اعلیحضرت امیر امانالله خان آدم پیچیده و مرموز بود و دارای جذابیت و صمیمیتی که از ویژگیهای فرزندان پاینده خان – بنیانگذار خاندان حاکم محمدزایی – به شمار میرود. (در نامۀ تعارفی از سوی King George V پس از امضای معاهدۀ انگلیس-افغانستان، اولین بار “اعلیحضرت” خطاب شد و در جون 1926 لقب “پادشاه” را اختیار کرد.)
ادامه خواندن گور و گردنِ Fraser Tytler ؛ بخش نخست؛ Afghanistan – برگردان: داکتر صبورالله سیاسنگ
«سنگشکن» یکی از آن شعرهای رویین است که از چند دهه بد ینسو در شعر معاصر پارسیدری در افغانستانجایگاه بلندی یافته است. این شعر نه تنها پیوسته بر زبان روشنفکران و مبارزان راه آزادی و عدالت اجتماعی جاری بوده؛ بل در حلقات فرهنگی و در میان شاعران نیز جایگاه تحسین بر انگیزی دارد. میتوان گفت سنگشکن با نام رویین پیوند یافته است.
به پندار من این امر برای هرشاعری بسیار مهم است که باید پاره یی از شعرهای او به چنان پذیرشی در میان مردم و آگاهآنجامعه برسد که بتواند ادامۀ هستی شاعر را تضمین کند. اگر شاعری نتواند در زندهگی خویش یک چنین سروده هایی داشته باشد، شاعر ناکامیخواهد بود. شمار شاعران بسیارگوی کم نیستند که در چند دهه شاعری خود حتا بیتی و مصراعی هم از آنها اقبال پذیرش در جامعه را نیافته است.
سالها بود که شیر
زن و فرزند خوده
ادامه خواندن «سنگشکن» یکی از آن شعرهای رویین است : استاد پرتو نادری
متاسفانه در منجلاب پر جنجال کنونی که :
اساس تراژیدی خونبار ما و تداوم آن در حدود نیم قرن اخیر ، معلول و محصول مداخله و تحاوزرخارجی است .
و مقدرات تاریخی افغانستان در رقابت شدید رقبای جیوپولوتیک منطقوی و فرامنطقوی رقم میخورد .
: تصور ذهن و روان ما را محصور نموده است که شاه کلید قفل « بخت خوابیده » ما ، در بیرون از افغانستان و عمدتا در دست سکاندار قصر سپید قرار دارد .
از نقش عامل بیرونی و انچه جامعه بین المللی و قدرتهای بزرگ جهانی اعضای دایمی شورای امنیت ، در گذشته ، حال و آینده افغانستان نمیتوان چشم پوشی کرد .
آن که از مردم هشیار سخن گفت، منم
وان که از حلقه ی بیدار سخن گفت، منم
آن که از قدرت گفتار سخن گفت، تویی
وان که از اجرت رفتار سخن گفت، منم
ادامه خواندن من و تو : شعر از مسعود زرابما هنوز خیلی قرضدار مردم مظلوم افغانستان هستیم
چند روز پیش نوشته ای از این قلم زیر نام “قامت باشکوه ی اسمایی و شیر دروازه دوباره سبز خواهد شد” به نشر رسیده بود و یک دوست ارجمند و گرانمایه پیامی برایم گذاشت و در آن چنین نوشته بود: جناب مشید صاحب عزیز و گرامی را سلام و سلامتی نثار باد. مضمون عالی را خواندم خیلی عالی و با نمک و درهر سطره اش بوی اشک و بغض هویدا بود و من از عمق دل آنرا احساس کردم. میدانم دوری وطن سخت است، ولی آنچه در آنچه رضای پروردگار بزرگ است و بنده گانش باید به آن تن بدهند. این سفر در واقع بزرگ ترین و بهترین هدیه ی خداوند برای سلامتی شما بود و انشالله همه چیز درست خواهد شد. وی به ادامه نوشته بود: آدمهای این دنیا همه تنها اند، هرچند ما خود را با جمع خوشبخت میدانیم؛ ولی وقتی می بینی همه افسرده و نگران و ناامید و مریض اند، تنهایی را ارج میگذارید. وی در آخر افزوده بود: … نوشته های شما بزرگترین خدمت هم به کشور و هم برای مردم بوده است و شما هرگز قرضدار نیستید …
ادامه خواندن شیردروازه و آسمایی خصم افگن و هندوکش عقاب پرور! ما به شما بدهکاریم : مهرالدین مشید
«در کابل طرفداران امانالله شاه و سایر مخالفان دولت به دور غلامنبی خان که مردی مردمدار و سخاوتمنش بود جمع شدند و خانهاش حیثیت کلوب عناصر مخالف را پیدا کرد که در بین شان جواسیس دولت هم پنهان بودند.
