أهمیت کانفرانس تاریخی دهه تحول در هرات بلی کانفرانس مهم وتا ریخی زیر نام دهه تحول به منظور بر رسی نقش کشور های منطقه در “دهه تحول” در افغانستان روز شنبه ۲۹ میزان با شرکت نمایندگان و کارشناسان حدود سی کشور منطقه و جهان در شهرباستانی هرات در یک قلعه تاریخی بر گزارشد که از نظرم خیلی با أهمیت وپر بار بود ..هدف از بر گزاری این کانفرانس که به ابتکارانیستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان” راه اندازی شده بود گفت و‌گوی همه جانبه و ویافتن موقعیت استراتیژیک افغانستان در دهه پس از ۲۰۱۴ میلادی، که موسوم به دهه “تحول” بوده است.
در روز اول صحبتها نیز تشریفاتی نبود اما آنچه که مهم بود در این کنفرانس دو روزه که در قلعه تاریخی اختیار‌الدین هرات برگزار شده بود نمایندگان بیست کشور مختلف از جمله کشور های عضو ناتو ، نمایندگان پاکستان، هندوستان، ایران و آمریکا، روسیه ، تاجکستان ، قزاستان ، با جمعی از کارشناسان داخلی و خارجی حضور داشتند وایندۀ افغانستان را بعد از خروج نیرو های ناتو از سال 2014 به بعد در اینه افکار واندیشه های شان گذاشتند وبه حاضرین نیز اطمینان دادند که افغانستان بر خلاف تحلیل ها وپیشگوئی های برخی سیاستمداران ورسانه همچنان بستر گسترش ارزش های دموکراتیک وبالندگی جامعه مدنی خواهد بود.چنانچه داکتر سپنتا از پختگی وبلوغ سیاسی افغانستان صحبت کرد واز همسایه ها خواست تا افغانستان را برادر برابر بخوانند نه برادر کوچک وتحقیر شده ووتأکید آقای مرادیان هم به چشم انداز وسیعتر در قضیه افغانستان بعد از خروج نیرو های خارجی بود یعنی دهه تحول صحبتهای جناب حمید الله فاروقی که در مورد اقتصاد امید ها و چالش ها را در برداشت اعضای جلسه را وا داشت تا باورمند که افغانستان در بخش اقتصاد نیز نخبه دان دارد آقای فاروقی
نقش کشور های منطقه در کانفرانس دهه تحول مثبت ارزیابی کرد گفت همانطوریکه میدانید اوضاع افغانستان بیشتر از دست درازی ومداخله همسایه های بی رحم افغانستان متأثر است ، نمایندگان کشور های منطقه وهمسایه های افغانستان با دادن تعهدات صادقانه مبنی بر عدم مداخله ویا حمایت از ترورستان میتوانستند آیندۀ افغانستان را بهتر تضمین وتمثیل کنند که متأسفانه برخی همسا یه ها بجای ادای مسئولیت درین راستا به فضل فروشی پرداخته مشوره ورایزنی در مورد افغانستان با ثبات را با مذاکره وگفتگو با حریفان سیاسی شان بر سر مسئله افغانستان مطرح میسازند در حالیکه رقابت وکشمکش همسایه های ما با رقبای بین المللی شان ریشه در عوامل داخلی وروابط تاریخی خود شان دارد اما درین فرصت از اوضاع نا گوار افغانستان استفاده نموده راه مفا همه ومذاکره را مشروط به واگزاری میدان افغانستان بخود دانستند که واقعا خیلی ها هم غیر متظره نبود چون ما دیگر در مسائل سیاسی ومعاملات کشور هاخام نیسیتم بلکه همه همسایه هارا در شرائط مختلف محک زده ایم.ما انتظار داشتیم همسایه های ما مسئله همکاری بین کشور های جهان را از مسیر افغانستان مطرح سازند اما متأسفانه باز هم تلاش شد تا افغانستان را میدان رقابت خویش معرفی کنند که واقعا ناجوانمردانه بود. به باور نویسنده
