محکمه عالی پاکستان نواز شریف نخست، وزیر برحال این کشور را به دلیل دست داشتن در فساد مالی سلب صلاحیت کرده و از ادارهی مبارزه با فساد این کشور خواسته است که در این مورد تحقیق کند. در فرمان ایجاز افضل خان، رییس محکمه عالی پاکستان آمده است: “نواز شریف منحیث عضو مجلس سلب صلاحیت شده است، بنابر این نمیتواند درمقام نخست وزیری ایفای وطیفه نماید. نخست وزیر پاکستان همرا با دو پسر، یک دختر، داماد و یکتن از اعضای حزبش یعنی وزیر خزانه آن اسحاق دار به فساد مالی “در اسناد پانامه” متهم هستند.
بر اساس اسناد سال ۲۰۱۵ پانامه، خانواده نواز شریف در بیرون از پاکستان سرمایه دارند و سه فرزند اومریم، حسن و حسین در معاملههای چند شرکت ثبت شده در بیرون ازپاکستان دست دارند. درحالیکه نواز شریف تمام این ادعا ها را رد مینماید با آن هم فیصله محکمه پاکستان در مورد سبک دوشی نواز شریف حکم نهایی است پس از برکناری شریف کابینهی او نیز منحل شمرده می شود طبق اصول پارلمانی در پاکستان و نخست وزیر جدید از حزب حاکم یعنی از حزب مسلم لیک نواز در پارلمان اکثریت دارد معرفی می شود.
چنانچه روز گذشته شاهد خاقان عباسی وزیر نفت در کابینه نواز شریف بطور موقت برای 45 روز از طرف اعضای مسلم لیگ نواز شریف عهده دار نخست وزیری گردید و بعد از آن شهباز شریف برادر نواز شریف الی انتخابات پارلمانی ماه می 2018 مسئولیت نخست وزیری را به عهده خواهد گرفت درجریان ۷۰سال گذشته در پاکستان این هژدهمین بار است که نخست وزیر برحال این کشور از مقاماش برکنار میشود.در گذشته نیز لیاقت علی خان ، چودری محمد علی، حسین شهید سهروردی ،ابراهیم اسماعیل چندریگر نورالامین ذوالفقار علی بوتو ،محمد خان جونیجو بینظیر بوتو غلام مصطفی جتویی میربلخ شیر مزاری یوسف رضا گیلانی ،دوره دوم بی نظیر بوتو بشمول دوره سوم نواز شریف یکی پی دیگر ماموریت خود را در پست نخست وزیری تکمیل نکرده اند در حال حاضر ایاز صادق رئیس مجلس نخست وزیر موقت است و قرار است شاهد خاقان عباسی، هفته آینده در نشست مجلس برای این پست معرفی شود. همچنان روز گذشته، ممنون حسین رئیس جمهور پاکستان اعلام کرده که از روز یکشنبه 30 آگوست نامزدهای پست نخستوزیری میتوانند مدارک خود را برای تصدی پست نخست وزیری به پارلمان ارائه دهند.
روز سه شنبه اول آگوست اجلاس ویژه پارلمان پاکستان برای انتخاب نخست وزیر برگزار خواهد شد. از سوی دیگر شهباز شریف برادر نواز شریف باید برای نخست وزیر شدن از پست خود به عنوان وزیر اعلی ایالت پنجاب کنارهگیری کند. بعد از آنکه نواز شریف نامزدی برادر خود شهباز شریف را بحیث نخست وزیر آینده پاکستان اعلان کرد
عمران خان، رهبر حزب «تحریک انصاف» که رقیب حزب مسلم لیگ نواز شریف است، با انتقاد از نواز شریف برای انتخاب برادرش به عنوان نخست وزیر، سنت حکومت «سلسلههای سیاسی» در پاکستان را نوعی سلطنت دانست.
وی در مصاحبهای گفت «احزاب سیاسی مانند حزب مسلم لیگ شاخه نواز شریف درون خود دموکراسی ندارند، آنها احزاب خانوادگی هستند، در واقع این مورد نوعی از سلطنت است.
