عزا داران حسینی همه ساله از دهم محرم الحرام سال‌روز شهادت سرور و سالار شهیدان امام حسین علیه السلام در سراسر جهان مجالس سخن‌رانی، مداحی، سینه زنی و ختم قرآن عظیم الشان را بر پا می دارند. این عزا داری ها منوط به خود شناسی، خدا شناسی و شناختن پیامبر خدا و اهل بیت پیامبر علیه السلام است.
دنیای فعلی عصر جهانی شدن و تکنالوژی است، امروز ما بهتر می دانیم که قیام امام حسین در عاشورا برای احیای دین جدش رسول خدا بود و مبارزه اش با حق طلبی بود نه برای جا طلبی و قدرت طلبی و نیک نامی! ما شاهد عزاداری ها برای امام حسین در سراسر جهان هستیم و می بینیم که کشورهای غیر اسلامی نیز از محرم تجلیل می کنند و راه امام حسین را سر لوح زندکی شان در بعدهای اجتماعی،سیاسی، فرهنگی و حکومتداری قرار می دهند.
حماسه ماندگار عاشورا و تاثیر بی‌بدیل آن بر مسیر آزادی‌خواهی در طول تاریخ، از آن دست حوادث تاریخی است که هرگز در قالب یک دین و آیین نمی‌گنجد و آزاد اندیشان و متفکران اقصی نقاط عالم آن را بررسی و بر حقانیت چنین واقعه حیات‌‌بخشی برای اسلام و آزادی‌خواهی در جهان، سر تعظیم فرود می‌آورند؛ همچنان که در ادامه نظر برخی بزرگان و سیاست‌مداران و اندیشمندان غیر شیعه را در این زمینه خواهید خواند.
مهاتما گاندی (رهبر استقلال هند)
من زندگی امام حسین (ع)، آن شهید بزرگ اسلام را بدقت خوانده‌ام و توجه کافی به صفحات کربلا نموده‌ام و بر من روشن شده است که اگر هندوستان بخواهد یک کشور پیروز گردد، بایستی از سرمشق امام حسین (ع) پیروی کند.
محمدعلی جناح (قائد اعظم پاکستان)
هیچ نمونه‌ای از شجاعت، بهتر از آنکه امام حسین(ع) از لحاظ فداکاری و تهور نشان داد در عالم پیدا نمی‌شود. به عقیده من تمام مسلمین باید از سرمشق این شهیدی که خود را در سرزمین عراق قربان کرد پیروی نمایند.
چارلز دیکنز(نویسنده معروف انگلیسی)
اگر منظور امام حسین(ع) جنگ در راه خواسته‌های دنیایی بود، من نمی‌فهمم چرا خواهران و زنان و اطفالش به همراه او بودند؟ پس عقل چنین حکم می‌نماید که او فقط به خاطر اسلام، فداکاری خویش را انجام داد.
ادوارد براون (مستشرق معروف انگلیسی)
آیا قلبی پیدا می‌شود که وقتی درباره کربلا سخن می‌شنود، آغشته با حزن و الم نگردد؟ حتی غیرمسلمانان نیز نمی‌توانند پاکی روحی را که در این جنگ اسلامی در تحت لوای آن انجام گرفت انکار کنند.
توماس ماساریک
گرچه کشیشان ما هم از ذکر مصائب حضرت مسیح(ع) مردم را متأثر می‌سازند، ولی آن شور و هیجانی که در پیروان حسین(ع) یافت می‌شود در پیروان مسیح یافت نخواهد شد و گویا سبب این باشد که مصائب مسیح در برابر مصائب حسین (ع) مانند پرکاهی است در مقابل یک کوه عظیم پیکر.
ماربین آلمانی (خاورشناس)
حسین (ع) با قربانی کردن عزیزترین افراد خود و با اثبات مظلومیت و حقانیت خود، به دنیا درس فداکاری و جانبازی آموخت و نام اسلام و اسلامیان را در تاریخ ثبت و در عالم بلند آوازه ساخت. این سرباز رشید عالم اسلام به مردم دنیا نشان داد که ظلم و بیداد و ستمگری پایدار نیست و بنای ستم هرچه ظاهراً عظیم و استوار باشد، در برابر حق و حقیقت چون پر کاهی بر باد خواهد رفت.
بنت الشاطی (نویسنده و مفسر عرب)
زینب، خواهر حسین بن علی (ع) لذت پیروزی را در کام ابن‌زیاد و بنی امیه خراب کرد و در جام پیروزی آنان قطرات زهر ریخت، در همه حوادث سیاسی پس از عاشورا، همچون قیام مختار و عبدالله بن زبیر و سقوط دولت امویان و برپایی حکومت عباسیان و ریشه دواندن مذهب تشیع، زینب قهرمان کربلا نقش برانگیزنده داشت.
عباس محمود عقاد (نویسنده و ادیب مصری)
جنبش حسین(ع)، یکی از بی‌نظیرترین جنبش‌های تاریخی است که تاکنون در زمینه دعوتهای دینی یا نهضت‌های سیاسی پدیدار گشته است… دولت اموی پس از این جنبش، به قدر یک عمر انسان طبیعی دوام نکرد و از شهادت حسین تا انقراض آنان بیش از شصت سال و اندی نگذشت.
