه های کار و آموزش زنان، این کشور را برای زنان به جهنم بدل کرده اند؛ بلکه دین و ارزش های دینی را چنان به شدت تقلیل داده اند که اسلام گریزی را بدتر از اسلام هراسی وارد مرحله ی جدید کرده اند. برای مقابله با این ویروس فاجعه آور، در کنار تدابیر امنیتی، نیاز به یک آیین نامه ی مشترک یا مانیفست جهانی در سطح کل کشور های اسلامی است.

ادامه خواندن خطر افراطیت در جهان اسلام و نیاز به آیین نامه ی مشترک : مهرالدین مشید

میمونه غزال ( تیاتر ، سینما، و رادیو تلویزیون افغانستان) 

زمانیکه ما به پدیده هنر درنگی می افگنیم ،خاصتا هنر تیاتر، سینما،رادیو، تلویزیون، درمیابیم که هنرتیاتر وسینما

یکی از بهترین وکاملترین هنرها محسوب میشود. 

هنر نمایش وتصویر چنان تاثیر عمیق وهمگانی دارد که ذهن وفکر تماشاگر را بسوی خود میکشاند و جذب میکند، تا موضوع محتوا را در زوایای عمیق زندگی از اجرای هنر پیشه گان وامور کارگردانی توام با بکاربرد افزار تخنیکی در مجموع تاثیرگذاری آن تا بدان حد است که میتواند تغییری در مسیر افگار و اندیشه های بشری بیاورد.

ادامه خواندن میمونه « غزال » یک نام آشنا در رواق تاریخ پر شکوه هنر تمثیل : موسی رادمنش

گفت و گو های پنهان؛ طالبان ابزار رقابت های جیوپولیتیک کشور های جهان

در این روز ها گفت و گو های پنهانی در اطریش، یونان، پاکستان، ترکیه و کابل از یک طرف میان سیاسیون مخالف طالبان و از سویی هم میان شماری سیاسیون افغانستان و طالبان مطرح است و در ضمن از برگزاری لویه جرگه نیز سخن زده می شود. هرچند این خبر ها هنوز از سوی منابع خبری موثق مورد تایید قرار نگرفته است؛ اما آنانیکه یک شبه افغانستان را به طالبان سپردند و با انفجار دادن جامعه ی افغانستان، تمامی ساختار ها را یک باره شکستند و سرنوشت مردم این کشور را بیرحمانه به بازی گرفتند. در این شکی نیست که آنان قادر به ساختن سناریو های دیگری نیز در افغانستان باشند که  حالا برای مردم این کشور ناممکن و شگفت آور به نظر می رسد.

ادامه خواندن از شایعه پراگنی های استخباراتی  تا بازی های بزرگ جیوپولیتیک : مهرالدین مشید

آیا پوهیږی چی د ایرانی صفویانو پلازمینه، اصفهان چا فتح کړه؟

ملی مبارز، ډیپلومات، شاعر او سپه سالار سیدال خان ناصری.

د محمد سیدال خان پلار ابدال خان کله چی سلطان ملخی توخی (د نازو انا پلار) له جلدک څخه تر غزنی سیمه کی خپلواک ژوند او حکومت کاوه، هلته له خپلو خلکو سره میشته شو.

ابدال خان له نورو ملی مشرانو سره د صفویانو د حاکم ګرګین پرضد جګړه کوله او صفویانو ته یی اجاره نه ورکوله چی پر قلات حکومت وکړی.

سیدال خان، وړتیا او زړورتیا له خپل پلار څخه په میراث اخیستی وه، د پوهې او ادب په حصول کې هم ډیر هڅاند وه او د فقی، تفسیر، صرف او نحو … او دري ادبیاتو زده کړې یې هم وکړې.

ادامه خواندن «دستِ وحدت کاخ استبداد را ویران کند»: داکتر ناصر اوریا

اگر بخواهیم گذشتۀ اندیشه‌هایی را که خیام در شعر خود پرورده، در شعر شاعران پیش از او مرور کنیم، بی‌تردید رودکی سمرقندی یگانه شاعری است که در اندیشه‌پردازی‌های خود هم‌گونی‌ و یگانه‌گی‌های زیادی و گسترده‌یی با خیام دارد. 

