هر گاه نگاهی بر تاریخ ملیت ها بیآندازیم ٬ می بینیم که اساس نشر و نمای جامعه با پرورش معارف پیوند عمیق وحیاتی دارد . اما اگر از نظر نویسندگی و معارف کشور خویش را با دیگران مقایسه نمائیم٬ به قایق شکستهء میماند که به سرنوشت نا معلوم در حرکت است تا خود را به ساحل برساند. با کمال تاسف باید گفت که در طول تاریخ کشور ما اکثراَ حکام آگاه و صادق که جواب گوی نیازمندی های جامعه باشند ٬کمتر به قدرت ریسده اند و یا هرگز به قدرت سیاسی نرسیده اند.
تاریخ فتوحات کشور ما گواهی روشنیست که همواره استعمار تلاش کرده است تا از حاکمیت مستبد و دست نشانده خویش حمایت نماید . پدران ما چنین ظلم ها را تجربه کرده اند. هرگاه مبارز ین راستین ٬ نویسندگان مردمی ُ شاعران انقلابی و نقاشان هنر آفرین سربلند کرده اند به زودی سر کوب گردیده اند.
یکی از دوره های که بدان مباحات نمائیم همانا دوره های عزنویان است که چند صد شاعر و نویسنده در آن عصر از حمایت ٬.. نوازش و تشویق سلطان برخوردار بودند و پس از گسترش اسلام نیز کشور ما از نظر پرورش علما غنی گردید٬ ما نمیتوانیم افتخارات علما ٬ دانشمندان و شعرا و فلاسفه آن دوره های درخشان تاریخ را فراموش نمائیم . اما نباید تمام افتخارات ما با چنین دوره های گذشته محدود گردد بلکه مطابق ایجاب زمان باید حرکت نماییم.
اگر متوجه حوادث باشیم ٬ میدانیم که در طی سده های بعد آن در کشور ما چه گذشته است و چند فیلسوف -٬ شاعر ٬ نویسنده و نقاش چون« ابن سینا ٬رودکی و بلخی ٬رحمان بابا و خوشحال ختک انصاری وبهزاد … را به جهان معرفی کرده ایم ؟.
استعمار با حمایت از حکام مستبد و دست نشانده شان نمیگذاشت معارف که ستون فقرات و یا بهتر بگوئیم تهداب زیرین جامعه است٬ رشد و تقویه گردد و مردم از سواد برخوردار شوند. حکومت های استبدادی بدین محراق توجه جدی مبذول نکردند تا چنان جامعه بشری که با خواسته های فطری انسان و در کنار سایر ملیت های مترقی قرار گیرد٬
بر خلاف بااستفاده از سرکوبی فرهنگ تیشه بر ریشه معارف ٬ اهل فرهنگ وادب زده شده است تا ملت در تاریکی و ظلمت زندگی را پیش ببرد.
رشد فهم و شعور اجتماعی تاثیر جدی بر فضای روشنفکری و اجتماعی دارد . علت عمده ایکه در طی چندین دهه نخبگان سیاسی ٬ اجتماعی نداشته ایم و در رشته ادبیات هم سطحی گزر کرده ایم در واقعیت همه ما در افتخارات و تخیلات گذشته خویش اتکا نموده ایم . هرگاه شرایط جنگ بهانه ای برای نجات ما از وظایف شریفانه اجتماعی و فرهنگی وهنری باشید٬باید از انقلاب کشور های پیشرفته نیز تجربه بیآموزیم که بزرگ ترین علما و فیلسوفان در شرایط دشوار اجتماعی تبارز کرده اند.
یگ نگاه کوتاه بر روند پیشرفت معارف و تقویه هنر و ادبیات بعد از حصول استقلال (۱۹۱۹) میاندازیم که چگونه استعمار تهداب زیرین جامعه مارا با به قدرت رسانیدن خانواده آل یحیی بکلی واژگون ساخت تا ملت غیور ما سربلند نکند. در این دوره نخبگان و هنرمندان و نویسندگان بزرگ و مردمی که پدید آمده بودند تعداد شان از شمار انگشتان ما بیشتر نبود.
