Maria Daro

با درود،

این نوشته داکتر صاحب عبدالله محمودی را که سال قبل به مناسبت وفات استاد باختری پوست کرده بودم، اینبار در بخش های مختلف بازنشر می کنم. 

با درود به داکتر صاحب عبدالله محمودی که صرفنظر از تشنجات و عناد های شخصی ، فامیلی ، سیاسی، برچسپ زنی ها و افتراهات، و برخوردهای ناصواب، در برابر استاد باختری ،در دوران که من به یاد دارم ، بسیار صادقانه ادای دین کرده اند و زنده یاد استاد واصف باختری را از اولین روز های اشنایی تا اخیر زندگی استاد به معرفی گرفته اند.

یاد استاد واصف باختری گرامی باد.

بخش اول…

باختری که من میشناسم

 نویسنده:

داکتر عبدالله محمودی   

08 اسد 1402

ادامه خواندن باختری که کس نه دیده ونه شنیده« بخش اول» : نوشته از داکتر عبدالله محمودی و احمدشاه

 

نذیر احمد ظفر یکی از شخصیت های  شهیر و ژورنالست و ادیب و شاعر بلند اوازه افغانستان است.

اشنایی من  با این شخصیت  عالی و خبرنگار مسلکی ازسالها قبل در رادیو تلویزیون ملی  افغانستان بوقوع پیوسته بود. همسرعزیزم  انابت جان و اینجانب نه تنها  در  ایام  اقامت  ما در  کابل  باهم  همکار بودیم بلکه در ایام هجرت نیز در  رادیو  تاشکند یکجا در سرویس خبری  فارسی  دری تورکی  واوزبیکی فعالیت  داشتیم.

دراین روزها خبر نیک وبسیار خوبی  در رسانه  مجازی  شینده و در سایتهای هموطنان ما  خواندم که وارث  الشعرا جناب  محترم  ظفر شاعر شیرین کلام عصر حاضر افغانستان در غربت  کتابی را تحت  عنوان« بانوی  قلم فرسا »در باره زندگینامه و خدمات علمی وفرهنگی خانم ماریا  جان  دارو در قید  تحریر  درآورده  است که  واقعاٌ یکی  از  مهم  ترین  کتاب  های  تالیفی جنا ب محترم ظفر بشمار  میآید.

ادامه خواندن پیام تبریکی داکتر فیض الله ایماق بخاطر چاپ کتب جانب نذیر احمد ظفر بنام بانوی قلم فرسا و غزلیات وی بنام آرا

 · 

این کوزه‌گر دهر چنین جام لطیف

می‌سازد و باز بر زمین می‌زندش

آن روایت‌گر بزرگ، خود به روایتی بدل شد …

درختان انبوه شاخ ادبیات و فرهنگ افغانستان یگان یگان فرو می‌غلتند و سر بر خاک غربت می‌گذارند. درختان انبوه شاخ ادبیات و فرهنگ افغانستان چارۀ دیگری ندارند، جز آن كه مرگ را پذیرا شوند، بی آن كه زمزمۀ نسیم آشنایی از سرزمین خود بشنوند. فرو افتادن هر درخت در این باغ‌ستان سوخته مصیبت بزرگی‌ است و اما مصیبت بزرگ‌تر این كه هنوز نفس مسیحایی بهار، مژدۀ از رویش‌های تازه ندارد.  هنوز روشن نیست كه تا فصل شگوفه چندین و چندین بهار فاصله است. هنوز روشن نیست كه زمستان سوزان غربت چی یلداهای دردناكی دیگری را تجربه می‌كند. .  

وقتی خبر دردناک خاموشی آن روایت‌گر بزرگ داکتر اکرم عثمان را شندیم، مانند آن بود که صدای فرو افتادن کاجی را شندیم. کاجی به شکوه کاج کاشمر. تا یادم می آید مردی به مهربانی و شکسته‌نفسی او بسیار کم دیدهام. 

