نخستین وزیر اطلاعات و کلتورِ اولین جمهوری افغانستان کی بود؟
پروفیسور داکتر عبدالرحیم نوین (۱ اگست ۱۹۲۹-۲ جون ۱۹۸۴)
عبدالرحیم نوین فرزند عبدالحکیم خان ترجمان به تاریخ اول اگست سال ۱۹۲۹ در شهر کابل دیده به جهان گشود.
وی بعد از فراغت از لیسه امانی، شامل فاکولتهٔ طب پوهنتون کابل گردید. داکتر نوین تحصیلاتش را در فاکولتهٔ طب پوهنتون کابل به اتمام رسانید.
پوهاند نوین تخصص اش را در رشته نسایی ولادی از پوهنتون میونیخ آلمان غرب بدست آورد.
داکتر عبدالرحیم نوین از سال ۱۹۶۱ الی ۱۹۶۲م به صفت آمر کلینیک مرکزی کابل ایفای وظیفه نمود. در سال ۱۹۶۲م به حیث رئیس شفاخانهٔ مستورات کابل مقرر گردید که تا سال ۱۹۶۵م در این مقام باقی ماند.
در اواخر سال ۱۹۶۵م به حیث معاون علمی پوهنتون به کار گماشته شد.
پوهاند نوین در سال ۱۹۶۷ به مقام ریاست پوهنځی های طب و فارمسی تقرر حاصل کرد.
پوهاند داکتر نوین که در پهلوی طبابت یک ژورنالیست ورزیده نیز بود، علاوه بر خدمات صحی/طبی، از سال ۱۹۶۷ الی ۱۹۷۳ مدیر مسئول جریدهٔ مشهور سیاسی هفته وارِ “ترجمان” نیز بود.
نشریهٔ “ترجمان” که در نوع خود بی نظیر و یکی از مؤثرترین و مؤفق ترین نشریات عصرش بود، حاوی کارتون ها و طنز های سیاسی، انتقادی و اصلاحی بود که هفتهٔ یکبار در کابل منتشر می گردید.
این شخصیت علمی و فرهنگی افغان، در دوره جمهوری شهید محمد داوود خان به حیث اولین وزیر اطلاعات و کلتور دولت جمهوری مقرر گردید.
بعد از فاجعه ۷ ثور ۱۳۵۷ هجری شمسی، پوهاند داکتر نوین همراه با دانشمندان و روشن اندیشان دیگر در محبس سیاسی پلچرخی زندانی گردید که از سال ۱۹۷۸ الی ۱۹۷۹م در محبس پلچرخی شکنجه های روحی و فزیکی زیادی را متحمل شد.
بعد از رهایی عمومی زندانیان سیاسی در سال ۱۹۸۰م، پوهاند داکتر نوین نیز از زندان پلچرخی بیرون شد. وی با خانواه اش به کشور آلمان غرب مهاجرت نموده و در شفاخانه ای در شهر بریلون جرمنی بحیث داکتر بکار پرداخت.
تعدادی از مقالات و کارتون های سیاسی داکتر نوین در مطبوعات داخلی و رسانه های بین المللی به نشر رسیده است.
کارتونهای سیاسی پوهاند داکتر عبدالرحیم نوین در چندین نمایشگاه بین المللی به نمایش گذاشته شده که نامزد جوایز متعدد در سراسر جهان نیز بوده اند.
با تأثر و درد که پوهاند داکتر عبدالرحیم نوین این طبیب، ژورنالیست و فرهنگی سرشناس افغان در سن ۵۵ سالگی در اثر حمله قلبی درگذشت.
بعد از وفات پوهاند نوین، خانمش محترمه مرضیه جان نوین، همراه با چهار دختر و یک پسرش به امریکار رفتند که فعلاً در شهر سانفرانسسکو در ایالت کلفورنیا زندگی می کنند.
روح داکتر نوین شاد و بهشت برین مکانش باد.
پوهاند ډاکټر عبدالرحیم نوین (۱ اگست ۱۹۲۹ – ۲ جون ۱۹۸۴) د ښاغلی عبدالحکیم ترجمان زوی او د افغانستان د لومړنی جمهوریت د اطلاعاتو او کلتور وزیر وه. ډاکټر نوین په ۱۹۴۷م په کابل کی نړی ته سترگی پرانستی. وروسته له دی چی د امانی ښونځی څخه فارغ شو، د کابل پوهنتون طب پوهنځی ته شامل او له هغه ځای څخه یی د ډاکټری درجه لاس ته راوړه.
ډاکټر نوین د نسایی ولادی تخصص د لویدیز آلمان میونیخ پوهنتون څخه ترلاسه کړ.
پوهاند ډاکټر نوین لومړی د کابل د مرکزی کتنځی د آمر او وروسته د کابل د مستورات روغتون د رئیس په توگه دندی ته وگمارل شو.
وروسته بیا د پوهنتون د علمی چارو د معاون په توگه مقرر شو. په کال ۱۹۶۵ کی د طب او فارمسی پوهنځیو رئیس په حیث وټاکل شو.
ډاکټر نوین د طبی مسلکی چارو تر څنگ، د “ترجمان” سیاسی کارتونی او طنزی اونیزی خپرونی مسئول مدیر هم وه. “ترجمان” جریده چی خپل نوع کی بی ساری وه، ډیره اغیزناکه، جالبه او متفاوته خپرونه وه چس اکثراً مهم ټولنیز او سیاسی مطالب به یی د کارتونو په بڼه مینه والو ته وړاندی کول.
د شهید محمد داوود خان د جمهوریت دوره کی د اطلاعاتو او کلتور وزیر په حیث مقرر شو.
د ۱۳۵۷ کال د غویی د ۷ نیټی د کودتا څخه وروسته څو کاله یی د څرخی پله محبس کی روحی او جسمی شکنجو څخه ډک ژوند په زندان کی تیر کړ.
په ۱۹۸۰ کال کی چی سیاسی بندیان آزاد شول، دی له خپلی کورنی سره لودیځ آلمان ته مهاجر او هلته یی د ډاکټر په حیث کار پیل کړ.
په تأسف سره چی د ۱۹۸۴ کال د جون په دوهمه نیټه یی د زړه د حملی له امله یی نړی څخه سترگی پټی کړی.
د پوهاند ډاکټر نوین له مرینی وروسته د هغه میرمن، مرضیه جان نوین څپلو څلورو لوڼو او یو ځوی سره د کلفورنیا سانفرانسسکو ښار ته ولاړل.
د پوهاند ډاکټر عبدالرحیم نوین لیکنی او سیاسی کارتونونه په کورنی او نړیوالو رسنیو کی چاپ او د جایزو کاندید ول.
اروا دی ښاده او لوړ جنت دی ځای وی.
با تشکر از محترمه نظیمه جان نوین مومند دختر مرحوم پوهاند دوکتور عبدالرحیم نوین از ارسال خلص سوانح به لسان انگلیسی.
ناصراوریا * ۸ سپتمبر ۲۰۱۹ – تکزاس Naser Oria
·