جامي در كودكي به همراه پدر خود به شهرهرات كه آن زمان جزو بزرگترين مراكز علوم اسلامي بود، رفت و علوم متداوله از قبيل ديني، ادبيات، تاريخ و …. را فراگرفت. جامي پس از سفرهاي بسيار خود تا پايان عمر در هرات ماند . در اين زمان زنده گي او رنگ و بوي فرهنگي – اجتماعي داشت  و به تدريس در مدرسه گوهرشاد بيگم و رسيده گي به مسائل خانقاه‌ها و حل و فصل مشكلات مردم مشغول بود . همچنين بسياري از آثارش را در اين زمان نوشت . جامي آموزش‌هاي ابتدايي چون مقدمات صرف و نحو عربي و خواندن قرآن را در كودكي در جام گذراند . خانواده جامي تا  پيش از سيزده سالگي او در جام زنده گي مي‌كردند و حدود هشتصدوسي قمري به شهرهرات رفتند . كوچيدن به هرات نخستين سفر جامي است . پس از ورود به هرات درس و تحصيل خود را در مدرسه بازار خوش آغاز كرد . جامي در آموختن  علوم استعداد و ذهن بسيار آماده‌اي داشته است . جامي پس از تحصيل در هرات ، براي فراگيري بيشتر علوم ، راهي سمرقند شد و در آنجا در محضر قاضي‌زاده رومي ، كه از دانشمندان رصدخانه الغ بيگ بود ، علومي چون نجوم و هيئت را آموخت.

ادامه خواندن نورالدین عبدالرحمن جامی ( ۸۱۷- ۸۹۸ – ه. ق ) از انديشمندان برجسته نظم ونثر پارسی دري بود بخش هشتم – پژوهش (صباح)

 تيموريان يكي از حكومت هايي بود كه ساليان دراز در افغانستان حكومت كرد و تاثير زيادي در حكومت هاي بعد از خود گذاشت. دوره سلطان حسين بايقرا به دليل حمايت از فرهنگ و هنر، از بهترين دوره هاي حيات فرهنگي هرات به شمار مي رود. وي در پيشبرد و ترويج جنبه هاي گوناگون فرهنگ و هنر كوشيد و در هرات محيطي را فراهم آورد كه هنرمندان، اديبان، عالمان و بسياري از افراد با ذوق رو به اين شهر آوردند. 

  بایقرااز حاميان بزرگ علم و فضل و از طرفداران جدي ادبيات و صنعت بود. وي از شاهزاده گان گوركاني است كه نخست تحت حمايت الغ بيك بود و چون وي و پسرش عبدالطيف بقتل رسيدند، ابوسعيد اورا به حبس افكند، سلطان حسين از حبس گريخته به ابوالقاسم بابرپيوست وبا او فراركرد و در سال هشتصدوشصت ودواسترآباد را تسخير كرد و در آنجا به شاهي نشست .  بعد از مرگ ابوسعيد، سلطان حسين هرات را گرفت و در سال هشتصدوهفتادودو هجري به تخت نشست.دربارسلطان حسين بايقرا در هرات مجمع اهل دانش و كمال بود و لطفش شامل حال سخنوران و قلم بدستان گرديده و از اين حيث نام خود را بعنوان يكي از بزرگترين معارف پروران باقي گذاشته است.

ادامه خواندن شخصيت فاضل واديب – سلطان حسین بایقرا : بخش سوم – پژوهش (صباح)

 

 

 

    یکی از روز ها هنگامیکه به خانه میامدم برخلاف همیشه در صحن آپارتمان مقابل ؛  مرد پیر و فرتوت ؛ خیلی توجه ام را به خویش مبذول داشت. زمانی که از کنارش رد میشدم سلام کردم باهمه ی توان و صدای رسا جوابم داد خیلی مهم این بود که در پشت آن نگاه ضعیف و ناتوانش حس میکردم کوه پرغرور و باشکوه استوار برقرار است. اما بعد از آن روز؛ ماه ها دیگر ندیدمش . 

بعد از یک مدت یاد از تیاتر افغانستان و همینطور از لیاقت و شجاعت  استاد بزرگوار قیوم بیسید در خانه ما شد و برادرم گفت: استاد در همینجا زندگی میکنند. آدرس را از برادرم گرفتم و به خانه ایشان رفتم با چنان هیاهو و هیجان که سراپایم را فراگرفته بود که حتی نمیتوانستم تصور کنم  با کی و چی شخصیتی خواهم مقابل شد ، بالاخره من با همان شخصیتی که ذهنم را اینقدر متوجه خود ساخته بود دیدارکردم .ایشان از کارها و کارنامه های ماندگار خویش برایم حکایت نمودند که حالا به آنها میپردازم.

پس از عرض احترام و ادب به استاد محترم .

