نویسنده: ماریا دارو

1. خلاصه

هویت یکی از مفاهیم بنیادین علوم اجتماعی و روانشناسی است که به فهم فرد از خود و جایگاهش در جامعه مربوط می‌شود. هویت نه تنها شامل ویژگی‌های فردی است، بلکه به تعلقات اجتماعی، فرهنگی، زبانی و ملی نیز مرتبط است. این مقاله با مرور ادبیات علمی هویت، انواع هویت و عوامل اصلی شکل‌دهنده آن را بررسی می‌کند و به نقش ترکیبی هویت شخصی، اجتماعی و فرهنگی در توسعهٔ فرد و جامعه می‌پردازد. یافته‌ها نشان می‌دهد که هویت نه یک مقولهٔ ثابت، بلکه فرآیندی پویا و چندلایه است که تحت تأثیر عوامل زیستی، فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و انتخاب‌های فردی شکل می‌گیرد.

1. مقدمه

ادامه خواندن هویت و عوامل تعیین‌کننده آن: بررسی علمی و تحقیقاتی: نورمحمد غفوری

«جمهوریت سوم!»

در این‌روز ها تلاش می‌کنم چیزی ننویسم. چون فضای ملتهب رسانه های اجتماعی، سخن‌گفتن را به گند می‌کشاند. اما گاهی هم فکر می‌کنم اگر کاملا خموش بمانی یک‌تعداد سیاست‌بازان فکر می‌کنند همه احمق هستند و می‌آیند هرچه از دهن شان برون شد به گوش و ذهن مردم پوف می‌کنند و چهره های تکراری خود را بر همه تحمیل می‌نمایند. 

دیشب گفت‌وشنود آقای عمر داوودزی را می‌شنیدم که از «جمهوریت سوم» سخن می‌گفت. به باور این آقای جمهوریت نخست داوودخانی و جمهوریت دومی کرزی و غنی پاسخ‌گوی اراده‌ی مردم نبوده و حالا به جمهوریت سوم نیاز است تا افغانستان را از بحران نجات دهد. 

ادامه خواندن واکنش تند داکتر ملک ستیز در مورد اظهارات اخیر محمد عمر داوودزی : ملک ستیز

دردهای گنگ

دردهای دیرماند در لفاف مبهم سکوت

در سرت قصیده‌های سوگ‌بار خوانده‌اند

با نمایش کریه چهره‌های خویش

رنگ هستی ترا پرانده‌اند

ادامه خواندن نادیا انجمن در انحنای زنده‌گی و مرگ؛ بخش نخست : استاد پرتو نادری

فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ نقطهٔ عطفی در تاریخ سیاسی معاصر بود. این رویداد نه‌ تنها پایان یک ابرقدرت ایدئولوژیک را رقم زد، بلکه آغازگر دوره‌ای از گسترش و شکوفایی دموکراسی و لیبرالیزاسیون سیاسی در بخش‌های وسیعی از جهان شد. دههٔ ۱۹۹۰ تا اوایل ۲۰۰۰، از منظر نظریه‌ پردازان علوم سیاسی، دوران «موج سوم دموکراسی» در جهان تلقی می‌شود. پس از آن دموکراسی در آغاز قرن بیست‌ و یکم همچون نظم غالب سیاسی تصور می‌شد؛ اما روندهای سیاسی، اقتصادی، فناوری و ژئوپولیتیک در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که این نظام سیاسی با عقب‌ گرد ساختاری و بحران مشروعیت جهانی مواجه است.

ادامه خواندن جهان در آستانهٔ زوال دموکراسی : مهرالدین مشید

از کابل تا دیاسپورا؛ روایتی از هفت خوان رنج های بی پایان

افغانستان در چهار دههٔ اخیر،  در گره‌گاۀ تروریسم، جنگ‌ های نیابتی، سیاست‌های منطقه‌ای و رقابت قدرت‌ های جهانی گیر مانده است و به یکی از کانون‌های اصلی خشونت  های سیاسی، افراط‌گرایی مذهبی و تروریسم بین‌المللی بدل شده است. در این میان، مردم افغانستان نه تنها نخستین قربانیان مستقیم این پدیده بوده‌اند؛ بلکه جامعهٔ مهاجر این کشور بیشتر در معرض نتایج ناگوار اجتماعی، سیاسی و امنیتی تروریسم قرار گرفته است. گروهی که بار سنگین‌ تری از رنج را بر دوش می‌کشد؛  مردمی که در وطن قربانی تروریسم شدند و در بیرون از وطن، قربانی سوءظن، بی‌اعتمادی و سیاست‌های امنیتی دولت‌ها شده اند.

