تقریظ استاد دکتور عنایت الله شهرانی بر کتاب یادگار من 

 به یاد  روانشاد ضیاءالدین میهن یار حافظی

بزرگترین خدمتکار مطبوعات بدخشان 

با نامی گرامی حافظ عبدالعزیز مشهور به حاجی حافظ جان پدر روانشاد ضیاءالدین میهنیار حافظی زیادتر از ۷۰ سال به این طرف آشنایی دارم. هنوز هم که هنوز است.   نام آن بزرگمرد و شهیر ورد زبان‌هاست . سال‌های زیادی می‌گذرد. که آوازه مرگ یکی از اعضای این خانواده که در وقت شکار در قله کوه در فیض آباد صورت گرفته بود و به سرعت در سراسر بدخشان این خبر پخش گردید.دیده می شد چقدر مردم با این خانواده غمشریکی داشتند…  زمانی که جوان بودم ،  در فاکولته تعلیم و تربیه مصروف فراگیری دروس خود بودم. روزی به یادم می آید. در کنار هوتل کابل مقابل فروشگاه قاری امان نوایی یک جوان نهایت خوش برخورد و مهربانی  مرا شناخت در حالی که آن گرامی را نمی‌شناختم بعد از مقابل  شدن با من به تورکی اوزبیکی سخن گفت.

گویا که از هفتاد و هفت نسل با این سو در جهان تورک حیات به سر برده باشد.  خود را با بسیار با محبت  و مهربانی معرفی نمود که نامش آذرخش و فرزند همان شخص مشهور حاجی حافظ جان است میگویند هر کس که یک زبان را غیر از زبان مادری خود خوب بداند در حقیقت صاحب شهادت نامه دکترا یا پی اچ دی است. چه اتفاق خوبی بود که تقریباً بعد از سالهای زیاد از آن روز میمون در هفته قبل یک مصاحبه او را در یوتیوب دیدم که به چه فصاحتی سخن میگفت. 

ادامه خواندن تقریظ استاد دکتور عنایت الله شهرانی بر کتاب یادگار من 

پاکستان؛ درگیر جنگ نیابتی هند یا اسیر میراث تروریست‌پروری های خویش؟ : مهرالدین مشید

پیاله کافی؛ دیروز زهری به کام مردم افغانستان و امروز زهری به کام پاکستان

پاکستان در دهه‌های اخیر در معرض یکی از پیچیده‌ ترین بحران‌های امنیتی تاریخ خود قرار گرفته است. افزایش حملات «تحریک طالبان پاکستان (TTP)»، گسترش ناامنی در مناطق قبایلی و تنش‌های دیپلماتیک با کابل و دهلی نو، این کشور را در موقعیتی متزلزل قرار داده است. این فضای وهم آلود و پر تنش مقام های پاکستانی را بیش از هر زمانی نگران ساخته است. در چنین فضایی، این پرسش بنیادین مطرح می‌شود که آیا پاکستان قربانی جنگ نیابتی هند است، یا در واقع بهای سیاست‌های دیرینه خود در حمایت از تروریسم را می‌پردازد؟ با تشدید تنش ها میان اسلام آباد و کابل، مقام های پاکستانی ادعا کرده اند که این کشور قربانی جنگ نیابتی هند است.

ادامه خواندن پاکستان؛ درگیر جنگ نیابتی هند یا اسیر میراث تروریست‌پروری های خویش؟ : مهرالدین مشید

پیام آخرین: عبدالرحمن پژواک

«به جان ساقی که همراز و همنشین من است

به جق می که انیس دل حزین من است

نماز کوی بتان کیش آخرین من است

نشان سجده به بتخانه بر جبین من است

ادامه خواندن پیام آخرین: عبدالرحمن پژواک

پروفیسر غلام محمد میمنگی : داکتر ناصر اوریا

پروفیسر غلام محمد میمنگی در سال ۱۲۵۲ هجری شمسی مطابق ۱۸۷۳ عیسوی در شهر میمنه در ولایت فاریاب افغانستان چشم به جهان گشود. وی تا سن ۷ سالگی در میمنه زندگی کرد و بعد از آن به امر امیر عبدالرحمن خان با خانواده اش به کابل منتقل و در گذر قاضی شهر کابل مسکن گزین گردید.پدرش عبدالباقی خان مینگ باشی، یکی از سران بانفوذِ قوم ازبک در منطقهٔ خود بود که از طرف امیر عبدالرحمن خان به جرم دوستی و همکاری با سردار محمد ایوب خان در قیام علیه امیر به کابل انتقال و محبوس و سپس به قتل رسید.غلام محمد در سن سیزده سالگی پدرش را از دست داد و با تنخواه یا معاشی که از طرف دولت ۳۰ روپیه برای مادرش و ۵ روپیه برای غلام محمد تعیین شده بود امرار حیات مینمود.