«در کابل طرفداران امانالله شاه و سایر مخالفان دولت به دور غلامنبی خان که مردی مردمدار و سخاوتمنش بود جمع شدند و خانهاش حیثیت کلوب عناصر مخالف را پیدا کرد که در بین شان جواسیس دولت هم پنهان بودند.
ادامه خواندن نادر شاه و خانوادۀ غلامنبی چرخی ؛ نویسنده: میر محمدصدیق فرهنگ
این نقد جای اگر نپذیری، کجا برم ؟
وین هدیه ام اگر تو نگیری کجا برم ؟
ریزد سرشک دیده زارم ز درد و غم
خیزد ز ناله نیز نفیری ، کجا برم ؟
ادامه خواندن موسم پیری : استاد محمد اسحاق ثتا
افزایش فشار سیاسی بر طالبان، یگانه گزینه برای نجات افغانستان
پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امریکا و برگشت او به کاخ سفید بار دیگر پرونده ی ناتمام و افتضاح بار دوحه بر سر زبان ها افتاده و تبصره هایی وجود دارد که دولت جدید آمریکا قصد دارد تا آن پرونده را دوباره باز کند. هرچند معاهده ی دوحه در کارزار های انتخاباتی امریکا با انتقاد های ترامپ از اداره ی بایدن مبنی بر خروج نابهنگام نیرو های آمریکایی از افغانستان و ترک سلاح های آمریکایی به ارزش میلیارد ها دالر در این این کشور مطرح شد؛ اما پس از تعیین پیت هگست، سرباز، نویسنده و مجری شبکه تلویزیونی فاکس نیوز به عنوان وزیر دفاع، مایک والتز بحیث مشاور امنیت ملی و مارکو روبرو بحیث وزیر خارجه ی امریکا که دو شخص اولی و دومی پیشینه ی جنگ با طالبان در افغانستان را دارند.
ادامه خواندن معاهده ی افتضاح بار دوحه؛ پروندۀ ناتمام افغانستان : مهرالدین مشیدقسمت دوم
جانو بعداز دعای مادرش یکبار به هوش آمد و گفت .برای بچه های غریب / یگانه راه رسیدن به ارزو های شان همین درس خواندن است وبس برای مادرش گفت : مادر جان . دعا کن انشا الله که من آرزویت برآورده میسازم/ .نامه را که برای اقیلما نوشته بود پاره کرد و فقط در یک ورق چنین نوشت:
نامه چنین آغاز شد:
/ با صدای قدم هایت همه چیز را که داشتم / از دست دادم ؛ غرورم را شکستی/ هم ردیفانم مسخره ام خواندند/ ؛اما تو یک نظر هم بمن نکردی…..
میان این همه سرخورده گی ها؛/ میان تاریکی ها و تنهایی و ناداری / امید دارم که یکروز خورشید برایم طلوع خواهد کرد/ آن گاه خواهی دید که من یگانه مردی بودم که ترا خوش بخت میساختم.
ادامه خواندن اقلیما و جانو داستان کوتاه نوشته : ماریا دارو قسمت دوماقلیما و جانو
داستان کوتاه نوشته و صدای ماریا دارو
موزیک بکروند از استاد : استاد محمد رضا لطفی
اقلیما در شادابی جوانی قرار داشت …ازحسن زیبا ای برخوردار بود. قدش مانند خمچه طلا؛ چهره اش مانند پری کوی قاف بود
گویا که رویش را آفتاب و مهتاب را ندیده بود.
قرص رویش مانند کلچه پنیر و سفیدی رویش به مانند برف بود.
چراغ چشم هایش از دور بر بینیده نور افگنی میکرد.
طرز برخورد اروپایی و شیوه گپ زدنش به طوطی خوش کلام و مقلد میماند. یاقوت لبانش دل می برد.
انقدر نفیس و ظریف بود که گویی در بین گل و پنبه نگهداری شده است./ در جمع همسالانش خریدار زیادداشت.