دست اورد ها وپیامد ها: این کانفرانس که بیشتر روی مسایل امنیتی ، سیاسی ،اقتصادی و فرهنگی افغانستان در دهه تحول یعنی از سال ۲۰۱۴ تا سال ۲۰۲۴ تمرکز داشت ومحور های اصلی بحث های این کنفرانس هم همین مسائل بود وچنانچه از جانب کار شناسان افغانی تأکید شد تا از افغانستان تنها من حیث نوار وصل بین کشور های منطقه خصوصا آسیائی جنوبی ومیانه استفاده شود نه اینکه من حیث کشور کوچک دست کم گرفته شود بلی این کانفرانس آینده افغانستان را خصوصا بین دهه 2014 تا 2024 مورد بر رسی قرار داد که زمینه نشست ودیالوگ بیشتر بین سران کشور های دخیل در ما جرای افغانستان را مساعد میسازد.چنانچه در قدم نخست نشست سه جانبه بین نمایندگان کشور های هند پاکستان و افغانستان در هرات بر گزار شد و انتظار می‌رود که راه را برای تفاهمات بیشتر در پیوند با مساله افغانستان و کشورها ی منطقه وجهان هموار کند.
میدان صاف وگرم روز دوم کانفرانس 30 میزان یکشنبه: در روز دوم کانفرانس برای فعالین سیاسی افغانی فرصت بیشتر داده شد تا حرف های دل خودرا بگویندعدۀ ازسیاستمداران افغانی نماینده های دو کشور همسایه ایران وپاکستان را سخت مورد انتقاد قرار داده مداخلات آز مندانه شانرا عامل بی ثباتی در افغانستان خواندندو چنانچه وقتی نمایندۀ پاکستان مداخله خودرا بخاطر حضور روسها در سال 1979 توجیه میکرد میر احمد جوینده وکیل سابق مردم کابل در پارلمان گفت فراموش نکنید که شما قبل ازان در سال های 1974 گروپ های مسلح را به لغمان وپنجشیر فرستادید آنزمان که هیچ مداخله واشغال خارجی مطرح نبود که نماینده پاکستان مبهوت شد وبه همین تر تیب وقتی که نماینده وزیر خارجه ایران افغانستان را یک کشور اشغال شده خواند خشم من را طوفانی ساخت طوریکه عنان تحمل از کف رفت احمد سعیدی را مجبور ساخت تا زهر تلخ حقیقت را بروی شان پاش دهد و در پاسخ نماینده ایران گفت آقا شما اولین حکومتی بودبد که از ترس طالبان حکومت افغانستان را حمایت کردید و این حکومت وقتی جان گرفت که شما در کانفرانس بن شرکت داشتید ووعدۀ پنجصد ملیون دالرکمک را به همین حکومت دادید وحال هم در کابل وبرخی شهر های دیگرافغانستان سفارت وقنسلگری دارید پس چگونه شما در یک کشور اشغال شده اینقدر فعال هستید وحال هم شما بیشترین حضور را در کشور ما دارید که با کف زدن حاضرین استقبال شد ونماینده وزیر خارجه ایران مجبور به معذرت خواهی شد به همین تر تیب جنرال عبدالهادی خالد نادر نادری ،شینکی کروخیل، صبرینه ثاقب، امر الله صالح عبدالحمید مبارز خانم فروغ وبرخی دیگر در ابعاد مختلف سخنگرانی داشتند که خیلی پر بار بود.یعنی روز دوم گفتگو ها وبحث خیلی باز وروشن بود.
