افغانستان کشوری که بیش از چهل سال جنگ و ناامنی در آن وجود داشته است، مردم و حکومت با این همه مشکلات دست و پنجه نرم نموده و طی چند سال اخیر روی کار آمدن «صلح» و ایجاد شورای عالی صلح روزانه‌ی امید برای مردم شده است، با گذشت حکومت حامد کرزی و رهبری شورای عالی صلح که در راس آن شهید پروفیسور برهان الدین ربانی، سپس صلاح‌الدین ربانی و اخیراً استاد کریم خلیلی قرار داشتند و همچنان به وجود آمدن حکومت وحدت ملی و در حال حاضر روی کار آمدن حکومت اشرف غنی و ایجاد شورای عالی مصالحه‌ی ملی با رهبری دکترعبدالله عبدالله و تفاهم‌نامه آمریکا با طالبان و آغاز مذاکرات بین‌الافغانی در کشور قطر هنوز به یک نتیجه قابل قبول نرسیده اند.
امیدواری مردم مبنی بر ارمغان آوردن صلح باتوجه به اوضاع ناامنی کشور از بین رفته و اخیراً به میان آمدن صلح در افغانستان، طالبان و کشورهای حامی آن نظام فعلی جمهوری اسلامی را به چالش کشانده است. این امر یک اقدام تصادفی نیست، بلکه ریشه در عملکرد سیاسی متفاوت این کشور در دوران زمام داری حامد کرزی و محمد اشرف غنی در مقایسه با طالبان و کشورهای حامی آن دارد. این در حالیست که رئیس جمهور پیشین کشور “طالبان را برادران ناراضی و مخالفان سیاسی” خطاب می نمود که این چنین موقع و استفاده‌ی سوء بهترین چانس برای طالبان بود.
در حال حاضر با گذشت هفت سال از زعامت محمد اشرف غنی و برگزاری لویه‌جرگه اظطراری صلح در شرایط بحرانی کرونا و رهایی بیشتر از پنج‌هزار زندانی طالب نیز سبب تقویت طالبان در سال‌های اخیر شده است، طالبان علاوه بر این‌که در میدان جنگ مهارت پیدا کرده‌اند، با توجه به تعامل‌ها و بازی‌های که انجام می‌دهند، نشان داده‌اند که در میدان سیاست هم کم‌تجربه نیستند. بحث به میان آمدن حکومت موقت زمانی پیش آمد که عباس ستانکزی عضو دفتر سیاسی طالبان به سفرش در کشور روسیه خواهان استعفای رئیس جمهور اشرف غنی از قدرت شده است. وی افزود “در صورت عملی شدن این امر صلح تأمین خواهد شد”. در مورد پیام ستانکزی ارگ ریاست جمهوری هم عکس‌العملی را نشان داد و واضح نمود که قانون اساسی کشور صلاحیت های رئیس جمهور را تعیین می کند. اظهارات میر رحمانی رحمانی رئیس مجلس نمایندگان مبنی بر ایجاد حکومت موقت را می‌توان اضافه نمود که حکومت فعلی نه‌تنها در پروسه‌ی صلح موفق بوده بلکه در تمام ابعاد حکومت داری و ارائه خدمات به شهروندان ناکام است. جالب است بدانیم چه چیز افغانستان را متفاوت می سازد که از سوی خود، همسایگان و کشورهای دخیل به چنین حالت رسیده است.
افغانستان در کدام دسته کشور هاست؟
کشور های جهان از دیدگاه ها و در سطوح مختلف به دسته های گوناگون تقسیم شده اند. این دسته بندی ها اعم از رسمی و غیر رسمی به اساس جغرافیا، وضعیت اقتصادی، قدرت سیاسی و نظامی، نوعیت نظام سیاسی، مشخصات دینی و فرهنگی و غیره میباشند و خیلی از کشور ها بر اساس بعضی از این دسته بندی ها عضویت سازمان های مربوطه را به دست می آورند. در این میان دولت افغانستان در جملۀ کشور های مسلمان، آسیایی، و جهان سومی بوده که در حین حال کشور فوق العاده غنی از منابع طبیعی همچون مس، طلا، لعل … میباشد که قادر به استخراج آن نشده و این منابع به‌گونه‌ی حیف و میل و دست داشتن مافیا با کشورهای خارجی تاراج گردیده است. افغانستان به عنوان عضو سازمان ملل متحد، سازمان همکاری اکو، سازمان منطقه‌ی سارک، سازمان شانگ‌های، سازمان همکاری اسلامی، جنبش عدم تعهدو سازمان اقتصاد تجارت جهانی شناخته می‌شود. عضویت در این سازمان باعث ترقی و پیش‌رفت نه چندان قابل قبول در عرصه‌های فرهنگی، اقتصادی،سیاسی و اجتماعی شده است اما با گذشت چهار دهه جنگ افغانستان را به یکی از کشورهای فقیر و ناامن تبدیل کرده است.
افغانستان چگونه سیاست میکند؟
سیاست در افغانستان شامل شورای وزیران، والی‌ها و ولسوالها با یک رئییس جمهور است که به عنوان رئیس کشور فعالیت میکند. ساختار حکومتی افغانستان ریاستی به شکل جمهوری است. در حال حاضر محمد اشرف غنی رئیس جمهور کشور می باشد با توجه به قانون اساسی کشور رئیس جمهور، رئیس سه قوه مجریه، مقننه و قضایی نیز می باشد. حکومت یا قوه اجرائیه افغانستان به سه بخش شورای وزیران، والی‌ها و ولسوالها تقسیم شده‌است.
قوه مقننه یا شورای ملی که در قانون اساسی به عنوان عالی‌ترین مرجع قانونگذاری تعریف شده، از دو مجلس نمایندگان ولسی جرگه و مشرانو جرگه تشکیل شده‌است.
ستره محکمه یا قوه قضایه عالی‌ترین ارگان قضایی در کشور است، اعضای این را توسط رئیس‌جمهور و با تأیید مجلس نمایندگان تعیین می‌شود. گردهمایی بزرگ افغانستان «لویه‌جرگه» در قانون اساسی به عنوان عالی‌ترین مظهر اراده مردم تعریف شده و تنها نهادی است که حق تعدیل قانون اساسی را دارد.
سر انجام می توان گفت با توجه به سیاست گذاری افغانستان و عضویت در سازمان و اتحادیه ها و پا در میانی آمریکا و کشورهای منطقه تحقق نیافتن صلح در کشور باعث نگرانی دولت و مردم شده است که چگونه صلح به وجود خواهد آمد؟
هادی عزیزی