ادامه خواندن پروفیسر غلام محمد میمنگی : داکتر ناصر اوریا

 بزرگ‌ داشت از ابوالفضل بیهقی : استاد پرتو نادری

گفتند روز نخست عقرب، روز بزرگ‌داشت از ابوالفضل بیهقی‌ست. به یاد نوشتهء کتاب‌سوزان در انجمن نویسنده‌گان افغانستان افتادم که بیست و اند سال پیش نوشته بودم.

… یك روز دیگر كه دهان بخاری باز بود و مطالعه می كرد از بخاری صدایی شنیدم كه مرا تكان داد. كسی با لهجه‌یی سخن می‌گفت كه تا كنون نشنیده بودم كه زبان پارسی دری را با این همه زیبایی و شكوه سخن بگویند.

حیران بودم كه این بزرگوار كی‌ است. این قدر فكر كردم كه از شمار نخبه‌گان است. 

ادامه خواندن  بزرگ‌ داشت از ابوالفضل بیهقی : استاد پرتو نادری

پاکستان حق نه لري چې د افغانستان په خاوره تعرض وکړي! : نورمحمد غفوری

د نړيوالو اړيکو او دولتونو ترمنځ د متقابل درناوي اصل د نړۍ د ثبات بنسټ دی. هر هېواد د خپلواکو هېوادونو د حاکميت، ځمکنۍ بشپړتيا او سياسي استقلال په وړاندې د درناوی کول خپل اساسي مکلفيت بولي. د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سرحدي شخړو، امنيتي عملياتو او سياسي تاوتريخوالي په رڼا کې دا پوښتنه رامنځته کېږي چې
آيا پاکستان د نړيوال قانون له مخې حق لري چې د افغانستان په خاوره تعرض وکړي، کلی او کورونه او ان د کابل ښار بمبارد کړي؟

ادامه خواندن پاکستان حق نه لري چې د افغانستان په خاوره تعرض وکړي! : نورمحمد غفوری

د بدیل جوړونې علمي تحلیل او د نظام د بدلون فکري بنسټونه سریزه : نور محمد غفوری

هره انساني ټولنه د خپلو عیني او طبیعي قوانینو د عمل په پایله کې د حتمي بدلون او تاریخي پرمختګ په لور روانه وي. ټولنه هېڅکله په یوه حالت نه پاتې کېږي؛ بلکې ورځ تر بلې، کال تر کال او نسل تر نسل بدلون مومي.
د بدلون دا بهیر که د ټولنې د قانونمندې طبیعي ودې له مخې پر مخ ولاړ شي او که د انسانانو د کړنو په واسطه ګړندی یا پڅ شي، په هر حال د ټولنې په فکري، سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو ـ کلتوري جوړښتونو کې حتمي بدلون راولي.

ادامه خواندن د بدیل جوړونې علمي تحلیل او د نظام د بدلون فکري بنسټونه سریزه : نور محمد غفوری

پاکستان د افغانستان په خاوره کې د ټي ټي پي د غړو د ویشتلو حق نه لري : نور محمد غفوری

د افغانستان او پاکستان اړیکې له تاریخي پلوه تل له امنیتي، سیاسي او سرحدي ترینګلتیاوو ډکې پاتې شوې دي. د دې اړیکو یو له تازه بحثونو څخه هغه دی چې پاکستان وخت ناوخت ادعا کوي چې د افغانستان له خاورې څخه د “تحریک طالبان پاکستان” (TTP)  ډلې پر ضد بریدونه کوي یا د داسې بریدونو حق لري. خو له نړیوال حقوقي، سیاسي او حتی اخلاقي نظره، دا ډول کړنه نه یوازې غیر قانوني زور چلونه ده، بلکې د سیمې ثبات ته هم جدي زیان رسوي.د ملګرو ملتونو د منشور په دویمه ماده کې څرګند وايي چې هېڅ یو هېواد حق نه لري د بل هېواد په کورنیو چارو کې مداخله وکړي یا د هغه پر خاوره برید ترسره کړي. افغانستان یو خپلواک هېواد دی، او د هغه پر خاوره هر ډول پوځي برید د نړیوال قانون له مخې تېری  ګڼل کېږي. د هر هېواد د خپلواکۍ یو بنسټیز اصل د هغه د ملي حاکمیت درناوی دی. نو د پاکستان لخوا د افغانستان پر خاوره د توغنديو ویشتل یا د هوایي بریدونو ترسره کول، د افغانستان پر ملي حاکمیت څرګند تجاوز دی چې افغانان یې په وړاندې د عکس العمل حق لري او نړیوالې ټولنې یې باید غندنه وکړي.