شاد زی با سیاه چشمان شاد 

که جهان نیست جز فسانه و باد

ادامه خواندن اندیشه های خیام در سروده های رودکی : استاد پرتو نادری

یکی از خشن ترین دوره تاریخ بشری که در آن زن ستیزی به اوج خود رسیده بود دوره بابلی ها بود.در آیین بابلی خدای بود به نام مردوک که خدای آفرینش و باروری بود. و جانشین ( آنو) خدای خدایان شده بود.  نام مردوک از ریشه سومری ( مراوتو) گرفته شده است و بابلی ها او را به امروتوک و سپس مردوک ساخته بودند.

مردوک خدای زن ستیز و طالبی بود. در دین مردوکی زنان موجودات نجس شمره می شدند، بانوان اجازه نداشتند. تا در مهادژ ها یا معابد داخل شوند. زن اجازه نداشت تا بدون اجازه شوهران شان از خانه های شان بیرون شوند. 

ادامه خواندن نگاهی به یک آیین زن ستیزی درجهان : داکتر حمید الله مفید

بی تفاوتی جهان در برابر اعتراض ها و حماسه آفرینی های زنان افغانستان

اعتصاب غذایی شماری از زنان رزمنده و با شهامت افغانستان در هفته ی گذشته در ایالت کلن آلمان و کشور های سویدن و اسلام آباد به مثابه ی فریاد اعتراض میلیون ها زن و دختر مظلوم افغانستان در تحت حاکمیت استبدادی زن ستیز و آموزش ستیز طالبان، بار دیگر پرده از عمق فاجعه ی استخوان سوز رزیمی بیرون کرد که از دو سال بدین سو خوش بختی و رفاه ی زنان و دختران افغانستان را به گروگان گرفته است.

ادامه خواندن اعتصابهای غذایی از شهر کلن تا اسلام آباد و ماجراهای غم انگیز زنان افغانستان : مهرالدین مشید

استادمجیب مهرداد پاره هایی از زندگینامه و کارنامه اورا از زبان خودش به خوانندگان روزنامه “هشت صبح” چنین پیشکش کرده بود:   “اواخر سال ۱۳۳۳ خ [1955] در کابل به دنیا آمده ام. تا صنف دوازده درس خواندم و بیشتر از آن نتوا نستم ادامه بدهم. به قول معروف درغم تیل و نمک شدم. در پهلو ی اين که کار میکردم ، تا حد توان از بزرگان شعر و موسیقی کسب فیض نموده ام . زندگیم به فضل مرحمت پروردگار خوب است، هیچ گاهی از این خانه خراب شکایت نکر ده ام.  یادآوری احساساتی که در نوجوانی گرفتارش بودم ، به درد سرش نمی ارزد. درسال ۱۳۵۴ [1975] وقتی که با شاعر وارسته و عارف والا نظر حیدری وجودی آشنا شدم، شعر را  فهمیدم. در آن زمان شعر گونه هایی مینوشتم و باجرات کودکانه حضورشان میبردم . جناب شان با حوصله مندی آن را میخواندند و این حقیر را رهنمایی میکردند  تصنیف سرایی در آغاز برایم ناگزیری بود .