ادامه خواندن دکتورآن عثمان ؛روایت‌گر بزرگ، خود به روایتی بدل شد: استادپرتو نادری  

تراژیدی ترین شهری که عشق را دفن کرده و با خاطرات آن زنده گی می کند 
بحث بر سر کابل، بحث در مورد شهر رویا های ویران است که شور و شادی مردم آن به تاراج تاتار های جنوب رفته و خیابان های پرجنب و جوش آن داغ ننگین سکوت مرگبار را بر سر و دوش می کشند.  باغ‌های زیبا و شگوفای آن از نغمه ی بلبلان خالی و کوچه‌های قدیمی آن که زمانی نفخ زندگی را در روح های آشفته می دمیدند.
حالا در خموشی مرگبار و یاس دردناک فرورفته اند؛ تاسفبارتر اینکه کوچه های خوشنام، مشهور و تاریخی آن چون، بارانه، ریکا خانه، سنگ تراشی، چنداول، خرابات، پرانچه و… از فرهنگ ستیزی و آبدات دشمنی تاتار های جنوب درامان نمانده است و خواب در چشمان خسته ی باشنده گان آنان شکسته است. کابل تحت سیطره ی طالبان اختناق شدید سیاسی، امنیتی و اجتماعی را پشت سر می گذارد و زیر پاشنه های گروه‌های تروریستی به شهری غریب و به تاراج رفته بدل شده است. 

ادامه خواندن کابل با روحی خسته و عصیانی و پیکرۀ خونین و هوای تاتاری : مهرالدین مشید

روزی پیرمردی با مرد جوانی مواجه شد،

مردجوان از پیر مرد پرسید:

“شما مرا به یاد دارید؟”

پیرمرد گفت نه. سپس مرد جوان به او می گوید که شاگرد شما هستم , معلم  پرسید:

“چه کار می کنی؟”

جوان پاسخ داد:

” من معلم هستم.”

آه، چقدر خوب، مثل من؟

” بله. در واقع، من معلم شدم زیرا شما به من الهام دادید که شبیه شماباشم.»

ادامه خواندن داستان گونه ی  آموزنده وانتباهی : محمد عارف عریف

بعدی ده سال نگاری که مرا

به سر رهگذری عام بدید

به تعجب سخنی گفت، به من

که چرا موی سرت گشته سپید

گفتمش حادثه‌ها کرد اثر

چه ستم‌ها زحوادث نکشید

پیش از عمر کهن خواهش سن

ادامه خواندن در پیوند به شعر و شاعری ناصر نصیب «بخش دوم» : استاد پرتو نادری

داعیه برحق زنان افغانستان را نباید قربانی هنجار شکنی های اخلاقی کرد

زنان ‌و دختران افغانستان نخستین قربانیان و در ضمن نخستین حماسه آفرینان پس از حاکمیت طالبان در این کشور اند. جا دارد تا از مبارزات برحق زنان افغانستان پشتیبانی کرد و نباید با رویکرد های نادرست مبارزاتی بویژه هنجار شکنی های و برهنه نمایش ها از حقانیت و قداست مبارزاتی زنان افغانستان کاست. بجای رویکرد های منفی مبارزاتی که با ارزش های فرهنگی افغانستان ناسازگار است؛ به شیوه هایی از مبارزه باید متوسل شد که حقانیت و قداست مبارزاتی زنان و دختران افغانستان را بیشتر و باطل بودن فرمان های زن ستیز طالبان را به اثبات رساند.

ادامه خواندن دفاغ از داعیۀ زنان افغانستان، رسالتی بس بزرگ و تاریخی: مهرالدین مشید

بنام خداوند لوح و قلم     

     درین اواخر دو اثر بر گزیده و عالی از جناب محترم وارث الشعرا نذیر احمد ظفر به عنا وین (بانوی قلم فرسا) که در باره حیات علمی و هنری و اداری محترمه خانم ماریا بیگم دارد بحث میکند ، و دو دیگر مجموعه اشعار و یا دیوان چهارم ژور نا لیست کار کشته نذیر ظفر به عنوان (آرا)بطبع رسیده است.اول با نوی قلمفرسا: مو لف دانشمند و قلم بدست توانا جناب ظفر این کتاب را به افتخار خد مات ارزنده ِهنری، ادبی و علمی با نو ماریا جان در دو صد و هشتاد و دو صفحه نوشته و به طبع رسانیده است. درین اثر پر محتوا نظر یکتعداد از نویسنده گان وطن خاصتا همکاران خانم ماریا دارو، در قسمت کار کرد های محترمه ماریا دارو در خصوص طرز بر خورد وی با ما مورین و هنر مندان رادیو افغانستان آورده شده است، که واقعا میتواند آیینهِ فعالیت های او را نماینده گی نماید،به قرار نوشته محترمه فوزیه جان شهاب ، ماریا جان دارو مو سس کودکستان رادیو تلویزیون میباشد.