ادامه خواندن پاکستان د افغانستان په خاوره کې د ټي ټي پي د غړو د ویشتلو حق نه لري : نور محمد غفوری

سخنوران صاحب دل :پروفیسور عنایت الله شهرانی

این کتاب به ادامۀ دو کتاب پیشتر بنام‌های «هفت شهر هنر» و «هفت شهر عشق» بنام سخنوران صاحب‌دل یا «هفت شهر سخن» تهیه و ترتیب گردیده است.

دانشمندان و ادبای بزرگ چه در تاریخ و چه بدورۀ معاصر افغانستان زیاد می‌باشند، یکتعداد آنها با گذشت زمانه‌ها از یادها رفته و فراموش شده اند ولی خوشبختانه یک‌عده در یادها بوده و آثار جاودان‌شان بدست‌ها قرار دارد.

مجموعۀ هذا مشتمل از مقالات نویسندۀ این سطور می‌باشد که در سال‌های مختلف به اثر خواهش دوستان و نویسنده‌گان ویا از روی علایق شخصی نوشته و در نشریه‌های مختلف یک‌تعداد آن بطبع رسیده است.

همۀ این نوشته‌ها از دید شخصی بوده از روی مطالعات و تألیفات و یادداشت‌های دانشمندان می‌باشد که در قید تحریر آورده شده است.

استاد خلیل‌الله خلیلی مؤلف کتاب «فیض قدس» در نثر و نظم بی‌نظیر و سرآمد در ادب فارسی می‌باشد، استاد صلاح‌الدین سلجوقی مؤلف کتاب «افکار شاعر»، «نقد بیدل»، استاد عبدالحی حبیبی مؤلف کتاب‌های تصوف، ادبیات پشتو و صاحب سبک در فارسی، استاد دکتور جاوید استاد شهیر و نامدار ادبیات فارسی، استاد

ادامه خواندن سخنوران صاحب دل :پروفیسور عنایت الله شهرانی

تکریم مقام معلم و تبجیل از روز جهانی شان؛ تتبع و نگارش از : میرعبدالواحد سادات 

کیست می‌دانی معلم؟ آنکه نازد سروری 

بر همایون نام وی  ، در زیر چرخ چنبری

روز معلم یادآور جایگاه والای کسانی است که چراغ دانایی را در تاریکی جهل روشن نگه داشته‌اند.

این روز تنها یک مناسبت تقویمی نیست ، 

فرصتی است برای تأمل در نقش معلم در سرنوشت کشوری که  در نیم قرن اخیر ، درگیر جنگ و بحران  می باشد . 

ادامه خواندن تکریم مقام معلم و تبجیل از روز جهانی شان؛ تتبع و نگارش از : میرعبدالواحد سادات 

نقش اساسنامه در زندگی و فعالیت حزبی: نور محمد غفوری

نقش اساسنامه در زندگی و فعالیت حزبی

 در مقالهٔ پیشین تحت عنوان «اساسنامهٔ حزب چیست و چه چیز را در خود می‌گنجاند» یادآور شدم که اساسنامهٔ حزب در کنار مرام‌نامه، یکی از مهم‌ترین اسناد حزبی به شمار می‌آید. همان‌گونه که هیچ حزب معاصری بدون مرام‌نامه موجودیت نمی‌یابد، بدون اساسنامه نیز امکان فعالیت مشروع و پایدار ندارد.

