امروز دهم جون مصادف است به وفات اسکندر مقدونی که درراه برگشت به مقدونیه در شهر بابل شرق میانه به عمر سی ودو سالگی درگذشت. او که نخست وارد وادی ارغنداب شده بود در آنجا شهری را بنام اسکندریه و بعد با اقامت خود و لشکریانش،شهر های دیگری راچون: بگرام ، کاپیسا و تخار را بنام اسکندریه و یک معبد را به نام آی خانم بناکرد.
اسکندر که اولین مرتبه وارد افغانستان شد از دیدن افتابه و لگن متحیر گردید ودستور داد تاازین افتابه لگن ها به مقدونیه ببرند وازآن شبیه سازی کنند، چون درگذشت دنیای غرب هم از نعمت افتابه و لگن محروم ماند. این وسیله ای که اکنون به فراموشی سپرده شده است برای شست و شوی دست ها پیش از غذا و بعد از صرف غذا استفاده می نمایند در عصر هخامنشی ها اختراع شده بود.
استفاده از افتابه لگن در افغانستان هنوز رواج دارد. درقدیم مردم در عروسی ها و مهمانی های بزرگ خود مجبور بودند تا افتابه لگن ها را از همسایه ها ، اقارب و دوستان خود امانت بگیرند ، چه دست های مهمانان باید شسته می شد و نفر های طور داوطلبانه موظف بودند تا قبل وبعد از صرف غذا دست های مهمانان را بشویند.
من به یاددارم که به یک عروسی بزرگ دریکی از دهات ، درحالیکه غذا برای صرف آن آماده نشده بود یکی اعلان نمود که دست هارا بشویند. بعد از شستن فهمیدند که اشتباهی رخ داده است. درین وقت یکی دیگر از خدمتگذاران که بر آشفته شده بود به هر خانه وارد می شد و به مهمانان می گفت که همینطور که شسته اید بخورید، او نمی فهمید که مهمانان‌چه گناه کردند که دست های شان شسته شده است.
با مهاجرت افغان ها به غرب افتابه لگن راهش را به آن سرزمین ها باز نموده است چنانچه گاهی این وسیله در بعضی خوراکه فروشی های افغان ها به مشاهده میرسد و همچنان در منزل یکی از دوستان افتابه لگن را دیدم که دستهایم را شستند و دستمالی هم دادند تا دست هایم را خشک نمایم.
باید علاوه نمود مادامیکه استفاده از قاشق پنجه معمول نبود ،این وسیله از جمله ء لوازم اصلی در خانه ها بشمار می رفت گرچه گفته شده که ازاین افتابه لگن اعیان و بزرگان استفاده می کردند ، چنین نبوده این وسیله مورد استفاده ء عام قراردارد. زمانیکه در آوردن غذا تاخیر صورت می گرفت یک اصطلاح وجودداشت که می گفتند: ( که از صدای همه ساز ها ساز افتابه لگن بهتر است ).
افتابه لگن که از مس و برنج ودیگر فلزات به سایز های مختلف خورد، متوسط و کلان ساخته می شود بعضی از آن قدیمی های آنتیک را در موزیم های جهان هم می توان مشاهده نمود.