– گفتار پنجم –
گوهر اصیل آدمی چگونه کشف گردید و چه پیامد هایی به دنبال خواهد داشت؟
هنرمند کمیدین پر استعداد افغانستان؛ زلمی آراء قصهء کمیک بسیار دلچسپ و پر آموزه و عبرت انگیزی دارد؛ و آن مختصراً چنین است: در یکی از محافل عروسی در خانه های خامهء قدیمی؛ وقتی ازدحام جمعیت زیاد شد؛ سقف تهکاوی فرو ریخت و در نتیجه عروس و داماد و مدعوین همه زیر آوار شدند و لاجرم زده و زخمی و چه بسا بیشتر ازآن گردیدند. مگر این اتفاق هنوز برای سراینده که در بیرون ” مرغ هوا” و “آهسته برو…” میخواند؛ معلوم و مسلم نشده بود و بنابر آن ساز و سرود همچنان تداوم داشت.
خانم محترمه ای دردمند و متألم از وضع پیشامده؛ وقتی متوجه این تناقض 180 درجه شد؛ خطاب به ارباب ساز و سرود داد زد: اونجه همه گی قُل و بْل شدند؛ اینجه تو از «مرغ هوا»ی ننه ایت میخوانی؟!
همچو تناقضات در دنیای بشری؛ یکی دو تا نیست؛ بلیونها و اصولاً شاید بی نهایت است.تازه؛ ما بزرگوارانه؛ موضوع را به عالم بشری محدود کردیم ولی اگر کمی گسترده تر قیاس کنیم هم بد نیست و میتواند برای خیلی از مقاصد بنیانی مان کارایی داشته باشد.
طور مثال به همین قصابی دقت فرمائید. در هزاران سال پیش؛ «انسانریخت» ها یا آدم نما ها به مدد چوب و سنگ ناتراشیده و تراشیده؛ جانوران ضعیف تر از خود- و در صورت تمرکز بر کار و همکاری گله ای؛ حتی بزرگتر و زورمند تر از آحاد خود به شمول همنوعان خود- را شکار میکردند و خام خام مانند دیگر جانوران شکاری؛ طعمه و تناول مینمودند. بعد ها کارد و تیر و نیزه و کمان و تبر و تبرچه و ملزمات دیگر و نهایتاً هنر پختن گوشت و خیلی از خوردنی های دیگر؛ پیدایش یافت. اینها یعنی پیشرفت در شکار و قصابی و تولید و معیشت! اما این پیشرفت در شکار کردن و قصابی کردن… و تغذیه صرف به انحصار یک جانور بخصوص باقی ماند. جانوران شکار شونده؛ حد اقل در اصل و کم و کیف شکار شدن؛ هیچ پیشرفتی نکردند و هیچ تفاوتی به هم نرسانیدند. به عبارهء دیگر؛ هیچ شرط و شرایط و حق و حقوقی در قبال شکار شدن و قصابی شدن خویش و «ارزش مصرف» خود؛ بر جانب مقابل نتوانستند تحمیل نمایند و حتی قادر به ادا و ابراز یک ناز و عشوه و کرشمه؛ درین راستا نگردیدند! اما از حدوداً 6 قرن بدینسو؛ میان گونه ها و کتله های آن جانور پیشرفت کنندهء ممتاز هم؛ تفاوت های سخت برجسته و بارزی پیدا شده میرود؛ این تفاوت های شدید طی قرون 18 و 19 و 20 به ترتیب مثلاً از 30 درجه به 60 درجه، به 90 درجه و به 150 درجه رسید ولی در قرن بیست ویکم از مرز های 180 درجه گذشت و اینک در بسا محلات به 360 درجه نزدیک شده است!
موجودات ذیشعور نسبی که کم و بیش «هندسه» میدانند؛ متوجه استند که تمام دور دایره؛ همان 360 درجه میباشد. وقتی ما از تفاوت و تضاد 360 درجه ای سخن میگوئیم بدین معناست که یک جهت به صفر (0) درجه برگشته و یا در آن میخکوب شده و بر جامانده است.
همهء جانوران روی زمین به شمول کرم زمینی تا شامپانزه و اورانگوتان؛ به این احتساب؛ در درجه صفر(0) قرار دارند؛ واین سخن خیلی راحت و بی جنجال و بی غل و غش میباشد؛ ولی مسئاله زمانی می پُندد که در یابیم؛ 90 فیصد و حتی بالاتر بشر و بشر واره نیز؛ اگر نه در درجهء صفر(0) لا اقل در درجات نزدیک به صفر(0) قرار دارند. درجات نزدیک به صفر(0) میتواند حتی تا درجهء 60 باشد!