اساسنامه به‌مثابهٔ یک سند حقوقی معتبر، نقش «قانون اساسی حزب» را ایفا می‌کند. این سند اهداف، ساختار تشکیلاتی، حقوق و مکلفیت‌های اعضا، شیوهٔ انتخاب رهبری و سایر قواعد درون‌حزبی را روشن می‌سازد. همچنین علت و هدف ایجاد حزب، روابط میان ارگان‌های رهبری و اعضا، و مناسبات درونی حزب را توضیح داده و تمامی حقوق و وظایف اساسی را مشخص می‌نماید. بدیهی است که پذیرش مرام‌نامه و اساسنامه از سوی اعضا شرط اصلی عضویت در حزب است.

ادامه خواندن نقش اساسنامه در زندگی و فعالیت حزبی: نور محمد غفوری

فرزانه از خاور زمین : پروفیسور شریف الله شریف

بسم‌الله والصلاة علی رسول‌الله! 

البته باید گفت اینکه ما دربارۀ دانشمندان و مفاخر بزرگ ایـن سـرزمین چیـزی می‌نـویسـیم و کارنامـه‌هـای علـمی و پژوهش‌های آنها را در خور یادآور اخلاف‌مان قرار می‌دهیم از احساس پاک، برداشت و سلوک نیک و اخلاق عالی ما نماینده‌گی می‌کند، همینکه زحمات و فرآورده‌های تاریخی، فرهنگی و ادبی بزرگان خویش‌را به یادکرد قرار می‌دهیم، در واقع به فرهنگ، ادب و تاریخ خویش ارج می‌گذاریم، زیرا از اثر کارکردها، تحقیقات و مطالعات مستدام بزرگان و دانشمندان است

ادامه خواندن فرزانه از خاور زمین : پروفیسور شریف الله شریف

درباره دموکراسی : تتبع ‌نگارش از میر عبدالواحد سادات 

تعریف

دیموکراسی یکی از بحث برانگیزیرین مفاهیم در تاریخ اندیشه سیاسی است که هیچگاه نظر واحد به ارتباط آن وجود نداشته است .  دیموکراسی یا مردم‌سالاری نظامی است که قدرت سیاسی در آن از مردم سرچشمه می‌گیرد. در معنای حداقلی، دموکراسی یعنی انتخابات آزاد و رقابتی ؛ اما در معنای حداکثری، علاوه بر انتخابات، آزادی‌های مدنی ، حقوق شهروندی و حقوق بشر نیز جزء جدایی‌ناپذیر آن است  ، در مقابل، دیکتاتوری یعنی نظامی که مردم در آن هیچ نقش واقعی در قدرت سیاسی ندارند.

تاریخچه

ادامه خواندن درباره دموکراسی : تتبع ‌نگارش از میر عبدالواحد سادات 

د سیاسي ګوندونو په جوړولو او فعالیت کې د مرام اهمیت او ضرورت : نورمحمد غفوری

انسان له اوله په ټولنیز ژوند کې د ګډو موخو لپاره د ډلو، ټولنو او اتحادیو جوړولو ته اړتیا لرلې ده. سیاسي ګوندونه د انسانانو د ګډ ژوند او سیاست د تنظیم له اړتیاوو څخه منځ ته راغلي. که تاریخ ته وکتل شي، د سیاسي ګوندونو جرړې د یونان او روم د لرغونو تمدنونو په زمانه کې موندل کېږي، خو هغه وختونه یوازې د اشرافو او ځانګړو طبقو ډلې وې، د نن ورځې په معنا منظم ګوندونه نه وو.

ادامه خواندن د سیاسي ګوندونو په جوړولو او فعالیت کې د مرام اهمیت او ضرورت : نورمحمد غفوری

دربارۀ منظومهٔ حماسی – تاریخی «اکبرنامه»: میرعبدالوحد سادات

«اکبرنامه» اثری منظوم در قالب مثنوی و یکی از مهم‌ترین آثار ادبی – تاریخی افغانستان به‌شمار می‌رود که در قرن نوزدهم میلادی توسط ملا حمیدالله کشمیری، شاعر و دانشمند اهل کشمیر، سروده شده است. 

این منظومه به زبان دری و با پیروی از سبک و ساختار شاهنامه فردوسی نگاشته شده و به همین دلیل، شاعر آن به‌ «فردوسی کشمیر» لقب گرفته است.

