دسته: مسایل اجتماعی

    ذخایر مواد معدنی افغانستان یکی از بزرگرترین ثروتهای انباشته ،دست ناخورده وآینده سازکشور بوده که بدون شک ساختمان آینده افغانستان مدرن وتعین مسیر آن بسوی توسعه وترقی از راه منابع معدنی افغانستان میگذرد.

سوگوارانه دردرازنای نبرد تحمیلی نزدیک به چهار دههٔ اخیر در افغانستان، غارت منابع معدنی کشور،یکی از بزرگرترین اهداف آمریکا در افغانستان را احتوا داشته واین اهداف غارتگرانه در اوج بحرانی ساختن کشور توسط دولت موجود به مثابه مجری اهداف تاراجگرانه در سرزمین اشغالی تحقق می یابد‌ .  ادامه خواندن نگاه جـهان بـه غـارت معـادن افـغـانـسـتان : محـمـد عـارف عـرفـان

صوفی غلام نبی عشقری در کابل متولد شد و کابل و کوچه های پر خم و پیچ این شهر آرزوها و گور گمنام‌ترین آدم ها را پرسه زد. هزار دل به یک خم ابرو باخت و و چونان عیاران زندگی کرد. گرمی و سردی‌های این شهر را با پوست جانش حس کرد و غربت را چای سبز نوشید و با کوله بار پر از عشق ساخت. با واژه گان بازی نکرد بلکه برای واژگان سرنوشت ساخت، با واژگان و کلمات رقص کرد و روح و دم تازۀ به دانه دانه  کلمات بخشید.

روزگاری این شاعر بزرگ فارسی که -خدایش بیامرزد- عشق را فریاد زد که عشق را چونان متاعی کم قیمت دست به دست در بازارها به فروش می رساندند. کمتر آدمی در مورد عشق فکر می‌کرد، عشقری این زنده یاد مرحوم دکانش را که پر از متاع معنوی بود  چونان آغوش، باز برای شاعر پرنده‌ ها کلبه اندیشه و حرف و عشق ساخته بود و هرکه می آمد دروازه عشق آن دوکان برویش باز بود. و البته که مثل خلفش بوالحسن خراقانی در روی  در دوکانش نوشته بود « هر که در این سرا درآید نانش دهید و از ایمانش مپرسید چه آنکس که به درگاه باریتعالی به جان ارزد البته بر خوان بوالحسن به نان ارزد» ادامه خواندن صـوفـی غـلام نـبـی عشـقـری شاعـر مـردمـی : زبـیـر هـجـران قـاسـم زاده

  امیر المؤمنین حضرت عمر (رض ) بعد از اینکه ضربهء سختی توسط شمشیر دوسرهء زهردار ابو لولو در حالیکه مصروف امامت در نماز صبح بود به شهادت رسید .

امام شمس الدین محمد بن احمد بن عثمان ذهبی، محدث ، و مورخ معروف جهان اسلام مي‌ نویسد :(عمر رضي الله عنه روز چهارشنبه 27 ذي حجه سال بيست و سه هـ در 63 سالگي و پس از ده سال و نيم خلافت به شهادت رسيد. ( سير السلف لأبي القاسم الأصفهاني جلد اول صفحه  160 ) ادامه خواندن قرضداری حضرت عمر : تتبع ونگـارش : امــیـن الـدیــن» سعـیـدی – سعید افـغــانی« مــدیـــر مطـالعات سـتراتــــیـژیک افـغـان و مسؤل مرکز کلتوری دحـــــق لاره- جرمنی