نظریهء «گوهر اصیل آدمی» که اساساً عصارهء فکر و فرهنگ نیاکان بلافصل ما مشرق زمینی ها و خاصتاً چکیدهء ناب فرهنگ و ادب بیش از هزار سالهء فارسی – دری است؛ همراه با خلق نمایش و درام و فیلموارهء ویژهء «101 زینه برای تقرب به جهانشناسی ساینتفیک» از عرصهء اسطوره و عرفان و اخلاق و زیبایی شناسی… به عرصهء تفکر علمی معاصر منتقل گردید. گرچه در کتاب «گوهر اصیل آدمی -101 زینه برای تقرب به جهانشناسی ساینتفیک» این تئوری بیان هنری و تمثیلی و تجسمی دارد و از « مفهوم سازی» علمی در مورد خبری نیست؛ ولی با اینهم بیشتر فکر و خرد را بر می انگیزد تا تخیل و احساس و التذاذ محض را!
همچنانکه در عقب تمامی فیلم ها، نمایشات و انیمیشن های علمی – تخیلی؛ «مفاهیم» و «پنداشت» های علمی و نظریات و پیشبینی های متکی به علوم قرار دارند؛ در کتاب مورد نظر هم موضوع دقیقاً بر اندیشهء مشخص و مسجلي حمایت شده به وسیلهء داده های علوم ساینتفیک مبتنی میباشد. تئوری و نظریهء گوهر اصیل آدمی؛ چنانکه در گفتار های پسین خواهیم دید؛ نه تنها قادر است؛ چون و چرای فواصلی را که میان جوامع بشری کنونی – و حتی میان لایه ها در عین جامعه – افتاده؛ توضیح دهد بلکه قادر است؛ حتی افق های نجات کتله های بشر بیولوژِیک را از پرت بودن و پرت ماندن در مرحله حیوانی و نیمه حیوانی و «توحش» و «بربریت» که به لحاظ تاریخی تمامی فاز های آن ها به گذشته تعلق گرفته است؛ نشان دهد! و این به دقت و توانایی منطقی و نظری ی فرضیه های کوانتم فیزیک در مورد حتمیت وجود ذرهء اعجازگر “جرم” بخش به ذرات اولیه سازندهء اتم هاست؛ ذره ایکه علت وجودی آن؛ علت وجودی کائینات و کهکشانها و حیات و بشر و همه هستی مادی میباشد و بدینجهت توسط استعارهء «ذرهء خدا» و « ذرهء خالق» هم یاد میگردد. نام علمی این ذره؛ «بوزون» میباشد و به دلیل اینکه نیم قرن قبل دانشمندی به نام پیتر هیگز همراه با پنج تن دیگر همفکرانش توصیف خیلی دقیقی از آن به دست دادند؛ به ذرهء «بوزون هیگز» معروف شد. به گفته دانشمندان، این ذره بنیادی که لقب «ذره آفریدگاری» گرفته است، یکی از واحدهای اساسی جهان و سنگ‌بنای کائنات است و کشف آن مهمترین دستاورد علمی قرن اخیر به شمار میرود. به سخن دیگر؛ بوزون هیگز؛ یک ذره بنیادی اولیه است که «مدل استاندارد فیزیک ذرات»، وجود آن را نیم قرن پیش، پیشبینی کرده بود. «مدل استاندارد فیزیک ذرات» به بررسی ذرات تشکیل‌دهنده مواد و ویژگیهای مواد در بنیادی‌ترین حالت ممکن ـ یعنی کوچکترین اجزاء بنیادی که به ذرات بنیادی معروف استند ـ می‌پردازد. بوزون هیگز به عنوان کلید درک جهان تلقی می شود و فیزیکدانها اظهار می دارند که کار این ذره این است که به اتم جرم بدهد؛ بدون این جرم همهء ذرات با سرعت نور در کیهان حرکت می کردند و نمی توانستند برای شکل گرفتن اتم هایی که همه چیز را در جهان ساخته اند؛ به یکدیگر متصل شوند. این ذره همچنین در تقویت فرضیه «مهبانگ- بیگ بنگ» یا «انفجار عظیم» نقشی به عهده دارد؛ فرضیه‌ای که منشأ کائنات و شکل‌گیری منظومه