«اکبرنامه» به روایت جنگ اول افغان – انگلیس (1219- 1221/ ۱۸۳۹ – ۱۸۴۲) خورشیدی می‌پردازد و تمرکز اصلی آن بر بازتاب رشادت‌ها و فداکاری‌های وزیر محمداکبرخان، فرزند امیر دوست‌محمدخان، از شخصیت‌های برجستهٔ تاریخ معاصر افغانستان است. این اثر، علاوه بر جنبه‌ های تاریخی و نظامی، بازتاب‌دهندهٔ عناصر فرهنگی، اجتماعی و باورهای مردم افغانستان نیز در یک دورۀ تاریخی است.

ادامه خواندن دربارۀ منظومهٔ حماسی – تاریخی «اکبرنامه»: میرعبدالوحد سادات

دموکراسي څه شی ده او سوسیال دموکراسي څه ته وايي؟: نور محمد غفوری

دا سوال د ډیرو ځوانانو پر مخ کې پروت او مطرح دی. د دموکراسۍ په اړه ما ډیرې مقالې لیکلې. په هغې لړ کې مې په ۲۰۱۱م کال کې یوه لیکنه د «دموکراسي (ولسواکي)» تر سر لیک لاندې نشر کړې ده. په هغې کې د دموکراسۍ یا ولسواکۍ په اړه بنسټیز علمی معلومات وړاندې شوی دی. هلته مې لیکلي چې د دموکراسۍ اصطلاح یوناني جرړې لري چې له دوو اجزاوو، (dēmos) ډیموس (خلکو) اوکراتوس (kratía) (حکومت کولو) څخه جوړه شوی ده. لغوی معنا یې په پښتو ژبه کې د ولسواکي یا پر خلکو باندې د خلکو حکومت کول دي. ولسواکۍ ته مختلفو کسانو او علمی سیاسی کړیو راز راز تعریفونه ورکړي چې په ټولو کې دا موضوع ځلیږي چې دولتي ځواک په مستقیمه او یا غیر مستقیمه توګه د ولس په اختیار کې وي.

ادامه خواندن دموکراسي څه شی ده او سوسیال دموکراسي څه ته وايي؟: نور محمد غفوری

آزادی، برابری، و برادری؛ تتبع و نگارش : میر عبدالواحد سادات

آرمان تاریخی  پر تاثیر گزار ترین رستاخیز تاریخ ( انقلاب کبیر فرانسه ) که :

کماکان بحیث  آرزو ، و  یک سراب درین کسوف تاریخ و تأثیرات آن بر مدرنیته سیاسی

( 14 جولای 1789م )روز فتح باستیل آغاز انقلاب کبیر فرانسه است که  باعث  سقوط استبداد سلطنتی و قدرت مطلقه سلطنتی بورین ها است که  مبنای تحولات عمیق در اندیشه سیاسی و ساختارهای  قدرت سیاسی جوامع بشری گردید  و راه  رابسوی مهم‌ترین تحولات سیاسی-اجتماعی  ، سقوط نظامهای شاهی  فئودالی و  شکل‌گیری جمهوریت، مبتنی بر حاکمیت قانون  ، حقوق بشر، سکولاریسم، ( دولت-ملت )  ، حاکمیت ملی  و سکولاریسم هموار نمود . 

ادامه خواندن آزادی، برابری، و برادری؛ تتبع و نگارش : میر عبدالواحد سادات

یادی از مهربان ترین شخصیت اردوی معاصر و فرزند صدیق افغانستان : داکتر ناصر اوریا

د افغانستان رښتین بچی او د هیواد د معاصری اردو ترټولو مهربان نظامی شخصیت ارواښاد میر محمد آصف انصاری یادونه

برید جنرال میر محمد آصف انصاری به تاریخ ۵ اگست سال ۱۹۲۱ عیسوی در قریهٔ “ده یحیی” مربوط ولسوالی ده سبز ولایت کابل چشم به جهان گشود. پدر بزرگوارش میر عین الدین انصاری و پدرکلانش میر ظهورالدین نام داشت که فرزند حضرت سعدالدین انصاری مشهور به حاجی صاحب پای منار بود.

میر محمد آصف انصاری بعد از ختم تعلیمات در لیسهٔ امانی شامل فاکولتهٔ ساینس پوهنتون کابل گردید. بعد از فراغت از فاکولتهٔ ساینس غرض کسب تحصیلات عالی در رشتهٔ ریاضی – فزیک عازم کشور سویس گردید. وی در پوهنتون زوریخ تحت نظر ولفگنگ پاولی (Wolfgang Pauli) فزیکدان شهیر اطریشی الاصل سویسی و یکی از پیشگامان فزیک کوانتم، نظریه پرداز تیوری Exclusion Principle و برندهٔ جایزهٔ نوبل فزیک سال ۱۹۴۵، کار کرد.