احزاب عضو اپوزیسیون سعی دارند نمایندهای برای انتخاب شدن به عنوان نخست وزیر به پارلمان معرفی نمایند این در حالی است که پیشنهاد عمرانخان برای تصدی پست نخست وزیری شیخ رشید احمد رهبر حزب مسلم لیگ عوامی و سیاستمدار کهنه کار پاکستان است. و در حال حاضر حزب مسلم لیگ قاعد اعظم تحت رهبری چودری شجاعت حسین نیز پشتیبانی خود را از کاندیداتوری شیخ رشید اعلان کرده است حزب مردم به سرپرستی بلاول بهوتو پسر بی نظیر بوتو نیز تلاش دارد نمایندهای را برای تصدی پست نخست وزیری معرفی کند. به گمان اغلب از طرف حزب مردم پاکستان سید خورشید شاه امیدوار پست نخست وزیری پاکستان خواهد شد به هر صورت حزب مسلم لیگ نواز شریف در پارلمان مرکزی مطلق اکثریت دارد و شخص را که حزب مسلم لیگ نواز به پارلمان آن کشور بخاطر اخذ رای معرفی کند برنده است و کامیابی شیخ رشید یا خورشید شاه از همین لحظه غیر ممکن است حالا بر میگردیم بر پیامدهای برکناری نواز شریف و مشکل ناامنی در مرزهای افغانستان در این راستا و با توجه به اینکه افغانستان در شرایط موجود در مناطق مختلف این کشور درگیر چالشهای تروریستی بوده و عدم ثبات در پاکستان و افغانستان میتواند این چالشها را تشدید کند، در حالیکه برکناری نواز شریف در دو مرتبه قبل از طریق کودتای نظامی بود، ولی اینبار ظاهراً یک محمل قانونی برای برکناری او وجود داشته یکسال پیش و پس از انتشار اسناد پاناما، سه تن از فرزندان نواز شریف متهم به پولشویی و انتقال آن به انگلیس و کشورهای دیگر شدند. در این میان مریم دختر نواز شریف به عنوان یکی از شاخص ترین گزینههای جانشینی پدر در حزب مسلم لیگ، حرف و حدیثهای فراوانی پیرامونش ایجاد شد. البته وقتی به سابقه خانواده نواز شریف دقت کنیم، میبینیم که این خانواده بسیار ثروتمند بوده و گروه اتفاق به عنوان یک گروه صنعتی دارای املاک وسیع و سرمایه فراوانی است.
از سوی دیگر با بررسی سابقه این خانواده مشاهده میکنیم که آنها با ارتش، دستگاه قضایی و سایر محافل قدرت دارای اختلافات عمیقی هستند. در این راستا در دور آخر وقتی نواز شریف انتخابات را برد، این محافل قدرت، کار چندانی برای عدم رسیدن نواز شریف به نخست وزیری نتوانستند صورت دهند. نواز شریف با خانم بوتو طی یک توافق در لندن برای مبارزه مشترک با جنرال مشرف به نتیجه رسیده بودند و میان آنها قرار بر این بود که هر حزبی به قدرت برسد، حزب دیگر به عنوان اقلیت پارلمان اجازه دهد تا دوره 5 ساله نخست وزیری به صورت کامل سپری شود.آنچه مشخص است، این توافق هنوز هم اعتبار دارد و پس از ترور خانم بینظیر بوتو شاهد بودیم که یک حزب سیاسی در پاکستان برای اولین بار توانست دوره 5 ساله خود را به اتمام برساند. به همین دلیل وقتی حزب مردم متوجه شد که نواز شریف از طریق کانالهای قانونی در حال برکناری است، پیشنهاد کرد که با رد صلاحیت شخص نواز شریف، حزب مسلم لیگ و شاخه نواز، در قدرت باقی بماند تا دوره 5 ساله قوه اجرایی در پاکستان به پایان برسد.
در این رابطه باید گفت که خانواده شریف از این ماجرا ضربه بزرگی را متحمل شدند واینکه این ضربه از چه ناحیهای بوده است، هنوز وحدت نظری در خصوص آن وجود ندارد. در این رابطه باید گفت که هم دیوان عالی کشور با توجه به سابقه خود در برکناری نخست وزیر و همچنین اختلاف نظرهایی که نواز شریف با ارتش داشت، همگی دست به دست هم داد تا وی از قدرت خلع شود. البته در این میان سند پاناما بهانه قانونی لازم را برای رد صلاحیت نواز شریف فراهم آورد.
نکته ای که در این میان شاید زیاد به آن توجه نشده این است که پاکستان به عنوان کشوری در حال توسعه و درگیر چالشهای اساسی، دستگاه قضاییاش آنچنان استقلال عمل دارد که توان خلع و برکناری نخست وزیر را داراست. این امر در کشورهای منطقه تقریباً نادر است. چون دستگاه قضایی پاکستان ادامه دوران استعمار انگلیس است. اگر به نهادهای قدرت در این کشور توجه کنیم، میبینیم که نهادهای مذهبی، ارتش و دستگاه قضایی از قدرت بالایی برخوردار بوده و از همین رو است که قوه قضاییه پاکستان با توجه به ساختار تاریخی آن و نهادهایی که از گذشته به ارث برده، توان خلع نخست وزیر را از مقام خود دارد.
آن چه مشخص است، افغانستان علاوه بر چالش های امنیتی که دارد بحران درونی در دولت وحدت ملی نیز مشکل دیگریست وضعیت در منطقه خوب بنظر نمی رسد نه تنها افغانستان بلکه پاکستان نیز با مشکل امنیتی روبروست. چالش های که بعد از سبک دوشی نواز شریف بوجود آمده افغانستان در شرایط موجود و نیاز به دقت نظری بیشتری دارد. نه تنها پاکستان با افغانستان بلکه اکثر کشور های آسیایی در ساختار قدرتشان دچار مشکلاتی هستند. از آن جمله افغانستان و پاکستان عراق و ترکیه آذربایجان همگی به نوعی دچار مشکل در ساختار سیاسی خود هستند. تردیدی وجود ندارد در سبک دوشی نواز شریف از چوکی نخست وزیری اردوی پاکستان و اداره ISI نقش مهم داشته اند که این عوامل را میتوان داخلی گفت هر چند عوامل خارجی با توجه به شرایط منطقه تاثیرگذاری خود را داشته که بعداً در این مورد مفصل خواهم نوشت .