شمسی و کره زمین را تبیین می‌کند. بر اساس فرضیه مهبانگ، جهان از ذره‌هایی بسیار کوچکتر از ذرات بنیادی شکل گرفت؛ انفجار بزرگ اولیه‌ای که در جهان درگرفت باعث رهاسازی انرژی عظیمی شد که با کاهش دما به تدریح “بسته‌های انرژی” و ذرات بسیط بدون جرم، مانند فوتونها، را به وجود آورد و این ذرات پس از تبدیل به ذرات دارای جرم، در نهایت به پیدایش جهان ماده منجر شدند. آنچه در این فرضیه حل‌نشده باقی مانده بود این بود که بسته‌های انرژی بدون جرم چگونه به ذره‌های بنیادی اولیه ـ بوزون هیگزـ تبدیل می‌شدند. به آخرین خبر ها و توضیحات دانشمندان مربوط در بارهء کشف و رصد ذرهء بنیادی به طرز خارق العاده مهم بوزون هیگز دقت بفرمائید:
اعلام رسمی کشف بوزون هیگز (ذره خدا) توسط CERN
عباس واحدی در- 2012-07-04 13:48
خـبـر / علمـی 1391/04/15
دانشمندان آزمایشگاه «سرن» در ژنو روز چهارشنبه از کشف نوع جدیدی از ذرات در مقیاس زیر-اتمی خبر دادند که می تواند دلیل وجود «جرم» را در جهان توضیح دهد.
بر اساس اعلام دانشمندان آزمایشگاه سرن، ویژگیهای این ذره با ذره زیر-اتمی «هیگز» که پیشتر تنها از لحاظ نظری شناخته شده بود مطابقت دارد. تعیین مشخصات قطعی این ذره جدید به سالها پژوهش نیاز خواهد داشت.
بـه گـزارش خبرگـزاری آلمان از ژنو، «رالف هیور» مدیر کل آزمایشگاه سرن در این باره گفت: «به عنوان یک فرد عادی می توانم ادعا کنم وجود این ذره به اثبات رسیده است. ما در تلاش برای پی بردن به ماهیت این ذره، به یک نقطه عطف رسیده ایم.»
«پیتر هیگز» دانشمند انگلیسی به همراه چند پژوهشگر در دهه یکهزار و نهصد و شصت نظریه ای را ارائه کردند که به بیان علت وجود ماده در جهان می پردازد. ذره «هیگز» بخشی کلیدی از ساز و کاری است که به ذرات این قابلیت را می دهد تا دارای جرم باشند.
این کشف جدید می تواند بنیان آنچه را که به «مدل معیارفیزیک ذرات» موسوم است تقویت کند. این مدل به توصیف جهان به شکلی که آن را مشاهده می کنیم می پردازد.
دانشمندان بر این باورند در صورتی که نتایج پژوهشهای آنها ثابت کند ذره جدید با ذره هیگز متفاوت است، حتی افقهای جدیدی در علم فیزیک ذرات گشوده خواهد شد. بدین ترتیب می توان وجود ابعاد دیگری از فضا و همچنین وجود جرم نامرئی موسوم به «ماده سیاه» را توضیح داد. به اعتقاد دانشمندان، ماده سیاه نود و شش درصد از جهان را تشکیل می دهد.
آزمایشگاه «سرن» تونلی حلقه ای شکل است که در عمق زمین و در مرز سوییس و فرانسه قرار دارد. بودجه این مرکز پژوهشی از سوی بیست و یک کشور اروپایی تامین می شود و دانشمندان در آن تلاش می کنند با شبیه سازی «انفجار بزرگ» به آثاری دال بر وجود ذره هیگز دست پیدا کنند.
“بوزون هيگز” يک ذره بنيادي اوليه فرضي داراي جرم است که وجود آن توسط مدل استاندارد فيزيک ذرات پيش‌بيني شده است.
اين تنها ذره در مدل استاندارد است که هنوز به صورت تجربي مشاهده نشده بود.
مشاهده تجربي اين ذره ممکن است بتواند چگونگي جرم‌دار شدن ماده توسط ذرات بنيادي بدون جرم ديگر را توضيح دهد.