ادامه خواندن یادی از مهربان ترین شخصیت اردوی معاصر و فرزند صدیق افغانستان : داکتر ناصر اوریا

خالق  “ قرارداد اجتماعی ” را گرامی میداریم : تتبع و نگارش از : میر عبدالواحد سادات 

دوم جولای مصادف به دوصدو چهل و هفتمین سال وفات یکی از تاثیر گزار ترین نمایندگان  عصرروشنگری اروپا و برجسته ترین نقاد آن عصر ژان ژاک روسو  است . اندیشمندی که تفکر او همچنان الهام‌بخش بسیاری از جنبش‌های فکری، سیاسی و اجتماعی در جهان مدرن است.

ژان ژاک روسو (1712–1778 م ) یکی از متفکران برجسته عصر روشنگری فرانسه است که اندیشه‌های او تأثیر عمیقی بر فلسفه سیاسی، آموزش و نظریه اجتماعی گذاشت.

ادامه خواندن خالق  “ قرارداد اجتماعی ” را گرامی میداریم : تتبع و نگارش از : میر عبدالواحد سادات 

تعمقِ سطحی؛ بر تفکر فلسفی استاد پژواک

وقتیکه بحث از فلسفه وفلاسفه به میان میآید، اتومات فکرما به فلسفه وفلاسفه یونانی برمیگردد، طبعا” جریان ها و اشخاص فلسفی یونان باستان درگستره دنیای تعقلی-فلسفی قابل بحث وتوجه است، میراث تفکری-فلسفی آنها برای بشر؛ هنوزهم درخور غور و تامل است.

از چشم انداز دیگر؛ من به این باور هستم که حتی تا حد ممکن؛ چه اگاهانه ویا به شکل ذاتی وفطری هر انسان به یک نحوه با مسایل تعقلی-فلسفی سروکار و داروندار دارد، ذات انسان تفحص گر و جستجو گراست؛ این تفحص ممکن زوایا و جوانب مختلف و متنوع داشته باشد، من میخواهم برای اثبات این نظر خود به چندمثال رجوع واکتفا کنم:

ادامه خواندن تعمقِ سطحی؛ بر تفکر فلسفی استاد پژواک

تقریظ از: پوهاند دکتور سید اکرام‌الدین حصّاریان:استاد دانشکدۀ زبان و ادبیات دانشگاه کابل: در مرود کتاب فرزانه از خاور زمین

دربارۀ «فرزانه‌ای از خاورزمین»

هرکه در او جوهر دانایی است

در همــه کارش توانایی است

در دیدار با یکی از دوستان فرهنگی‌ام کتاب تحقیقی و حجیمی در اختیارم قرار گرفت تا با مطالعه و مرور آن نظر خودرا به عنوان تقریظ ارایه نمایم.

این اثر که «فرزانه‌ای از خاورزمین» عنوان دارد و به پژوهش پیرامون شناخت‌نامه، احوال و کارنامه‌های علمی و فرهنگی محترم پروفیسور دکتور عنایت‌الله شهرانی یکی از فرهنگیان شناخته‌شدۀ کشور اختصاص دارد؛ از سوی پژوهشگر جوان و پرتلاش هم‌دیارم معاون سرمحقق برهان‌الدین نظامی عضو اکادمی علوم افغانستان تألیف شده است.

ادامه خواندن تقریظ از: پوهاند دکتور سید اکرام‌الدین حصّاریان:استاد دانشکدۀ زبان و ادبیات دانشگاه کابل: در مرود کتاب فرزانه از خاور زمین

داستان فدرالیزم : دکتور عنایت الله شهرانی 

یکی از دوستان دانشمند، نوشتۀ خانم مبارز و نویسندۀ کتاب «رها در باد» محترمه ثریا جان بهاء را که در آن نام من (عنایت‌الله شهرانی) ذکر شده بود فرستاد، چونکه با انترنت و فیس‌بوک ارتباط کم دارم و از موضوع بی‌خبر بودم. 