ادامه خواندن بنام خداوند لوح و قلم؛ دو اثر ماندگار از شاعر معاصر وطن ؛ وارث الشعرا نذیر احمد ظفر: نوشته از پروفیسور عنایت الله شهرانی

برنامه کورنی ژوند رادیو تلویزون وطن دو اثر ماریا دارو را بتاریخ ۳۱ جولای ۲۰۲۴ بدست نشر سپرد. برای استماع پارچه انتقادی و انتباهی و همچنان قسمت اول داستان زیبای بنام شمس و قیسی میتوانید بالای ویدیو لکیک نموده از شنیدین آن لذت ببرید.

ای یار بیا کلبه ی ویرانه هنوز است

سرد است، ولی گرمی جانانه هنوز است

نَی نیست، نوا نیست، ببین حال و هوا نیست 

تو باشی اگر، شور صمیمانه هنوز است

ادامه خواندن خوبان روزگار!..: همایون مروت

وفاق ملی پادزهری برای مقابله با تروریسم

افغانستان پس از پنج دهه ناامنی ها و بی ثباتی های دوامدار، در موجی از توطیه های پر خط و خال و در ضمن خطرناک و اوجی از فقر، بیکاری و وحشت، اکنون نه تنها با اژدهای تروریسم دست و‌پنجه نرم می‌کنند و بهای فساد، جنایت و خیانت زمامداران و رهبران گروه‌های سیاسی چپ و راست را می پردازند؛ بلکه بدتر از آن چنان درگیر نفاق و اختلاف بی پیشینه ی ملی شده اند که هیچ گاهی مردم این کشور چنین شرایط دشوار و خطرناک را سپری نکرده اند. هرچند اختلاف میان گروه‌های سیاسی و مذهبی افغانستان پیشینه دارد؛ اما این اختلاف پس از

ادامه خواندن دامن زدن به اختلافات ؛ توطیۀ بین المللی برای بقای تروریسم : مهرالدین مشید

محمد ناصر نصیب را از همان دوران جوانی می‌شناسم. درست از‌ همان روزی که منتخب اشعار او را از بساط یکی از کتاب فروشان دوره‌گرد در شهر کابل خریدم.

آن روزها به دنبال شعر سرگردان بودم. چه در برگ‌های میانی مجله‌ها، چه در بساط کتاب‌فروشان دوره گرد و یا هم در غرفۀ فروش کتاب‌ها، مجله‌ها و روزنامه‌ها.

«منتخب اشعار نصیب» به سال 1345 نشر شده است. در آن روزگار هنوز گزینه‌های شعری زیادی در افغانستان نشرنشده بودند. تنها «آخرین ستاره» از محمود فارانی، «ستاک» از بارق شفیعی، «نهال» از عبدالحی آرین‌پور، «امواج هریوا» از رضا مایل و «منتخب اشعار» از ضیا قاریزاده نشر شده بودند. 

ادامه خواندن محمد ناصر نصیب« بخش نخست» : استاد پرتو نادری

منظور اگر حیات، دویدن همین بس است

بودن اگر مراد، تپیدن همین بس است

گر عمر آدمی‌ست به این کوته‌منزلی

از هر لئیم طعنه شنیدن همین بس است

ادامه خواندن منظور اگر حیات : میرزا ابوالپشم

یکی از روز ها گفت و شنید جناب سید عبدالقادر رحیمی با محترم نظیر رهگذر توجه مرا معطوف داشت، یادم آمد که آقای رحیمی  یکی از آثار طنز خودرا تحت عنوان وزارت چلم و‌نسوار  را بمن اهدا ءنموده بودند روی این ملحوظ لازم می دانم تا به معرفی این اثر ارزنده بپردازم. این کتاب در ( ۱۴۳) صفحه و (۳۸) عنوان با طراحی و نقاشی  استاد توفیق رحمانی به زیور چاپ آراسته شده است.