خُردكننده هاي عظيم اتُم مانند برخورد دهنده هادروني بزرگ و تواترون در آزمايشگاه فرمي در ایالت ايلينويز آمريكا نیز در حال جست و جو براي “هيگز” و ساير بيت هاي زيراتمي ماده هستند. اين شتاب دهنده‌ها، ذرات را با سرعت بسيار زياد به هم كوبيده و باراني از ذرات ديگر توليد مي‌كنند به اين اميد كه در ميان آنها “هيگز” يا ساير قطعات عنصري پيش‌بيني شده توسط نظريه فيزيك وجود داشته باشد.
شلدون استون، فيزيكدان دانشگاه سيراكيوز در گفتگو با سايت اسپيس اظهار كرد: اگر اين شايعه حقيقت داشته باشد بسيار هيجان‌انگيز خواهد بود. اما برخي از اين نشانه‌ها با پيش‌بيني‌هاي نظريه فيزيك مطابقت ندارد. طبق اين يادداشت، سرعت توليد اين ذره بسيار بالاتر از آن چيزي است كه از بوزون هيگز در مدل استاندارد انتظار مي‌رود، از اين رو احتمالاً نوع ديگري از ذرات باشد كه در اين صورت بسيار جالبتر خواهد بود. نتيجه اين مساله حتي مي‌تواند فيزيك جديد ماوراي مدل استاندارد باشد.
شتابگر بزرگ هادروني (LHC) قدرتمندترين شتابگر ذرات جهان است كه با همكاري دانشمندان كشورهاي مختلف جهان توسط مركز تحقيقات هسته‌يي اروپا (سرن) احداث شده است.
تاسيسات شتابگر سرن شامل يك مجموعه شتاب دهنده عظيم است كه در حاشيه شهر ژنو در مرز مشترك سوئيس و فرانسه به صورت تونلي به قطر ۹ كيلومتر و محيط ۲۷ كيلومتر در عمق بيش از ۱۰۰ متري زير زمين احداث شده است. در اين تجهيزات پروتون‌هاي گسيل شده از دو منبع پرتو پر انرژي پروتوني توسط مگنت‌هايي كه در مسير نصب شده در تونل هدايت و انرژي آنها طي چند مرحله شتابدهي به ۷ Tev و سرعت آنها به سرعتي بسيار بسيار نزديك به سرعت نور مي‌رسد؛ باهم کوبیده میشوند و به ذرات ریز تر مبدل گردیده رصد و انالیز میگردند.
از برخورد پروتون‌ها در اين تاسيسات ذرات جديدي به وجود آمده و اتفاقات زيادي مي‌افتد كه با بررسي آنها مي‌توان به خواص ماده در ابعاد بسيار كوچك ( ۱۰ به توان ۱۸- سانتيمتر) كه به تعبيري به مثابه ابعاد نانوي نانويي است كه امروز مورد توجه قرار گرفته، پي برده و ذرات بنيادي تشكيل دهنده مواد و چگونگي اندركنشي آنها را بررسي كرد. فیزیکدانان آزمایشگاهی در ایالت ایلینوی آمریکا می گویند، به مرحله اثبات وجود ذرات کوچکتر از اتم یا «هیگز بوزون» نزدیک شده اند. این ذرات کوچک به خاطر نقش مهمی که در شکل دادن به اجسام و جهان هستی دارند اصطلاحا «ذرات خالق» یا «ذرات آفریدگاری» نامیده می شوند. به گزارش خبرگزاری رویترز، اما آزمایش های ده سال گذشته در این آزمایشگاه که از طریق ایجاد تصادم بین امواج پروتون و آنتی پروتون انجام شده است هنوز به نتایجی نرسیده است که از نظر علمی بتواند وجود این ذرات را ثابت کند. غبار یا ذرات کوچکی که بر اثر این تصادم خلق شده اند ممکن است محصول و نشانه ای از وجود ذرات دیگری باشد که آنها هم از اتم کوچکترند.
یکی از فیزیکدانان ارشد آزمایشگاه «فرمیلب» در ایالت ایلینوی گفت که نتیجه تحقیقات این گروه کامل ترین پاسخ هایی است که تاکنون در این زمینه به دست آمده و اطلاعات به شکل نسبتا قانع کننده ای وجود این ذرات را تایید می کند.
