مـــحــمــدحسن نــیــر بـــیــات
حسن نیر بنات از نخستين فارغان بخش روزنامه نـگاری فاکولته ادبيات دانشگاه کابل است. سال (۱۳۴۳ هـ ش ) بيشتر از ربع قرن در لسانه های گروهی کشور خدمت کرده است. سر محرر و نگارندهء مسُول شماره های ایام تعطیل روزنامه انیس و مبصر سیاسی مجله ژوندون بود.
دوکتاب پرامون أصول روزنامه نگاری رااز انگلیسی به دری برگردانده و به همت اتحادیه ژورنالستان افغانستان چاپ شده است . او عضو رهبری اتحاديه نیز بود.
با روزنامه های غیر دولتی کاروان . روزنامه های دولتی همکاری قلمی داشت. مدتی هم برای آژانس خبری هند پرس آف اندیا ( پی – تی – ای ) گزارشها وت بصره های سیاسی می نوشت.
در دشوار ترین روزها زندگی اجتماع و سیاسی کشور حسن نیـر بیات از محدود روزنامه نگاران افغانستان بود که نمونه های از بیدادگری و ظلم اجنبي ؛ تجاوز و تخطى نیروهای اشغالگر آیادی آنرا ؛ به سهم خود ؛ به اطلاع جهانیان میرساند. اوگزارشگر آژانس خبر جاپان ؛ کیودو در کابل بود که بالوسیله آن گزارش های مربوط به کشور ما را به رسانه های گروهی غرب مخابره می کرد.
اومیگوید « سالهاوماه های زیادی سپری شده؛ اما ازترس ودلهرهایکه هنگام مخابره یک گزارش بمن دست میداد تا اکنونهم خواب مرابرهم میزند. نمی دامچه نیروی مرا باز جراَت میداد که دست از کار نکشم؛ شاهدهم لذتی بود که در وأپس شنیدن آن گزارشها احساس میکردم . میدانستم اگر برگهای از کارهایم بدسترژیم بیفتد چه سرنوشتی خواهم داشت؛ اما خوش بودم که به نوبه خود صدای مظلومان و ضعف وزجر اشغالگران وظالمان را به آگاهی جهانیان میرسانم .؛
او از اقدام دیگرخود هنگام تصدق معاونیت اطلاعات خارج آژانس باختر یعنی ازعقد مجدد حصول اخبار و تبصره ها از آژانس بینالملی خبر فرانسه « فرانـسپرسی » باخوشی یاد آورمی شود.« «چه با این قرارداد ؛انحصار چندین ساله آژانس های خبری روسی تاس و نوو ستی بررسانه گروه ی کشور خاتمه یافت.
جناب نیر در این راه زحمت زياد کشید تا مقامات رژیم کابل در قبال فضاء باز و « علنیت » در شوروی سابق قناعت داد تا به امضاء این قرارداد موافقت نمایند. وقتی خواست با رويتر هم قرارداد مشابه به امضا برساند ؛ مانع او شدند.
در سالها که در ادره اطلاعات راديو کار میکرد؛ برنامه جام جم شامل تبصره های سیاسی و تفسير اخبار روز را معرف کرد که هر شب سر ساعت «۹ » پخش میشد.
گرداننده « میز مدور» هم بود. برنامج ای که روز های جمعه با اشتراك اهل نظر پیرامون مسائل بین الملل و قضایای داخل از راديو افغانستان به نشر میرسید.
جناب نیر در سالها که در راديو افغانستان خدمت میکرد از کورسها و سیمینار های متعدد در ایران ؛ هند؛ جاپان ؛ مالیزیا و تالیند هم بهره گرفت اما با وجود این همه تجربه در رژیم دموکراتیک خلق افغانستان مامور منتظر ساخته شد.
این انتظار حدود هشت ماه طول کشید و در این مدت زیر فشار شديد روان و تعقب و پیگرد قرار داشت. برای رهایی از این ازار و ا‌ذیت به آژانس باخر ؛ موسسه ایکه قبل از راديو افغانستان در آنجا بحيث مسِول اخبار خارجة کار میکرد ؛ مراجعه نمود.
ابتدا بحیث ترجمان اجیر و سپس دوباره در راس همان ادارهَ اخبار خارجة مقرر شد و تا سال « ۱۹۹۲ م » در همان موسس باقي ماند. در همين سال هیاَت افغاني در اجلاس آژانس های خبر رسانی کشور های عضو نهضت عدم تعهد را در تهران بعهده داشت. او در کنفرانس های خبری آژانس های خبری در پولند ؛ بلغاریا و ماسکو هم اشتراک داشت و سفر های رسمی به فرانسه؛ نیوریاک ؛ چکوسلواکیا و مغلستان انجام داده است.
تحصيلات بالاتر از لسانس را در جامعه القاهره و از طريق سیمینار ها در کورس های آموزشی ادامه داد و مدتی هم در بخش روزنامه نگاری فاکولته ادبيات شیوه ترجمه را درس میداد و استاد کورسهای آموزشی اتحاده ژورنالیستان افغانستان هم بود.
در نیمه دوم سال ( ۱۹۹۲ م ) وقت کابل دست خوش هرج و مرج شد از کشور رخت سفر بست و به کشور هالند آواره و مهاجر شد.
دوسال بعد در شهر روتردام هالند اساس یک انجن فرهنگی را گذاشت که هنوز « تا این حال» هم مسُولیت آن به عهده وارد و همزمان به چاپ نشریه ای بنام (صرير) دست یازید. در این نخبه گان فاخر و فرهیخته و پیش کسوتان شعر و اندیشه می نوشتند ؛ و پژوهش های بدیع و مضامين رفع به غنا و محتواه آن می افزود.
با روش دلپسند که (صرير ) در پیش داشت ميرفت در بین افغانستان ها دور افتاده و پراگنده یک حلقه وصل شود.
اما بعلت ناتوانی مالي از پا افتاد و شماره های بيشتر از (۲۶ -۲۷) آن اقبال چاپ نیافت.
حسن نیر بنات متاهل است و هفت پسر و دختر دارد که کلانتر ها به درجات معين خدمت در طابت و کمپویتر رسیده اند. و جوانتر ها تحصيلات عالی را پیش میبرند.
جناب حسن نیر بنات در شهر روتردام ؛ کشور هالند زندگی دارد. سرحال و فعال میباشد . توان کار بيشتر و خدمات مزید را دارد . برا این شایسته فرهنگی برون مرز عمر دراز و پرُ کار ارزو دار یم .
نوت: سوانح جناب محمد حسن نیر را کتاب کی گیست در فرهنگ برون مرز جلد اول از صفحه (۳۰۴ الی ۳۰۷ ) نوشته جناب پوهاند رسول رهین ـ چاپ نشرات فرهنگی افغانستان (۹)— حمل (۱۳۸۴ ) در کشور سـویـدن شهر استاکـولم. ؛ میباشد با امانت داري یاد داشت گردیده است.
Afghanistan Cultura Association Series Nr -9
WHO IS WHO
IN
AFGHANSTAN OUTDOOR CULTU RE
VOLUME – 1
PREPARED BY
PROF . A .R . RAHIN
Stockholm “ Sweden
Afghanstan C ulueal Association