شاد روان استاد عبدالواحد بهره فرزند مولوی رحیمداد تیموریُ نواده ی مولانا میر محمد یوسف بهره از سلسله ی دودمان تمیوریان هرات میباشد و در یک در خانواده ء متدین پا به عرصه وجود گذاشت .
استـاد بهره علوم متداوله ی عصر را نزد علمای مشهور زمان فرا گرفت و در معارف کشور مصدر خدمات زیاد گردید.
درسال 1300 هش – در زمان شاه امان الله خان که توجه به علم ودانش یکی از اقدامات اولیه حکومت را تشکیل میداد٬ و در آن زمان شادروان علامه استـاد صلاح الدین سلجوقی مسوَل معارف ولایت هرات بود ٬ برای تطبیق لایحه وظایف و انکشاف معارف در هرات توجه خاص مبذول داشت اما مردم که از نعمت علم کمتر بهرهمند بودند برای انکشاف معارف علاقه َ چندانی نداشتند و از شمولیت فرزندان شان در مکتب جلوگیری مینمودند .
در این وقت شادروان عبدالواحد خان بهره با مرحوم علامه سلجوقی برای جلب و توجه مردم در فکر تیاتر میشدند که تا مطالب تعلیم به زبان ساده و مردمی برای اهالی شریف هرات افاده گردد و از انکشاف معارف جلوگیری نه نمایند.
مرحوم علامه سلجوقی نظربه لیاقت وکاردانی و ظرافتهای فکری مرحوم استاد بهره را بحیث معاون معارف جدید التاسیس هرات مقرر نمودند.
درسال 1300 هش -جهت توسعه معارف در سرتاسر کشور اقدام جدی از طرف حکومت و توجه خاص شاه امان الله خان صورت گرفت اما دشمنان کشور از توسعه معارف این چراغ معرفت در هراس بودند و میخواستند در اثر توطئه و دسایس شوم شان مشعل علم را خاموش و مردم را به تاریکی سوق بدهند.
علامه سلجوقی این مرد مبتکر و استاد بهره در فکر ایجاد تیاتر گردیدند تا از طریق تمثیل بزبان عامیانه مزایای علم را تشریح و توجه مردم را به معارف و علم و معرفت معطوف سازند .
علامه سلجوقی در انزمان بحیث رئیس و استاد بهره بصفت معاون معارف ولایت هرات ایفای وظیفه مینمودند ٬ برای اولین بار تیاتر را استاد بهره 1301 هش ـ ولایت هرات افتتاح کردند و استاد بهره را بااستفاده از ظرفیت های فکریش به صف مسئول تیاتر بنام پوهنی ننداری گماشتند.
استاد بهره اولین نمایش را تحت نام تعلیم جدید و قدیم ٬ نوشت و توسط شاگردان معارف در فضای آزاد در باغ میرزا خان باغدشتی در حضور صد ها تن از متنقذین هرات بنمایش گذاشت و مزایای تعلیم ٬ علوم و معرفت برای مردم با نمایش تمثیلی در پوهنی ننداری آگاهی داده شد. در موقع نمایش علامه استاد سلجوقی از جور و جفای بعضی مردم تاریک نگر بکابل سفر کرده بود با شنیدن این ابتکار و شرکت مردم منحیث تماشاچی« لوح تقدیر و مدال معارف» کشور را که از غازی امان الله کمایی نموده بود ٬ رسماٌ به استاد بهره تفویض کرد و استاد بهره را اولین آمر پوهننی ننداری و اولین نویسنده نمایش تیاتر در هرات معرفی نمود.
استاد بهره با نمایش درام تعلیم جدید و قدیم هزاران تن فرزندان متنفذین هرات را بمکتب جذب و در بقا و انکشاف معارف خدمت بزرگ انجام داد و همچنان در کنار این ابتکار در تاسیس مکتب شرافت و ایجاد مکاتب شجاعت و شهامت نیز توفیق یافت .
استاد بهره از جمله موسسین اولین انجمن ادبی هرات که توسط علامه صلاح الدین سلجوقی افتتاح گردیدُ نیز میباشد.
استاد بهره گرامی در هرات باستان خدمات بزرگی در ادبیات ُ فرهنگ و معارف انجام داد و چراع علم را در خانه هر هراتی روشن نگهداشت و جوانان معارف را چون فرزندانش در راه اندوختن
علم تشویق مینمود .