گروه دیگری از فیزیکدانان نیز که از اعضای این گروه تحقیقاتی نیستند در مورد دستاوردهای این تحقیقات جدید به شکل احتیاط آمیزی اظهار امیدواری کرده اند. «دان تاوی» پروفسور رشته فیزیک در دانشگاه «شفیلد» در انگلستان می گوید که نتایج تحقیقات آزمایشگاه «فرمیلب» تا حدود زیادی نتایج آزمایش های مرکز اروپایی فیزیک «سرن» را که در ماه دسامبر سال گذشته منتشر شد، تایید می کند. وی یادآوری می کند که به خاطر در پیش گرفتن روش دیگری برای انجام این آزمایش ها می توان گفت که دستاوردهای آن بسیار مهم و در حقیقت مکمل تحقیقات قبلی در مورد «ذرات هیگز» است. سخنگوی مرکز اروپایی آزمایش های فیزیک «سرن» نیز نتایج تحقیقات در آزمایشگاه «فرمیلب» در ایالت ایلینوی آمریکا را جالب توجه توصیف کرده است. به گفته وی طبیعت قاضی نهایی و اصلی است و برای اعلام نظر در مورد کشف «ذرات خالق» باید کمی بیشتر صبر کرد. کی دیگر از دانشمندان مرکز آزمایش های فیزیک اروپایی «سرن» می گوید اطمینان دارد که نتایج آزمایش های این مرکز موفقیت آمیز خواهند بود و در سال جاری میلادی وجود و یا عدم وجود «ذرات هیگز» اثبات نهایی خواهد شد. بسیاری از دانشمندان رشته فیزیک انتشار نتایج این تحقیقات را تحولی بسیار مهم در علم فیزیک توصیف کرده و به گفته یکی از آنها روزهای جاری شاید مهیج ترین هفته برای رشته فیزیک در طول تاریخ باشد. توضیحات دانشمند سرن درباره کشف ذره جدید
مدیرکل آزمایش CMS در برخورد دهنده بزرگ هادرون در سرن ژنو در خصوص کشف ذره جدید “کی- بی- 3- پی” که نتایج آن توسط فیزیکدانان آزمایش “اطلس” اعلام شده است توضیحاتی را ارائه کرد. به گزارش خبرنگار مهر، محققان دانشگاه بیرمنگام و دانشگاه لنکستر با تجزیه و تحلیل اطلاعاتی که در آشکارساز “اطلس” جمع آوری شده بود ذره جدیدی به نام “کی- بی- 3- پی” ((Chi-b-3P را کشف کردند. به گفته این دانشمندان، این ذره راه جدیدی از ترکیب میان یک “کوارک زیبایی” (کوارک B) یا “کوارک پایین” و ضد کوارک آن است که به یکدیگر متصل می شوند. در فیزیک کوانتوم، ذرات بنیادی به دو گروه بوزونها و فرمیونها تقسیم می شوند. فرمیونها که نام خود را از “انریکو فرمی” گرفته اند از “اصل طرد پائولی” پیروی می کنند که برپایه آن، در یک سیستم کوانتومی، دو یا چند فرمیون همسان (مثلاً دو الکترون) نمی توانند همزمان حالت کوانتومی یکسانی داشته باشند. این درحالی است که بوزونها آزادند به هر تعداد که می توانند همزمان یک حالت کوانتومی یکسان را حفظ کنند. خبرنگار مهر در پی انتشار خبر مربوط به ذره جدید ((Chi-b-3P در تماس با گوئیدو تونلی، مدیرکل آزمایش CMS تفسیر این دانشمند را در این خصوص جویا شد. تونلی اظهار داشت: “این رصد ذره جدیدChi-b که در آزمایش اطلس انجام شده نشانه ای دیگر از توانایی آزمایشاتی است که در LHC برای کشف اطلاعاتی با کوچکترین جزئیات انجام می شود. این وضعیت جدید به ما اجازه خواهد داد که دینامیک و خواص کوارک B را بهتر درک کنیم.”
