ارمغان: چرا سينماي افغانستان به ماركيت جهاني راه نيافته؟
انجنير لطيف: به خدمت جنابعالي عرض شود كه اول بايد ارزيابي شود سينماي افغانستان كه در كدام مقطع زمان آغاز به كار كرديم و به يك سلسله چرا ها جواب داده شود كه چرا سينماي افغانستان رشد نكرد؟ دلايل خاص خود را دارد اول اينكه سينماي افغانستان در وقتي پا به عرصه گذاشت كه هنوز آن وقت هند بريتانوي بود و يكتعداد آدم هايي كه دسترسي به نوشتن سناريو و بازيگري داشتند سرمايه گذاري كردند و رفتند به لاهور هند و آن فلم را ساختند، بياييد كه آغاز و مهد سينماي افغانستان را از همانجا آغاز كنيم. چون اين تپش و اين تلاش از جانب آنعده اشخاصي كه علاقمندي به سينما داشتند آغاز شد ولي اين ميرود و به شكست مواجه ميشود، آن وقت يك سينماي كابل وجود داشت كه آمدند و آنرا در سينماي كابل به نمايش گذاشتند، خوب بالاخره يك عطشي بود از جانب يكتعداد آدم ها كه اين عطش شان فروكش كرد به ساختن اين فلم، بعداً وقتي كه دولت فهميده بود در همان زمان كه هسته گذاري شد حالا سينما بايد آغاز به فعاليت ميكرد و اين را پشتيباني ميكرد، حمايت ميكرد زمينه سازي برايش ميكرد كه متأسفانه دولت وقت اينكار را نكرد و اشخاص و افراد فني و مسلكي هم در اين رابطه چون از نظر موضوعات اقتصادي در يك بيس بسيار غريب قرار داشتند به آن خاطر نتوانستند كه ديگر اين بيس را ادامه بدهند، چند نگاه مشخص در اين رابطه بايد آدم بگويد:
تاریخنشان دادهاستکهخشمسانسور برآفریده هایشخصیت هایبزرگدست وگریبان بودهاست٬ امابعضا دستاجلطبیعی نیز نا جوانمردانهگلویدانشمندان را قبلاز وقتمیفشارد. هرگاهیادی از نویسندگان مطبوعاتیواز هنرمندانو هنر آفرینی شخصیت های کشور مینماییمیادی ازاولینداستاندنباله داررادیوکهبا تراوشقلم نویسندهچیرهدستمرحومدکتوررفیقیحیایی هنرمندانه آذین بخشیده بود ٬ بخاطرما میآید.
یادیاز شادرواندکتوررفیقیحیاییکه در سال1320 هش – در شهرمزارشریفپا برعرصهوجود گذاشتو درهمان شهر باهم ردیفانش لیسه باختر مزارشریفرا بهپایان رسانید .
یحیایی پسازختم مکتبدر ادارات فرهنگیشاملکار شد و بعداز شمولیت در شعباتنشراتیو تجربه در یخشهنر وفرهنگحاصلکرد . او دراواخر سال1342 هش – راهیماسکو گردید و در رشته تیاتر و سینمادر انستیتوتسینوگرافیماسکو به تحصیلپرداخت.بعد از اخذ سند ماستری در سال1343 هش- در ریاستنشرات رادیوبحیث اولینمدیراداره هنر و ادبیات یحیاییجوان برگذیده شد و درهمینسالبه نگارشآثار گران بهایشپرداخت و نامش در جمع ادیبات نگارانفرهنگیدرج گردید.
یادی ازهنرپیشه معروف افغانستان مـحــمـ-د جــان گــورن! هموطنان عزیز وگرامی وبه خصوص سینما گران ارجمند کشور ما افغانستان لطفا توجه نماید به مصاحبه ویژه محترم محمد جان گورن بازیگر موفق سینمای ترکیه مصاحبه کننده محترم : شیرشاه ابوی
ولی لطیفی درنوجوانی به تشویق کاکای بزرگوارش روانشاد استادعبدالرشید لطیفی پدرتیاتر افغانستان، روی ستیزتیاتر پوهنی ننداری ظاهرشد و در درامهای های مختلفی نقش های زیادی را بازی کرد و سپس به هنرسینما روی آورد
ولی لطیفی آموزش دیده دانشگاه ماسکو است و تحصیلات عالی را دررشته کارگردانی فیلم در همانجا بپایان رسانیده و پس از بازگشت بوطن ، بعنوان کارگردان در موسسه افغانفلم آغازبکار کرد و درطی سالهای کارش فیلمهای هنری و مستند و اخباری زیادی ساخت.
