من هفته گذشته از هرات از شهر صفا و صمیمیت از نگین خراسان از شهر علم و فرهنگ از شهر شاعران، عرفا، میناتوریست ها و نقاشان از شهر انصاری، رازی، جامی، هروی، هاتفی، مشعل و بهزاد به کابل برگشتم من بخاطر اشتراک در هشتمین دور از کنفرانس بین المللی ( گفتگوی امنیتی هرات ) به آنجا رفته بودم من هرات را دوست دارم آنجا شهر شهر صفا و صمیمیت شهر علم و فرهنگ، شهر هم پذیری است.
هرات شهر مردمان مهربان و مهمان نواز، خانه مشترک همه مردم افغانستان است من عاشقانه به آنجا رفته بودم و در کنفرانسی اشتراک نموده بودم که مملو از سخنرانی ها و بحث های سیاسی اجتماعی و امنیتی بود با در نظر داشت چالش های امنیتی تدابیر موثر و آگاهانه ای که بخاطر مسایل امنیتی گرفته شده بود این کنفرانس بخوبی سپری شد. در این کنفرانس قیودات گفتاری وجود نداشت اظهار دیدگاه ها و نظریات کاملآ آزاد بوده و هرکس هرآنچه که میخواست میتوانست ارائه نماید.
خوشبختانه بعد از برگزاری هشتمین کنفرانس امنیتی هرات زمینه آن فراهم گردیده تا هرات میزبان کنفرانس صلح بین نیرو های متاخصم باشد از سوی دیگر انستیتیوت مطالعات استراتیژیک افغانستان که یک انستیتوت پژوهشی است این انستیتیوت به سلسله ابتکارات و عملکرد های موثر گذشته خود نشست دو روزه ای را تحت عنوان (هشتمین کنفرانس گفتوگوهای امنیتی هرات ) با حضور اضافه تر از 200 نفر از مقامات و کارشناسان افغانی و خارجی و سازمان های بین المللی برگزار نموده بود دانشمندان و پژوهشگران از ایالات متحده امریکا از جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، هند، بریتانیا، روسیه ازبکستان و یک تعداد کشور ها و سازمان های دیگر سهم فعال گرفته بودند سهم فعال گرفته بودند این اشتراک کننده گان طی دو روز با نشست های دوامدار نفس گیر روی اوضاع امنیتی افغانستان و منطقه صحبت کردند و به پرسشها نیز پاسخ گفته شد. همه صحبت کننده گان با لحن صریح صحبت میکردند گفت جنگ در افغانستان و عوامل داخلی و خارجی آنرا تشریح و توزیع مینمودند .
شماری از شرکتکنندگان این نشست و از جمله یک کارشناس کشور ازبکستان بر پیروی از اتحادیه اروپا به عنوان الگویی برای همکاری منطقهای تاکید کردند. آنان گفتند ایجاد اتحادیهای مشابه که بر اساس مبادلات اقتصادی شکل گرفته، از افزایش منازعات جلوگیری میکند. در این کنفرانس تعریف وارزش امنیت تعریف امنیت مصئونیت از تعرض وتصرف اجباری وساده ترین تعریف امنیت آرامش خاطر است.یعنی امنیت تنها نجات وفرار از جنگ نیست بلکه امنیت داشتن فضای آرامش وامن به مفهوم واقعی آن است که تهدیدات امنیتی را نیز در بر میگیرد. یعنی محیط امن عاری وخالی از تهدیدات امنیتی هم است. فقدان تهدید ورهائی از تهدید در همه ابعاد زندگی امنیت نسبی گفته میشود. ما شاید زمانی از شر جنگ در امان بوده باشیم اما سایه تهدیدات امنیتی همیشه در محیط زندگی ما وجود داشته.
ارزش امنیت:امنیت نیاز طبیعی وفطری فرد جامعه ودستگاه های کوچک وامپراطوری های بزرگ است. هر موجودی فطرتا به خفظ ومصئونیت خود فکر میکند که طبیعی بودن امنیت
را ثابت میسازد. در تنظیم امور زندگی امنیت پیش شرط وپیش زمینه است برای حاکمیت قانون وحاکمیت قانون پیش شرط است برای تا مین عدالت اجتماعی وعدالت اجتماعی شرط اساسی برای اتحاد و وحدت ملی است ووحدت ملی هم پیام آور استقلال وآزادی است وهیچ نعمت با ارزشتر از استقلال وآزادی نیست.
عوامل نا امنی: در کنار مداخله خارجی وتحرکات منطقه ای وفرا منطقه ای به عوامل درونی نا امنی بشرح ذیل اشاره داشتم.
فقر اقتصادی: که نیاز به تشریح نیست.