مدیر آزمایش CMS ادامه داد: “دانشمندان آزمایش CMS در همین مسیر درحال کار هستند. منتظریم که به زودی نتایج مطالعات خود را در این زمینه منتشر کنیم.” درحقیقت این نوع جدید بوزون به فیزیکدانان اطلاعات بیشتری درباره نیروهای هسته ای قوی که کوارک و ضد کوارک را به هم متصل می کنند ارائه و فیزیکدانان را یک مرحله به درک اینکه جهان چگونه به هم متصل شده است نزدیکتر می کند. به گزارش مهر، این دومین گزارشی است که آشکارساز اطلس طی 10 روز گذشته اعلام کرده است. به طوریکه در سمیناری که پیش از این در سازمان سرن برگزار شد”تونلی” به همراه “فابیولا جانوتی”، مدیرکل آشکار ساز اطلس در خصوص تلاش برای کشف ردپای “بوزون هیگز” نتایج جدیدی را اعلام کردند. “گوئیدو تونلی”، مدیرکل آزمایش CMS هفته گذشته در خصوص نتایج آزمایشات ارائه شده در این سمینار به مهر گفت: ” هر دو آزمایش نشانه هایی را پیدا کردند که در همان منطقه با جرم بین 124 و 126 گیگا الکترو ولت قرار داشتند. این نتیجه بسیار جالب توجه است هرچند درحال حاضر نمی توان آن را حاصل پدیده خاصی دانست. بنابراین، باید اطلاعات دیگری برای دستیابی به یک پاسخ قطعی جمع آوری شوند. یک بوزون هیگز با جرم 124 تا 126 گیگا الکترو ولت (GeV) با تمام اندازه های دقیق “مدل استاندارد” سازگار است و بنابراین یک تائید مهم برای خود مدل استاندارد به شمار می رود.” این فیزیکدان سرن افزود: ” فکر می کنیم که در طول سال 2012 تعداد برخوردهای جمع آوری شده را به سه برابر میزان فعلی و 20 برابر اطلاعات تابستان برسانیم. این اطلاعات به ما اجازه خواهند داد که بفهمیم دقیقاً چه چیزی در منطقه میان جرم 115 تا 127 گیگا الکترو ولت رخ می دهد.” بوزون هیگز می تواند توضیح دهد که چرا در جهان جرم وجود دارد. در حقیقت، بعضی از ذرات ابتدایی دارای جرم استند درحالی که بعضی دیگر جرم ندارند. برای مثال، وجود این ذره می تواند به درک این مطلب کمک کند که چرا ذراتی چون فوتونها که پرتوهای الکترومغناطیس (و همچنین نور) را انتقال می دهند بدون جرم هستند، درحالی که سایر ذرات ابتدایی مثل بوزونهای W و Z که با نیروهای هسته ای ضعیف ارتباط دارند دارای جرم میباشند. شناسایی بوزون هیگز می تواند به درک بهتر روابط موجود میان چهار نیروی طبیعت (نیروی الکترومغناطیس، نیروی گرانش، نیروی هسته ای ضعیف، نیروی هسته ای قوی) کمک کند. تا امروز، فیزیک توانسته است به یک شرح واحد مفهومی میان نیروهای الکترومغناطیس، هسته ای ضعیف و هسته ای قوی دست یابد، درحالی که نیروی چهارم (نیروی گرانش) هنوز از این شرح واحد مستثنی می شود. گوئیدو تونلی درباره علت اهمیت کشف بوزون هیگز اظهار داشت: “کشف این بوزون اهمیت دارد چون یکی از بزرگترین مسائل فیزیک مدرن را حل می کند. این ذره، یک خاصیت دینامیک از ماده است. تمام ذرات در خط اصلی، بدون جرم هستند اما برپایه اینکه چقدر در یک میدان تصاعدی حاصل از بوزون هیگز فعل و انفعال داشته باشند کم و بیش سنگین می شوند. کشف بوزون هیگز به طور ریشه ای می تواند نگاه ما به ماده و جهانی که در اطراف ما وجود دارد را تغییر دهد.”
+++++++++++++++
مآخذ و منابع تألیف:
http://www.engadget.com/2012/07/04/cern-update-on-its-search-for-higgs-boson-starts-at-3am-et-vide/
http://www.google.co.in/url?sa=t&rct=j&q=%DA%A9%D8%B4%D9%81+%D8%B0%D8%B1%D9%87+%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF&source=web&cd=21&ved=0CFAQFjAAOBQ&url=http%3A%2F%2Femedicbank.net%2Farticle1888.html&ei=_rP5T8nmJcqKmQWuo4GaBQ&usg=AFQjCNF1FyFQi5cDswyeaCgdEgXWxiWx2g
بر علاوه با نوشتن « کشف ذره جدید؛ ذره خدا و ذره بوزون هیگز » در مرورگر های گوگل و همتایان میتوانید ده ها مطلب را به زبان فارسی دری بیابید و در صورت دسترس به سایر زبانها ؛ به همان زبانها سرچ کنید و ببینید که بازتاب این کشف ؛ تا کجا ها و تا کدامین سطوح میباشد.