قبل ازاينکه به تاریخچه مختصرسینما درافغانستان مروری کنیم ، میخواهم به واژه سینما و القاب هنری آن اشاره ای داشته باشیم . سینما چیست؟
سینما کلمه ی است یونانی به معنای حرکت ، اما در اصطلاح ، سینما ، هنر و فنی است که به کمک یک سری تصاویر متحرک ، پیامی را به مخاطب خود که همان تماشا گر است منتقل می کند. سینما آخرین هنر و به عبارت دیگر هفتمین هنر است . شش هنر دیگر عبارتند از : تئاتر ، ادبيات، نقاشی و پیکرتراشی ، معماری ، موسیقی و رقص . در این میان سینما تنها هنری است که نه تنها شش هنر دیگر را به خدمت گرفته بلکه به گونه ای توانسته آنها را اعتلا نیز ببخشد. همچنین سینما صنعت ، فن و تکنیک را نیز به خدمت گرفته و در متن خود دارد. سینما در قرن نزده سال ( ۱۸۹۵) بوسیله برادران لومیرفرانسوی اختراع و بعد ها آهسته آهسته همگانی شد و تمام دنیا را به تسخیر درآورد
استاد حکیم اطرافی هنرمند چیره دست و محبوب سینما و تیایر کشور چند روز پیش به سن ۸۲ سالگی در نیوزلند از جهان رخت سفر بست و دوستداران هنرش را سوگوار ساخت. او یکی از محبوب ترین چهره های تیاتر کشور است که آفریده هایش پیام آور خوشی و شادمانی مخاطبش بوده و خواهد بود. او هراز گاهی که از ورای امواج تلویزیون مهمان خانه ها میشد, با سخاوتمندی, گل لبخند بر لب میزبان نگرنده‌اش بجا میگذاشت. استاد اطرافی هنرمند متین و نهایت خوش معاشرت بود, صدای ملایم, لحن آرام و لبخند پر از شفقت داشت؛ متواضع بود؛ هیچگاه از خود نمی گفت و همیشه جوانان مستعد را تشویق و رهنمایی میکرد.
مجله ی الکترونیکی عقربه، به شماره ی سی و پنجم رسید.عقربه در حوزه های شعر امروز، ترانه، نقد و نظر در حوزه ی شعر و داستان, موسیقی,سینما,
مباحث تئوریک ادبیات، تآتر، هنرهای تجسمی،اندیشه و … منتظر دریافت
آثار و نوشته های
منتشر نشده ی دوستان
شاعر و نویسنده و منتقد می باشد.
در بخش اندیشه از مباحث تئوریک در حوزه های فلسفه،جامعه شناسی،روانشناسی
و…. استقبال می شود و تاکیدی بر ارتباط این مطالب با ادبیات وجود ندارد http://www.aghrabe.com/
پیش از شروع برنامه‌ها دوستی که در کنارم نشسته است انگشت انتقادی روی بین‌المللی بودن جشنواره می‌گذارد؛ در نظر او این نادرست است وقتی تمام فیلمها افغانی هستند و درباره‌‌ی افغانستان. می‌دانم این موضوع در ذهن خیلی‌های دیگر هم خلق شده است. برایش توضیح می‌دهم که حداقل یک فیلم در این جشنواره، چند متر مکعب عشق، ساخته‌ی یک فیلم‌ساز ایرانی و غیرافغان است، و همین می‌تواند جشنواره را بین‌المللی بسازد. چه بسا که فیلم‌هایی هم در جشنواره حضور داشته باشند که در خارج از افغانستان ساخته شده‌‌اند و جنبه‌ی
تاریخ شاهد واقعیتهاست ُ با وجود اینکه دستگاه تبلغیاتی و غرب پرستان در سرتاسر جهان برعلیه دولت پشین نعره میکشد اما مردم شاهد انچه در گدشته و فعلا تماشاه کرده ومیکنند ُهستند .
