روزی که نتایج کانکور سال ۱۳۹۵-۱۳۹۶ خورشیدی اعلان شد، رضا در پسخانهی دکان یکی از دوستان نزدیکش، خواب بود. یکی از رفیقهایش با او به تماس میشود و میگوید: «او بچه رضا، نامت دَر فیسبوکها برآمده، دَ کانکور اول شدی.» رضا ساعت ۲ بعد از ظهر، یکی دو ساعت بعد از اعلان نتایج کانکور به یکی از «انترنت کلپهای شهر» مراجعه میکند و میبیند که «مقام اول کانکور» سال ۱۳۹۵-۱۳۹۶ را گرفته است.
در «لیسه عبدالرحیم شهید»، معلمان بهخاطر اول شدن رضا رفعت به همدیگر تبریکی میدهند. چون رضا شاگرد این مکتب بوده است. روز شنبه گذشته، نتایج کانکور سال ۱۳۹۵ – ۱۳۹۶ اعلان شد. رضا رفعت فرزند عوض، شاگرد مکتب عبدالرحیم شهید در کابل، با اخذ ۳۴۴.۲۴ نمره رتبه اول کانکور را از آن خود کرد. به گزارش وزارت تحصیلات عالی افغانستان در ۱۳۹۵بیش از ۱۶۹ هزار نفردر کانکور شرکت کردند که بیش از ۶۰ هزار تن در مؤسسات تحصیلات عالی راه یافتند.
پس از دوران طالبان، دروازههای مکتب بهخصوص به روی دختران دانشآموز باز شد، اکنون دختران در کنار پسران، به مکتب میروند و درس میخوانند. اما فعلاً نیز شاگردان در ولایتها و حتا در شهر کابل با کمبود مکتب رو بهرو اند. یکی از مکاتب غریب و پرجمعیت جهان، «لیسهی عبدالرحیم شهید» در شهر کابل است. این لیسه اکنون در بخش روزانه و شبانه ۱۹ هزار و ۱۰۰ شاگرد دارد، در سال ۹۵ خورشیدی، یک هزار نفر از صنف دوازدهم از این مکتب فارغ شدند ۸۲۲ شاگردان این مکتب در کانکور شرکت کردند و ۸۰۲ نفر آن کامیاب شدند که نمرهی اول کانکور در سطح کشور نیز از همین مکتب است.
غلامحیدر حسینی، آمر «لیسه عبدالرحیم شهید» میگوید که این مکتب ۲۵ صنف دوازده دارد و در هر صنف، ۵۰ شاگرد، درس میخوانند و در سال گذشته، هزار شاگرد از این مکتب فارغ شده است.
او که چهار سال است به عنوان مدیر این مکتب فعالیت میکند، در مورد تعداد شاگردان این مکتب گفت: «تعداد شاگردان در بخش روزنانه ۱۶ هزار و ۵۰۰ نفر، در بخش شبانه ۲ هزار و ۶۰۰ نفر که در مجموع ۱۹ هزار و ۱۰۰ شاگرد میشود، است.»
آقای حسینی در مورد اول نمره کانکور امسال گفت: «رضا رفعت شاگرد ما است، از صنف اول تا صنف دوازدهم، اینجا درس خوانده است، رضا یک شاگرد بسیار آرام و با تربیه و از خانوادهی فقیر است، همیشه به درسهایش مصروف بود، معلمان از او خاطره خوب دارد.»
لسیهی عبدالرحیم شهید، در منطقهی دشتبرچی شهر کابل موقعیت دارد. این لیسه اوایل به نام «ذکور دشت برچی- ۱۳۴۹» بوده و بعداً به در خواست مردم محل، بهنام «عبدالرحیم شهید ۱۳۷۴» نامگذاری شده است. عبدالرحیم، یکی از مجاهدین از قریه ککرک ولسوالی چغتوی ولایت غزنی بود که با مجاهدین پیوسته و در زمان حکومت وقت، زندانی شد و در اثر شکنجه جان باخت.
غلامحیدر حسینی آمر این لیسه، مکتب را در شهر گردیز خوانده و سال ۱۳۶۳ خورشیدی از رشتهی ادبیات عربی از دانشگاه کابل فارغالتحصیل شده است. او سالها معلم بوده و در بخش معارف در زمینههای مختلف، فعالیت داشته است. مکتب عبدالرحیم شهید، ۳۰۴ معلم دارد که ۱۰۰ تنشان خانمها هستند و شاگردان در چهار «شیفت» درس میخوانند. این مکتب، ۱۲۵ صنف درسی دارد که ۳۰ صنف آن غیر معیاری و بسیار کهنه و قدیمی است، این مکتب ۲۰ سر معلم نیز دارد.
در افغانستان به خصوص در مکتبهایی که شاگرد بیشتر دارد، بین شاگردن باند و باندبازی است. اما آقای حسینی در این باره میگوید که مثل شاگردان این لیسه، در سطح افغانستان نیست و باند و باندبازی در اینجا رواج ندارد. در این مکتب تمام شاگردان، هدف مشخص دارند.
اما یکی از شاگردان این مکتب که اکنون فارغ شده است، گفت: «عبدالرحیم شهید، بهترین شاگرد و بدترین شاگردان را دارد، بچهها در مکتب شوخی میکنند، نسوار پان را در سقف صنف میزنند و با آن نقاشی میکنند، اما هستند کسانی که مثل رضا اولنمره میشود.»
در چند سال اخیر، شاگردان، پهلوی درسهای مکتب، به خاطر آمادهگی کانکور به کورسهای خصوصی نیز میروند و یک پول گزاف را به این کورسها پرداخت میکنند، چون این شاگردان به این باور اند که در مکتب درس نیست.
