درهفته جاری دهلیز ترانزیتی و تجارتی راه لاجورد رسما با ارسال محموله‌های صادراتی از افغانستان توسط رییس جمهور غنی و نمایندگان پنج کشور عضو این مسیرافتتاح گردید.
ضیا دانش، استاد دانشگاه و از اعضای هیأت رسانه‌ای راه لاجورد، در این مورد به خبرگزاری پیام آفتاب گفت ایجاد این مسیر ترانزیتی تجارتی از ابتکارات افغانستان به حساب می رود که بعد از مذاکرات متعدد، سرانجام در هفتمین اجلاس پروسه استانبول قلب آسیا به امضای مقامات کشورهای عضو رسید.
وی تأکید نمود پیشینه راه لاجورد به ابتکار افغانستان طرح و با کشورهای ذی‌دخل در میان گذاشته شد که به عنوان یک طرح افغانی از سوی کشورهای منطقه مورد استقبال قرار گرفت.
طرح راه لاجورد از آغاز تا اجرایی شدن
ضیا دانش گفت اولین نشست تکنیکی گروه کاری روی طرح موافقت‌نامه همکاری‌های پنج‌جانبه راه لاجورد در تاریخ 24 عقرب 1393 در مقر وزارت امور خارجه کشور ترکمنستان دایر شد. سرانجام پس از چهار سال مذاکره بین کشورهای عضو، موافقت‌نامه بهره‌برداری از راه لاجورد میان وزیران امور خارجه کشورهای افغانستان، ترکمنستان، ترکیه، گرجستان و معاون اول شرکت‌های سهامی راه‌های آهن آذربایجان، در پایان هفتمین نشست همکاری‌های منطقه‌ای (ریکا) به امضا رسید.
راه لاجورد در حقیقت احیای راه ابریشم قدیم بوده که قدمت آن به حدود 2000 سال قبل از میلاد برمی‌گردد و از این طریق و به صورت عمده، لاجورد و سایر سنگ‌های قیمتی افغانستان به کشورهای قفقاز، روسیه، بالکان، اروپا و شمال افریقا منتقل ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که از طریق راه لاجورد، کالاهای تجارتی سه تا چهار روز زودتر از سایر مسیرهای ترانزیتی به اروپا انتقال یافته و هزینه انتقال آن نیز حدود یک الی دو هزار دالر در هر موتر لاری(باری) کاهش خواهد یافت٬ می باشد.
مشخصات دهلیز ترانزیتی راه لاجورد
مسیر ترانزیتی آسیا – اروپا که راه لاجورد خوانده می‌شود، حدود 2800 کیلومتر طول دارد و از مسیر ترکمنستان، آذربایجان و گرجستان به دریای سیاه و بعد با گذشتن از ترکیه، افغانستان را به آب‌های آزاد وصل می‌کند. این مسیر ترانزیتی از بنادر آقینه و تورغندی در افغانستان آغاز، به بندر ترکمن‌باشی ترکمنستان ختم شده و سپس از مسیر شهر باکوی آذربایجان به منطقه تفلیس گرجستان وصل می‌شود و از تفلیس نیز به طرف قارس ترکیه می‌رود و از آنجا به استانبول و بعد به اروپا وصل می‌گردد. ترانزیت اموال از مسیر ترکمنستان، آذربایجان، گرجستان و ترکیه از طریق جاده و خط آهن، مناسب‌ترین راه تجارت میان افغانستان، آسیای میانه، قفقاز، بالکان و اروپای مرکزی بوده و وسیله مؤثر برای وصل آسیای جنوبی به کشورهای اروپایی به حساب می‌آید.
ضیا دانش افزود این مسیر یکی از کوتاه‌ترین، مطمئن‌ترین و ساده‌ترین راه‌ها برای افغانستان شناخته شده زیرا از مرز افغانستان تا بندر ترکمن‌باشی ترکمنستان هم جاده و هم خط آهن وجود دارد. از باکو به قارس و استانبول هم جاده وجود دارد و هم خط آهن.
کامیون حامل کالاهای افغانی از هرات به ترکیه
اهمیت و مزایایی راه لاجورد برای افغانستان
ضیا دانش در بخش دیگری از سخنانش به اهمیت راه لاجورد برای افغانستان در ابعاد اقتصادی و امنیتی پرداخت.
«در بعد اقتصادی، راه لاجورد سبب کاهش زمان و هزینه تجاری می‌شود: ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که از طریق راه لاجورد، کالاهای تجارتی سه تا چهار روز زودتر از سایر مسیرهای ترانزیتی به اروپا انتقال یافته و هزینه انتقال آن نیز حدود یک الی دو هزار دالر در هر موتر لاری(باری) کاهش خواهد یافت. طبق برخی از ارزیابی‌های تکنیکی، انتقال هر لاری(کامیون) اموال تجاری افغانستان از مرز تورغندی تا قارس ترکیه (دو هزار و ۲۰۰ کیلومتر) حدود سه هزار و ۲۰۰ دالر هزینه خواهد داشت که در مقایسه با انتقال اموال از طریق بنادر پاکستان بسیار کمتر و از لحاظ زمانی نیز کوتاه‌تر خواهد بود.»