ادامه خواندن معرفی مرحوم سخی راهی : محمد صادق حیدری

                             ( ځوانانو سره د زړه خواله)

څو ورځې مخکې د سواد د ورځې په مناسبت زما یوه ناچیزه لیکنه نشر شوه. یو شمېر ځوانانو پوښتنه وکړه چې څه وکړو، ترڅو مطالعې سره عادت شو؟ په ټولګي کې به مې چې محصلانو ته کورنۍ دنده سپارله، دوی به شکایت کاو چې د څو کرښو په لوستلو سره سر راباندې څرخي، کورنۍ دند نشو اجرا کولای. فیسبوک کې چې لیکنه( مقاله) له پنځو- شپږو کرښو زیاته شي، ځوانان یې نه لولي او انتقاد کوی، چې لیکنه اوږده ده. زه به په دغې لیکنه کې چې ستاسې ترمخې ده، د مطالعې د عادت کېدو لپاره خپله تجربه ولیکم، خو باید په درناوي سره عرض وکړم چې لیکنه دځوانانو، په تېره د محصلانو لپاره ده، د درنو مشرانو قیمتی وخت نه ورباندې ضایع کوم. دا کومه څېړنه نه، بلکې سرګذشت او سترګو لیدلی حال دی:

ادامه خواندن   اروپا کې له کتاب او مطالعې سره حیرانوونکی مینه : پوهاند بشیر دودیال

واى بر دل كه باز تنها شد

بار ديگر شكست و رسوا شد

خشك شد چشمه سار خوشبختى

اشك من قطره قطره دريا شد

بند بندِ وجود در بند است

دل سراپا اسير غم ها شد

ادامه خواندن دست بى نمك؛ شعر از : مسعود زراب

از آنجا که در فضای سیاسی دوست دایمی و دشمن دایمی وجود ندارد و همه چیز را منافع راهبردی دو طرف کلید می زند. بنا بر این وقوع هر اتفاقی در فضای مناسبات دو کشور افغانستان و پاکستان و یا افغانستان و هند غیر قابل پیش بینی نیست.
پس از حادثه ی چترال و حمله ی طالبان پاکستانی “تی تی پی” به قرارگا های نظامیان این کشور رابطه میان کابل و اسلام آباد را تنش آلودتر کرده است. هرچند پیش از آنهم خوب نبود و اما سفر رئیس ارتش پاکستان به ترکیه و دیدار او با رهبران جهادی پیشین می تواند، نشانه هایی از چرخش سیاست اسلام آباد را در رابطه با طالبان افغانستان رقم بزند. این سفر این گمانه زنی ها را تقویت می کند که گرمی رابطه میان طالبان حاکم در کابل و دهلی هرچه بیشتر سبب سرد مهری پاکستان نسبت به طالبان شده است. این رابطه پاکستان را واداشته تا خط و نشان دیگری برای افغانستان بکشد.

ادامه خواندن روابط طالبان و هندوستان و خط و نشان کشیدن های جدید پاکستان : مهرادلین مشید

شايد اين بهانه خوبی برای پرداختن به سرگذشت اسکناس افغانی باشد. زيرا افغانستان ممکن است از معدود کشورهايی باشد که با تغيير پادشاهان و حکام، پولها نيز همانند پرچمها و نمادها تغيير می کند.

دوره امانی

شايد اين بهانه خوبی برای پرداختن به سرگذشت اسکناس افغانی باشد. زيرا افغانستان ممکن است از معدود کشورهايی باشد که با تغيير پادشاهان و حکام، پولها نيز همانند پرچمها و نمادها تغيير می کند.

دوره امانی

يک روپيه کابلی

اولين اسکناس افغانی در سال ۱۲۹۸خورشیدی منتشر شد

اولین پول کاغذی (اسکناس يا بانکنوت) افغانستان در سال ۱۲۹۸خورشیدی در دوره امان الله خان به ارزش یک روپیه کابلی به چاپ رسید.

ادامه خواندن تاسیس درافغانستان بانک وحذف واژه دری از بانک نوتهای افغانستان : پوژهوشگر بصیر حسن زاده