   دیوار برلین بعد از پایان جنگ دوم جهانی و تقسیم بندی غنایم جغرافیایی و در خط آغازین جنگ سرد با گذر از دل جغرافیای آلمان تحت نام “دیوار حافظ ضد فاشیست “در سال ۱۹۶۱ میلادی بنیاد نهاده شد، و آلمان را به دو کشور آلمان شرق و آلمان غرب درآورد.       در راستای تغییرات دراماتیک در جوامع اروپا و همزمان با سیر فروپاشی اردوگاه سوسیالیسم که به اثر خیانت و معامله گرباچف و هزینهٔ تریلیون‌ها دالر جنگ استخباراتی محقق شد، پس از مدت ۲۸ سال دیوار برلین با توجه به اتمسفیر برخاسته از اتحاد شوروی و سقوط آلمان شرق فروپاشید و سرزمین آلمان را به کشوری واحدی درآورد. با حفظ این دیوار مرتفع که حدود ۱۵۵ کیلومتر طول داشت، با موجودیت سیستم‌های متفاوت سیاسی هرگز دیواری جدایی و نفرت در دل خلق‌های آلمان و خانواده‌های دو طرف مرز راه نیافت و همیشه آلمانی‌های دو طرف دیوار قلباً به این پیوندهای تاریخی، اجتماعی، فرهنگی، خونی و عاطفی وابسته بودند. ادامه خواندن آمادگی برای بنای دیوار برلین در افغانستان : محمد عــارف عــرفــان

   پدرم سیاسی‌ترین بیطرف روی زمین بود و با آنکه مانند بسیاری از درماندگان روزگار میگفت “مه سیاست نمیکنم. سیاست یانی دروغ. سیاست یانی فریب دادن مردم، و سیاست پدر و مادر نداره”، همواره از سیاست می‌آغازید و با سیاست پایان میداد.                                    او خوب میدانست که چگونه دوست و دشمن را به بحث داغ سیاسی بکشاند و در فرجام بگوید: “بس کنین! از برای خدا! چی فایده ایقه سیاست؟ بیایین که سر یک چیز بهتر گپ بزنیم…” و سخن سوی دیگری نرفته‌بود که خود لب میکشود و انگار به شنونده ناپیدا میگفت: “ای بر پدر ازی شرایط لانت! او بیادر! اگه نمیتانی اداره کنی، بخی که یک کس دیگه بشینه!”                                                            پدرم برای بیهوده ثابت کردن راه هر حزب، سازمان، تنظیم و گروه دهها دلیل می‌آورد و مثلاً میگفت: “همی ملا و چلی ره به سیاست چی غرض؟ آرام ده کنج مسجد بشی که عزت شوی. تیل‌فروشه ندیده بودم و زنده باد و مرده باد! داکتر و انجنیر و مستری و هوتلی ره به حکومتداری چکار؟ ده ای مملکت سبیل‌مانده هیچکس کار خوده نمیفامه. همگی بی‌دول مست استن و به ساز یک کسی نه یک کسی میرقصن.” ادامه خواندن مـیـخ چـهـارم ٬ داسـتـان کـوتـاه : دکـتـور صـبـورالله سیـاه سنـگ

چند هفته قبل یک خبرنگار امریکایی برایم چتل‌نویس مقاله‌ای را که در مورد من نوشته‌بود فرستاد تا به آن نظر اندازم. در بخش معرفی، نویسنده نوشته بود که به خاطر فرصت خارق‌العاده‌ای که برای تحصیل در امریکا به من داده شده بود، من طعم آزادی را چشیدم و تصمیم گرفتم دیگر در مقابل بی‌عدالتی خاموش نباشم. در همین جمله، اکثر سوتفاهماتی را که در مورد زنان و فرهنگ افغانستان، در مقایسه با آنِ امریکا، وجود دارد می‌بینم.                                                                                       باورهای غلط در مورد فرهنگ و زنان افغانستان معمولا در نوشته‌هایی که در این مورد نشر می شوند به نظر می رسند. در اکثر مقالات و گزارشات در مورد فعالین حقوق زن در افغانستان، نویسنده‌های غربی چنین فرض می کنند که ما، زنان افغان، حتما باید ارزش های آزادی و برابری را بیرون از افغانستان آموخته باشیم.                                                                                                             این نویسنده ها و گاهی هم فعالین می پندارند که در ممالکی مثل افغانستان احساس آزادی و برابری وجود ندارد و طبیعتا ما همه زندانی و مظلوم هستیم و بنابراین الزاما باید مفهوم آزادی انسان ها را از غرب آموخته باشیم.

