بعد از اعلان نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری، و بالاخره بعد از اعلان نتیجه نهایی این انتخابات هرچه باشد وضعیت بیانگر آن است که حکومت آینده با دو چالش مهم یعنی صلح و تشکیل دولت فراگیر در افغانستان روبرو است.
روز یکشنبه همین هفته پس از مدتها تاخیر و بگو مگو ها بالاخره کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان، نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری این کشور را اعلام کرد.
بر اساس اعلام کمیسیون انتخابات افغانستان «محمد اشرف غنی» با کسب بیش از ۹۲۳ هزار رأی و عبدالله عبدالله با کسب بیش از ۷۲۰ هزار رأی به ترتیب مقام اول و دوم را در انتخابات افغانستان دارند.
از سوی دیگر گفته میشود در افغانستان ۱۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر حق رای دارند. اما تنها نام 9 میلیون و ۶۰۰ هزار نفر واجد شرایط رای دهی به ثبت رسیده است. اما با در نظرداشت شرایط نا مطمئن امنیتی وعدم دلچسپی و علاقه مردم به رهبران سیاسی شان در این دور فقط دو میلیون و ۶۹۵ هزار واجد شرایط به پای صندوقهای رأی رفته بودند و آرای خود را به ۱۸ نامزد انتخابات ریاست جمهوری داده بودند. از کل آرای ریخته شده به صندوقهای رأی، تنها یک میلیون و ۸۰۰ هزار برگ رای معتبر تشخیص داده شده و متباقی گفته شده که تقلبی بوده است.
در مقایسه با دوره قبل که حدود ۵۰ درصد از رایدهندگان در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرده بودند، این بار میزان مشارکت رایدهندگان خیلی کم رنگ بوده است. از طرف دیگر با اعلان نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری آقای اشرف غنی طی کنفرانس مطبوعاتی با حضور داشت حامیانش اعلام نتایج ابتدایی انتخابات را پیروزی ملت افغانستان دانست، به گفته آقای غنی امروز جمهوریت تامین شد! جمهوریت پابرجاست، جمهوریت دوام دار است. و محور جمهوریت شهروندان اند و این روز جشن شهروندان است. شهروندان افغانستان این موفقیت را به وجود آوردند.
از سوی دیگر آقای اشرف غنی در واکنش به سخنان داکتر عبدالله عبدالله که این نتیجه ابتدایی اعلام شده از طرف کمیسیون مستقل انتخابات مورد پذیرش ما نیست، آقای غنی چنین گفت، اکنون زمان آن است که همه اصول بازی را بپذیریم و در روزهای آینده که کمیسیون محترم شکایات فیصله میکند، باز هم تیم ما قانونمند رفتار خواهد کرد و دیگران هم باید قانونمند رفتار کنند. با سپری شدن حدود یک ساعت بعد از سخنان آقای اشرف غنی داکتر عبدالله طی نشست خبری با حضور داشت تعدادی از حامیانش نتایج اعلام شده انتخابات را نپذیرفت و اعلام کرد بدون تفکیک آراء معتبر و مخدوش، نتایج اعلام شده مشروعیت ندارد. و در ضمن آقای
عبدالله عبدالله خود را پیروز این میدان دانسته به کنایه گفت ما از آقای غنی یک چیغ قرضدار !
به گفته عبدالله کمیسیون انتخابات بدون رسیدگی به خواستها و اعتراضات قانونی و فنی تیم ثبات و همگرایی و دیگر تیمهای انتخاباتی، اقدام به اعلام نتایج انتخابات کرده است.
از سوی دیگر عبدالله عبدالله اشرف غنی را به سوء استفاده از قدرت و استفاده از امکانات دولتی برای کارزار انتخاباتی متهم کرد. از طرف دیگر بدون وقفه دفتر هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) با انتشار اطلاعیهای از اعلام نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان استقبال کرده
این دفتر از طرفهای دخیل در انتخابات خواسته است تا تعهد خود را برای حفاظت و تکمیل انتخابات و محافظت از درستی مرحله نهایی این روند که توسط کمیسیون بررسی شکایات انتخاباتی تصویب میگردد نشان دهند. گفته میشود
تیم ثبات و همگرایی به رهبری داکتر عبدالله عبدالله اعلام کرده که آنها خواهان باطل شدن نزدیک به ۳۰۰ هزار رای هستند.