زمانیکه یک جامعه فیلسوف ُشاعر بزرگ و نویسنده با درد و با درک مردمی نداشته باشد آن جامعه آگاه و موفق نخواهد بود٬ علت اصلی که چرا نویسندگان بزرگ و تاثیر گذار نداریم ٬ سرکوبی اهل قلم ٬شاعر ٬ نقاش و هنرمند در این دوره ها بوده است .
بدبختانه مقامات حاکمه کشور مااز نظر دانش و فراصت سیاسی کمتر رشد نموده اند که با خود خواهی و آنهم با حمایت استعمار به قدرت رسیده اند. عدهً از نویسندگان نیز در چنین شرایط عدالت اجتماعی را زیر بار برگه های کاغذ گذاشته و قلم شان را در محور سیاست ارتجاعی ٬ و به نفع حکام مستبد سیاه کرده اند . و بخاطر کسب قدرت شعار گونه مینوشتند و نوشته های شان در خدمت ارتجاع قرار میگرفت .
در حالیکه نویسندگان وطن دوست با تولیدآثار ارزشمند شان باعث ارتقاً شعور اجتماعی جامعه بوده و با قلم خویش روحیه جامعه را بکلی تغیر داده میتوانستندُ چانس آنرا نداشتند تا درد ملت خویش را با ارائه شعر ٬ تابلو ویا نثر بیان نمایند. این نوع نویسنگان جاهیگا خاص در جامعه خویش داشته . اینها مبارزین راستین وصدیق جامعه اند .
اگرنویسندگان تحت نظر یک اتحادیه کار تولیدی و رقابتی انجام را بدهند ٬ تاثیر آثارشان در جامعه ماندگارتر میباشد. رشد استعداد ها در یک دایره واحد اهل قلم و فرهنگ نتیجه مثبت بالای روحیه جوانان جامعه دارد. متاسفانه حکومت های استبدادی قاتل فرهنگ و رشد شعور شخصیتهای مبارز اند زیرا فضای مساعد برای تولیدات رقابتی ایجاد نکرده اند ٬ بلکه نویسندگان را بخاطر امرار معیشت شان٬ گروگان گرفته اند .
یکی از علل عقب مانی ما اجیر ساختن عدهء نویسندگان ٬شاعران ٬ نقاشان و سایر اهل هنر و فرهنگ میباشد . هم چنین معارف لنک و معیوب علت دیگری در زمینه میباشد. چنین نویسندگان از طریق آثار خویش بلند گوی حکومتی گردیده و عدالت اجتمای را زیر پا میگذارند.
مثالهای زیادی از چند دهه اخیر در زمینه داریم. فرهنگیان واقعی تحت ستم مقامات استبدادی قرار گرفته اند . بطور مثال نقاش گمنامی در دوره ظاهر شاهی بخاطر رسامی که ( کله یک انسان را ترسیم و علامه سوالیه را برآن گذاشته بود) مرموزانه ازبین برده شد. و هم چنین استاد غوث الدین خان که تابلوهایش بیانگر مظالم اجتماعی بود ٬ حبس گردید و بخاطر زجر وشکنجه ایکه از مقامات دیده بود ُ بالاخره به خود کشی اقدام کرد اما تقدیر اورا امان داد. و صدها مثال دیگری در زمینه وجود دارد .
پس در چنین شرایط اختناق اگر چشمه شفاف نویسندگی و هنر آفرینی با افکار خود خواهی ُ قومی٬ زبانی و استبداد مکدر شود ُ هیچ صدف رااز آب مکدر بدست آورده نمیتوانیم.