متاسفانه این طرز فکر در میان افغان ها هم رایج است، اما این حس مالکیتِ بعضی نویسنده های غربی نسبت به مفاهیم انسانی چون آزادی باعث به وجود آمدن دیدگاهی می شود که همه انسان های جهان را به دو دسته، یا متمدن یا عقب مانده، تقسیم می کند و نوشتن با این طرز تفکر باعث می شود که زنانی که در ممالکی مثل افغانستان برای برابری مبارزه می کنند مورد اعتماد مردم خود قرار نگیرند و به رسمیت شناخته نشوند. بنابراین طرز فکری که آزادی و برابری را ارزش های مختص به غرب می داند شمشیری که دو جانبه است که زنان افغانستان را مجروح می سازد. ادامه خواندن آزادی را از کجا آموختم؟… من آزادی را در امریکا نیاموختم.: نگارنده: نورجهان اکبر

خـبـرداربيگانه ٬ بیگانه است

قطعه اول : شعراز شهید قهار عاصی – به صدای محترم سلام سنگی

اگر دست و بازو اگر شانه است!      اگر مظهر لطف و يارانه است!

اگر بوي گل بام كاشانه است!         وگر كه سراپاي دردانه است!

در اين خاك بسيار بيگانه‌ها         فشاندنـــــــد تخم جدال و جفا

ادامه خواندن دوقـطـعـه شـعر از شـهـیـد قـهـار عـاصـی بر وفق زمـانـه تـحـت عـنـاویـن « خـبردار بـیـگـانـه ٬ بـیـگانـه است و بـگــو بـه خـاک فــروش »بـه شـمـا تـقـدیـم است.

هر چند معارف در سراسر کشور با وضعیت نا گواری رو به رو است، با این حال شاید این وضعیت در بدخشان نا گوا تر ازبسیاری ولایات دیگر باشد. سال گذشته شمار اندکی از دانش آموزان بدخشان در امتحان کانکور کامیاب شدند. این امر نشان می دهد که وضعیت معارف در بدخشان سال به سال ناگوارتر می شود. فارغان جوان بدخشان چه پسران و چه دختران با دشواری از امتحان کانکور عبور می کنند.این در حالی است که شماری بیشترآنان پس از راه یابی به دانشگاه ها در همان نخستین امتحان های دانشکده‌های خود ناکام می مانند و بر می گردند به خانه تا یک سال دیگر را در دهکده های خویش انتظار بکشند . در این مدت زمان فقر بی‌کاری و گاهی هم غم غم و نق نق خانواده آن ها را نا گزیر می سازد تا یک باره از خیر آموزش عالی صرف نظر کنند. جوانان ما در بدخشان هم اکنون با چنین وضعیتی دردناکی رو به رو اند. در این میان دختران بیشتر از پسران بار این درد بزرگ را بر دوش می کشند.                                         هموطن عزیز!

ادامه خواندن معارف و جوانان : پــرتــو نـادری

 عبدالمنان ملگری د مرحوم مولوي نياز محمد زوی ، پر ۱۳۱۹ ل ل کال د لغمان ولايت د علي خېلو په کلي کې زېږېدلی دی. د مرحوم مولوي نياز محمد روحاني شهرت د لغمان په کليو بانډو کې خپور دی او اوس هم د ده زيارت د (ملا فقير) په نامه شهرت لري او د عليشنگ د سړک سر ته د یوې سپېرې غونډۍ په لمن کې دی. عبدالمنان ملگری لا د دوه نیمو کالو ماشوم وو چې پلار يې په حق ورسېد ، يو عبدالمنان او نورې اووه خويندې یې ، چې ټول اته ماشومان کېدل ، یوې بوډۍ مور ته ورپاتې شول.

