در سفارت کبرا و قونسولگری های افعانستان در کانادا بیشتراز ۵۰ دیپلومات کار میکنند در بین آنها یک
هموطن اوزبیک و یا از سایر اقوام تورک به چشم نمی خورد.
گفتنیست که تورکان افغانستان در کانادا خود را با تمام قوانین کانادا عیار ساخته و مطایق این قوانین در تمام امور کانادا سهم فعال میگیرند.و کانادا را به مثابه ی کشور خویش دوست دارند.
هموطنان اقوام تورکان افغانستان در شهر گولف ایالت انتریو مکتبی را به ارتباط زبان مادری اوزبیکی ایجاد و تمام وسایل تدریسی را آماده ساختهاند و فعلن این مکتب فعال وبا معلمین مجرب تدریس می شوندو همه ساله شاگران از آن مکتب فارغ می گردند.
علاقمندی اقوام تورک افغانستان در کانادا به تدریس فرزندان شان بیشتر از وقت دیگر است.
چون میبینند که کانادا یک کشور نهایت پیشرفته، آباد و آزاد است و آنرا درک مردمش از علم و دانش می دانند و به این جهت در تربیه ی اولاد خود نهایت علاقمند اند.
مسابل علوم دینی در مسجد بزرگ که در شهر گولف اعمار نموده اند بصورت دقیق تدریس میشود و فرهنگ میهنی را بسط و توسعه می دهند.
همچنان این مردم آزاده ، در جشنهای ملی مردم کانادا سهم فعال میگیرند و اعیاد خود را یکجا با کانادایها
به شکل شاندار تجلیل می کنند.
با جلب توجه و همکاری سایر انجمنهای تورکی تبار مقیم کانادا مجسمه حضرت امیرعلیشیر نوایی را در یکی از هال های با پرستیژ تورنتو گذاشتند که باعث افتخار هر یک ازافغانها در کانادا شد که اخبار آنرا ازرسانههای کانادایی دیدیم و خواندیم. کتاب رهنمای مهاجران برای بزرگسالان به زبان اوزبیکی در اداره ی مهاجرین کانادا بچاپ رسانیده از آن دقیق استفاده می نمایند.
به تعداد ۲۶۰۰ جلد کتاب به کتابخانهٔ عامه کابل مربوط وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان که در آن وقت آقای دوکتور رهین وزیر آن اداره بود، توسط دوکتور فیض الله ایماق اهدا گردید.
فعالتهای هنری و فرهنگی این انجمن قابل چشم دید است که در موزیم بزرگ شهر تورنتو تصویر های بسیار روشن و بزرگ ابوریحان بیرونی ، الفاریابی ، ابن سینا و الخوارزمی را به نمایش گذاشتهاند که
افتخارات فرهنگی ما را به مردم جهان نشان میدهد.
جمعآوری اعانه از طریق فدراسیون فرهنگی تورکان افغانستان به مکاتب و اداره های نیاز مند افغانستان از همه فعالتر جریان دارد.
مولانا جلال الدین محمد بلخی رومی می گوید:
زهر باشد شیر مادر بر کسی …. کو زبان مادری گم کرده است
برای اینکه أطفال تورکی تبار أفغانستان در کانادا ، زبان مادری خویش را فراموش نکنند، یک تن از نویسنده گان سابقه دار این قوم، در سال ۲۰۱۹ قاموس دو جلدی را تحت عنوان ( فرهنگ تورکی اوزبیکی به فارسی / دری ) در تورنتوی کانادا به چاپ رسانید. ایکاش سایر نویسنده گان أفغانستان چنین کتابی به زبان مادری در این کشور به طبع رسانیده ، در اختیار اقوام خویش بگذارند تا أطفال شان جهت نگهداشت زبان مادری از آن کمال استفاده را نمایند.
تورکان افغانستان بخصوص جوانان جنبش کانادا در مسایل فرهنگی و اجتماعی و انتخابات پارلمانی و
ریاستی کانادا سهم فعال میگیرند و به فرهنگ کانادا خود را وفق می دهند.
تورکان افغانستان در کانادا بخصوص ایالت انتر یو با تشکیلات منظم در انتخاب وکیلان در پارلمان کانادا سهم فعال و سازنده اتخاذ نمودند.
مدال طلا و الماس که پر اعتبار ترین مدال در کانادا به شمار میرود به وسیله ی جلالتمآب چارلی سوسا وزیر امیگریشن و ستیزنشیپ کانادا به سینه رئیس فدرسیون فرهنگی تورکان افغانستان در کانادا ،بخاطر قدر دانی از فعالیتهای فرهنگی وهنری ، به سینهاش تعلیق گردید که همه افغانستانی های کانادا به آن افتخار میکنند.
مع الأسف در سفارت و قونسولگری های افعانستان در کانادا بیشتر ۵۰ دیپلومات افغانستانی کار میکند ولی در بین آنها یک هموطن تورکتبار به نظر نمیرسد.
“ صد ها دانشمند ، شاعر و نویسنده چون: بوعلی ها ، فارابی ها ، مولانا ها ، خوارزمی ها ،بیرونی ها، نظامی ها ، صائب ها ، نوایی ها ، الغ بیگ ها ، امیر خسرو ها ، گوهر شاد ها ، پروین ها ، شهریار ها و صد ها و هزاران دیگر از میان قوم تورک سر بلند نموده و حکومت داری نموده ، انها در طول صد ها سال حکم روایی خویش مصدر خدمات بس بزرگ علمی و فرهنگی به جامعه بشری گردیده است که مردم سر زمین ما اعم از پشتون ها ، تاجیک ها ، هزاره ها ، اوزبیک ها ، ترکمن ها ، بلوچ ها ، نورستانی ها ، پشه یی ها، اهل هنود و غیره در طول سده های گذشته با اشتراکات زبان ، زمین و زندگی با همی رفته رفته خصایل مشترک ملی پیدا نموده و گام های استوار به سوی وحدت و همبستگی ملی که یکی از مؤلفه
های اساسی ملت سازی به شمار می آید برداشته اند .” امان معاشر، خبرنگار مجله زن