ظاهر سلطانی، یکی از استادان کورس شخصی «ظهور» در مورد نبود درس معیاری در مکاتب دولتی میگوید که دلیلاش این است که در مکاتب دولتی افغانستان استادان مسلکی وجود ندارند و درس آنها برای شاگردان کانکور قناعتبخش نیست.
غلامحیدر حسینی، مدیر لیسهی عبدالرحیم شهید، این را قبول میکند که مشکلاتی در بخشهایی از مکاتب افغانستان است: «ما ۱۰ چاه آب داشتیم، فعلاً ۲ چاه آب دارد و متباقی خشک شده، این مشکل ما است. ما در مکتب دستگاه ولدینگ داریم، میز و چوکی که خراب میشود، توسط همکاران دوباره تعمیر میشود، معاش معلمان ۶ هزار افغانی تا ۱۶ هزار افغانی است.»
رضا، لباس نو پوشیده است و خوشحال به نظر میرسد. او یک سال آمادهگی کانکور گرفت. او در طول یک شبانه روز ۱۲ ساعت درس میخوانَد و ۶ ساعت قالین میبافد. هر متر قالین دو هزار افغانی است. رضا از صنف چهارم مکتب با خواهر و مادرش، قالین بافته و این طور با خانوادهاش کمک کرده است.
رضا که متولد بامیان است، در بارهی مکتب رفتن گفت: «من با مشکلات اقتصادی درس خواندم، یک سال آمادهگی کانکور گرفتم، در ابتدا پول نداشتم، دلم نبود آمادهگی بگیرم، یک انجمن بود به نام انجمن جوانان پنجاب، این انجمن با کورس ظهور یک قرار داشت و شاگردانی را که معرفی میکرد، کورس تخفیف میداد، پول فیس کورس آمادهگی سمستر ۲۵۰۰ افغانی بود، از من ۱۵۰۰ گرفت، وسط سال باز برای نامنویسی دو باره به اداره کورس رفتم، مسوول کورس ۵۰۰ تخفیف داد و ۲۰۰۰ هزار پرداختم.»
رضا پسر کلان خانواده است. پدرش در شهرداری کابل کار میکند. آنها در یک خانهی گلی که دو اتاق و یک تشناب در گوشه حویلی دارد، در منطقهای بهنام شهرک مهدیه در ناحیه سیزدهم شهر کابل زندهگی میکنند. کرایه این حویلی ۱۵۰۰ افغانی و معاش ماهوار عوض، پدر رضا ۶ هزار افغانی است.
رضا در دانشکده طب معالجوی دانشگاه طب کابل، قبول شده است. او در کودکی نیز آرزو داشته است که «داکتر» شود. رضا در مورد این آرزویش گفت: «هدفم بود که در رشتهی طب قبول شوم، چون از کودکی این رشته را دوست داشتم، در جریان آمادهگی کانکور، گاهی امتحان آزمایشی داشتیم و نتیجه را که میدیدم با خودم میگفتم «وله شاید اول نمره شوم، البته خیالی بود دگه.»
رضا فیسبوک ندارد و هنوز هم از انترنت دور است. او ۱۸ ساله است و دو خواهر و دو برادر دارد. رضا بعد از این که امتحان کانکور را سپری کرده بود، به طور روزمزد در شهر کابل کاشیکاری میکرد. او تنها یک موبایل ساده داشت که در زمان کار گمش کرده بود، اما دیروز یک گوشی سادهی دیگر خریده است و با دوستانش در ارتباط است.
رضا در مورد لیسه عبدالرحیم شهید گفت: «این لیسه در افغانستان بسیار مشهور است، من در صنف دوازدهم «کاف» بودم، عبدالرحیم شهید نسبت به دیگر مکاتب امکانات کمی دارد، اما شاگردان با استعداد دارد، کمبود تشناب دارد، آب کم دارد. ما تا صنف دهم، استادان مسلکی نداشتیم، بعضی استادان رشتهشان انگلیسی بود، میآمدند ریاضی تدریس میکردند که هیچ یاد نداشتند.»
رضا چهار ساله بود از بامیان به کابل آمد. او به خاطر این که پول نداشت، دیگر حتا برای «چکر» هم به بامیان نرفته است.
رضا در مورد علاقهاش به مضامین مکتب گفت: «اوایل که کورس نرفته بودم از ریاضی بسیار بدم میآمد، چون یاد نداشتم وقتیکه کورس رفتم و ریاضی را یاد گرفتم، از ریاضی خوشم آمد.»
خانوادهی رضا، هر چند فقیر اند، اما یک محبت و صمیمت در چهرهی همه اعضای خانواده نمایان است. اما این روزها در کنار صمیمت، خوشحالی در چشمان این خانواده نیز برق میزند.
عوض، پدر رضا دربارهی کامیابشدن فرزندش گفت: «رو اعلان نتیجهی کانکور، خبر شدم که پسرم اولنمره شده، برای رضا گفتم که با سختی درس خواندی و در قدم اول خدا را سپاسگزار باش.»
رضا فوتبال را دوست دارد. به گفتهی خودش: «من همیشه این طور عاجز نیستم، بهخاطر این که پیش تلویزیون هستم، آرامم، من شوخم، خیر است که مشکل اقتصادی داریم.»
رضا هنوز به دانشگاه طبی کابل حتا برای بازدید هم نرفته است، اما چند روز بعد، با سربلندی وارد این دانشگاه میشود و به درسهایش ادامه میدهد.
ول نمره عمومی میان دختر ها:
بهشته مومند بنت عبدالحمید با اخذ 340.78 نمره از ولایت ننگرهار – پوهنحی طب معالجوی کابل
برای همه کانکوریها موفقیت شان مبارک!
به سوی افغانستان مرفه و آباد!