آنتوان بارا (مسیحی)
اگر حسین(ع) از آن ما بود، در هر سرزمینی برای او بیرقی برمی‌افراشتیم و در هر روستایی برای او منبری برپا می‌نمودیم و مردم را با نام حسین(ع) به مسیحیت فرا می‌خواندیم.
گیبون (مورخ انگلیسی)
با آنکه مدتی از واقعه کربلا گذشته و ما هم با صاحب واقعه هم‌وطن نیستیم، مع ذلک مشقات و مشکلاتی که حضرت حسین (ع) تحمل نموده، احساسات سنگین‌دل‌ترین خوانندن را برمی‌انگیزد، چندانکه یک نوع عطوفت و مهربانی نسبت به آن حضرت در خود می‌یابد.
با توجه به روی کار آمدن امارت اسلامی سال پار، هم زمان در آستانه‌ی برگزاری ماه محرم قرار داشتیم و مراسم عزا داری ها در سراسر افغانستان به گونه‌ی خوب برگزار شد. اما تجلیل از عاشورای امسال با چالش های برای طالبان و مردم رو به رو شد که می تواند سبب نارضایتی مردم از دولت شود. تجلیل از عاشورا مختص به اهل تشیع نه، بلکه برداران اهل سنت نیز مراسم ویژه‌ی برای سال روز وفات امام حسین برگزار می نمایند و همچنان علمای شان در مجالس و حسینه‌ها شرکت و سخرانی می کنند. حذف رخصتی عاشورا از تقویم کشور، عدم تامین امنیت عزا داران و منع بر افراشتن پرچم‌های حسینی از عمده ترین چالش های محرمی برای نظام حاکم به شمار می‌رود. لذا ارج داشتن به مراسم عزا داری و زنده نگه داشتن عاشورا فرهنگ که همانا پیام حق بر باطل را برای امت اسلامی می رساند می تواند بهترین گزینه برای مشروعیت و مقبولیت داخلی نظام فعلی کشور داشته باشد. شروع یک نظام یا حکومت مبنی بر رضایت مردم است، اگر مردم از نظام راضی بود طبعا نظام مشروعیت داخلی را در بر می‌گیرد و این می تواند زمینه‌ی به رسمیت شناختن در سطح منطقه و فرا منطقه را فراهم سازد. چالش با محرم بازی با احساسات مردم است، “خشم ملت خشم خداست” برپایی محرم عشق و علاقه‌ی به عاشورا در طول تاریخ خود جوش بوده و هیچ جریانی در زمینه‌ی برگزاری آن نقش عمده نداشته و نه خواهد داشت و از سوی دیگر خاموش ساختن این مراسم توهین به مساحت نواسه پیامبر خدا بوده و کسی نمی تواند آن را از بین ببرد.
بر این ملحوظ قیام امام حسین (ع) نه فقط جنبه دینی اسلامی ، بلکه بر اساس تجلی ارزش های والای انسانی دارد، این حرکت عظیم درس و مشعل بزرگی برای زنذگی هر روز بشریت است. ارزش های بزرگی چون عدالت، شجاعت، صداقت، آزادگی و آزاد اندیشی، آزادی بیان و اندیشه، نقد و نظارت از دستگاه شهروندی، احقاق حقوق شهروندی و ده ها ارزش دیگری که در مکتب عاشورا تجلی پیدا کرد، برای هر روز تاریخ چون چراغی روشنگر است. این آموزه ها در کنار مراسم عزاداری هر ساله در جوامع اسلامی اظهار شده .و چون میزانی برای چگونگی زندگی مسلمانان بیان میگردد. در کنار آموزه های مکتب امام حسین ع، احساس عاطفی عمیقی میان مسلمانان و ایشان نیز وجود دارد. این احساس همواره توام و موازی با آموزه های اسلامی در جریان بوده است. از این رو است که مراسم عاشورا هر سال با شور و اشتیاق خاصی نسبت به سال قبل برگزار میگردد. وابستگی اعتقادی و عاطفی مردم به مکتب امام حسین (ع) چنان ریشه مستحکم در میان جامعه ایجاد نموده که همواره مهم پر حساسیت در میان جوامع اسلامی بوده است. از این رو است که امسال ایام محرم و برگزاری عزاداری امام حسین ع، هم چالش و فرصت بزرگی در مقابل حکومت نوپای امارت اسلامی است. امارت اسلامی با مساعدسازی زمینه برگزاری مراسم عاشورا نه فقط قدمی در راه جذب رضایتمندی مردم میگذارد، بلکه تاثیر به سزایی در مشروعیت بخشی نظام شان نیز دارد. رضایت مندی مردم بر اساس رابطه مستقیمی که با کسب مشروعیت داخلی و بین المللی برای نظام فعلی دارد، بحث پر تنش و چالش برانگیز این روزهای حکومت است. امید است چنن حساسیت های اجتماعی بومی کشور درک گردد و زمینه‌ی اتفاق و همدلی مردم افغانستان فراهم گردد.
هادی عزیزی
استاد دانشگاه
راه های ارتباطی: 0747533456/ Hadi.azizi2013@gail.com