این آرا به اساس گفتههای اعضای این تیم، شامل ۱۳۷ هزار رای قرنطینه شده است که بدون اطلاع تیمهای انتخاباتی وارد محاسبه نهایی آرای معتبر شده، بیش از صد هزار رای ثبت شده در خارج از زمان قانونی انتخابات (هفت صبح تا پنج بعد از ظهر ششم میزان/مهر) و بیش از پنجاه هزار رای ثبت شده با تصاویر تکراری و یا عکسهای گرفته شده از روی عکس میباشد.
کمیسیون انتخابات میگوید تفاوت آرا در محاسبه نهایی به دلیل تفاوت در آرای ثبت شده در کارت حافظه و آرای ثبت شده در دستگاههای بیومتریک است. همچنین این نهاد آرای ثبت شده در زمان خارج از جریان برگزاری انتخابات را یک مشکل فنی خوانده است. کمیسیون در مورد آرا با تصاویر مشابه توضیحی نداده است.
همچنان شماری از ستادهای انتخاباتی و نهادهای ناظر انتخاباتی اعتراض شان را به بازشماری نزدیک به ۲۵۰۰ محل رای دهی اعلام کردند که به گفته آنها دستگاههای بیومتریک آنها و یا حافظه دستگاههای آنها تاکنون ناپدید است.
کمیسیون در پاسخ به این اعتراضات گفت آنها هنوز در مورد معتبر یا نامعتبر بودن این آرا تصمیم نگرفتند و تنها برای بررسی سرنوشت این آرا، آنها را شامل بازشماری کردند. چند روز پیش این کمیسیون اعلام کرده بود که از مجموع ۱۱۹۰ محل از این محلات رای دهی که آرایشان تاکنون بررسی شده، آرای ۱۱۷۹ محل را باطل ساختند
اما در مورد چالش ها :
با اعلام نتایج اولیه انتخابات و میزان بسیار پائین مشارکت مردم در این انتخابات، نشان میدهد هر تیم انتخاباتی که بعد از بررسی کمیسیون شکایات انتخاباتی به قدرت برسد یا انتخابات به دور دوم برود پیروز انتخابات هرکس که باشد کار بسیار دشواری را پیش رو خواهد داشت.
1-در قدم اول باید توان اینرا داشته باشد تا گروههای مختلف را راضی نگه دارد، موضوعی که به عقیده من غیر محال به نظر می رسد.
2-از سوی دیگر، به نظر میرسد با تائید نتایج اولیه از سوی کمیسیون رسیدگی به شکایات انتخابات علی رغم وجود مدارک و شواهد عبدالله عبدالله در این خصوص و عدم پذیرش چنین نتیجهای، عملا افغانستان وارد مرحله پیچیده ای خواهد شد.
3- در عین حال پذیرش نظر تیم ثبات و همگرایی از سوی کمیسیون رسیدگی به شکایات، با توجه به فاصله اندک آرای او با اشرف غنی، ممکن است رفتن انتخابات به دور دوم را محتمل سازد.
4- همچنین با ادامه چالش انتخابات، توافق بر سر برگزاری انتخابات مجدد تقریبا با توجه به مصارف هنگفت پولی هوای سرد زمستان و مشکلات برگزاری مجدد انتخابات در افغانستان و ایجاد تاخیر در روند صلح غیرمحتمل است.
5- اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، آقای اشرف غنی نیز که خود را پیروز میدان رقابت انتخاباتی افغانستان میداند حاضر به عقب نشینی از مواضع فعلی نیست و در این شرایط فضای مبهم و چالش انتخاباتی در افغانستان ادامه خواهد داشت، شاید بعضی از دوستان از من بپرسند که راه حل چیست؟ با درنظرداشت بحران فرا گیر پیش آمده نه تنها من هیچ کس نمیتواند آینده افغانستان را که به کدام طرف خواهد رفت چه مثبت و چه منفی پیش بینی کند. چون در سرنوشت افغانستان تنها داخلی ها نقش کلیدی ندارند بلکه تصامیم خارجی ها نیز گاهی چالش زا و گاهی حلال مشکلات است .