اماهر جوان نمیتوانست با آسانی همراهش هم کلام شود
ادامه خواندن اقلیما وجانو داستان کوتاه : نوشته؛ ماریا دارو قسمت اولدوش دیدم که در آغوش تو ام با دل شاد
چشم حیران، لب خاموش و نهان در فریاد
قلب با قلب تو پیوند، نگاه با نگه ات
سر به دوش تو نهادم غمم رفت از یاد
ادامه خواندن خواب و رویا : فرزانه ساحل حسینی
ما را به وحشیان زمـــــان رهبران فروخت
خـــــود را به پول اجنبیان رهبران فروخت
از آبــــــــرو گـــــر فتـــــه و تا آب رود را
با صد فسانه خنــــده کنان رهبران فروخت
«باز ماه عقرب است و به یاد نیشهای زهرآگین عقربهایی میافتم که رساترین حنجرهی عدالتخواهی را آماج قرار دادند. طاهر بدخشی را میگویم، اسطورهی آزادی، همانی که خورشید اندیشهاش هرگز غروب نخواهد کرد. بخشی از صحبت تیلفونی دیروزم با بانو جمیله بدخشی، همسرطاهر بدخشی:
در دوازده سال زندگی مشترک، شاهد پنج بار زندانی شدنش بودم. آخرین بار، برای همیشه چشم به راهش ماندم. در زمانی که امین جلاد، بر اریکهی قدرت مستی میکرد، بدخشی شکنجههای زندان را دلیرانه تحمل مینمود؛ ما از حال او بیخبر بودیم. تا دیرها نمیدانستم در کجا یا کدام زندان بسر میبرد، تا اینکه برادرم – سلطانعلی کشتمند – از پشت میلههای زندان، توسط یکی از زندانبانان به کسی از اقوام ما، احوال فرستاد که پدر نیلاب (طاهر بدخشی) هم اینجاست. پس از آن پیبردم که او در پلچرخی زندانی است.
ادامه خواندن او برای من همیشه زنده است»:نویسنده: نیلوفر ظهوری راعون
آریانا سعید، هنرمند مشهور افغانستان، در تاریخ ۲۴ جوزا ۱۳۶۴ (۱۴ ۶ ۱۹۸۵) در کابل به دنیا آمد.
او به عنوان یکی از چهرههای برجسته موسیقی افغانستان شناخته میشود و آثارش در سبکهای پاپ و فولکلور به محبوبیت بالایی رسیده است. آریانا از سال ۲۰۱۰ تا کنون در عرصه موسیقی فعالیت میکند و به عنوان داور در مسابقات ستاره افغان نیز حضور داشته است. او با صدای منحصر به فرد و اشعار تأثیرگذار، توانسته است که قلبهای بسیاری از شنوندگان را به دست آورد و در میان افغانها محبوبیت خاص پیدا کند.
آریانا سعید نماینده فرهنگی و هنری افغانستان است که نه تنها بر روی صحنه میدرخشد، بلکه به عنوان یک الگو برای نسل جوان کشورش نیز شناخته میشود.
ادامه خواندن آریانا سعید آواز خوان معروف افغانستان
آیا با پیروزی ترامپ آمریکا به افغانستان باز میگردد
پس از تبصره ها و پیش بینی های خوش بینانه و بد بینانه سرانجام انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برگزار شد و ترامپ از سوی مردم این کشور برای بار دوم بحیث چهل و هفت و مین رئیس جمهور آمریکا انتخاب شد. بررغم پیش گویی های بدبینانه انتخابات آمریکا در فضای آرام برگزار شد و به گونه ی بی پیشینه ای مورد استقبال مردم آمریکا قرار گرفت. پیروزی ترامپ نقطه ی عطفی در تاریخ آمریکا است و پیروزی او به معنای به صدا درآمدن ناقوس تغییر در داخل امریکا و در بیرون از امریکا تلقی شده است که تکانه های آن در سراسر جهان و بویژه در کابل تحت اداره ی طالبان بیشتر قابل درک است. ترامپ اولین رئیس جمهور در بیش از ۱۳۰ سال گذشته است که بعد از ترک کاخ سفید دوباره به قدرت بازمیگردد و در سن ۷۸ سالگی، مسنترین مردی است که به عنوان رئیس جمهور این کشور برگزیده شده است. او در روز پیروزی خود گفت، وظیفهای که پیش رو دارد، آسان نخواهد بود، اما او تاکید کرد که با تمام نیرو وظیفه ی خود را بسر خواهد رساند. وی افزود، تا زمانی که به قدرتی که آمریکا نیاز دارید نرسم، از تلاش دست نخواهم کشید.