باید یاد آور شد که شادروان جلال نورانی  نویسنده و‌طنز پرداز معروف افغانستان  تقریظی را درین کتاب با عنوان (( دو‌کلمه حرف حساب  با قادر رحیمی طنز پردازی از خاک پاک هرات))  که در بردارندهء ده صفحه است  آغاز  نموده  است. آن زنده یاد تا حد امکان در همه عنوان ها تبصره های نیک  نموده  ودر جایی طنز های اورا  باطنز های Jonathan  Swift  جاناتن سویفت نویسنده ‌و طنز پرداز آیرلندی  مقایسه نموده است. همچنان. او در مورد شایق جمال ، محی الدین انیس  می نگارد  واز دهه چهل که ترجمان بنیان گذاری شده بود، از استاد علی اصغر بشیر هروی باد نموده و طنز های اورا شبیه طنز های دهخدا می داند.

ادامه خواندن یادی از طنز پردازان کشور ما :نصرالدین ساجوقی

افغانستان وارد نقطۀ عطف جدید و آبستن نیم قرن رخداد های خونین تر

با توجه به‌ سیاست های استعماری قدرت های بزرگ در قرن نوزدهم و بیستم و میراث های ناتمام آن در جهان سوم که در هر مقطع آبستن رخداد های جدید شده  و رخداد های زنجیره ای خونین تر از گذشته را رقم زده است. حوادث پنج دهه ی افغانستان بر این سخن معروف مهر تایید می گذارد که ” قدرت های استعماری به هر بهانه ایکه یک کشور را مورد مداخله ی نظامی و سیاسی قرار می دهند،

ادامه خواندن افغانستان پس از نیم سده رخداد های خونین آبستن فاجعۀ تازه : مهرالدین مشید

گۉر ا ۉغلی شرق خلقلری اورته سیده خصوصا“ ترکمن، ا ۉزبیک،آذ ر بایجان، تورک،تاجیک و باشقه قرداش خلقلر آره سیده کینگ ترقلگن.

گۉر ا ۉغلی، خلق نینگ اصل قهرمانی دیر.او، اوز خلقی نینگ ، مملکتی نینگ آزادلیگی ومستقل لیگی یولیده کوره شگن.او کوپ خلقلر نینگ فرزند لرینی یکدل قیلیب، بیرلشتیریب،اولر بیلن بیرگه لیکده بختلی یورت توزگن. گور اوغلی نینگ قیرق ییگیتی،آیتیش ممکن که،هربیری قرداش بیر ملت نینگ – نماینده سیدیر.یعنی گوراوغلی قورگن دولت تورلی ملت وکیللری همکار،هم مسلک بولیب دوران سوره دیگن اوتوپیک( خیالی) بیر مملکتدیر.گوراوغلی خلق نینگ بنیادکارلیک بهاسینی اوزیگه مجسم ایتگن سیمادیر.

ادامه خواندن گۉرا ۉغلی : داکتر فیض الله ایماق

 که جز آسمان، آسمانه‌یی ندارند!

از کابل تا نرخ تا بدخشان

(مثلث مهربانی)

بخش نخست

بهار 1357 خورشیدی بود و من در لیسۀ حبیبیۀ کابل آموزگار بودم. شب‌پناهی، نداشتم خیابان در خیابان در جست‌وجود یک اتاق و به گفته مردم یک پناه باد سرگردان بودم.

ادامه خواندن به یونسی عزیز و به همه بی‌سرپناهان سرزمینم : استاد پرتو نادری

السلام ای بــــــــــــیرق آزاده گان

افتــــــخار ســـــــــر زمین  آریان

داری از رنگ سیاه و سرخ و سبز

قصـــــه های شــــــیر مردان زمان

ادامه خواندن سلام به  بیرق نوشتهء : وارث الشعرا نذیر احمد ظفر 

 من در سال 973 میلادی- امسال 2019 میلادی است- در خوارزم تولد شدم. در آسمان قشلاقی که زندگی می‌کردیم؛ ستاره‌ها، بسیار روشن و نورانی معلوم می‌شدند. گاهی، ساعت‌ها، با ستاره‌ها گفتگو می‌کردم.

مادرم، با هیزم‌فروشی، زندگانیی ما را تیر می‌کرد. من، چوب‌هایی که مادرم می‌آورد را؛ اره می‌کردم. هر بار، حلقه‌های چوب‌های اره شده را، می‌شمردم. با این کار، می‌خواستم بدانم که درختان چند سال عمر کرده‌اند. این کار، بزرگترین ساعتیری من بود.

