اکثرکشورهای جهان درروابط وهمکاری های دوجانبه وچند جانبه چون بازیگران فعال شبهه همدیگراند و با وجود اختلافات رایج وبی اعتمادی درفضای انارشیک بین المللی درپی منافع خود میباشند تا امنیت بین المللی خودرا ازآسیب پذیری نجات بدهند. افغانستان درروابط بین المللی شکل خاص خودرا دارد. شکل خاص آن طی سی سال اخیرپیروی ازسیاست های مقابله جویانه وگذشت وگرایش یکجانبه درروابط وهمکاریها بوده است واین شکل خاص نگذاشته است تاکشورمانیزشبهه سایرکشورهای جهان گردد. تاموقعیکه در وزارت خارجه پاک سازی صورت نگیرد افغانستان درصحنه جهانی نمیتواند بازیگرفعال وموثرواقع گردد،نمایندگان سیاسی ما چون عناصرفعال ملی با آگاهی لازم وفن ومهارت خاص باید ازمنافع ملی دفاع نمایند ولی متاسفانه درعصرکرزی نمایندگی های سیاسی مادرکشورهای مختلف بجای کسب منافع ملی به شرکتهای سهامی واماکن امن وعیاشی تبدیل گردید وبدون تردید آدم های آلوده وپول پرست
نمیتوانند پاسدارن منافع ملی گردند وبرخلاف باعث آبروریزی کشوروشرمندگی شهروندان درخارج میگردند درمقاله «زوال عصرملک الطوایفی کاکای کرزی درسفارت مسکو» تصویری ازآبروریزی کشوروشرمندگی وحسرت افغانها درمسکو ترسیم گردید،درزمان کاکای کرزی در نمایندگی سیاسی ما کسی درعمل تابعیت از قانون ودولت را برسمیت نمی شناختند،هردیپلومات مانند اکرام الدین مستورقونسل مسکو معاش وسایرامتیازات را ازدولت دریافت مینمود،اما درعمل اطاعت از امرسفیررا درخارج ازکشوربالاترازقانون اساسی، رییس جمهورومنافع ملی میدانست. وجدان اوبه امرسفیرآلوده به فساد گردیده بود وآدم های آلوده نمیتوانندازقانون دفاع وحتی عذاب وجدان را درک نمایند ومجبوربه تملق وچاپلوسی میگردند. به همین دلیل افراد آلوده وبدکاربدون دام گردن به زیرکارد استخبارات بیگانه می گذارند، در دوره سیزده ساله کرزی دروازه وزارت خارجه بروی افرادلایق وشایسته بسته گردید و نمایندگی های کشور درخارج براساس دکترین گذشت یکجانبه کرزی توسط افراد پررو وابن الوقت غصب گردید.
کرزی درسال 2001 به صفت رییس دولت موقت به مسکوپایتخت روسیه سفرنمود ودرگردهمایی بزرگ که درهوتل ریاست جمهوری مسکو به شرکت افغانهای مقیم روسیه برگزارگردیده بود، بدون احترام به کشورمیزبان ونزاکت های سیاسی درروابط بین المللی با افتخاروصدای رسا وفاداری وبردگی خودرا به امریکا اعلام نمود« بعد ازاین کس جرات کودتا را درافغانستان ندارد، امروزبه گفته ایرانیان بزرگترین گردن کلفت دنیا با ماست» محوراصلی استراتژیکی سیاست خاریجی خودرا اطاعت وگذشت بدون قید وشرط به کاخ سپید تعین نمود. سفارت ها درکشورهای خاریجی طبعا ازرییس جمهورپیروی می نمایند.
احمد ضیاءمسعود سفیرمصلحتی
احمدضیاءمسعود نخستین نماینده فوق العاده کرزی درمسکوتعین گردید. مسعود ظاهراسفیرآرام، خوش برخورد بود. اونماینده مصلحتی بود،به کارهای سفارت چندان علاقمندی نداشت،ازتماس وتبادل نظردرباره دورنمای همکاری ها درشرایط نوین باکشورمتبوع میل ورغبت نشان نمی داد،سفیرسیاربود، بیشتراوقات خودرا درخارج می گذرانید،کم حرف و صریح بود. به جلب ودعوت تحصیلکرده های افغان در روسیه توجه نه نمود، مردم گریز هم نه بود، دوره سیروسیاحت خودرا بدون ضرربه افغانهای مقیم ومداخله به کار وفعالیت های اجتماعی شان سپری نمود. باخبرآمد وبی خبررفت. دردوره کرزی نمایندگی های سیاسی ما درخارج محل استراحت،سیاحت وتجارت نمایندگان وخویشاوندان اقتدارگریان گردید. سفارت به شرکت های سهامی تبدیل گردید. تقررزلمی عزیزدرمیان تکه داران سرای شهزاده وزارت خارجه به صفت سفیرافغانستان درروسیه ازتصادفات نادربه حساب میآید. اودیپلمات کهنه کار، ومتبحر بود. کرترمحجوب ومتواضع داشت. فرهنگ وزبان مشترک بین المللی را میدانست، به روابط وهمکاری های جدید درشرایط جدید با روسیه دو دل ومتردد بود واین دودلی وتردد منشه به بدبینی های فکری وگرایش یکجانبه سیاست دولت به واشنگتن داشت. معلومات رابجای منبع اصلی ازمنابع غربی وسایت های آنان دریافت مینمود، ازهمین سبب ازانعکاس رویداد های افغانستان رنج میبرد چون درمطبوعات غرب رفتارکرزی واعضای خانواده آن چون مافیای سلاطین مواد مخدر وقهرمانان بیرحم وبی حیایکه از دزدی وچپاولگری سیرنمیگردند منعکس میگردید.