گنگ و لالم این زمان آواز را گم کرده ام

مرغ بی بال و پرم پرواز را گم کرده ام 

آرزو های نِکو در نقطه‌ی آغاز ماند

آمد انجامم فراز آغاز را گم کرده ام

برده اند از یاد پاها شیوه‌ی رفتار را

ادامه خواندن  همراز : شعراز؛ استاد محمد اسحاق ثنا

و امروز هم زیر پاشنه های تروریسم

هر چند به گفته ی کارل مارکس، تاریخ دو بار تکرار می شود، یک بار بصورت تراژیدی و بار دیگر هم بصورت کمیدی که قهرمانان آن یک بار بصورت اسطوره؛ اما بار بار بصورت دلقک ها آشکار می شوند؛ اما پنجاه سال گذشته ی دردناک افغانستان نشان می دهد که تاریخ در این کشور بار بار تکرار شده و تراژیدی های دردناکی بر مردم افغانستان تحمیل شده است که بازی گران آن افتضاح بار ترین کمیدی های سیاسی تاریخ را از خود به نمایش گذاشته اند؛ بازیگرانی که هر یک فقط یک بار خود را بصورت قهرمانان اسطوره ای و حماسه آفرینان در چشم مردم جا زدند؛ اما خیلی زود هنگام وابسته به شبکه های استخباراتی گردیده و به دلقک های سیاسی بدل شدند. هزاران دریغ و درد که این بازی به اینجا پایان نیافت و در موجی از وابستگی های ننگین نه تنها زنده گی ما و نسل ما؛ بلکه زنده گی نسل های بعدی را نیز به قربانی گرفت.

ادامه خواندن ما همه قربانیان یک بازی بزرگ؛ دیروز زیر چتر تهاجم شوروی و آمریکا:مهرالدین مشید

استفاده ی نادرست از آزادی های رسانه ای؛ عملی ضد اخلاقی و جنایتکارانه

هدف اصلی از اختراع فناوری ها تغییر دادن زنده گی با شیوه های ممکن است و اختراع هر فناوری به نحوی زنده گی انسان ها را وارد دگرگونی های شگفت انگیزی می سازد. یوتیوب یکی از فناوری هایی است که از آن به حیث رسانه های تصویری و صوتی استفاده می شود. این فناوری برای گرداننده گان خود فرصت داده تا از تریبیون آن نظریه ها و اندیشه های گوناگون علمی، فلسفی، ادبی و آموزشی خود را به نشر برسانند. 

ادامه خواندن یوتیوب ابزاری برای نهادینه شدن ارزشها نه چراه گاهی برای زهر پاشیها و نفرت افرینی ها : مهرالدین مشید

پس از فروپاشی شوروی پیشین، انحلال پیمان وارسا و فروریزی دیوار برلین و یک قطبی شدن جهان، هرچند جهان آبستن یک خاموشی پیش از توفان گردید؛ اما در بحبوحه ی آن چنان می نمود که گویا رخداد های بزرگ از متن به حاشیه می روند و مردم جهان با رهایی از سیطره ی جهان دو قطبی شاهد پیشرفت های خوب در حوزه های گوناگون بویژه در بخش های رفاه و خوش بختی بشریت و بالاخره در یک روند جدید شاهد پایان جهان یک قطبی خواهند بود؛ اما دیری نگذشت که این آرزوی میلیون ها انسان مظلوم روی زمین به یاس بدل گردید. خمار پیروزی آمریکا در جنگ سرد و غلبه ی رویای اقتدار گرایانه ی غرب برای ایجاد نظم جهانی، رهبران غرب را از پذیرش پایان جهان یک قطبی باز داشت.

ادامه خواندن جهان در سراشیب یک بحران فاجعه بار و بی تفاوتی به رنج میلیون ها انسان : مهرالدین مشید

بیا ای هموطن تــــــا همــــــدل و همیـــــار هم گردیم

به وحدت دست هم گیریم و هم غمخوار هم گردیم

 زنیم با مشت سنگینی به روی دشمن میهن

انیس و مونس هم  یار و خدمتگار هم گردیم

ادامه خواندن بیا ای هموطن : شعراز بانو صالحه واهب واصل

صدای زگنال های شکست در اردوگاه ی طالبان و پراگنده گی در اردوگاه ی مقاومت

در این روز ها نشانه های آشکاری وجود دارد که حاکی از تکانه های شکست در درون طالبان و در اردوگاه ی آنان و برهم خوردن روابط طالبان با کشور های حامی آنان است. اوضاع سیاسی داخلی و موضع گیری ها و واکنش های کشور های منطقه و فرامنطقه حکایت از یک چرخش سیاسی برضد طالبان را دارد. این به معنای آن است که ماه ی عسل طالبان پیش از موعد در حال پایان یافتن و پروژه ی دور دوم طالبان در حال بسته شدن است.