ادامه خواندن افغانستان؛ در گره گاۀ تروریسم و مردم این کشور قربانی چند لایۀ آن : مهرالدین مشید

شکست هایی که هر روز ما را وحشتناک تر می شکنند

هزاران دریغ و درد که افغانستان در سدهٔ معاصر، یکی از پرشکست‌ ترین سرزمین‌های جهان به شمار می رود. سرزمینی که شکست دولت‌ها، شکست اصلاحات، شکست اعتماد، شکست نهادها و شکست امید ها را بسا تجربه کرده است. اما حالا تنها بحث بر سر میزان شکست ها نیست؛ بلکه مسئلهٔ اصلی این است که هیچ شکستی، هرگز شکست «ما» را نشکست و بنای نهادی پایدار را در افغانستان نگذاشت؛ برعکس فرهنگ سیاسی شخص‌محور، فروپاشی‌های پی‌درپی نهادی، مداخله های خارجی، بی‌دوام بودن دولت‌ها، و نبود سازوکار نقد و مستند سازی تاریخی، منجر به تثبیت چرخهٔ شکست و تکرار آن در افغانستان شده است.

ادامه خواندن تجربه های تاریخی که به سرمایه های ملی بدل نشد : مهرالدین مشید

اردوگاۀ از هم گسخته؛ فرصتی برای مانورهای منطقه و جهان

یکی از عوامل مؤثر بر تداوم بی‌ثباتی سیاسی در افغانستان پس از سال ۲۰۲۱، نه تنها حاکمیت فراقانونی و نامشروع طالبان است؛ بلکه پراگنده گی ساختاری و گفتمانی در میان گروه‌های مخالف طالبان و نبود رابطه های مستقیم میان گروه های مخالف و طالبان بوده است. این پراکنده گی سبب شده تا حاکمیت طالبان ادامه یابد و هیچ نیروی جایگزین و منسجم سیاسی در برابر این گروه شکل نگیرد. این دشواری ها سبب شده تا  زمینه برای اجماع ملی و آشتی ملی برای ایجاد یک ساختار ملی در افغانستان فراهم نگردد. این خلا سبب شده تا افغانستان به میدان مانور گسترده‌ای برای قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی تبدیل شود.

ادامه خواندن مخالفان پراکنده، بازیگران متحد؛ مدیریت خلای سیاست در افغانستان : مهرالدین مشید

بـاز منتشر شد به هر سو رنگ تنهایی ها

در هوا بشکست پیکِ خالی، صدا پایی ها

مــاه، دایــره کشــانِ بــاغ خیـره انــگاری

آسمان ســتاره باران شــعله بـریـایی هـا

زار گشت لاله ها چون خار ها در قلب صحرا

داغ ها بـر دل ها دمیده شـرح جدایی ها

دامان سلسله ها گشته پامال خود خواهی

ادامه خواندن به هر سو رنگ تنهایی : استاد اسرایل رویا

                           

نالهٔ زار بر آور زدل ای ساز امشب     شاید از ناله شود عقدهٔ دل باز امشب

شب هجر است و در این گوشهٔ تنهایی نیست    جز تو ای ساز مرا مونس وهمراز امشب

آشکار است که داری چو من، ای ساز تو نیز   گله از دوری آن دلبر طناز امشب

ای صبا  ای که توئی قاصد دلباختگان     آگه از حال من، آن شوخ مرا،  ساز امشب

ادامه خواندن نابغه ناز : شعر از استاد علی اصغر بشیر هروی

دسترسی به آب‌های آزاد یکی از مؤلفه‌های کلیدی برای توسعه اقتصادی و تجارت بین‌المللی کشورها محسوب می‌شود. با این حال، شماری از کشورها به دلایل جغرافیایی یا تحولات تاریخی و استعماری از این مزیت طبیعی محروم مانده‌اند. در جهان امروز، ۴۳ کشور مستقل فاقد ساحل بحری هستند و دسترسی مستقیم به ابحار آزاد را ندارند. این کشورها که به عنوان «کشورهای محاط در خشکه» شناخته می‌شوند، با مشکلات متعدد اقتصادی و تجارتی مواجه می‌باشند و افغانستان یکی از این کشورهاست که محرومیت آن از دسترسی به دریا، ریشه‌های تاریخی، سیاسی و استعماری دارد.

