کتاب هنرمندان تاریخ ساز تیاتر افغانستان در این تازگی ها توسط نویســنده گرامی بانو ماریا دارو تالیف و چاپ شده ُ یک جلد از این کتاب توسط بانوی سخنور همراه با یک جلد کتاب دیگر این نویسنده بنام « چهره های جاودان » بدســتــم رسید تا حال هر دو جلد کتابهای یاد شده را بار بار خواندم در این نوشته کوتاه سخنی درباره بانو ماریا دارو داشته و بعداٌ آنچه درباره کتاب » هنرمندان تاریخ ساز تیاتر دارم با شما درمیان میگذارم.
بانو ماریا دارو در رسانه های داخل کشور و رسانه های برونمرزی و نشرات چاپی نام آشناست. وی سالهاست قلم میزند و مینویسد و در نوشته های خود آگاهی مفید و ارزنده را به خوانندگان خود پیشکش میکند. او بی هراس مینویسد و درد و رنج مردم خود را در لابلای نوشته هایش انعکاس میدهد و هیچگاهی هم در برابر مردمان زور و زر سرخم نکرده استُ شجاع و دلیر است زهی به همت و شجاعت او.
درمورد کتاب هنرمندان تاریخ ساز تیاتر تالیف این بانو باید گفت: این کتاب شامل چهار صد ویازده صفحه بوده که با تصاویر وزندگینامه هنرمندان تیاتر – درامه نویسان – رژیسوران اقبال چاپ یافته و داری یک مقدمه ارزنده بقلم خود مولف و نوشته های در مورد این کتاب از خامه استادان فرزانه کشور پروفیسور استاد عنایت الله شهرانی و دکتور عبدالغفور روان فرهادی است که هریک از این نوشته های با ارزش سخنی از خوبی این اثر وزحمت کشی بانو ماریا دارو که درغربت و دوری از وطن به چاپ و تالیف این اثر دست یازده و قابل مطالعه است .
دراین کتاب از ذکر زندگینامه ها و دست آورد های نویسندگان و درامه نویسان و آنانکه در رشد و انکشاف و پویائی این هنر کوشیده اند به تفصیل یاد شده چنانچه در صفحه 227 این کتاب از مرحوم علامه صلاح الدین سلجوقی فیسلوف بیدل شناس – نویسنده توانا و شاعر نستوه که در زمان تصدی شان منحیث مدیر عمومی معارف ولایت هرات و هم زمان مدیر مسئول اخبار « اتفاق اسلام» نیز بوده ُ برای اولین بار به همت او تیاتر در هرات تاسیس شد و استاد علامه سلجوقی خود نه تنها درام مینوشت بلکه هنرمندان تمثیل را نیز تشویق میکرد . اگر چه در کتاب یاد شده بصورت مفصل از این علامه گرانمایه یاد شده است و لازم می بینم تا مکث کوتاه به زندگی این استاد دانشمند کشور داشته باشم.
استاد صلاح الدین سلجوقی فرزند سراج الدین مین مفتی هروی در سال 1313 قمری در هرات زاده شده وبعد از تعلیمات ابتدائی و مبادی کتب عربی و فارسی از نزد پدرش و از نزد دانشمندان بزرگ هرات آموخته و تحصیلات خود را به کمال رسانیده است.
بعد از انکه شامل کار دولتی گردید بازهم آرام ننشسته و در علوم متداوله یونانی و مروجه اورپایی معلومات وافر آموختُ قلم توانای او توانست فلسفه را باتصوف آمیخته و حاصل آنرا به معرض مطالعه مردم قرار داد.
شادروان استاد سلجوقی در سال 1410 میلادی معلم ادبیات فارسی وعربی در لیسه عالی حبیبه کابل و در لیسه استقلال و منشی دارالتحریر شاهی و بعد مدیر مطبوعات در وزارت خارجه ً سپس قونسل افغانی در بمبی هند و بعداٌ به عین وظیفه در دهلی و پس از آن رئیس مطبوعات و بعد مشاور سفارت کبرای افغانی در پاکستان مقرر شده است.
در سال 1328 هجری شمسی از طرف اهالی هرات به نمایندگی دوره هفتم شورای ملی کشور انتخاب شد و در سال 1332هجری شمسی مجدداٌ رئیس مستقل مطبوعات و بعد سفیر کبر افغانی در مصر ایفای خدمت نموده است.
علامه سلجوقی برعلاوه نگارش مقالات متعدد که در روزنامه ها و جراید کشور به نشر سپرده ُ آثار زیاد نیز تالیف کرده که بصورت مختصر شماری از آنها در این کتاب یاد آوری گردیده است مانند رساله در فن معانی – اجذر طول وارسطو- التهذیب – محمد در شیرخوارگی -اثرالسلام فی العلوم والفنون – تقویم انسان- قواعد ادبیه – افسانه فردا و سایر آثار استاد علامه سلجوقی در کتاب هنرمندان تاریخ ساز و کتاب چهره های جاودان معرفی گردیده است. بعد از ذکر مختصر در مورد زندگینامه علامه صلاح الدین سلجوقی قابل یاد دهانی میدانم که بانو ماریا دارو در تهیه متن کتاب هایش از چنان روش و اسلوب نویسندگی کار گرفته که بقول « استاد دانشمند داکتر عیانت الله شهرانی » خواننده نمیتواند نویسنده راکه بکدام قوم – نژاد – زبان وسمت تعلق است ُ تشخیص بدهد .او در موقع تحریر چنان سیاست بیطرفی را تعقیب کرده که از نوشته آن بوی تعصب بمشام نمیرسد.
در حقیقت بانو ماریا دارو با تالیف کتاب هنرمندان تاریخ ساز تیاتر افغانستان تا جایی کمبود تاریخ هنر تیاتر را پر نموده است . باید تذکر داد بانو دارو علاوه براین کتاب ده ها مقاله در موارد مختلف نوشته و بچاپ رسانیده است علاوتاٌ قبل از این دو کتاب یکی بنام »« آوای ماندگار زنان » که در آن سوانح نود وچهار تن از خانم هایکه در بخش رسانه های صوتی چون رادیو – سیمنا – تلویزیون و گویندگی خدمت نموده اندُ و هم یک رومان بنام « پا برهنه بازگشت» در سال دو هزار ونه به چاپ رسانیده است. هکذا یک رومان بنام اتاق شماره بیست دوم – عشق یک سرباز کانادایی در قندهار – شمس و قیسی – دو خواهر هندو ومسلمان در زیر یک بیرق واحد – تحولات سیاسی از زمان شاه امان الله تا اکنون – نژاد ها و زبانهای مختلف و تاریخ پیدایش اقوام و قبایل در افغانستان و غیره اماده چاپ دارد.
با این کوتاه نبشته چاپ کتاب هنرمندان تاریخ ساز تیاتر را به خانم ماریا دارو تبریک گفته ُ طول عمر و سعادت برای خودش و دو فرزندش هریک ابراهیم دارو و اسماعیل دارو که در دیزاین و صفحه ارایی کتاب با مادر مهربان شان همکاری نموه اند ُ از خداوند آرزو مندم.
م اسحاق ثنا
از ونکوور کانادا
اپرایل 2014