اعتیاد: که هیچ کس منکر آن نیست. اعتیاد به فساد ومواد مخدر ومعتاد به پول ومصرف.
خشونت خانوادگی : که زاده فقر فرهنگی وفقر اقتصادی است.
بیاعتمادی وبی باوری: ملتیکه در کنار هم نباشد نه روحا ونه هم جسما.
هویت خواهی : زیر نام ارزش های ملی تک محوری وخود خواهی باعث نا رضا ئیتی میشود.
تبعیض : تبعیض که یکی از عوامل اصلی نا امنی است در حاکمیت وادارات دولتی کاملا محسوس است.
بیعدالتی: وقتی انکشاف متوازن نباشد توسعه ملی صورت نمیکیرد وتوسعه فردی فاصله وطبقه ایجاد میکند.
جنایات سازمان یافته : جنایات دزدی واختطاف وتجاوزات گروهی .
تبعیص جنسیتی: شما می بنید زنان من حیث نیمی از پیکر جامعه در کجائی جامعه قرار دارند؟
نفاق وشقاق واختلافات قومی وسمتی وگروهی ووابستگی به حلقات بیرونی..
انواع وابعاد امنیت: امنیت انواع مختلفی دارد اول فردی، دوم امنیت اجتماعی، سوم امنیت ملی، و چهارم بین المللی که در ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، حقوقی و غیره قابل مطالعه وتحقیق است. وموضوع مورد بحث ما انواع امنیت است.یعنی
امنیت فردی . امنیت فردی یعنی نبودن ترس ، آرامش خاطر افراد واتباع کشور.یعنی حالتی است که درآن فرد فارغ از از ترس آسیب رسیدن به جان یا مال یا آبروی خود یا از دست دادن آنها زندگی کند. که متا سفانه در افغانستان ارگ ریاست جمهوری هم ازین نعمت الهی بهره مند نیست.
امنیت اجتماعی: طوریکه مردم بطور مشترک احساس امنیت کنند واز هیچ مانع وخطری نتر سند واین امنیت در شکوفائی کشور ها خیلی مهم است.چون از یک دست صدا نمی اید باید دستها ی مشترک در فضای امن واطمینان تکان بخورد. تصور زندگی سالم و هدفمند بدون امنیت اجتماعی امکانپذیر نخواهد بود و درست به همین رو دولتها در تحقق آن بسیار در تکاپو و تلاشند، زیرا امنیت اجتماعی بر اقتصاد، تولید، توسعه، سیاست و فرهنگ خیلی اثر گزار است و تحقق امنیت اجتماعی به مفهوم فراهم بودن بسترهای تولید، اقتصاد، تجارت، علم و فرهنگ و اداره شهرها و کشور است به این ترتیب موضوع امنیت اجتماعی از موضوعات بسیار مهم به شمار میرود که ما هم روی آن تمرکز میکنیم وهم زمینه های فراهم آوری این نعمت الهی ونیاز فطری را با در نظر داشت امکانات وظرفیت های موجود در افغانستان به بحث میگریم. چون تهدید اجتماعی به هویت و ارزشهای مورد احترام مربوط میشو د طوریکه یک هویت توسط هویت دیگر مورد حمله واقع میگردد. این تهدیدات، در محدوده داخل کشور اتفاق میافتد، اما اخیراً با گسترش فرآیند جهانی شدن، تهدید اجتماعی معنای امنیت ملی و فراملّی را هم یافته است.که ما اوراق تحقیق پیرامون امنیت منطقه وفرا منطقه ای را گشوده ایم.
امنیت ملی: حفظ ارزش های یک ملت از تهدیدات خارجی قابل تعریف است وما بیشتر از همه به این امنیت نیاز داریم چون نبود امنیت ملی امنیت فردی واجتماعی مارا سبوتاژ کرده . یعنی در ساده ترین تعاریف، امنیت ملی این گونه تعریف می شود: توانایی یک ملت برای حفاظت از ارزش های حیاتی داخلی در مقابل تهدیدات خارجی و این که کشورها خصوصا کشور ما چگونه سیاست ها و تصمیمات لازم را برای حمایت از ارزش های داخلی در مقابل تهدیدات خارجی، اتخاذ می کنند. وقتی ما روی امنیت منطقه ای صحبت میکنیم منظور ما مصئون ماندن از خطرات منطقه است هر چند خطر خشونت وجهالت طالب وداعش والقاعده همه را یکسان ضربه میزند اما موقعیت جیو پولیتیک افغانستان آنرا نشانه وهدف قرار داده وامنیت ملی افغانستان در سطح منطقه از همه آسیب پذیر تر است.به عقیده من هشتمین نشست امنیتی هرات از جایگاه خاص برخوردار بود ادامه این کنفرانس ها میتواند روزنه امیدی برای صلح دایمی در افغانستان باشد.