ادامه خواندن در باره کتاب«حقوق کشورهای محاط در خشکه در حقوق بین الملل» نوشته ی محمد قاسم آسمایی ؛ مولف کتاب : دوکتور ضیا نظام

مرا می بینی و از کوچه ای عشقت بدر میشی

به شوخی های فصل نوجوانی همسفر میشی

ز لای پیکی ای سه رنگِ خود تا کی نظر بازی

نکن اینگونه قربانِ تو میگردم نظر میشی

ادامه خواندن ز حالِ ما مپرس : احمد محمود امپراطور

شاد خواهم روحت ای استاد بشیر

ای که بودی در نگارش بی نظیر

از کلامت می چکید دُر و گُهر

بود گفتارت شیرین چون شکر

ادامه خواندن به یادبود مرحوم استاد علی اصغر بشیر هروی : استاد محمد اسحاق ثنا

بعد از حمله رحمان الله لکنوال به دو عضو گارد ملی آمریکا دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا اعلان کرده است که ورود مهاجرین از کشور های جهان سوم را به آمریکا متوقف میسازد. 

حالا میخواهم در مورد این تصمیم دونالد ترامپ نکات ذیل را خدمت شما ارائه نمایم. 

۱. کشورهای جهان سوم کدام‌ ها اند؟

ادامه خواندن سیاست یا احساسات؟ پاسخ حقوقی به تهدید ترامپ علیه مهاجران : احمد سعید

ژئوپولیتیک ساختار قدرت؛ تنوع قومی و آیندهٔ دولت‌سازی در افغانستان

افغانستان به عنوان یک کشور چند قومی و متکثر، از دهه های گذشته تا کنون، همواره با چالش‌های ساختاری و تاریخی در حوزهٔ دولتت سازی مواجه بوده که کشمکش‌های مزمن قدرت، تنوع قومی، رقابت‌های منطقه‌ای و ضعف دولت مرکزی را نیز به دنبال داشته است. تلاش برای ساختن دولت مدرن در افغانستان، از زمان امان‌الله خان تا جمهوریت، بیشتر بر تمرکز قدرت در مرکز استوار بوده است؛ اما این روند نه تنها به ثبات در کشور نینجامید؛ بلکه چرخه‌ای از شورش، کودتا و جنگ داخلی را نیز تقویت کرد. سقوط جمهوری و استقرار امارت طالبان بار دیگر عدم توانایی مدل متمرکز حکمرانی را در افغانستان  آشکار گردانید و بحث فدرالیسم را از سوی نخبگان و گروه های این کشور به عنوان یکی از مهم‌ترین آلترناتیوهای ساختار قدرت مطرح ساخته است. 

ادامه خواندن افغانستان؛ از رویای فدرالیسم تا کابوس بالکانیزه شدن منطقه ای ک مهرالدین مشید

روایتی از زنده گی در سایه امید یا تصویری از گسست و فروپاشی

افغانستان کنونی تخته شطرنجی را ماند که بر شانه های یک ژیوپولیتیک پرتنش و پیچیده منطقه ای سخت سنگینی نموده و خلای قدرت قانونی در آن بیش از هر زمانی زبانه می کشد. جغرافیای دردمند و دربند و افتاده در کام تروریسم که در مرحله ای از بدترین گسست تاریخی و فروپاشی ملی قرار دارد و مردم آن حیات دردباری را زیر چتر حکومت افراطی و طفیلی طالبان سپری می کنند. افغانستان، کشوری که پس از سقوط نظام جمهوریت، از یک بازیگر ضعیف به یک «میدان بازی» تبدیل شده است؛ میدانی که پاکستان برای رسیدن به عمق استراتژیک خود در آن می‌جنگد، ایران برای مدیریت مرزها و آب؛ چین به‌ دنبال معادن و سکوت امنیتی است، و روسیه ناظر محتاطی‌ست که فروپاشی آمریکا در این سرزمین را بخشی از رقابت جهانی می‌ پندارد.

ادامه خواندن افغانستان، سوار بر شانه های ژیوپولیتیک پرتنش و پیچیده منطقه ای : مهرالدین مشید

 به یاد  روانشاد ضیاءالدین میهن یار حافظی

بزرگترین خدمتکار مطبوعات بدخشان 

با نامی گرامی حافظ عبدالعزیز مشهور به حاجی حافظ جان پدر روانشاد ضیاءالدین میهنیار حافظی زیادتر از ۷۰ سال به این طرف آشنایی دارم. هنوز هم که هنوز است.   نام آن بزرگمرد و شهیر ورد زبان‌هاست . سال‌های زیادی می‌گذرد. که آوازه مرگ یکی از اعضای این خانواده که در وقت شکار در قله کوه در فیض آباد صورت گرفته بود و به سرعت در سراسر بدخشان این خبر پخش گردید.دیده می شد چقدر مردم با این خانواده غمشریکی داشتند…  زمانی که جوان بودم ،  در فاکولته تعلیم و تربیه مصروف فراگیری دروس خود بودم. روزی به یادم می آید. در کنار هوتل کابل مقابل فروشگاه قاری امان نوایی یک جوان نهایت خوش برخورد و مهربانی  مرا شناخت در حالی که آن گرامی را نمی‌شناختم بعد از مقابل  شدن با من به تورکی اوزبیکی سخن گفت.