دوستان گرامی این فرد زیبا بمثابه یک کتاب برای ما مهفوم میدهد. یادی از دوستان و گذشتگان مرور بربرگه های تاریخ است زیرا انسان سازنده تاریخ است و کارنامه های انسانهای فرهنگی برگه های پرُ بار فرهنگ کشور را تشکیل میدهد .با تائید از فرد زیبای فوق یادی از حاجی وحیدالله « رمق» منصوری مینمایم که در ( ۲۳) سنبله (۱۳۲۶) هش- در یک خانواده متدین پا برعرصه وجود گذاشت و پدرش حاجی فضل الحق وی را وحید الله نامید.
وحیدالله در لیسه استقلال الی صنف نهم درس خواند و بعد به ریاست افغانفیلم مربوط وزارت اطلاعات و کلتور جهت فیلم برداری شامل خمت گردید و این کار فرهنگی را تا رتبه اول در پیچ وخم زمان به پایان رسانید.
یادداشت: این گفتگو در کافه‌ی «دلاندستری»، یکی از قدیمی‌ترین کافه‌های پاریس، انجام شده است. «دلاندستری» در منطقه‌ی باستیلِ یازدهم موقعیت دارد؛ محلی که «انقلاب کبیر فرانسه» از آنجا آغاز شد. عتیق رحیمی نخستین طرح‌های سنگ صبور را در این کافه ریخته و شخصیت‌های داستانی‌اش را در این کافه، شکل داده است.
اشتراک کنندگان محترم لویه جرگه از پذیرفتن عدد شماره (39) حساسیت نشان داده اند گویا این عدد در رگ غیرت شان برخورده است ….اما اگر به عقب نگاه کنیم بسیار مسایل ضد غریت، عدم ناموسی داری وعدم احترام به ننگ وناموس در کشورجریان دارد اما متاسفانه هیچ کس از صلاحیت داران متوجه آن نمیشود وبه رگ غیرت هیچ کس برنمی خورد. اما در مورد مردها حتا اگر یک عدد هم باشد که کاملاٌ صیغه مزاح میباشد جنابان از پذیرفتن آنعدد حساسیت نشان میدهند. هرگاه به فرهنگ وکلتور هر کشور نظر اندازیم درهرکشورعددی رابه صغیه مزاح ویا بخاط مسایلی کلچری شان برگذیده اند مثلاٌ درکشور کانادا عدد(13) را عدم خوشبختی تلقی مینمایند اما کسی حساسیت نشان نمیدهد.
خوشحال بحال مردان غیور افغان که این مزاح را چنان جدی گرفته اند و حساسیت نشان داده اند که مورد ابصره جهان قرار گرفت ، ایکاش این جدیدت در کارهای واقعاٌ بی ناموسی نیز درنظرگرفته شود، صدها دوسیه تجاوز جنسی در سارنوالی و دفتر حقوق بشر وجود دارد هیچ یک غیرتی با صلاحیت پیدا نشد که در همچون موارد حساسیت نشان بدهد وعمل بی ناموسی را جداٌ تقبیح نماید. نظر به گفته جناب فیض زاده عدد (39) از لست اشتراک کنندگان بخاطرحساست ایشان کشیده شد … چه سرعت عمل در کار لویه جرگه ؟؟؟؟؟؟
هرگاه اشتراک کننده گان حساسیت در مقابل یک نمبر دارند معلوم است این بار در لویه جرگه افراد حساس شامل اند و قضایای را جدیت مورد بررسی قرار میدهند بشمول از بردن بی ناموسی .(39) بسیار مطالب دیگر مانند ( بچه بازی ) …..وغیره را نیز حل بدارند . زیرا آبروی ما در جهان ریخت . به این ویدیو توجه بدارید .