کودکی بودم عاشقِ یادگرفتن و دانستن. این عادتِ مرا، کسانی که در مدرسه‌ها درس میدادند؛ دانسته بودند. از همین سبب، خیلی خورد بودم که به مدرسه گرفته شدم.

ادامه خواندن نام من البیرونیست؛ می‌خواهید قصۀ مرا بشنوید؟: مترجم رحیم ابراهیم

ایستاده گی و امید کلید رهایی افغانستان از چنگال تروریسم

افغانستان تحت حاکمیت استبدادی طالبان پس از پنج دهه ناامنی های دوامدار، در نتیجه ی تهاجم ظالمانه ی نیرو های خارجی و مداخله های کشور های همسایه بویژه پاکستان و ایران اکنون شرایط جدیدی را پشت سر می گذارد که با گذشته ها متفاوت است. حال پرسش این است که با توجه به شرایط دردبار کنونی و به نتیجه نرسیدن پنج دهه تلاش برای رسیدن به یک افغانستان دارای حاکمیت ملی، چه باید کرد؛ تن به تسلیم داد و در برابر شرایط جدید بی تفاوتی اختیار کرد و یا اینکه نه با پیمان بستن به ایستاده گی و امید به پیروزی به مبارزه و تلاش ادامه داد. پرسش مهم تر اینکه چقدر ممکن است تا در شرایط اسفبار و آشفته ی کنونی که

ادامه خواندن ایستاده گی و امید برای یک افغانستان پایدار و دارای حاکمیت ملی : مهرالدین مشید

ای آه سحـــر گـــاه تو آخــر اثــــری بخـش

ای ناله شبگیـــر خــدا را ثمـــــــــری بخش

بی بـــرگ و نـــوا مانده ام خسته و نـــــالان

آخـــر تو هم ای شاخــه امیــــــد بـری بخش

ادامه خواندن ای ناله شبگیر ؛ شعر از : مؤید ثابتی

تحلیل جهانی در عصر کنونی نیازمند توجه ویژه به عوامل اقتصادی، سیاسی و امنیتی است. در این مقاله تلاش میکنم به بررسی حرکت جهان در این دو حوزه کلیدی و همچنین وضعیت افغانستان بطور شاید و باید بپردازم.

۱. رقابت بین هژمون‌های جهانی

رقابت میان قدرت‌های بزرگ مانند ایالات متحده امریکا، چین، روسیه و اتحادیه اروپا به شدت افزایش یافته است. این رقابت‌ها با گذشت هر روز جهان را بطرف یک بحران میبرد این رقابت ها بر اقتصاد جهانی، امنیت بین‌المللی و نظم جهانی تأثیر گذاشته و هر روز آنرا خورد و خمیر می‌کند. هر یک از این قدرت‌ها در تلاشند تا نفوذ خود را در مناطق مختلف جهان گسترش دهند، که این امر می‌تواند به تغییرات عمده در سیاست‌های جهانی،  اقتصادی، امنیتی و حتی مهاجرتی و‌کلتوری تاثیر داشته باشد.

ادامه خواندن  جهان به کدام سو در حرکت است : احمد سعیدی

گۉراۉغلیشرقخلقلریاورتهسیدهخصوصا“ ترکمن،اۉزبیک،آذربایجان،تورک،تاجیکوباشقهقرداشخلقلرآرهسیدهکینگترقلگن.

گۉراۉغلی،خلقنینگاصلقهرمانیدیر.او،اوزخلقینینگ،مملکتینینگآزادلیگیومستقللیگییولیدهکورهشگن.اوکوپخلقلرنینگفرزندلرینییکدلقیلیب،بیرلشتیریب،اولربیلنبیرگهلیکدهبختلییورتتوزگن. گوراوغلینینگقیرقییگیتی،آیتیشممکنکه،هربیریقرداشبیرملتنینگ – نمایندهسیدیر.یعنیگوراوغلیقورگندولتتورلیملتوکیللریهمکار،هممسلکبولیبدورانسورهدیگناوتوپیک( خیالی) بیرمملکتدیر.گوراوغلیخلقنینگبنیادکارلیکبهاسینیاوزیگهمجسمایتگنسیمادیر.