گویا که از هفتاد و هفت نسل با این سو در جهان تورک حیات به سر برده باشد.  خود را با بسیار با محبت  و مهربانی معرفی نمود که نامش آذرخش و فرزند همان شخص مشهور حاجی حافظ جان است میگویند هر کس که یک زبان را غیر از زبان مادری خود خوب بداند در حقیقت صاحب شهادت نامه دکترا یا پی اچ دی است. چه اتفاق خوبی بود که تقریباً بعد از سالهای زیاد از آن روز میمون در هفته قبل یک مصاحبه او را در یوتیوب دیدم که به چه فصاحتی سخن میگفت. 

ادامه خواندن تقریظ استاد دکتور عنایت الله شهرانی بر کتاب یادگار من 

سپاهی که دارد به بیگــــــــانه دست

به رزم اش بود پیش دشــمن شکست

به هر جا که شـــــــــاندی نهال نفاق 

نبیــــنی از او حا صــــلی جز شقاق

حکایت نمـــــایم ز کابـــــــــل زمین

چه آمد دریـــــن مــــــهد زیبا زکین

ادامه خواندن خلای قدرت : وارث الشعرا نذیر ظفر

بازوی قدرت است که توان موج میزند

فر و شکوه ز کوه گران موج میزند

حماسـه آفرینی عشق است چراغ را

تا در نبرد تیر و کمان موج میزند

ادامه خواندن بازوی قدرت است که توان موج میزند: احمد محمود امپراطور

چرا صدای گاندی ها در کوهستان‌های افغانستان پژواک نیافت ؟

این پرسش در ذهن هر شهروند افغانستان خطور می‌کند که چگونه شد تا طی نیم سده رخداد های خونین و حماسه آفرینی ها و جانبازی های صادقانه مردم افغانستان، گاندی و ماندلا ای در این کشور ظهور نکرد. این به معنای آن نیست که این کشور ظرفیت آبستن چنین مردی را نداشته؛ بلکه طی این پنجاه سال از زیر سنگواره های رخداد های خونین آن مردان بزرگی ظهور کردند که ظرفیت رشیدن به مقام های بالاتر از گاندی ها و‌ماندلاها را داشتند. باتاسف که این نه بخاطر نبودِ انسان‌های بزرگ؛ بلکه به‌خاطر شرایطی بود که اجازه‌ تبدیل‌شدن شخصیت‌های اخلاقی به رهبران ملی را نداد. اگر شرایط هند و آفریقای جنوبی را با افغانستان مقایسه کنیم، پاسخ روشن‌تر می‌شود. برای روشن شدن موضوع، نخست از همه باید اوضاع سیاسی و اجتماعی آفریقای جنوبی و هند را مورد مطالعه قرار داد.

ادامه خواندن جغرافیای خشونت، سیاست قبیله‌ای و غیبت ماندلاها در افغانستان: مهرالدین مشید

سناریوی براندازی طالبان؛ از سوی پاکستان و ایران!؟

دراین روز ها از روابط فشرده سیاسی و دید و بازدید های مقام های پاکستانی و ایرانی طوری فهمیده می شود که هر دو کشور بار دیگر برای براندازی حکومت طالبان همسو و همداستان شده اند یا هر دو کشور ترفند جدیدی را برضد مردم افغانستان روی دست گرفته اند. ایران و پاکستان از تحولات افغانستان پس از بازگشت طالبان به قدرت (۲۰۲۱)، خلاف انتظار، آسیب‌پذیری‌ها و تهدید هایی را تجربه کرده‌اند؛ اما با تفاوت اینکه منافع، نگرانی‌ها و ابزارهای آن‌ها با بکدیگر تفاوت‌های بنیادین دارد. شواهد میدانی و تحلیل‌های منطقه‌ای نشان می‌دهد که گرچه همکاری‌های محدود و موقتی (بویژه در حوزهٔ ضدتروریسم) میان تهران و اسلام‌آباد ممکن است رخ دهد؛

ادامه خواندن براندازی طالبان واقعیت ژیوپولیتیک یا توهم تحلیل گران: مهرالدین مشید

غلام‌ سرور دهقان کابلی آن پیر عارف و شاعر وارسته که سال ۱۲۸۲ خورشیدی از افق نور سر برآورد و در دوشنبه روز ۱۱ حوت ۱۳۵۴ خورشیدی غروب کرد

اما نه در خاموشی که در روشنی فنا. او رخت از عالم صورت بربست تا در اقلیم معنی مأوا گیرد. 