شادروان استاد محمد هاشم واسوخت را آنهايیكه در دایرهٔ علم و عرفان بدخشان گردش كرده اند به اسم پدر معارف آن ولايت میشناسند، واسوخت سالهای زيادی از عمر گرامیاش را در خدمت به معارف سپری نمود.
نگارندهٔ اين سطور زمانيكه فقط ششسال داشتم استاد واسوخت منحيث سرمعلم مكتب معروف خاش مقرر شد و او بار اول نام مرا در جملهٔ جديدالشمولان صنف اول مكتب مذكور نوشت و از اينكه صبح روز بود آن مرد مهربان به پدر مغفورم و من چای صبح را صلاح ديد و باهم چای خورديم و فردايش از بركت قلم و لطف او آغاز به تحصيل كردم تا اينكه درجهٔ دكتورا را از دانشگاه اريزونای امريكا بدست آوردم.
ادامه خواندن استاد محمد هاشم واسوخت : استاد داکتر عنایت الله شهرانی
زادگاهش گذر باغبان کوچه شهر کهنه کابل و متولد سال 1284خورشیدی برابر به سال 1905میلادی بوده است . نخستین در سهای موسیقی و اساسات نواختن رباب را از پدرش استاد محمد ابراهیم که نوازنده رباب و طبله بود فراگرفت وبه ادامه آن نزد پسر کاکایش محمد ایوب رباب نواز به شاگردی نشست.
در کنار نوازندگی به فراگیری هنر اواز خوانی نیز پرداخت و نزد اقا محمد پدر استاد موسی قاسمی به شاگردی نشست و بعد از مدتی به تعلیم خانه استاد قاسم در جمع شاگردان پیوست و از اندوخته های استاد قاسم مرحوم کسب فیض نمود ولی بعد از مدتی استاد قاسم برایش پیشنهاد کرد که تنها به هنر نوازندگی بپردازد .استاد محمد عمر سخنان استاد ش را پذیرفت و از آن به بعد تمریناتش را در نواختن رباب بیشتر و بیشتر نمود تا اینکه در سال1949میلادی در حضور استادان بزرگ موسیقی چون استاد قاسم,استاد غلام حسین,استاد معراج الدین ستار نواز,استادنبی گل و استاد محمود طبله نواز لقب استادی را در نواختن رباب بدست آورد .
ادامه خواندن استاد محمد عمر : نویسنده و پژوهشگر : استاد وحید قاسمی
انجنیر سلطانجان کلیوال شینواری شاعر، نویسنده و مترجم سختکوش افغان پس از برگردان رباعیات عمر خیام، پنجصد رباعی اقبال لاهوری – از دو مجموعۀ “ارمغان حجاز” و لالۀ طور” – را با پرداز دلنشین به پشتو درآورده است. او در سرآغاز زحماتش مینویسد:
«با سپاس و صمیمیت، پیشکش به همه دانشمندان، شاعران و هنرمندانی که آدمها را به وادی محبت فرامیخوانند، به انسان و انسانیت عشق میورزند، دلهای سرشار از مهر و تهی از کین دارند و در سراسر زندگی لحظه به لحظه به نیکویی میاندیشند و برای اقدام عملی دست به کار میشوند”. (سنبلۀ ۱۳۹۹/ جنوری 2021)»
ادامه خواندن احوال اقبال از زبان کلیوال : داکتر صبورالله سیاه سنگهر بازگشت آغازی برای برگشت به ارزش های جدید
انسان در هر جائیکه زنده گی میکند، آنجا خانه ای دارد که برایش آرام ترین و بی دغدغه ترین مکان است؛ اما هیچ گاهی ممکن نیست تا لذت زیستن در خانه ی اصلی را در خانه ی دیگری تجربه کرد. پس هیچ برگشتی شیرین تر از بازگشت به خانه ی اصلی نیست؛ زیرا خانه در کشور های دیگر هرچند زیبا و پر زرق و برق و پر از نعمت های مادی باشد، لذت زیستن در آن برابر به زادگاه ی اصلی یعنی مادر وطن نیست. اینجا است که دو بازگشت در زنده گی انسان سایه می افگند؛ یکی بازگشت به خانه و دیگری هم بازگشت به خویشتن. در بازگشت به خانه است که یک سلسله ارزش های روح نواز و آرام بخش به سراغ انسان می آید و او را از بسیاری از دغدغه های حسرت بار رهایی بخشیده و دروازه های جدید امید به زنده گی را بر روی او می گشاید.
