آلپ تگین بنیان گذار امپراطوری ترکان غزنویان ، متولد ترُکستان شرقی، از نسل تورکان متعلق به ۲۴ قبائل اغوز خان میباشد.
آلپ : در ترکی بمعنای شیر ، قهرمان وارسلان آمده است.
تگین: در ترکی بمعنای شهزاده وهم مانند آمده است.
آلپ تگین بمعنای شهزاده قهرمان که در دربار امپراطوری سامانیان در بخارا و اوزبیکستان فعلی یکی از افراد برجسته ، وفادار و گارد شاهی سامانیان بود که به اثر زحمات زیاد و کاردانیش که داشت به رتبه بزرگ حاجب الحجاب نایل آمد و بعداً درسال 956م از طرف امپراطور سامانیان عبدالملک بحیث حاکم بلخ تعین شد و درسال 959م بحیث سپهسالار و والی شمال افغانستان مقرر گردید، درسال 960م امیر سامانی ها عبدالملک وفات کرد، آلپ تگین میخواست پسرش جانشین امیر عبدالملک گردد ولی درباریان امپراطوری سامانی برادرش منصور را جانشین وی ساخت که بامخالفت شدید آلپ تگین قرار گرفت، بدین ترتیب امیر منصور پادشاهی جدید سامانی ها بالای آلپ تگین لشکر کشی کرد تا آلپ تگین راخلع قدرت کند، ولی
آلپ تگین بمردانگی سپاه اعزامی شاه منصور را در تاشقرغان بلخ شکست داد و راهی مرکز افغانستان بطرف کابل و غزنه شد، آلپتگین میخواست بطرف هندوستان برود اما ترک های لویک که در غزنه حکومت داشتند ابوقاسم امیر آنها مانع عبور آلپ تگین از غزنه شد، بعد از چهارماه محاصره ترکهای لویک ها بقایای ترکان کابل شاهان توسط آلپتگین بلاخره درسال 962م آلپ تگین ترکان لاویک هارا سرکوپ نمود و حکومت وسیعی ترکان غزنوی را بنیاد نهاد و بعداً زحمات زیاد در قسمت ساخت و ساز امپراطوری غزنویان طی مدت دو سال کشید وبلاخره درسال 964 در غزنه وفات نمود که به ترتیب ابراهم پسرش، بلکا تگین افسرش و بوری تگین افسرش مدت سیزده سال حکومت کردند، اما حکومت را که آلپ تگین به اثر سعی وتلاش شبانه روزی بوجود آورده بود وسعت پیدا نکرد که بلاخیر نوبت خدمت گزاری به سبکتگی داماد آلپ تگین و پدر سلطان محمود غزنوی رسید که سبکتگین طی مدت 39 سال حکومتش پایه های امپراطوری ترکان غزنویان را به بالاترین سطح آن رسانید و بعد از سبکتگین سلطان محمود غزنوی امپراطوری غزنویان را بیشتر گسترش داد که تا اکنون سلطان محمود غزنوی از جمله مقتدرترین امپراطور ترکان غزنویان و جهان شناخته میشود، که بلنوبه سلطان مسعود پسر سلطان محمود غزنوی به سلطنت میرسد، درین زمان ترکان سلجوقی حکومت 212 ساله غزنویان را منقرض ساخته و دودمان سلجوقیان در افغانستان حاکم مشود
تحقیقات نشان میدهد که آلپ تگین با پنجاه هزار لشکریانش از مسیر راه والیان خنجان و غوربند بطرف کابل آمده بودند و بخاطر تجهیز بهتر و دفع حملات سامانیان مدت شش ماه را درین مناطق سپری کرده بودند و بیست هزار نیروهایش را درین مناطق گذاشتند تا مانع عبور سامانیان به کابل شوند به مرور زمان ساکن اصلی همین مناطق شدند و دقیقاً معلوم میشود ترکان خنجان و غور بند از همین بازماندگان آلپ تگین استند همچنان کسانیکه تگین تخلص میکنند از نسل همین آلپ تگین هستند اکنون در سمرقند و بخارا نیز تعداد نفوس قابل ملاحظه تگین تخلص میکنند.
داکتر عظیم خنجانی