هنر وفرهنگ از سده های گذشته تاریخ مورد خشم تاریک بینی های متعصبینن واقع گردیده و مانع انکشاف مسایل فرهنگیشده اند. هرگاه تاریخ را ورق بزنیم هنرو هنرمند، نویسنده، درامه نویس، شاعر و بخصوض تیاتر واکنون فیلم همیشه با حوادث تاریخی در کشور ما درمسیر نابودی قرار داشته است …..اکنون که سیاست مردان کشور با آن همه تعصبی در باره انکشاف هنر وفرهنک، آزادی بیان وحقوق بشر دارند اما درمصاحبه ها وبحث های تلویزیونی سر از گریبان آزادی ودموکراسی میکشند و خویش تن را حامی دموکراسی قلم داد مینمایند …
هرگاه چنین باشد چرا مانع انکشاف هنر هستند؟؟؟؟
اعمال ایکه در طول سی سال اخیر از نظر حقوق بشر در افغانستان اتفاق افتاده، ریکارد بین المللی در دفتر حقوق بشر ثبت گردیده است …. نمایش فیلم که شاید بعضی از صحنه هایش واقعیتهای تلخ رابیان میدارد؛ بعضا ها تاب مقاومت در برابر واقعیتها را ندارند؛ بناٌ از احساسات پاک جوانان خون گرم زیر نام های مختلف، مخالفت شان را ابراز میدارند…بلی استفاده از دموکراسی انواع مختلف دارد…هرگاه شما” مدافعین آزادی ودموکراسی” به آزادی ودموکراسی احترام دارید واز آن بنفع خویش استفاده میبرید، بگذارید که در فضای همین دموکراسی فیلم تهیه شده، مناقع ویا نقض حقوق بشر درآن منعکس گردید است و از سانسور وزارت فرهنگ وافغان فیلم نیز گذشته است، نمایش داده شود تا تمام مردم قضاوت شان را بنمایند.
معلوم است که عقب دانشجویان شرعیات (الهیات ) دستهای دیگر کار میکند….
هرگاه فیلم ” قایق های کاغذی ” گویای از واقعیتهاست چرا درهراس هستند، شما دانشجویان ارجمند که دراین واقعیت ها جرمی ندارید …..چرا مانع نمایش فیلم گردیده اید …ازهمین جاست که توانایی و استعداد هنرمندان، فیلم سازان، درامه نویسان وغیره تحت ساطور تعصب خورد میگردد…مگر جهان هنر وفرهنگ را متوقف نمیسازد….بیگانه ها بنام افغانستان فیلم های زیاد ساخته اند که حتاٌ فرهنگ وطنی ما درآن دیده نمیشودو رعایت نگردیده است، زیرا دابرکتر، هنرپیشه وسناریو نویس از فرهنگ ما اگاهی لازم ندشته اند، وصسرو صدای افغانانا در هر گوشه جهان بلند گردیده است که فیلم فرهنگ ما مطابقت ندارد.
جوانان عزیز وگرامی !!! افغانستان یگانه کشوریست که تیاتر در پایتخت آن وجود ندارد درحالیکه تیاتر نماد فرهنگی یک کشوراست …امروز با وجود پیشرفت تکنالوجی مدرن وسرعت عمل کمپویتر …. میبنیم که در کشورهای مترقی تا حال سالون های تیاتر موجود است و از فرهنگ وتمدن دیرینه کشورها نمایندگی مینماید وای برحال ما که تمام دست آورد های فرهنگی را با تفنگ تعصب شکار کردیم….ویدیو کستها، را دار زدیم ، تیاتر را نابود ساختیم، هنرمندان، گویندگان رادیو تلویزیون کشتیم ویا بخت با آنها یاری کرد ومتواری شدند.
اکنون که جوانان با استعداد درکشور سربلند کرده اند ومیخواهند برای بقای فرهنگ وکلتور وطن خویش کار نمایند، موانع زیاد برای شان ایحاد میگردد، اولتر از همه بودجه مالی، دوم هنرپیشه و سوم هزاران مشلات دیگر ….با آنهم جوان عزیز دست از کار نکشیده ودر تهیه فیلمهای خوبی اقدام میدارند، از هرنگاه کار شان قابل تقدیر میباشد.
اگر این اعتراض ازتعصب منشه نمیگیرد، چرا فیلم “قایق های کاغذی ” خشم یک عده متعصبین را برانگیخته است. هرگاه در فیلم تنفر “زن را در مقابل مرد” را نشان میدهد؛ واضع است که مردسالاران تحمل دیدن فیلم را ندارد. درغیر آن همچو فیلمها درس بسیار آموزنده برای نسل آینده و اطلاح جامعه میباشد.
دوستان : به تصاویر نگاه کنید که خود سخن میگویند.