خاک چهاردهی کابل پیکر مطعر او را در آغوش دارد  اما روحش در ملکوتِ اعلی عشق سیر می‌کند و بر لوح جان عارفان نامش چون ذکر حق حک شده است.

ادامه خواندن دامنم پُر گشـت از اشـک و دلم خالی نشـد -گرچه دهقانم، غنی میسـازد این گوهر مرا : نوشته ذیل از احمد محمود امپراطور

نوشته از داکتر سیاه سنگ

افغانستان/ هفدهم سپتمبر 2006: شاعر جوان هرات – سرایندۀ این مصراع‌ها – “من و این کنج اسارت، غم ناکامی و حسرت /که عبث زاده‌ام و مُهر بباید به زبانم/ دانم ای دل که بهاران بود و موسم عشرت /من پربسته چه سازم که پریدن نتوانم” اولین کتاب خود را پخش کرده بود؛ اما اعضای خانوادۀ شوهرش می‌پنداشتند که برای آنان ننگ شرم‌ساری بار آورده است.

نامش نادیا انجمن است. پارسال کشته شد. این قهرمان محلی از پذیرفتن حکم ممنوعیت ط.ـالبان بر آموزش دختران و زنان سرپیچی کرده بود و پنهانی با گروهی از دوستان ادبیات می‌خواند. شعرش او را پرآوازه ساخت و مرگش هریوای آزاد را تکان داد. هزاران تن در مراسم تشییع جنازۀ نادیا انجمن شرکت کردند. یگانه پسرش – هنگام مرگ مادر – شش‌ماهه ماند.

گزارش‌گر: چه و چگونه رخ داد؟

مادر: نادیا معصوم بود. کشته شد.

گزارش‌گر: چند سال داشت؟

مادر: بیست‌وپنج سال

گزارش‌گر: شما چه کسی را مقصر مرگ نادیا می‌دانید؟

ادامه خواندن مرگ نادیا انجمن هریوای آزاد را تکان داد/ / CNN

بیداری جمعی مردم؛ بازسازی مشروعیت سیاسی

این پرسشی است که هر لحظه در افکار مردم افغانستان، چه در داخل و چه بیرون از این کشور تداعی می شود؛ البته با این دلیل که آنان می دانند، افغانستان در یکی از حساس‌ترین و تاریک‌ ترین مقاطع تاریخ معاصر خود قرار دارد؛ زیرا نه تنها سقوط جمهوریت، بازگشت طالبان، فروپاشی نهادهای مدنی و مهاجرت نخبگان؛ بلکه از همه مهم تر اختلاف های شدید گروهی و قومی در اردوگاه مخالفان طالبان، بسیاری را به این باور رسانده است که فرصت‌های تاریخی برای نجات این سرزمین از دست رفته است. اما واقعیت تاریخی و تحلیل ژئوپولیتیکی نشان می‌دهد که در پس این تاریکی ها،

ادامه خواندن  شانسی برای نجات افغانستان باقی مانده یا فرصت‌ها از دست رفته‌اند؟ : مهرالدین مشید

پیاله کافی؛ دیروز زهری به کام مردم افغانستان و امروز زهری به کام پاکستان

پاکستان در دهه‌های اخیر در معرض یکی از پیچیده‌ ترین بحران‌های امنیتی تاریخ خود قرار گرفته است. افزایش حملات «تحریک طالبان پاکستان (TTP)»، گسترش ناامنی در مناطق قبایلی و تنش‌های دیپلماتیک با کابل و دهلی نو، این کشور را در موقعیتی متزلزل قرار داده است. این فضای وهم آلود و پر تنش مقام های پاکستانی را بیش از هر زمانی نگران ساخته است. در چنین فضایی، این پرسش بنیادین مطرح می‌شود که آیا پاکستان قربانی جنگ نیابتی هند است، یا در واقع بهای سیاست‌های دیرینه خود در حمایت از تروریسم را می‌پردازد؟ با تشدید تنش ها میان اسلام آباد و کابل، مقام های پاکستانی ادعا کرده اند که این کشور قربانی جنگ نیابتی هند است.

ادامه خواندن پاکستان؛ درگیر جنگ نیابتی هند یا اسیر میراث تروریست‌پروری های خویش؟ : مهرالدین مشید