۱- گذر تـنـورسـازی ۲- گـذر آهـنـگـری ۳- گذر وزیر: مـحـمـد احسـان واصـل

یکی از گذرهای قدیمی کابل است که بر اساس کسب و کار مردم این محل نامگذاری شده در بین گذر آهنگری و گذر شمع ریزها قرار داشته و گذرهای بارانه، حمام نو، گذر آهنگری، گذر کدگرها (کاردگرها)، گذر مسگری و شمع ریزها را باهم ارتباط می‌داد و در قسمت دوم جاده میوند فعلی قرار دارد.                                                                                         مردم این منطقه در ساختن تنورهای نان پزی، تنورخانگی و تنورهای ازبکی با طرح و اندازه‌های مختلف تنور، مهارت کافی داشتند و هر نوع فرمایش را می‌پذیرفتند. در منزل یکی از باشندگان این محل “موی مبارک ” موجود بود که روزهای دهم ماه محرم آن را به شهدای صالحین انتقال می‌دادند.

 ۲- گذر آهنگری: 

 این گذر در جوار بالاحصار در سمت شرقی شهر کهنه متصل به گذر کلالی و از طرف جنوب به سراجی و موچی پرک یا (موچی پورک) و از طرف غرب به مسجد آهنگری و کوچه هندو گذر و یک قسمت کوچه سادوها و حمام کلالی واقع گردیده است. مردمان این محل پیشۀ آهنگری و در کارشان مهارت کافی داشتند، وقتی از آن کوچه می‌گذشتی آواز چکش و سندان تا ساعت‌ها در گوش‌ها طنین انداز بود، در بازار آهنگری دکان‌های جالبی با چلم‌های مسی، آفتابه و لگن، دیگ‌های خورد و کلان، دستشویی، طشت و غیره وسایل مسی و قلعی کاری دیگ‌های مسی جلب توجه می‌نمود. یکی از این آهنگران (فکر می‌کنم کاکا آصف آهنگر) عضوی شورای انقلابی دوران حاکمیت جمهوری افغانستان بود. بیل، بیل تککی، داس، تبر، چکش، شاول، آتش‌گیر، سماوار آتشی، منقل‌های مختلف، تابه، ترازو، دیک دانک (منقل فرنگی)، شاول، کدال (کلنگ)، مارتول و غیره در همین منطقه ساخته می‌شد. مسجدی که در این منطقه است بر اساس روایت تاریخ در دوران اورنگزیب ساخته شده و زیارتی بنام “خواجه صاحب ” هم وجود دارد که اصل و نصبش را کسی نمی‌داند.

 

۳- گذر وزیر:

 این گذر در اوایل بنام گذر لودین ها یاد می‌شده و روایت می‌کنند که درزمان پادشاهی تیمور شاه سدوزایی در۱۱۸۶ هـ ش که پایتخت به کابل انتقال نمود یکی از وزرای او در این محل سکونت اختیار نمود و این گذر بنام گذر وزیر یاد شد. این گذر در عقب سرای حاجی عبدالحمید تاجر در بین کوچه دیوان بیگی – هندو گذر و گذر حضرت واقع گردیده، کوچه‌ها و گذرهای قاضی فیض الله، درخت شنگ، کوچه مرده شوی ها که بعدها بنام گذر پرانچه ها مسما شد و “شهدای صالحین ” را باهم ارتباط می‌دهد.

 از این گذر به‌طرف راست، کوچه نایب سالار سربلند خان جاجی، مکتب ابتدایی عاشقان و عارفان و به‌طرف چپ باغ قاضی، سینمای بهزاد، کوچه مسلی‌ها (مصلی‌ها) و طرف دیگر گذر به سپوت شترخانه، شور بازار و بابای خودی و گذر کتاب فروشی قدیم تا جاده میوند امتداد یافته بود.