باور مند ساختن مردم به آینده: یکی از تلاشها درین کانفرانس احیای حس باور وإعتماد در مردم افغانستان بود. درین اواخر تبلیغات منفی در رسانه ها که منبع اصلی ان گزارش گروه جهانی بحران است حس بی باور ی وبی اعتمادی را نسبت به آینده افغانستان واینکه مقوله بنام دهه تحول تحقق پذیرد یانه در بین اقشار مختلف جامعه افزایش داده است، خصوصا رسانه ها وتحلیلگر ان سما روقی که با تغییرات جوی وگذشت هر روز بر تعداد شان افزوده هر صبح وشام در رسانه هاتی تصویری هرچه دل شان میخواهد نشخوار میکنند. اینها بجای اینکه ملت را روحیه بدهند واز آیندۀ امید وار و توانا ئیهای افغانها صحبت کنند با تحلیل های منفی ومأیوس کننده سقوط کشور را بدست سپاهیان جهل وحامیان فرهنگ خشونت دوباره قطعی ساخته اند که با پالیسی نظام داری سالم وخواستهای مشروع جامعه دموکراتیک وارزشهای مدنی وحاکمیت ملی کاملا در تنضاد است.بلی بر خلاف کانفرانس های دیگر بحث ها وگفتگو های این کانفرانس محدودۀ زمانی وسیع تری را احتوا کرد یعنی پیشبینی یک دهه اوضاع پر اشوب افغانستان آن هم بعد از خروج حامیان بین المللی .تحلیلگران وحامیان بین المللی وشخص رئیس انستیتوت مطالعات استراتیژیک را عقیده بر این است که تاریخ دیگر تکرار نمیشود وتجربه تلخ حاکمیت طالبی در افغانستان باردیگر تجربه نخواهد شد.بناءٌ مردم به اینده پر شکوه وسر بلند افغانستان آزاد وپر افتخار باور داشته باشند.
کی از شخصیت های تاجیکی گفت عبدالله نوری رهبران نهضت اسلامی تاجکستان در یک بیانیه گفت اگر ما ملک مان را ویران ومردم را به قتل برسانیم وبعد بر سر قبر ها حکومت اسلامی بسازیم بحق اسلام ومسلمانان جفا کرده ایم بناء ازین حکومت اسلامی همان صلح وآرامش بهتر است امید افغانها هم همین اندیشه را داشته باشند ویکی از شخصیت های روسی حکومت افغانستان را عامل نفاق بین اقوام وملیت ها دانست وگفت زیر ساختهای وحدت ملی توسط همین حکومت خیلی صدمه دیده است.
انتخابات ومسائل امنیتی موضوع دیگری اجندا بود.بحث روی انتخابات آزاد شفاف وعادلانه وچگو نگی تأمین امنیت از بحث های دیگری این کانفرانس بود.این نمایندگان در حالی بر ادامه همکاری ها به افغانستان تاکید کردند که زون غرب، نسبت به دیگر ولایات کشور بیشترین پیشرفت را در زمینه بازسازی و راه اندازی پروژه های انکشافی داشته است.این نمایندگان با اشاره بر پیشرفت های قابل ملاحظه ولایات غرب کشور، روی تجهیز و افزایش توانایی های نظامی سربازان افغان تاکید کردند.بعد از ختم کنفرانس نشست مشورتی بین هئیت امریکایی و ایرانی به وساتت برگزار کننده گان کنفرانس بخاطر مذاکرات مستقیم روی روابط حسنه صورت گرفت هر دو جانب با محتوای نشست اظهار آماده گی نمودند توافق اما هر یک شان شرایط خاص خویش را مطرح نمودند که بجا آوردن شرایط میتوانند این دو کشور مستقیم داخل گفت و گو شوند از طرف دیگر نه تنها برای من بلکه برای دوستان دیگر که در این کنفرانس دعوت شده بودند و حضور داشتند از همه مهم تر باعث افتخار این بود تمام دستندر کاران این کنفرانس که مسئولیت مهمانداری و خدمتگذاری را برای مهمانان داشتند بشمول وسایط نقلیه مهمانان همه دوطلبانه خدمت می کردند شهروندان هرات یکبار دیگر ثابت کردند که مردمان با فرهنگ و دوست داشتنی هستند .