دانشمندان صاحب نظر و بر جسته در تاریخ مناسبات زن و مرد، معتقد هستند که بر نخستین جوامع بشری نه نظام مادر سالاری و نه نظام پدر سالاری حاکم بوده است۰ بلکه زن و مرد پیش از تاریخ و در آغاز تاریخ ودر عین حال و ظایف ومشاغل مختلفی داشتند، با هم همکار و مکمل همدیګر بودند۰ در اثر تعاون وتشریک مساعی، مناسبات متعادل ومتوازی بین آنان پدید آمد و استحکام یافت۰ زن و مرد هر یک قدرت و توانایی خاص داشتند که برای تامین زندګی همکار و شریک همدیګر باشند۰ آهسته آهسته در اثر تفکیک قوا، وظایف و نوع تعادل و توازن معیار مناسبات زن و مرد بوجود آمد۰ این دوران همکاری و تعاون زن و مرد در سال 2000 قبل از میلاد پایان میګیرد، در عصر نو سنګی ، زن قدرت و منزلت شایانی کسب میکند زیرا در این دوران کار زن کشاورزی و شغل مرد دام پروری بود۰ زن، مادر و سرور طبیعت دانسته میشد درین دوران زن اداره کار های قبیله را بعهده داشت و به مقام روحانیت رسیده بود۰
در عین حال زن زنجیر اتصال خانواده بود زیرا زن ناقل خون قبیله بشکل خالص آن بود۰ از دوران پارینه سنګی تا عصر آهن، زن و مرد با انصاف و عدالت و مساوات و ظایف را بین خود قسمت میکردند بی آنکه یکی بدیکری چهره شوندولی از این دوران به بعد تاریخ مناسبات زن و مرد مشحون از نزا و جنګ و ستیزه شد۰ مرد میکوشید تا زن را از میدان بیرون رانده و خود فرمانروای مطلق باشد به همین علت رابطه دوسری آنان که مکمل یکدیګر بودند آسیب میبیند و دوران پدرسالاری آغاز میشود۰ از لحاظ تاریخی نطام پدر سالاری در عصر مفرخ به سراسر خاورمیانه حکم فرما میشود۰ و آهسته آهسته زنان حکم اموال را میابند و خرید و فروش میشوند۰ دوران مبادله زنان با کالا در شرق و غرب آغاز میشود۰ به موازات تکامل افزار تولیدو ګسترش برده داری ، نقش زن رفته رفته کوچک میګردد۰ تولد پسر نسبت به تولد دختر، مقبولتر میباشد و زنان بطور جبری، عملی و طبیعی به مردان زورمند تسلیم میشدند۰ بهمین اساس بنظر میرسد که نفرت از دختر مطابق با پندار های عصر جاهلیت به تازیان نسبت داده شده است۰ با ګسترش برده داری در دوره اخامنشی و ساسانی ها، پرده نشینی زنان حرم سرای مردان در میان طبقات مرفع رواج میابد۰ به استثنای یک عده زنان وابسته به اشراف سایر زنان بی پرده و بی حجاب میزیسته اند۰ اندک اندک در باره زنان نکته ها و ګفته های تحقیر آمیز و نا خوشایند بوجود آمد۰ مرد و زن با واژه های بار مثبت و منفی نامیده شدند۰ با عملات اعراب و انتشار دین اسلام در مناطق آسیایی از آن جمله درافغانستان، ایران، هندوستان و بعدا أپاکستان شاهد تغیرات شدید ومستبدانه در فرهنګ و تفکر مردمان این سرزمین ها هستیم که اعمال آنها، شکنجه و با کشتار بی اندازه همراه بوده است۰ و نقش زن تا اندازه ای (حیوان بار بر) نزول کرد۰ زن را جنس دوم ومادون مرد خواندند و دیګر کدام ارزشی برا ی دختران و زنان قایل نبودند۰ حتی در برګ های تاریخ کهن کشور ما بجز تعداد انګشت شماری چون رابعه بلخی، عایشه درانی، ادی غاذی، زرغونه انا،ملالی قهرمان فتح میوند از سایر زوایای پنهان زندګی زنان کمتر قلم فرسایی و پوژهش صورت ګرفته است۰ یا شاید بنسبت ناموس پًرستی