ادامه خواندن نشانه های شکست در اردوگاه ی طالبان و پراگنده گی در اردوگاه ی مقاومت : مهرالدین مشید

آهو شدم تمام بیابان پلنگ شد

ماهی شدم سراسر دریا نهنگ شد

با صد شکنجه از قفس خود برون شدم

تا پر زدم نصیب وجودم تفنگ شد

ادامه خواندن آهو شدم ؛ شعر از : خانم نیلوفر ظهوری (راعون)

مدتهاست که سلسلۀ از اظهارات ناشیانه پیرامون محل پیدایش و رشد زبان دری در رسانه های اجتماعی انعکاس میآبد.ازآنجائیکه توجه به زبان و فرهنگ ، همچنان محافظت هردوی آن جهت ارث گذاری برای نسل های آینده ، وظیفۀ هر انسان است. این قلم لازم می بیند تا مطالب ذیل را بخاطرروشن شدن واقعیت ها ، توأم با ارائۀ یک سلسله مستندات تقدیم نماید. 

   خوانندگان این نوشته ، حتما” ازطریق رسانه ها آگاهی یافته اند که بعضی بی خبران با بکاربرد نام ” زبان دری ” موافق نبوده وبکاربرد آنرا جزء از”توطئه”های رژیم شاهی دراواسط قرن بیستم میدانند. آنها ادعا مینمایند که فارسی نام زبان ما بوده ونمی بائیست نام کتب درسی ازفارسی به دری تغیر میکرد. همچنان ازاعضای لویه جرگۀ قانون اساسی سال 1964 انتقاد مینمایند که چرا اصطلاح زبان دری را در قانون اساسی افغانستان مندرج ساخته اند.این منتقدین استدلال مینمایند که قبل ازین تغیرات ، دولتهای افغانستان همیشه کلمۀ ” فارسی” را بکار می گرفتند وهیچگاه اصطلاح ” دری ” را استعمال ننموده اند .

ادامه خواندن    زبان دری یا فارسی ؟- نوشتهء : میرعنایت الله سادات

زبان پارسی فرزند برومند زبان اوستایی است. در این مورد هیچ شکی وجود ندارد، انکتیل دو پرون و بورنوف با استفاده از زبان سنسکرت آثار اوستایی به ویژه یسنا را خواندند  دوپرون و بورنوف نیز با استفاده از واژگان سنسکرت که با اوستا  بسیار نزدیک است ، زبان اوستایی را  فراگرفتند .

 تیودور نولدکه در کتاب دو جلدی  مجموعه پژوهش ها به زبان فارسی  و اداوارد برون  نویسنده تاریخ ادبیات ایران  کلمان هوار  وریبکا شرق شناسان همه از همگونی و نزدیکی واژگان و زبان اوستایی ، با فارسی و سنسکرت و زبان هندی میانه و جدید خبر می دهند.  و اوستا و فارسی شناسان  مشهور آلمانی  پاول هورن و هاینرش هوبشمان در کتاب  مشهور شان : Grundriss der Neupersischen Etymologie 1893  نیز که در مورد ریشه شناسی واژه های زبان فارسی ، اوستایی ، سنسکرت و پهلوی تحقیق کرده اند، به این باور هستند ، که زبان اوستایی ، فارسی ، پهلوی ،سنسکرت ، و هندی زبان های بسیار با هم نزدیک هستند ، در اینمورد به چند نمونه کوچک بسنده می شوم: 

ادامه خواندن چرا زبان فارسی در هندوستان نابود گردید؟ : نوشته ی داکتر حمید الله مفید

 

(نذیر فلم)

هنر و باز هم هنر !