ادامه خواندن بازگشت به خوییشتن؛ گفتمان رسیدن به پویایی های فکر و فرهنگی : مهرالدین مشید
راحله « گریه » :چکاری کردم …وای خدایا ده این دوسال جان کنی کدم اخر «گریه» چکنم چی جواب بگویم
ثریا : والله مه نمیدانم که تو چرا ایکاره کردی ؛ اقلاٌ بر مه میگفتی که مه غم نگاه داری پولها میخوردم. وای دختر بیعقل ..شاید اولادها گرفته باشند؟
راحله : راستی که گفتی بی بیجان مه نخواستم پولها را پیش شما بگذارم آخر چی کدم خدایا
ثریا : خو بگو ده کجا مانده بودی
ادامه خواندن کاراحمقانه ؛ پارچه تمثیلی : نوشته ماریا دارو
زمانیکه هنوز کودکی بودم ودر آغوش پرُ لطف والیدنم درخواب شیرین بسر میبردمُ ستاره خوشبختی ام از آسمان ارزوهایم سقوط کرد. شهر شاهد کشتار مردم بیگناه وشاهد پرتاب راکت های کور بود. بلی هموطن سال ۱۳۷۱ هش ُ سالیکه هزاران خانه ویران شد وهزاران زن -مرد -جوانان وکودکان از بین رفتند و بسیاری آنها چون من یتیم – بیکس وتنها شدند. من وامثال من هست ونیست زندگی وشیرین ترین اعضای خانواده خویش را از دست دادیم. شهر زیبای کابل چهره زاغ را کشیده بودُ در دود وآتش با انسانهای بیگناهش یکجاه میسوختند.
ادامه خواندن دو خواهر هندو ومسلمان در زیر یک بیرق واحد؛ نوشته : ماریا دارو
در این روز ها چشم همه به سوی واشنگتن است تا رییس کاخ سفید را در ۴ سال آینده ببیند. اما این همه اهمیت در انتخابات امریکا برای چیست؟
نخست اینکه امریکا بزرگترین قدرت نظامی جهان است که بودجه سالانه آن به ۹۱۵ ملیارد دالر میرسد و در جهان جای نخست را دارد. نیروی هستهیی پرقدرتی دارد و پایگاه های نظامیاش تقریبا در همهی زونهای استراتژیک جهان پا بر جاست. یعنی امریکا ژاندارم جهانست که خود در باب جنگ تصمیم میگیرد و نظم جهانی را تعیین میکند. بنا رییس کاخ سفید این دکمه سرنوشتساز را در زیر انگشتان خود خواهد داشت.
ادامه خواندن چرا انتخابات در امریکا اهمیت جهانی دارد؟ : داکتر ملک ستیزگرچه اختلاف درون گروهی طالبان چیز تازه نیست؛ اما در این روزها اختلاف میان رهبر شبکه ی حقانی و ملاهبت الله بیشتر رسانه ای شده است. اختلاف میان سراج الدین حقانی و ملاهبت الله پس از تبصره ی نیویارک تایمز در مورد رهبر شبکه ی حقانی بیشتر آشکارا شد. این نشریه به چالش های درونگروهی طالبان پرداخته و نوشته، سراج الدین حقانی که زمانی یکی از رهبران نظامی و خشن طالبان یاد می شد. او اکنون به دنبال ایجاد روابط دیپلوماتیک با کشور های اروپایی و دیگر قدرت ها است و او همچنین به دنبال بهبود حقوق زنان و بازگشایی مکتب ها برای دختران است. این در حالی است که ملاهبت الله مخالف نظر حی است و این بیانگر شکاف عمیق میان گروه ی طالبان است. این نشریه سراج الدین حقانی را تنها صدای ناراضی در درون این گروه مطرح کرده و افزوده که حقانی زیر داخله ی طالبان به دلیل نارضایتی از فرمان های ملاهبت الله با شماری کشور های اروپایی، حوزه ی خلیج فارس، روسیه و چین روابط دیپلوماتیک برقرار کرده است. به گفته ی این نشریه تنها حقانی نه؛ بلکه بسیاری از طالبان مخالف نظریه های سختگیرانه ی ملاهبت الله اند.
ادامه خواندن پس منظر اختلاف نظر رهبران طالبان و شکننده گی بقای این گروه : مهرالدین مشید