مردان تقریبا در تمام منابع مساله زن نا دیده ګرفته شده است۰ اګر چه در تمام جنګ های استعماری از جمله فتوحات حکومت های بغداد،ترک های عثمانی، یورش های چنګیز و مغل و در تمام جنګ های استعمار انګلیس و افغان، خون ریزی های بیدلیل و بی رحمانه بخاطر کشور ګشایی و ګرفتن جا و مقام، همواره بخشی از آزار ، شکنجه و کشتار ها متوجه زنان و کودکان بوده است که در جنګ ها بطور مستقیم حصه نداشته اند۰ شاهان قدیم بطور کل در قلمرو خود مالک جان و مال و حیثیت مردم بودند۰ اما به چیزی که توجه نداشتند پیشرف و معارف عمومی بود ا کثرا کوشش میکردند جامعه را در جهل و جمود نګه دارند، اعمال سانسور و سرکوب سیاسی و اجتماعی مشخصه سلطنت ها بود۰یکی از اساسیترین ارګان جامعه فرهنګ عمومی و نوح تعلیم و تربیت افراد آن میباشد۰ که رابطه نا ګسستنی با اوضاع اجتماعی و اقتصادی داشت، در نظر نمیګرفتند حتی فرضیه متعالی اسلام را که میفرماید: « طلب العلم فریضه علی کلی مسلم و مسلمه» طلب علم برای مرد زن فرض است۰ بدست فراموشی سپرده اند۰ یکی از خانم های که هشتاد سال عمر دارد از خاطرات خود چنین بیان میکند: مارا از پنج سالګی به مکتب میګذاشند، زمانیکه نه ساله میشدیم از مکتب بیرون مان میکردند۰ اګر میخواستیم کتاب بخوانیم و یا خط بنویسیم، پدر مان کتاب و قلم را از دست ما ګرفته کتاب را پاره میکرد و قلم رامیشکست و به دور می انداخت و میګفت: چه معنی دارد که دختر خط و کتابت داشته باشد، همین قدر که بتواند قران بخواند کافیست۰ فضای ضدیت با سواد آموزی زنان بسیار چشم ګیر بوده، علمای متعصب میخواهند که زنان مادام العمر در خانه ها محبوس باشند هیچ تربیت نبینند و از مدنیت آګاهی نداشته باشند، دختر ها در خانه خواندن ودوزندګی را بیاموزند۰ سن ازدواج اکثرا دختران ده ساله و یازده ساله و حتی پایین تر از آن در تاریخ ثبت است۰ زنان بیوه به اختیار خود نیستند حتی مجبورا با مردی عروسی کنند که شاید آن مرد قاتل شوهرش باشد۰ زنان بیوه را بد قدم میدانند ګویا به خانه شوهر بدبختی به ارمغان میاورند۰
چهره جنسی زنان:
هم اکنون در افغانستان ، ایران، پاکستان و هندوستان مردان هر ګز از زنان و دختران خود سخن بمیان نمی آورند، درین کشور ها بدترین تعارفات آن است که از حال و احوال زنان و دختران کسی جویا شوند۰ اکثرا داشتن دختر را برای خود ننګ میدانند مثلا میګویند کسیکه پسر ندارد ګویا چشم او نور ندارد۰ اکثریت مردان زنان را ناقص العقل میخوانند۰ وضع زنان درجنګ ها غیر قابل تحمل است به آنان تجاوز صورت میګیرد،به اسارت میروند، اختطاف میشوند،قتل و سنګسار میګردند خلاصه به انواع خشونت روبرو میباشند۰ متاسفانه در جوامع پر از خشونت در واقع زنان بطور ناخواسته با آداب خشونت تربیت میشوند و همان خوی ددمنشانه و بیرحمانه را می آموزند۰ اعمال خشونت بکار بردن کلمات رکیک و زور ګویی چنان در لایه های اجتماعی رسوخ میکند که حتی در رابطه مادر و فرزند به فجیع ترین و زشت ترین وجه بچشم میخورد که بد بختانه مادران جګرګوشه های خود را با نفرین کردن مداوم، لت و کوب کردن، اعمال خشونت، بد رفتاری و تند خوی و نا سزا ګفتن در آغوش خود میپرورانند۰
نجیبه آرش