بلی، وقتي در قلمرو هستی آدمي، نظر میافگنی، می بینی هنر چه پر شكوه جایگاه ونمود ها دارد، صنعت و صناعت چه زیبا جلوه هاو رنگها…

وبازهم در امتداد پهنای این رنگینی و انگار رنگی هنرها در میابی که هنر پرده( سینما) بعنوان کاملترین هنر ها، برجسته ترین هنر ها، بهترین هنر ها ومزایای دیگر ازین شمار، بر سرزمین هستی انسان معاصر، چه پر جذبه پا گذاشته است.

ادامه خواندن نخستین پرودکشن در تاریخ سینمای افغانستان؛ نویسنده : موسی رادمنش 

      همه نیک میدانیم که آدمیزادگان استعداد ها و قابلیت های بالقوه ی عظیمی دارند. اینکه در دوران های بدوی و پیشامدرن در عرصه های گوناگون نوابغ، قدر قدرتان علمی، هنری و فرهنگی منجمله استادان و پیشروان شگفت انگیز هنر موسیقی ظهور کرده اند، برهان این مدعاست؛ منتها عده ی بزرگان  مورد نظر ما در آن دوران ها بنابر محدودیت ها در آموزش و پرورش و نیز سطح پایین عمومی دانش ها و فنون انگشت شمار بوده است.

      خوشبختانه در دوران کنونی که عصر مدرن شمرده میشود، به ویژه در کشور های انکشاف یافته و مترقی هم کمیت ها و هم کیفیت ها در علوم و هنر ها، در پرورش، تبارز استعداد ها و قابلیت های بشری، عمق و پهنای گسترده بسیاری یافته است. این حقیقت بدان معنی نیست که اکنون افراد بشر جا در جا و خود بخود شگوفان و کامل میشوند. بدون آموزش و فراگیری ساینتیفیک و اکادمیک سختکوشانه و نسبتا طولانی درهریک بخش یا عرصه ی مطمع نظر، پیامد کمال مطلوب به دست نمی آید.

ادامه خواندن درخشش دخت افغانستان تبار« لیلا شیرزی» در چکاد بلند موسیقی کلاسیک اوپرا در اروپا ؛ نویسنده : سیلمان کبیر نوری

دل را شکست شیوه ی از یاد بردنت

همدست دشمنان شده یی، گور و گردنت

دل سوختم به اشک تو غرق بلا شدم

دریای حیله بود مگر گریه کردنت

ادامه خواندن گور و گردن؛ شع زیبا ی از : مسعود زراب

مردم افغانستان در تله ای میان پرتگاه و پلنگ

حوادث و رویداد های ناگوار گذشته در نتیجه ی ضعف مدیریتی و وابستگی رهبران گروه ها و سیاستگران به شبکه های استخباراتی نه تنها مردم افغانستان را در کام تروریسم فرو برد و این کشور را به لانه ی امن تروریستان بین المللی تبدیل کرد؛ بلکه فاجعه بارتر از آن چنان آشفتگی های سیاسی، پراگنده گی های گروهی، قومی و اختلاف و سر در گمی در میان نهاد های گوناگون رسانه ای و مدنی بوجود آورده است که همه چیز در زیر انبان قومیت و برتری جویی های کاذب ضجه می کشند. فاجعه بارتر اینکه این‌ پی آمد های نامیمون و وحشتناک در موجی از فساد و خیانت و جنایت رهبران، زمامداران و سیاستکران، اکنون مردم افغانستان را در موقعیت خیلی ناگوار و خطرناک قرار داده است؛ آنهم نه در مرزی از فاجعه و فلاح؛ بلکه  بدتر از آن امروز مردم این کشور را در تله ای از حیرت و دهشت نگهداشته که در یکسو پرتگاه و در سوی دیگر پلنگ در کمین آنان نشسته است.

ادامه خواندن پراگنده گی گروه ها مشکلی فراتر از طالبان برای مردم افغانستان ؛ نویسنده: مهرالدین مشید