قران درماه مبارک رمضان نازل گردیده است. رمضان بهارقران است.پیامبراکرم «ص» درحدیثی فرمودند«برای هرچیزعروسی است وعروس قران سوره مبارکه «رحمن» است عروس حضرت قران نقاب آنگه براندازد که دارالملک ایمان رامجرد بیند ازغوغا پیامبرخدا درحدیثی دگری میفرمایند.«راست ترین سخن،رسا ترین پند وزیباترین حکایت کتاب خدا قران است، آگاه باشید دانش آینده،اخبارگذشته ودرمان دردهایتان ونظم میان شما قران است.» توجه خوانندگان محترم رابه ذکرچندآیه مقدس ازسوره مبارکه «رحمن» که عروس حضرت قران است معطوف میگردانم. این سوره رحمت ونعمت است که درآن نعمتهای بزرگ عالم خلقت تعلیم وتربیت،حساب ومیزان به خاطررفاه وسعادت
انسان ذکرگردیده است تا عام وخاص ازمهمانی عروس حضرت قران بی نصیب ومحروم نگردد.درمیان نامهای پروردگار «رحمان»بعد از«الله» گسترده ترین مفهوم رادارد به همین دلیل نام «رحمان»هرگزبرغیرخدا اطلاق نمیشود مگرآنکه به کلمه «عبد» همراه باشد. سوره مقدس «رحمان» ازمعجزه های هدایت گربرای تمام بشریت است که نوع انسانها را براستی،درک معرفت دوستی،شکرنعمت، صداقت،محبت،وفا واخلاص دعوت مینماید وشامل حال تمام بندگان از دوست ودشمن میگردد وبعد از«الرحمن» آیه مبارکه «علم القران» «قران راتعلیم فرمود.»خداوند مهم ترین وپربرکترین نعمت راتعلیم قران معرفی مینماید.پیامبر«ص» فرمودند« دلها مانندآهن زنگ میزند،پرسیدن،صیقل آن چیست؟ یاد مرگ وخواندن قران. قران شیوه زندگی حکیم سنایی را دیگرگون وبه سبک سخن اورنگ دیگرداد، تنها کسانی میتوانند جلوه های تابناک، حقیقت های انکارناپذیر وزیبایی های عروس حضرت قران را درک نمایند که امپراطوری ایمان را از وسوسه های ناپاک شیطانی ازغوغا و دغدغه های حرص،ریا،دروغ ، بت پرستی ها،تبعیض های عشیره ای، تظاهر،تبعیض وستم آزاد بگرداند. این شعرسنایی تعبیرزیبا از آیه 79 سوره مبارکه الواقعه است«لایمسه الا المطهرین» «وجزپاکان نمی توانند بآن دست زنند{= دست یابند} بساری مفسرین دست زدن به قران را بدون غسل ووضو تفسیرنموده اند وبعضی نیزآیه موردبحث رااشاره به این معنا میدانندکه حقایق ومفاهیم عالی قران راجزپاکان درک نمیکنند.خداوندمتعال بعد از ذکرنام های «رحمان» و«قران» اشاره به خلقت انسان که نوع بشراست پرداخته وبعد درآیه چهارم به مهمترین نعمت «بیان» می پردازد. «بیان» ازنظرمفهوم لغوی، معنای وسیع دارد وبه هرلفظ ویاغیرلفظی گفته میشود که مبین وآشکارکننده چیزی باشد،بنابراین نه فقط نطق وسخن راشامل میشود که حتی خط وکتابت وانواع استدالات عقلی ومنطقی که مبین مسایل مختلف وپیچیده است،همه درمفهوم بیان جمع است،هرچند شاخص این مجموعه همان سخن گفتن است».این یکی دیگراز بزرگترین معجزه قران درقرن 21 است، تمدن امروزودستآورد های بشریت درعلوم مختلف مولود بیان است،بیان یعنی ارتباطات، گفتگو، روابط وهمکاری وآگهی درباره اختراعات واکتشافات علمی واقتصادی وبه کمک بیان بزرگترین اختلافات حل میگردد،بیان یعنی مذاکراه زمانیکه رشته مذاکره قطع گردد اختلاف،نزاع ودشمنی جای آنرا میگرد، تلرانس یا تسامح وتساهل، گفتگوی فرهنگها، همایش های بین المللی بخاطرصلح،بهداشتی،محیط زیست وغیره همه مرهون نعمت «بیان» است.خداوند درقران کریم انسان هارابه ایمان ،اعمال صالح ،توصیه برحق ومقاومت وبردباری درکارها دعوت می نماید تاانسان شایستگی رفتن را به دسترخوان پرنعمت عروس حضرت قران پیدا نماید. قران قلبها را لبریزازصمیمیت، دوستی،مهربانی ومحبت وعفو وبخشش میگرداند. مهمترین فلسفه روزه درماه مبارک رمضان زودودن کدورتها ،افترات،تجسس ودسیسه سازی های به نا حق، دروغ، و سخنان بیهوده است تا در مهمانی عروس حضرت قران همه صادقانه ، دوستانه وبا صفا وپرمحبت همدیگررا درآغوش گیرند. حضرت علی«ع» میفرمایند« روزه قلب بهترازروزه زبان وروزه زبان بهترازروزه شکم است. » درماه مبارک رمضان قلب ها وزبانها باید ازدروغ وافترات به ناحق پاک گردد.قران به ما میآموزد که حکمت و لذت درک معرفت، دوستی ومهربانی با بندگان خداوند است وامام غزالی میگوید کسانیکه لذت معرفت به حق را دراین دنیا نه چشد درآخرت هم نخواهند چشید. مولانا که خودرا ازدنباله روان سنایی وعطار میخواند ودرمثنوی معنوی که هشتاد درصد ازقران وداستان های شرین انبیا استفاده گردیده است قران را حالی های انبیا میداند.