زده کړې

ادامه خواندن شاد روان عبـدالـمنـان ملـگری !.. : مـحـمـد صـدیـق سمنـدر

د همدې زړه بوږنونکې کیسې په اړوند : د اسلامي تنظيمونو خپل مینځي شخړو ، اخ و ډب زور اخیستې و ، څاښت و ، ومې غوښتل د درواغجنې ارامې څخه په ګټه اخیستو په بېړه د کور تر څنګ هټېو څخه چې زړه نازړه به یې پرانستل څه خوراکي توکي واخلم ، د لارې پر اوږدو کې مې پر یوې جنازې سترګې ولګېدې ، موږ له مړو او ټپيانو سره روږدي او اشنا وو ، خوله دې جنازې سره مې انډيوالان او پېژند خلګ ولېدل ، ورنږدې شوم ځينو سره تر روغبړ وروسته مې وپوښتل چې جنازه د چا ده ! ېو انډيوال مې ووېل دا ېوه پېغله نجلې ده وایي ناهيد نومېده چې د جهادېانو د تېرېو قرباني شوې او ځان یې د کور له پاسني پوړه راغورځولی دی ، کورنۍ ، خپلوان یې د اسلامي دولت څخه عدالت غواړي او ددې چار چاپېر خلک هم ورسره همغږي شوي ، زه هم ورسره وخوځېدم ، لا د مکرریانو څلور لاري ته نه و رسېدلي چې ډزې راباندې وشوې ، جنازه مو د سړک اړخ کې پرېښوده او هر څوک د ځان په ژغورنه کې شول او د مکرریانو په بلاکونو کې تيت او ترغۍ شوو ، سا نيولی مخ پر کور رهي او د جنازې پر ورستۍ برخلېک پوه نشوم !

هنداره او خنجر :

ادامه خواندن د کېسې لېکونکی : دکتور ببرک ارغند ژباړونکی : س . سیلنی

 بدون هیچگونه پیشداوری توجه خوانندگان را پیرامون کودتای 26 سرطان 1352 به اظهارات محمد ظاهر شاه و محمد داود و نظریات بعضی همکاران کودتا و صاحبنظران از کتابهای «افغانستان در قرن بیستم (ص 170-175)» و «خاطرات سیاسی جنرال عبدالقادر(ص 77 و 78)» جلب میکنیم: کودتا از طرف کسانی شد که کسی انتظارش را نداشت
محمد ظاهر شاه :
تا زماني كه من به خاطر دارم، حركتهايي كه صورت گرفته ، حركتهايي نبودند كه سبب از هم پاشي گرديده باشد. غير از اين كه يك حادثه پيش آمد و كودتايي از طرف كساني شد كه كسي انتظارش را نداشت.
***
دولت به حدي فاسد گرديد كه ديگر اميد و انتظاري براي اصلاح آن باقي نماند
محمد داود : 

ادامه خواندن در آستانه 26 سرطان ٬ بخش دوم : نوشته م -داوود سیاوش

چکیده :‌ رمان با یادداشت کوتاه شخصی که از خارج برگشته، آغاز میشود. در کابل جنگهای شدید قوماندانان جهادی جریان دارد. او باری در تهکاوی خانه یی که اقامت گزیده و بخاطر فرار از راکتها به آن جا پناه برده، دفترچه ی خاطرات دختری که زنده و مرده بودنش روشن نیست را مییابد. دختر نوجوان در آشفته بازار احساسات دست ناخورده، قصه ی خانواده ی خود را نگاشته است. خانواده یی که نارساییهای دوره را لمس مینماید. خشونت بیکران، جنایت، عدم تطبیق قانون، اجرای حکم دادگاه صحرایی – بربریت و انارشیسم.

راوی چهار برادر و سه خواهر دارد و چندین برادر و خواهر ناتنی. پدر قمارباز و خوشگذران، مادری که درگیر امباغداری، خشونت شوهر و پالیدن شوهر برای دخترانش هرگز شانس دریافتن زنانگی را مانند خیلی از زنان افغانستان نداشته است. یک پسر خانواده مسما به مولوی ما ( نامیست که خواهرش در روزنوشتها به او بخشیده) سیاسی میشود و افکار به شدت مذهبی را نمایندگی و پخش میکند.

ادامه خواندن خانواده ی ما، بستر رویاهای در خون خفته: نوشته نیلاب موج در باره کتاب خانواده ما .. اثر باارزش محترم دکتور ببرک ارغند

 تبصره و تحلیل سیاسی عاجل:

چرا یک «تُنبان»؛ مهمتر از افغانستان است؟!

امریکا از تنبان ایشچی؛ «پیراهن عثمان» ساخت!

رسانه ها گزارش کردند که سفارت امریکا از پیگیری جدی قضیۀ دوستم – ایشچی حمایت کرد

به گزارش خبرگزاری رشد، سفارت امریکا در کابل از پیگرد جدی اتهامات وارده از سوی احمد ایشچی بر عبدالرشید دوستم معاون ریاست جمهوری افغانستان حمایت کرد.