خانم برشکی ژورنالست وفلمساز مستعد کشورما است که در کانادا ,و نیویارک اموزش کار مسلکی خود را آموخته ودر خدمت سینمای کشور ما افغانستان عزیز قرار دارد.بخاطر معلومات بیشتر از فلم جدید هنری شان در پای صحبت انها می نیشینم تا در مورد فعالیتهای هنری شان معلومات همه جانبه بدست آوریم.
سوال – نام فلمی که شما مشترکآ با عدۀ یی ازهنرمندان افغان ساحته اید چی است.؟
جواب-آقای معاشر! نخست از اینکه به سلسله فعالیت های ارزشمند ژورنالیستی خود بار دیگر بنابر عشق سرشاری که به فرهنگ افغانی دارید لطف فرمودید که با من مصاحبه فرماید صمیمانه تشکر و اینک بجواب سوالات شما میپردازم.نام فلم مورد بحث که در بیست قسمت مسلسل بشکل یک سیریال آموزشی ترتیب گردیده ” بین من و تو” میباشد.
سوال- نام فلم شما واقعآ نام با مسمی است انگیزه ی انتخاب تان چیست.؟
جواب- هدف من بحیث نویسنده داستان فلم این بود که در مجموع در لابلای صحنه های مختلف در این فلم که دو برادر پیش میبرند طرزهای تفاوت دید بین دو شخص را چه هردو مرد, یا زن و مرد, از یک قوم و یا چند قوم و یا یکی از شرق و دیگری از غرب باشند در حل قضایا تمثیل شود که در این فلم از یک گروپ مردها وزنهای با استعداد و توانا از اقوام مختلف اند که با اشتراک در صحنه های مختلف طرزهای دید دو برادر را بشکل تمثیل کرده اند که یکی در افغانستان و دیگری در خارج از افغانستان ( شرق و غرب ) تحصیلات عالی عدلی و قضائی را آموخته اند و در محاکم فامیلی, مدنی و جنائی افغانستان یکی بحیث مدعی العموم به نمایندگی از دولت و دومی بحیث وکیل مدافع مستقل به نمایندگی مؤکللین خود در مقابل یکدیگر قرار میگیرند و دفاع میکنند , بالاخره علی الرغم اختلافات جدی شرقی و غربی بودنشان در دید و قضاوت به یک واقعیت تلخ فامیلی خود که مادر و یک پسر اطلاع دارند و پسر دومی از موضوع اگاهی ندارد اما مادربنابر شفقت مادری نمیخواهد پسر دومی را از قضایا مطلع سازد بالاخره در جریان پیشبرد موضوع حاضرین صحنه در قسمتهای مختلف آهسته آهسته به مطلب پی میبرند. که من نمیخواهم در این فرصت به جزئیات موضوع بحث کنم. البته انشاالله درلابلای نمایش فلم دیده خواهد شد که علی الرغم دخیل بودن دست زورمند و زردار در قضایا، موضوع چه نوع حل و به چه نتیجه خواهد رسید.
سوال- شما از کدام مدت بدینسو اقدام عملی بر ساختن این فلم نموده اید و چه وقت به نمایش گذاشته خواهد شد.؟
بازیگران فیلم
جواب- کار این نمایشنامه یا فلم از ماۀ مارچ سال جاری آغاز و در مدت هفت ماه تکمیل گردید که انشاالله در جنوری سال آینده در تلویزونهای افغانستان به نمایش گذاشته خواهد شد. اما نباید فراموش کرد که ما ازآغاز فلم درافغانستان حرف میزنیم لهذا ممکن پیشتر و یا دیرتر از وقت معین به نشر برسد.
سوال- همکاران شما در فلم کدام اشخاص اند ؟
جواب- من شخصآ نویسنده تمام بیست قسمت فلم مسلسل(سریال) “بین من و تو” میباشم. با ید متذکر شد که درابتدا وقتی فلمساز ورزیده آقای احمد علمی با من در ارتباط نوشتن و ساختن یک فلم تماس گرفتند من چیز دیگری در سر داشتم. اما وقتی در صنف (یوگه) بودم دفعتآ نوشتن فلم ” بین من و تو” در فکرم خطور کرد که از یکطرف نوشتن آن برایم بسیار آسان و کارش برای ما علی الرغم مشکلات آموزنده بود و از جانب دیگر تآثیرات اجتماعی آن برمردم افغانستان در سطح فامیلی و ملی مفید و مؤثر دیده می شد لهذا موضوع را پیشنهاد کردم که از طرف محترم آقای احمد علمی نیز پزیرفته شد.