انقلاب الکترونی مدیا فاصله هارا کوتاه وجهان را کوچک گردانیده است اما این انقلاب دیپلماتهای راحت طلب مارا که معده تنبل آنها قدرت هضم تحقیقات عمیق علمی را ندارد به شنیدن خبرهای سرسری واعلامیه های پرطمطراق دولتمردان قانع گردانیده ومانند مردم عوام به ظاهر رویداد ها بطورسطحی وقشری مینگرند وغرورشان نیزاجازه نمی دهد تا مانند صاحب نظران سیاسی جهان ازوجود مشاورین خبره وکارشناس استفاده نماید چون در فرهنگ سیاسی ما آمر عقل کل است. زلمی عزیز فاضل وفرهیخته بود درهمایش های بین امللی وکنفرانس های که درباره افغانستان برگزارمیگردید حضورفعال داشت و ازکارشناسان ودانشمندان روسیه که درباره افغانستان آثاروتحقیقات علمی ماندگارگردانیده اند قدردانی مینمود،اویگانه سفیردوران کرزی بود که باحضور فعال به محافل وسازمان های اجتماعی افغانها مایه دلگرمی مهاجرین به سفارت گردیده بود.او به جلب تحصیل کرده های افغان درروسیه برای خدمت بوطن بدیده محافظ کارانه می نگریست ولی از تنش های نفاق برانگیز و مظنون درحیات اجتماعی، فرهنگی ومدنی افغانها ماهرانه وسازشگرانه دوری می جوست.
تراژدی آصفی سفیرعصرربانی
پروفیسرربانی ازسال 1992 تا سال 1995 رییس جمهور افغانستان بود. استاد ربانی بگونه دولتمرد عملگرا وانعطافگرا شهرت داشت،ازتساوی طلبی تمام اقوام افغانستان دفاع می نمود، درسیاست خاریجی طرفدارهمکاری های منطقوی ومخالف یکه تازی وهژمونیسم یک کشور درروابط بین المللی بود وازارتقای نقش سازمان ملل درحل مناقشات منطقوی حمایت میکرد. عبدالوهاب آصفی سفیرعصرربانی درمسکوگردید،او آدم ملایم ونرم خوبود. با محافظه کاری بیش ازحد و با دودلی وتردد ازعواقب احتمالی می ترسید وهرروز منتظرحادثه ناگهانی وغیرمترقبه ازوطن بود، سفارت به مسافرخانه وسرای ترانزیت اشخاص وافراد زورگوی به اروپا تبدیل گردیده بود واو وامانده وحیران ازفردای نا معلوم بروی چوکی لرزان سفارت دست گذاشته بود ومنتظر زمان سرنوشت ساز بود.درزمان سفارت اوکابل تحت تصرف طالبان قرارداشت ودولت روسیه مانند اکثرکشورهای جهان دولت طالبان رابرسمیت نشناخت وآصفی نماینده وسفیرافغانستان باقی ماند،ارتباط مستقیم اوبه جای کابل خواجه بهاوالدین بود واوامرواحکام را ازآن جا دریافت مینمود. ذهن اقتصادی اوقوی ترازدرون نگری های اجتماعی وآینده نگری های سیاسی بود، طنزروزگاروجهالت طالبان بقای عمرسیاسی آصفی راطولانی ترازتمام سفرای عصرداود وکمونیست ها گردانید اوتقریبا ده سال سفیرافغانستان باقی ماند ودرعصردرماندگی، عجایب روزگاربه اوکمک نمود تا بیرق افغانستان را با وجودیکه دولت مرکزی وجودنداشت برفرازسفارت ده سال بر افراشته نگاه دارد.درپایان ماموریت طولانی، شیخ السفرا دراثردسیسه همکاران دچارشوک عصبی شد که منجربه تراژدی سیاسی گردید،همکاران شیاد درضیافتی منحرف کننده با دوربین های مخفی به افشاگری اوخشم بالایی ها را برانگیختند ا و بدنبال این افشاگری به آلمان فرارنمود وبعدا به اتهام حیف ومیل وسوء استفاده های غیرقانونی، داکترعبدالله که درآن زمان وزیرخارجه کرزی بود خواستاراحضاراو از طریق انترپل پولیس بین المللی جهانی شد وبعدا درزمان سفارت احمد ضیاءمسعود تبرئه گردید. آصفی سفیرساده لوح وگپ روبود،قدرت تشخیص تفویض کارمندان را با توجه به شخصیت وتوانایی آنها نداشت . برای تاریخ مینویسم.
ادامه دارد
دکتورعلی احمد کریمی