هوگو لارنس، سرپرست سفارت امریکا در کابل، گفت که کشورش مانند جامعۀ جهانی و مردم افغانستان از پیگرد این قضیه و اقدامات احتمالی عدلی در این خصوص پشتیبانی می‌کند. احمد ایشچی یکی از چهره های شناخته شدۀ اوزبیک در شمال افغانستان، در ماه قوس سال گذشتۀ خورشیدی مدعی شد که عبدالرشید دوستم، معاون ریاست جمهوری افغانستان او را در میدان مسابقۀ بزکشی در شبرغان در برابر چشمان صدها نفر لت و کوب کرد و سپس وی را زندانی ساخت.آقای ایشچی همچنان مدعی شده بود که در جریان بازداشت در منزل جنرال دوستم تهدید به مرگ، شکنجه و حتا مورد تجاوز جنسی قرار گرفته است.

ادامه خواندن چرا یک «تُنبان»؛ مهمتر از افغانستان است؟! … تنظیم و گرد آوری از: سلیمان کبیر نوری

ساق هایش لوچ بود وهی شصت دستش را می‌چشید. پاهای گوشت آلودش درهوا تکان می‌خورد وبه هم می‌پیچید. روی برنده کنار کلکین زیر آفتابی نرم خسپیده بود. چشمهایش همرنگ خسرو بود و لبخندش حتی زیباتر از او. دلم بادیدن کومه‌ها و به هم خوردن وبه هم پیچیدن پاهایش از شوق در سینه پر می‌کشید. از زیربغلش گرفتم و در هوا نگهش داشتم و با دست به چپ و راست گازش دادم. خندانمش. بعد چهارزانو نشستم وپستانم را دردهانش گذاشتم تا شیرجاری شد،  بیدار شدم وخودم را روی بستر مخمل زرشکی یافتم. کلکین باز بود و آفتاب ظهرتابستان پهن. سبزه‌های کنار کلکین درهوای داغ و معلق راست ایستاده بودند ودر دوردست تکه ابری روی آسمان نیلگون به سمتی حرکت می‌کرد ادامه خواندن داستان کوتاه و زیـبـای ادبی : وسـیــمـه بـادغــیــسـی

 پاکستان این کشور غیر طبعیی و مخلوق استرایژی استعمار هنوز دو ساله نشده بود که در ( 22 ) جون ( 1949 م ) نخستین تجاوز نظامی را با بمبارد قریه مغلگی ولایت پکتیا با چراغ سبزانگلیس و امریکا و بخاطر زهر چشم نشان دادن به افغانستان ضعیف و فاقد قوای مسلح مدرن و مقتدر ، انجام داد که باعث شهادت ( 23 ) تن هموطنان عزیز ما گردید . پادشاه اعزای ملی اعلام و مراسم فاتحه رسمی در مسجد مجنون شاه صدارت برگزارگردید ، شاه محمود خان صدراعظم وقت که بازوبند سیاه داشت پیوسته اشک میریخت و گویی به نوعی عجز دولت خود را در مقابله با تجاوز دشمن بیان مینمود .

از آن زمان تا کنون جهان و منجمله افغانستان تغیرزیاد نموده است ، پاکستان از طفلک نازدانه «

ادامه خواندن از« مغلگی » پکتـیا تا دهدادی بلخ – ( 68 ) سال گریه ، ناله و عزا داری : میـرعبـدالواحـد سادات

 اول ماه می به عنوان روز کارگر به این لحاظ بوده است که در چهارم ماه می سال ۱۸۸۶، و در چهارمین روز اعتصاب و تجمع کارگران آمریکایی در شهر شیکاگو، پلیس به روی آنان آتش گشود که شماری کشته، عده‌ای مجروح و بعداً چهارتن نیز اعدام شدند. کارگران  بخاطر  کاهش  ساعت  کار روزانه از  (ده ساعت به  هشت ساعت) دست به  اعتصاب  زدند. قرار بود که اول ماه مه ۱۸۸۶ در آمریکا (ایالات متحده)، کاهش ساعات کار به هشت ساعت در روز، به اجرا درآید که چنین نشد و در نتیجه،

ادامه خواندن به گرامی داشت از روز جهانی کارگران ٬ نن دکارګر نړیواله او ټولو زیارایستوونکو ورځ دې دافغانستان کارګر ورځ نه لری د کارګرانو د ښه ژوند و ښو ورځو په هیله.