به گفته این استاد دانشگاه، رفع موانع گمرکی و ترانزیتی از دیگر مزایای راه لاجورد برای افغانستان است: مشکل ترانزیتی، مهم‌ترین چالش مناسبات منطقه‌یی افغانستان در گذشته بوده است. اما با موافقت‌نامه راه لاجورد، در راستای هماهنگ‌سازی موضوعات گمرکی، تسهیلات گمرکی و همچنین سایر تسهیلات برای تاجران و سرمایه‌گذاران اقدامات لازم اتخاذ شده است.
ضیا دانش گفت:« از طریق
مشکل ترانزیتی، مهم‌ترین چالش مناسبات منطقه‌یی افغانستان در گذشته بوده است. اما با موافقت‌نامه راه لاجورد، در راستای هماهنگ‌سازی موضوعات گمرکی، تسهیلات گمرکی و همچنین سایر تسهیلات برای تاجران و سرمایه‌گذاران اقدامات لازم اتخاذ شده است
راه لاجورد موترهای افغانستان می‌توانند برای بارگیری و تخلیه اموال بدون موانع گمرکی داخل خاک هر یک از این کشورها شوند، تجارت، ترانزیت و ترانسپورت دوجانبه و چندجانبه میان کشورهای امضاکننده‌ی راه لاجورد گسترش می‌یابد، با عضویت کشورهای بیشتر، امکان دسترسی افغانستان به بحر(دریا)، بیشتر از گذشته افزایش می‌یابد، کشورهای ذی‌دخل هیچ نوع تعرفه و یا محدودیتی روی کالای افغانی نمی‌گذارند و حتی برای ترانزیت کارگوهای افغانستان سهولت بیشتری ایجاد می‌نمایند، قیمت ترانزیت و تجارت با این کشورها پایین می‌آید و افغانستان می‌تواند از خطوط آهن و کشتی این کشورها استفاده کند.»
عضو هیأت رسانه‌ای پروژه راه لاجورد تأکید کرد بازارهای بیشتر برای محصولات افغانی از دیگر امتیازات این طرح برای افغانستان و کشورهای جنوب آسیا می‌باشد: این مسیر، افغانستان را با عبور از آسیا به بخش اروپایی کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق، کشورهای غربی و از طریق دریای مدیترانه به شمال افریقا و کشورهای جنوب اروپای غربی وصل می‌سازد. همچنین دریای کسپین(خزر) در مسیر این راه قرار دارد که افغانستان را به روسیه و شمال ایران وصل خواهد کرد. به همین دلیل، این مسیر به تولیدکنندگان داخلی کمک می‌کند تا بازارهای مناسب، بیشتر و جدیدتری را در کشورهای عضو و کشورهای خارج این مسیر پیدا کند.
راه لاجورد، افغانستان را به اروپا وصل می‌کند
«تهیه مواد ارزان برای واردات» از امتیازات دیگر راه لاجورد برای افغانستان به شمار می رود: دهلیز راه لاجورد فرصت‌های تازه و وسیعی را برای پیدا کردن محصولات ارزان و باکیفیت برای واردات به افغانستان فراهم می‌کند.
«افزایش عواید ترانزیتی و تعدد شرکای ترانزیتی و تجارتی افغانستان» از دیگر مزایای راه لاجورد بود که ضیا دانش به آنها اشاره نمود: با بهره‌برداری از راه لاجورد، افغانستان به چهارراه ترانزیت منطقه‌یی و بین‌المللی مبدل خواهد شد که عواید قابل توجهی را به دست خواهد آورد، بهره‌برداری از این مسیر تجارتی – ترانزیتی نه‌تنها باعث رونق اقتصادی در میان کشورهای منطقه می‌شود، بلکه باعث رونق تجارت و فعالیت تجاری با کشورهای اروپایی نیز خواهد شد. استفاده از این مسیر اهمیت به سزایی در جهت رونق تجارت و اقتصاد کشور داشته، زمینه‌های مساعدی را در عرصه سرمایه‌گذاری‌ها، انتقال اموال، اشتغال‌زایی و رشد تولیدات مهیا خواهد ساخت و افغانستان به طور گسترده از این راه تجاری سود خواهد برد زیرا کشورهای عضو تعهد سپرده‌اند که هیچ نوع تعرفه یا محدودیت دیگری را بر اموال و امتعه(کالا) تجارتی افغانستان وضع نخواهد کرد.
يکشنبه ۱۸ قوس ۱۳۹۷ December 2018
گزارشگر : سید مهدی علوی‌نژاد