سوال–فلمساز(دایریکتور)کی است؟
جواب-سوال دلچسپ است. چنانچه قبلآ عرض شد که فلم دارای بیست قسمت میباشد. با درک اینکه یک پروژه بزرگ است و از جانب دیگر من بحیث افغان کانادائی متأسفانه نوشتن و خواندن فارسی دری,همچنان رسم ورواجهای مختلف افغانستان را نمیدانستم و نیز به مقررات امنیتی شهرکابل معلومات دقیق نداشتم لهذا تصمیم بر این شد که کار را در دو قسمت انجام دهم یعنی در ده قسمت اولی بحیث فلمساز نیز با آقای احمد علمی که فلمساز بسیار ورزیده اند و برادرشان آقای حامد علمی که فلمبردار ماهر اند مشترکآ کار نمایم و ده قسمت دومی را چون من بیشتر تحمل دوری از فامیلم را در کابل نداشتم لهذا بعد از بازگشت من به کانادا فلمسازی آنرا آقای احمد علمی به تنهائی با حامد علمی که دایرکتر فلمبرداری بود بشکل بسیار عالی تکمیل نمایند و من کما فی السابق از کانادا به نوشتن نقش نویسی و انتخاب بازیگران به کار خود الی تکمیل فلم دوام بدهم. و نیز باید متذکر شد که ما در مجموع گروپ FKH Media ثابت ساختیم که یک زن و یک مرد از دو قوم مختلف( پشتون و هزاره) علی الرغم تربیه شان در دو جامعه مختلف یعنی شرق و غرب و دیدهای متفاوت میتوانند بحیث یک افغان واحد چون خواهر با برادر کارها و پروژه های بزرگ را برای انکشاف وارتقای کشور درفضای صمیمیت و دوستی پیش ببرند.
انگلیسها وتجارب غارتگرای شان به مرحله خیلی پیشرفته ظهورنموده است. درگذشته ها تیاتر برای رفع نواقص فرهنگی، اجتماعی ورشید فرهنگ جدید و ادیبات درانگلستان ظهورنمود. شکسپیر جوان با استعداد که از خود درتیاتیرشهکارهای زیاد بجا گذاشت، نام او باتیاترجهان پیوند خورد. اما امروزدیده میشود که انگلیسها ازتجارب تلخ شکست شان درساله 1919 میلادی در افغانستان دوباره راه تیاتیررا پیش گرفته اند ورفقای متجاوزشان را نیز از ورای نمایشات تیاتر تدریس مینمانید. برا آنکه اینبار ازافغانستان دست خالی بیرون نشوند، راه تیاتر را پیش گرفتند. خبرجالب دررادیو صدای امریکا توجه ام را جلب نمود یک تیاتردوازده پرده ای که نمایش آن هفت ساعت را دربرخواهد گرفت درباره فرهنگ و کلتور افغانها میباشد درمراکز قطعات اردو کشور بریتانیا به نمایش گذاشته شده است. آن تیاتیر را برای کسب تجربه به امریکا نیزارسال نمودند تا سربازان امریکایی نیربا فرهنگ وکلتورافغانی آشنایی حاصل نمایند. اکنون درقطعات وجزوتام های عسکری انگلیس وامریکا برای سربازن که روانه افغانستان میباشند، نمایش داده میشود. لطفاً بروی لینک کلیک نماید. تیاتر درپیروزی سیاست متجاوزین را تماشاه کنید.
دوستان گرامی این فرد زیبا بمثابه یک کتاب برای ما مهفوم میدهد. یادی از دوستان و گذشتگان مرور بربرگه های تاریخ است زیرا انسان سازنده تاریخ است و کارنامه های انسانهای فرهنگی برگه های پرُ بار فرهنگ کشور را تشکیل میدهد . با تائید از فرد زیبای فوق یادی از حاجی وحیدالله « رمق» منصوری مینمایم که در ( ۲۳) سنبله (۱۳۲۶) هش- در یک خانواده متدین پا برعرصه وجود گذاشت و پدرش حاجی فضل الحق وی را وحید الله نامید.
