مرحوم محمد نعیم رفاه معروف ترین چهره موفق تیاتر افغانستان که تمام عمرش در روشنگری اجتماع ؛ خدمات فراموش نا شدنی در تیاتر افغانستان انجام داد. وی در لیسه نجات « امانی» که هنوز متعلم صنف یازدهم بود در سالون کنفرانس آن لیسه در نمایشات تمثیلی به زبان المانی و دری دایر میشد سهم گرفت و بوسیله یکتن از دوستانش به شهری ننداری کابل معرفی شد . رهبری تیاتر شهری ننداری را شادروان عبدالرشید جلیا به عهده داشت و از استعداد رفاه ء جوان خیلی شگفت زده گردید . مرحوم رفاه اولین نقش خود را در تیاتر رسمی شهری ننداری بحیث هنرمند در نمایش نامهء بنام « شام غریبان» اثر شادروان محمد یوسف کهزاد با موفقیت بازی نمود.
شادروان رفاه در زمان کار هنری اش در تیاترافغانستان سه نمایش نامه بنامهای « مرا ببوس — تقدیر و دختر صحرا» بقلم خود نوشت که در همان وقت وزمانش خیلی خیلی سرزبانها بود و نقش های اول را نیز خودش به عهده داشت.
وی در تیاتر شهری ننداری با هنرمندان سابقه دار کشور معرفی شد و با هنرمندان چون شادروان عبدالرشید جلیا ٬ شادروان سایر هراتی ؛ شادروان محمد یوسف کهزاد؛ شادروان سید مقدس نگاه ؛ شادروان استاد فرخ افندی ؛ محترم نسیم اسیر شاعر معروف وطن ؛ شاد روان محمد عظیم رعد ؛ شادروان غفار دلسور ؛ شادروان غفار حکیمی ؛ شادروان رفیق صادق؛ شادروان نیک محمد قایل ؛ شادروان محمد زمان انوری ؛ شادروان استاد عبدلقیوم بسید؛ شادروان عبدالرحیم ساربان ؛ شادروان محمد اکبر نادم؛ شادروان امین هاشمی ؛ شادروان نجیب الله مساَ ؛ شادروان عیسی نوا« خمار» شادروان موسی نهمت؛ شادروان غلام حسین فعال ؛ شادروان اکرم نقاش؛ شادروان ستار وارسته ؛ شادروان محمد ابرهیم نسیم؛ شادروان محمد امین و خانم نجیبه دینا خانم محترم پیکر « افسانه» و غیره هنرمندان هم بازی بوده و از استادان آنزمان آموخت و برجسته گردید.
زمانیکه تیاتر شهری ننداری بسته شد وهنرمندان آن به کابل ننداری جذب شدند مرحوم محمد نعیم رفاه با گروث دیگر هنرمندان جوان که تحت رهنمایی استاد عبدالرشید لطیفی « پدر تیاتر افغانستان» به هنر نمایی میپرداختند ؛ هم زبازی شد و در بسیار نمایشنامه نقش بر جسته ایفا کرد.
در تیاتر کابل ننداری یک تعداد خانم های منور نیز هنرنمایی مینمودند ؛ در این مرحله با پیوستن خانم های هنرمند تیاتر رونق بیشتر گرفت و کار هنرمندان ذکور سهل تر گردید زیرا قبلا از آن تعداد مردان نظر به حساسیت جامعه خود نقش زنان را در نمایشنامه ها ایفا میکردند که شادروان رفاه یکتن از همان فداکارن وقت بودند. مرحوم رفاه به نهضت و آزادی و برابر زنان خیلی احترام داشت و بخاطر از بین رفتن تعصبات جامعه در برابر کار زنان و بخصوص در رشته هنر نمایشی وجود داشت ؛ فرزندش « زرغونه جان رفاه گردش » را اجازه داد تا به حیث هنرمند رشته تمثیل در رادیو افغانستان وقت ایفای وظیفه بنماید.
مرحوم رفاه در کنار وظایف هنری در تیاتر افغانستان ؛ بحیث کارمند رسمی بانک ملی افغانستان ایفای وظیفه میکردند. مرحوم رفاه قبل از اشغال عساکر روسی در افغانستان؛ بحیث نماینده بانک ملی در پاکستان اشتغال داشتند ؛ که افغانستان تحت اشغال اتحاد شوروی قرار گرفت. وی مانند سایر هموطنان دامن غربت گرفت . در کلفورنیا امریکا زندگی داشت . متاسفانه نسبت مریضی ایکه عاید حالش بود بتاریخ بیست ونهم مارچ دوهزار وبیست چشم از جهان بست.
برای مرحوم محمد نعیم رفاه فردوس برین آرزو میدارم و بدین وسیله تسلیت خویش را به تمام خانواده های محترم رفاه و محترم گردش و تمام خانواده هنری تیاتر افغانستان و هنرمندا ن گرامی عرض میدارم.
نوت: برگرفته از صفحه « ۱۸۲ الی ۱۸۴ » کتاب هنرمندان تاریخ ساز تیاتر افغانستان اثر ماریا دارو سال طبع ۲۰۱۳ میلادی در کانادا