در سال ( ۱۳۲۵- ) هش استاد بهره در اثر همین خدمات شایسته و بخصوص بقای و انکشاف معارف در زمانیکه (عبدالله ملکیار ) والی ولایت هرات بودند٬ به اخذ مدال معارف افغانستان نایل و توسط والی هرات برایش اعطا گردید.
عبدالواحد خان بهره درسال 1328 هش – از طرف مردم هرات به عنوان وکیل در پارلمان افغانستان معرفی شد و از طرف پادشاه وقت « محمد ظاهرخان» به اخذ مدال صداقت نایل آمد.
استاد بهره برعلاوه خدمات فایقه در امور معارف و هنر تیاتر و فرهنگ به مشاغل دیگر نیز اشتغال داشته است ٬ مانند ریئس مواد نفتی انحصاراتُ نماینده امور خارجه در تورغندیُ اولین سارنوال مدعی العموم هرات ُ آمر کتابخانه عامه ُ مدیر پوهنی ننداری و مدیر مرستون هرات و برعلاوه
ماموریت های مختلف در نویسندگی نیز قلم توانایی داشت و چهارده اثر نوشتاری شعر و نثر از این شخصیت بزرگ فرهنگ ُ شاعر توانا و معارف پرور کشور بجاه مانده است که «صد سلام» مذکور بعد از صد سلام مولانا و جامی در جهان شعر و ادب به عنوان دومین صد سلام زبان دری شهرت یافته است و همچنان یک نمایشنامه او بنام شاعر و ماهر از طریق رادیو افغانستان وقت نیز نشر گردیده است .
رهنمای سعادت گذینه ای از چهارده اثر استاد بهره میباشد که خو شبختانه اقبال طبع یافته است. از جمله نمایشات تیاتری که به قلم استاد بهره نگارش یافته است ُ معروف ترین آن شاعر و
ماهر ـ دختر فروش ـ برق ضعیف و رشوه خور میباشند .
استاد بهره در طول چهل سال خدمت در امور معارف هرات هزاران انسان هدفمند را تربیه و به جامعه تقدیم داشته است که روی همین خدمات شایسته از احترام شایان در بین مردم هرات بر خوردار بوده است و شاگردانش همیشه او را به دیده قدر نگریسته اند و حتا استاد بهره از احترام و قدردانی شاگردانش و اهالی هرات در آثارش یاد آوری نموده است .
این شخصیت علمی و فرهنگ از طرف علامه صلاح الدین سلجوقی بنام اولین مدیر مکتب و اولین آمر و دایرکتر و نویسنده تیاتر در هرات یاد آوری و معرفی شده است. زیرا او در ایجاد و بنیاد گذاری تیاتر دوشادوش علامه سلجوقی خدمت نموده و ابتکار نوشتن نمایش « تعلیم جدید وقدیم» را که اولین نمایش در پوهنی ننداری ولایت هرات میباشد ٬اقدام کرده است. ُ بعداز تمام زحمات و رنج که مردم در مورد تیاتر و معارف بروی روا داشتند ٬ تیاتر را در هرات بمردم معرفی و استحکام بخشید. بعد از استاد بهره تیاتر با نوید مثمر در هرات شناخته شد و دانشمندان و هنرمندان دیگر مانند عبدالرحیم خان سرخوش هروی ٬ در محمد خان سایر هروی ٬ الفت هروی و دیگران این هنر ولا را پیش بردند . باآنکه نسبت عمل تخریب کارانه دشمنان علم و پیشرف تیاتر هرات نیز مانند سایر تیاتر های افغانستان از گزند در امان نماند … اما جسته وگریخته هنردوستان بعدی تیاتر با عنواین مختلف زنده نگهداشتند.
آنچه درباره استاد بهره مطالعه نمودید ُ ارسالی پسر شان ُ محترم شاه ولی بهره و اطلاعات شفاهی از زبان استاد الف هروی ٬ استاد سایر هروی و هنرمندان تیاتر که در قید حیات اند ٬ میباشد که از همکاری شان صمیمانه اظهار شکران مینمایم .
گرفته شده از صفحه (۱۱۸) کتاب هنرمندان تاریخ ساز تیاتر اثر ماریا دارو
https://www.scribd.com/document/269906069/Maria-Daro-Theatre
همچنان در سایت ماریا دارو بالای کتاب هنرمندان تاریخ تیاتر کلیک نمایید در صفحه 118 کتاب سوانح شادروان استاد بهره را مطالعه کنید.