بلی نوشتۀ بانو ثریا بهاء در مورد تاریخچۀ افکار فدرالیزم در افغانستان درست می‌باشد، بار اول مرحوم طاهر بدخشی رئیس حزب سازا و سپس مارشال دوستم هنگام تأسیس حزب جنبش ملی و بعداً مرحوم بابه مزاری فدرالی بودن افغانستان را نظر داده بودند. 

ادامه خواندن داستان فدرالیزم : دکتور عنایت الله شهرانی 

«تورکان پارسی‌گوی» بیان‌کنندۀ دوستی‌های آشکار و پنهان تورک و تاجیک است. : پروفیسور داکتر عنایت الله شهرانی

عنوان «تورکان پارسی‌گوی» بیان‌کنندۀ ارتباطات معنوی و دوستی‌های آشکار و پنهان تورک و تاجیک است.  زبان فارسی زبانی‌ست که قایدین بزرگ و شهنشاهان و جهان‌کشایان تورک بدان علاقه‌مند بوده با عشق فراوان در انکشاف آن نقش‌های کلیدی را در تاریخ شرق و خاصتاً در سرزمین‌های مشترک تورک و تاجیک افغانستان، تورکستان و ایران‌زمین بازی کرده اند.  درین اواخر مشاهده می‌گردد که یک‌عده سبک‌مغزان و کور اندیشان که فاقد معلومات تاریخی می‌باشند از آمیزش تورک و تاجیک و تاریخ مشترک آنان آگاهی ندارند و سعی‌های نابخردانۀ خویش را با جعلیات بخرچ می‌دهند که اختلافات را اندر میان این ملیت‌های نجیب باندازند. آنها نمی‌دانند که این زمان وقت و عصر کمپیوتر است مردم اقتصاد و حیات مرفه می‌خواهند و زبان بجز از یک وسیلۀ افهام و تفهیم کار دیگری را نمی‌تواند انجام دهد.  سیصد سال پیش تورکی‌زبان برلاسی از جملۀ میرزایان بابری و شاعر درجه‌یک زبان تاجیکی حضرت میرزا عبدالقادر بیدل فرموده بود: 

ساز نافهمیده‌گی کوک است کو علم و چه فضل

هرکجا دیدیم بحث تورک با تاجیک بود

   «بیدل»

ادامه خواندن «تورکان پارسی‌گوی» بیان‌کنندۀ دوستی‌های آشکار و پنهان تورک و تاجیک است. : پروفیسور داکتر عنایت الله شهرانی

اُلیګارشي څه شی ده؟ : نورمحمد غفوری

د اُلیګارشي په اړه په (قاموس کبیر افغانستان) کې داسې راغلي دي:

((کلمهاُلیگارشی” (Oligarchy) ازدوکلمهیونانیὀλίγος” (oligos)کهبهمعنایکمییاتعدادکماست،وἄρχω” (arkho)کهبهمعنایحکومتکردناست،بهوجودآمدهاست. درواقع،الیگارشیبهمعنایحکومتیاسیاستگذاریتوسطتعدادمحدودیازافرادیاگروه‌هابانفوذوتاثیربالااستفادهمی‌شود.

ادامه خواندن اُلیګارشي څه شی ده؟ : نورمحمد غفوری

ترقیات عالم روبه بالاست – ما از بالا به پایین می ترقیم :میرعبدالواحد سادات

از شمس النهار ، بنیاد گزاری مطبوعات مدرن  ، آغاز تجدد و مدرنیته در نیمه دوم قرن (۱۹ م )

تا : رادیو شریعت  ، طالبانیزیم  و مردود خواندن تجدد  ،  در اخیر ربع اول قرن (۲۱ م )  

در نیمه دوم قرن ( ۱۹ م ) علامه سید جمال الدین و در اخیر ربع اول قرن (۲۱ م) هیبت اله آخوند طراز دیوبندی 

اوایل قرن (۲۰ م ) نهضت مشروطیت و سر باختن سالار آن مولانا محمد سرور واصف قندهاری در راه آزادی و با این پیام وخشورانه تاریخی : 

ترک جان و ترک مال و ترک سر 

در ره مشروطه اول منزل است 

در اواخر ربع اول قرن ( ۲۱ م ) برقراری امارت اسلامی ( اسارت اسلامی ) قندهار 

در اوایل قرن ( ۲۰ م ) سراج الاخبار و مولوی عبدالروف “ خاکی ” 

ادامه خواندن ترقیات عالم روبه بالاست – ما از بالا به پایین می ترقیم :میرعبدالواحد سادات