او،اریقلرقزدیریب،سوچیقهرهدی. او“غیرکوک“دیگنآتینیاوزیتربیهلهیدی.گوراوغلیخلقلرگهباش،قاشبولیبچمبلمملکتینیبنیادایتهدی.چمبلنیقوریشدهبوتونخلقبیردیکاشتراکایتهدی.

گوراوغلی،خلقلریمیزنینگجهانمعنویخزینهسیگهقوشگناولوغبیرحصهسیگوراوغلیتوزگنتورکومداستانلرینینگباشقهرمانیدیر.“گوراوغلیتورکومی“قیرقداستاندن» عبارتدیر.

اگربوداستانلرنینگهربیریبیرکوندنکویلهنهدیگنبولسه،گوراوغلیداستانلرینیآخریگچهایتیشاوچون،اینکمیقیرقکونکیرهکبولورایدی.

داستانچیلیک( سینکریتیکچهتیشگن،دورهگهیصنعت) داستاننیخلقشاعرلریدوتاریادومبیرهچهلیباجراایتهدی. یعنی،بوندهسوز،ساز،اجرا،جمعبولهدی. داستانتینگلهگنکیشیمنهشوصنعتلرنینگسوادیگهشریکبولهدی.

اوزبیکستانخلقشاعریفاضلیولداشاوغلیملکهاعیارعنعنویداستانیده،گوراوغلیواونینگمملکتیچمبلنیشوندهیتعریفلهیدی:

ادامه خواندن گۉرا ۉغلی ” : داکتر فیض الله ایماق

افغانستان آزاد، مستقل و عاری از مداخلۀ خارجی ها

افغانستان جنگ زده و غرقه در تضاد های گروهی، قومی و زبانی، برای رهایی از وضعیت کنونی و رسیدن به یک کشور آزاد، مستقل و عاری از مداخله ی خارجی ها نیاز به حاکمیت عادلانه ی ملی دارد تا در سایه ی آن عدالت سرزمینی، برابری های قومی و همگرایی های زبانی و فرهنگی بدون مداخله ی خارجی ها به گونه ی عادلانه تحقق یابد. این چیزی است

که به آن استقرار یک حاکمیت قانونمدار گفته می شود که مراحل رسیدن به این حاکمیت، با ملت شروع می‌شود به مرحله‌ی دولت – ملت پایان می یابد. با بسر رسیدن این مرحله، مرحله سوم که حاکمیت قانونمدار و کشور مدرن است، فرا می رسد. در جهان امروز نمونه‌های بی‌شماری را می‌توان یافت که به دلیل دست نیافتن به مرحله دوم دچار این دور تسلسل باطل شده اند. باتاسف که کشور ما باوجود داشتن افتخار های پربار تاریخی و غنای فرهنگی به غیر از دوران بسیار کوتاهی، وجود حکومت‌های استبدادی و تمرکز قدرت مرکزی اجازه نداد تا حاکمیت ملی یا دولت – ملت قد راست کند. هرچند در شرایطی که افغانستان در کام تروریسم افتاده و به لانه ی امن و جولانگاه ی بیش از بیست گروه ی خطرناک تروریستی تبدیل شده است؛ سخن زدن در مورد حاکمیت ملی و عدالت سرزمینی حرفی گزاف باشد؛ اما هرچه باشد، افغانستان و مردم آن ناگزیر اند تا برای رسیدن به حاکمیت عا دلانه ی ملی و مردم سالار از ” هفت خوان رستم” باید عبور کنند. گروه ی طالبان باید بدانند که افغانستان عضو جامعه ی جهانی است و ممکن نیست تا این کشور را برای همیش منزوی نگهداشت. بنابراین پایه های یک حکومت را نمی توان  با ظلم و اختناق استوار حفظ کرد؛ زیرا به گواهی تاریخ عمر حکومت های ستمگر و آموزش ستیز و انسان ستیز کوتاه بوده و ممکن نیست تا چرخ های یک نظام خودکامه، وحشتناک و ستیزه جو را برای مدت طولانی به دوران نگهداشت.

ادامه خواندن حاکمیت عادلانۀ ملی و برابری های قومی در یک افغانستان آزاد و مستقل : مهرالدین مشید