 کاربرد ضرب المثل ها در ادبیات کلاسیک فارسی دری از سابقه و سرگذشت دراز و گسترده یی برخوردار است. حتی می توان گفت که شعر فارسی دری از همان سپیده دم پیدایی به نوعی با ضرب المثلها آمیخته بوده است.                  چنان که در شعر رودکی سمر قندی نیای بزرگ شعر فارسی دری می توان جلوه های رنگا رنگ کاربرد  ضرب المثلها را دید.یک چنین چیزی، همچنان در شاهنامه ء فردوسی، مثنوی معنوی، غزلیات حافظ  و سروده های شاعران دیگر نیز وجود دارد.                                                    ضرب المثها افکاری اند که به گونهء فشرده  و کوتاه بیان شده و از محتوای ژرفی  برخوردارند. ضرب المثلها به ما کمک می کنند تا چگونه گی تفکر مردم در پیوند به زنده گی و جامعه را دریابیم. برای آن که ضرب المثها خود عصاره یی از تجارب تاریخی ، اجتماعی و فرهنگی  مردم اند و چنان دانه های سبزی در کشتزار زنده گی اجتماعی- فرهنگی مردم بار ور شده اند.                                                                                                         به تعبیری می توان گفت که ضرب المثل ها آیینه های روشن و شفافی اند که می توان در آن ها گوشه های گونه گون زنده گی اجتماعی مردم را به روشنی دید.                                             ادامه خواندن در بوستان همیشه سبز سعدی : پرتو نادری

 تمام روزرا به گردش درکوه سپری کردوه بودم وازاثرخستگی زیاد ماهیچه های پایم درد میکرد. بعد ازنیمه های شب بود که خواب بردردغلبه کرد.صدایی بگوشم رسید که مراازخواب بیدارکرد.

«لالاچاشت شد»

بیادآوردم که باید برخیزم .شب گذشته من وبرادرم قرارگذاشته بودیم که فردا حمام برویم . من بقدرکافی نخوابیده بودم واحساس دردوکوفتگی عجیب میکردم .مانند یک چوب خشک شخ مانده بودم ونمیتوانستم خودرا حرکت دهم. دلم میخواست درزیرلحاف گرم صندلی یک ساعت دیگر نیزبخوابم اما نمیشد وعده را برهم زد.ازین گذشته زیاد چرک داشتم وباید پیش ازآنکه حمام بیروبارشود خود را به آنجا میرساندیم. هنوزازسپیده دم خبری نبود.آسمان بسیارپا کیزه وشفاف بود. ماه وستاره گان درنهایت زیبایی میدرخشیدند وکوهای برفپوش مغرب درپرتو سیمین ماه منظرهء رویایی داشت. اواخرزمستان بود اینجا وآنجا لکه های نازک برف دیده میشد وروی دندابهای جاده را قشر نازک وشفاف یخ پوشانیده بود .                                                                   ادامه خواندن حـمـام درسـحـر گاه : رشـاد وســا

هزارسال پیش ناصرخسرو درسفرنامه اش داستان گرمابه را نوشت وواژه ءگرمابه را بکار برد . امروزدرکشورما ودیگر کشورهای اسیایی مانند ایران ، ترکیه وغیره همه حمام میگویند . سعددی هم در گلستان حمام گفته است .

گل خوشبوی درحمام روزی     رسیدازدست محبوبی بدستم

به اوگفتم که مشکی یاعبیری      که ازبوی دلاویز تومستم

بگفتا من نه مشکم نی عبیرم        ولیکن مدتی باگل نشستم

کمال هم نشین درمن اثرکرد      وگرنه من همان خاکم که هستم

  ازروی سفرنامه وگلستان معلوم میشود که حمام درسرزمینهای ما پیشینه ء دورودرازداردوشاید بکاربردن گل سرشوی که امروزهم درکشورما رواج دارد پیشینهء بیشترازهزارسال داشته باشد.

ادامه خواندن حـمـام یـا گـرمـابـه : رشـاد وسـا