صیب و صاحب
_____________
کاربردِ واژه‌ی ” صیب ” به جای ” صاحب ” در زبان نوشتار و گفتار این‌روزها بسیار رایج شده که نادرست است؛ زیرا ” صیب ” در زبان عربی: ” رسیدن کسی یا چیزی (منتهی الارب ) و رسیدن به چیزی (تاج المصادر بیهقی ) و نیز باران، بارانِ پیاپی و ابر و باران معنی می‌دهد. ( فرهنگِ دهخدا )
اما ” صاحب ” به معنای ” مالک، معاشر، آقا، یار، دوست، هم‌راه، هم‌نشین، هم‌سفر، ارباب، مخدوم، خداوند، دارنده، مولا و … است ( فرهنگِ دهخدا )؛ بنابرین کاربردِ آن ( صیب ) به جای ” صاحب ” و مانند: صیب به جای صاحب در زبان پشتو، در نگارش پارسی مُجاز نیست و نه هم ” صیب ” واژه‌ی اختصارشده‌ی ” صاحب ” در زبانِ پارسی است.
” صایب ” نیز به معنای ” راست و درست ” است.
پس به جای آن ( صیب ) در زبان پارسی باید گفته و نوشته شود: صاحب و نه صیب.
نویسا بمانید!
دنیای” گند “___________
سبک‌سری وبی‌توجهی در کاربرد واژه‌گان درلوحه‌های شهر کابل به‌پیمانه‌ی گسترده افزایش یافته است.
چندی پیش از کنار لوحه‌ای در چارراه قلعه‌ی فتح‌الله (نزدیک بازار مدینه) رّد می‌شدم که ناگهان چشمم به لوحه‌ای افتاد.
دراین لوحه نوشته شده بود:” دنیای گند “… این فروشگاه، یخن‌های دست دوزی شده را به مشتریان می‌فروشد.
با آنکه در زبان شفاهی ما “گندِ افغانی” به معنای جامه‌ی خامک دوزی شده یا همان دست دوزی شده‌ی افغانی معروف است؛ اما تعبیر”دنیای گند” به باور فروشنده و صاحب این فروشگاه که همان” دنیای خامک دوزی یا هم دست دوزی” بود، به‌هیچ روی مفهوم درستی را بر نمی‌تابد، به‌جای آن بهتر است بنویسند: دنیای دست دوزی یا خامک دوزی یا بهتر از همه فروشگاه لباس‌های دست دوزی شده یا خامک دوزی.
” گَند ” درزبان پارسی به معنای ” گندیده، بدبو و متعفن ” است و کاربردِ ” دنیای گند ” معنای مستهجنی را بیان می‌کند.؟!
وای به‌حال ما که با این همه، خود را پاس‌دار فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی می‌دانیم.
نویسا بمانید!
اِنشاءالله یا اِنشاءالله؟
___________
برخی می‌نویسند: ” اِنشاءالله ” ( یعنی منظور شان این است که اگر خداوند بخواهد یا به خواست خداوند ) که این شیوه‌ی نوشتاری نادرست بوده و گونه‌ی درست نوشتاری آن ” اِنشاءالله ” است؛ زیرا ” اِنشاءالله ” از سه واژه ساخته شده‌است: ” اِن+شاء+الله “.
” اِن ” ( اگر )، ” شاء ” ( بخواهد ) و ” الله ” ( خداوند ) ؛ و معنایش این‌که: ” اگر خداوند بخواهد.”؛ اما ” اِنشاءالله ” از دو واژه ترکیب یافته‌است: انشاء ( آفریدن ) و الله ( خداوند ) و معنایش هم این‌که: ” خداوند بیافریند. “
ولی آنچه همواره در هنگام گفتار و نوشتار مراد ما بوده، جمله‌ی ” اِنشاءالله ” ( اگر خداوند بخواهد یا به خواست خداوند ) است و نه ” اِنشاءالله ” به معنای ” خداوند بیافریند.”
پس توجه به گونه‌ی درست نوشتاری آن برای درکِ دقیق از کاربرد این جمله، ضروری است.
برابرهای پارسی آن ( اِنشاءالله ) ” اگر خدا بخواهد، به خواستِ خداوند و به امیدِ خداوند ” است.
نویسا بمانید!
جاویدفرهاد