هست قرن حالی های انبیا – ماهیان پاک دریای خدا
مولانا درداستان حضرت موسی«ع» رمزی ازاسرارالهی را که عفو،بخشش،مهربانی ورقت قلب است تمثیل مینماید که بشریت امروزدراثرفقدان آنها قسی القلب،سنگدل وبیرحم گردیده اند واین بیرحمی ها وفقدان معنویت دنیا ودستآورد های عظیم علمی بشریت را تباه میگرداند. حضرت موسی«ع» چوپان بود ، روزی یکی ازگوسفندها از دامنه کوه ازگله جدا وبسوی بیابان دوید.موسی بدنبال اورفت تا اوراگرفته وبرگرداند،موسی بدنبال اوبسیاردویدوازگله فاصله زیادگرفت شب شد تا موسی خسته وخشمگین به گوسفند رسید، درنهایت خستگی وخشم گردوخاک راازوی دورگردانید مانند مادرمهربان درآغوش کشید،اورا نوازش داد،«ای حیوان ترابه زحمت افگندم ولی منظورم حفظ توازحمله گرگ بود » وسپس آنرابدوش گرفت وبه گله رسانید خداوند ازدیدن مهربانی،شفقت وصبرموسی به فرشتگان فرمود که اوشایسته مقام پیامبری رهبری وهدایت است.
باملائیک گفت یزدان آنزمان – که نبوت راهمی زیبد فلان
ماه رمضان فرصت خوب برای زودودن خشونت هاوکدورت ها است ومخصوصا که جغرافیای کشورما باخون و خشونت رنگین گردیده است وتنها عفو وبخشش میتواند خشونت های سیاسی وفرهنگی را ازجغرافیای کشور مابزداید ویا لااقل عمراختلاف ها راکوتاه بگرداند تا ازتکرارخشونت های تازه جلوگیری گردد ، صدمات که دراثرخشونت دامنگیرمردم ماگردیده است جبران ناپذیراست،اگرچه عفو وبخشش نمی تواند تاریخ قهرمانی وجنایات راتحریف ویا تبدیل نماید اما اخلاقا وشرعا مارا باید ازجنون انتقام جویی های تازه نجات بدهد. بیایید به امید رحمت الهی درماه مبارک رمضان که همه مهمان حضرت عروس قران هستیم باهم مهربان و صمیمی باشیم وهمه اختلافات را بابیان والفاظ منطقی وحوصلمندی دوسویه ارزیابی نمایم وبا همدیگربه زبان تهدید وزور وافتخارات جاهلانه وپوشالی گفتگو نه نمایم ودرهمه امورخدا وکتاب خدارا رافراموش نکنیم وکسانیکه خدارا فراموش مینمایند دنیا وزمینی که درآن به سرمیبریم جایگاه لئیمان میگردد وخداوند وعده داده است که اصحاب بهشت پیروزورستگاراند ورستگاران باهم به دوستی،مروت،انصاف،عدالت برخورد ورفتارمینمایند.خداوندا! به برکت دولت قران وبه بزرگی سوره مبارکه «الرحمن» عروس حضرت قران مارا دراین ماه مقدس رمضان ازلذت درک نعمت معرفت ورحمت خود محروم مگردان، تا شهد معرفت تورا درهمین دنیا بچشیم وماراازنعمت فضیلت وهدایت قران درماه نزول قران بی بهره مگردان.
منابع: قران کریم، نهج الفصاحه، نهج البلاغه، تفسیرنمونه،تاریخ طبری ،مثنوی معنوی و« با کاروان حله » سنایی شوریده درغزنه
دکتورعلی احمد کریمی— اتشه فرهنگی مسکو