اتحادیه نویسندگان به همه نویسندگان عدالت پسند تعلق دارد ولی بدبختانه ٬موجودیت یک تعداد فرصت طلب که پیش از همه به مسایل قومی ٬تنظیمی ٬و منافع شخصی خویش چسپیده اند ُ شعور اجتماعی ُفرهنگی و عدالت اجتماعی را بطی ساخته اند.
کاروان فرهنگ اجتماعی و ادبی به سرعت در حرکت است ما نباید درعقب کاروان قرار گیریم بلکه با استفاده از فرصت کنونی پیشتاز کاروان شویم. و فرهنگی را بوجود بیآوریم که شان وشوکت مماثل دوره عزنویان را دوباره زنده سازیم تا نسل آینده ما در پرتو تولیدات نخبگان خویش افتخاراتی داشته باشند.
یک حقیقت انکار ناپذیر وجود دارد که کشور های همسایه ما برای بقای فرهنگ شان به تولید آثار گرابهای دست یازیده اند و در تلاش آب خت کردن و ماهی گرفتن اند و در اثار تولیدی شان نخبگان سرزمین مارا از خویش قلمداد مینمایند.
نویسندگان و نخبگان علمای عدالت پسند٬ فرزندان راستکار افغانستان در طول تاریخ از فراز و فرود های سیاسی و اجتماعی کشور متاثر بوده اند و بعضاَ تهدید زندان و مصادره کتب نیز متوجه حال شان بوده است .
اتحادیه نویسندگان در شرایط جنگ های داخلی ازهم پاشید تا زمان احیای دوباره آن یک خلای بزرگ فرهنگی وادبی مارا تهدید مینماید. ما زمانی میتوانیم نخبگان بزرگ داشته باشیم که رهبری حکومت دلسوزانه برای بقای فرهنگ وطن خویش کار نماید و نویسندگان از آسایش و امنیت برخور دار باشند و از نگاه مالی در گرو حکومت نباشند و قلم شان صادقانه خارج از حوزه قوم پرستی ٬ زبان پرستی و نژاد پرستی قدم فراتر گذشته و بحکم وجدان عاشقانه قلم بزنند . در آنصورت نویسندگان ٬شاعران و فیسلوفان و نظریه پردازان و نقاشان بزرگ خواهیم داشت .
فرهنگ وادبیات زیر بنای شعور اجتماعی کشور است ُ هرگاه صدمه زده شود نشان و افتخارات گذشتگان خویش را نیز از دست خواهیم داد. زیرا گرگان تشنه همیشه در کمین اند تا با ربودن نخبگان و علمای ما٬ کشور ما را به قهقرا بکشانند.
یکی از وظایف عمده اخلاقی افراد چیز فهم و اهل قلم تقویت فرهنگ و ادبیات و رشد شعور اجتماعی است . هرگاه دانشمندی یک مقاله چند سطری هم مینویسد ٬ انعکاس دهنده خواسته های معقول ملت واحد وبزرگ افغانستان باید باشد .
متاسفانه باآنچه در بالا تذکر رفت مقالات گمراه کننده اجیران به نفع ارتجاع بازتاب گرم دارد و نسل جوان مارااز واقعیت ها دور نگهمیدارد. اجیران که بنفع اجانب قلم میزنند ٬ خطرناکتر ازعساکر اجنبی اند ٬
لشکر کشی ها در طول تاریخ در کشورهای متفاوت در نخستین قدم سایه شوم بر افکار روشنفکر جامعه انداخته و شدید ترین فشار بالای فرهنیگیان وارد آورده اند تا بخاطر تقویه اخلاق اجتماعی دست بقلم نبرند.
بخاطر جنگهای طولانی و فرو پاشی زندگی اجتماعی ٬ فرار مغزها در حال حاضر خطر بزرگیست که فرهنگ کشور مارا تهدید مینماید.
اینست که اکثراَ جوانان با مغز های دست ناخورده ء و غنی شان به کشورهای خارج رو میآورند و کشور از سرمایه معنوی تهی میگردد .
امکان ثبت دیدگاه وجود ندارد.