ادامه خواندن گفتگویی با استاد قیوم بیسد “پدرتیاترافغانستان” مصاحبه کننده الهه افتخار

   تیاتر محلی را گویند که در انجا مردم غرض تماشای نمایشی جمع میشوند و یونانیان اولین قومی بودند که تیاتر را پایه گذاری کردند که در ابتدا تیاتر جنبه مذهبی داشت و مراسم مذهبی را نمایش میدادند. تیاتر در زمان اسکندر اهمیت زیادی یافت و به تعداد تیاتر ها افزوده شد؛ سپس مو سیقی و رقص علاوه بر حرکات نمایشی وارد تیاتر گردید تا اینکه تیاتر بتدریج تکامل یافت و در ایران نیز از زمان پارت و ساسانیان بصورت ساده وجود داشت و نمایشات چوگان بازی و شمشیر بازی نیز اهسته اهسته بصورت تیاتر در آمد.
با تکامل و پیشرفت کار های نمایشی در ایران نوحه خوانی و شبیه سازی در رثای ائمه اطهار علیهم السلام همراه بود و در عصر قاچاریه و صفویه به تیاتر اهمیت زیادی داده شد .

ادامه خواندن عسکر تیاتر : نوشته نذیر ظفر

  نخستین جشنواره ی ادبی گُل انگور هرات طی محفل با شکوهی با اشتراک  بیش از یکهزار تن از شعرا نویسنده گان ، بزرگان ومتنفذین ، هنرمندان ، باغداران وباغبانان نمونه ی ولایت هرات روز جمعه در باغ هزار جریب هرات ولسوالی گذره تدویر یافت. این محفل فرخنده با تلاوت چند آیت از کلام فیض بخش الهی توسط قاری هروی نورباران  وسپس خواجه احراری با نوای نای صوفیانه وزمزمه ی شعر حضرت مولانا فضای محفل وباغ  را رونق معنوی بخشید.
ولی شاه بهره رئیس انجمن ادبی هرات طی صجبتی ، تاک را انگشت شهادت باغ  وبرگ را دست سبز تاک به سوی آستان حضرت حق در حال نیایش واستدعا معرفی نمود.

ادامه خواندن نخستین جشنواره ی ادبی گُل انگور هرات : شاه ولی بهره

    افغانستان در حلقه تیم ها وگروه های بحران آفرینو رسانه های  بحران سنج گیر مانده است یکی با بی کفایتی ، بی مسئولیتی وبی تفاوتی آفت بحران را توسعه وگسترش میدهد وگروهی در بیرون عمق بحران وپیامد های آنرا در ایندۀ افغانستان ذره بینی میکند وبد تر از همه اینکه مردم مظلوم افغانستان در برابر اثرات بدی بحران دست بسته اند وحتی کوچکترین چانس بخاطردفاع در برابر هجوم مصیبت های ناشی از بحران وفرار را ندارند.ملت را قصدا اسیر پنجه بی رحم بحرانهای فراگیر وغم انگیز ساخته اند. آفریدگاران بحران: اینکه عامل زایش وافزایش بحران در کشور کیست نیازی به پاسخ ندارد،آری شلاق بی عدالتی وبی کفایتی حاکمان خود پسند روح ملت را خسته و وهوش هواس را بغارت برده است میدانید در

ادامه خواندن اکثریت در گرو اقلیت خود کامه بحران آفرین : احمد سعیدی

   پیشرفت علوم، اختراعات، انکشافات و نو آوری که در جهان دیده میشود به حدی سریع السیر است  که شگفت آفرین و در آفرنیش وسایل و آلات معجزه می نماید .امریکا دشمنان خویش را ذریعه ی طیارات  بدون پیلوت در عمق  اهداف خویش تعقیب و هدف قرار میدهد ذریعه ی ماواره های پیشرفته گزمه میزند و میهن خود را از نفوذ دشمنانش حفاظت میکند. تلفون بی سیم، اختراع و ابداع وسایل دیگر شرق و غرب شمال و جنوب را با هم مرتبط ساخته است و میتوان مطالب و موضوعات قابل انتقال را در یک ثانیه از امریکا تا اقصای جهان و دور ترین نقطه انتقال بدهد و از ان جا ها موضوعات را به امریکا بیاورد.همیگونه است رساندن پست و نامه نیاز به وسایل انتقال داشت، اکنون از طریق الکتریک و انرژی در کمتر از یک دقیقه به ادرس منظور میرساند.

ادامه خواندن فیصله های شورای وزیران و یا رها کردن باد در هوا – مساله ی فر هنگی با همه پهنا و ژرفای که دارد: مولانا کبیر فرخاری

                                                                                                                                                                                                    دوستان گرامی این فرد زیبا بمثابه یک کتاب برای ما مهفوم میدهد. یادی از دوستان و گذشتگان مرور بربرگه های تاریخ است زیرا انسان سازنده تاریخ است و کارنامه های انسانهای فرهنگی برگه های پرُ بار فرهنگ کشور را تشکیل میدهد . با تائید از فرد زیبای فوق یادی از حاجی وحیدالله « رمق» منصوری مینمایم که در ( ۲۳) سنبله (۱۳۲۶) هش- در یک خانواده متدین پا برعرصه وجود گذاشت و پدرش حاجی فضل الحق وی را وحید الله نامید.

وحیدالله در لیسه استقلال الی صنف نهم درس خواند و بعد به ریاست افغانفیلم مربوط وزارت اطلاعات و کلتور جهت فیلم برداری شامل خمت گردید و این کار فرهنگی را تا رتبه اول در پیچ وخم زمان به پایان رسانید.

ادامه خواندن شاد روان وحید الله « رمق » منصوری : گفتند از دوست چه بینی که ترا شاد کند = گفتم از دوست همین بس که مرا یاد کند- نوشته ماریا دارو

یادداشت: این گفتگو در کافه‌ی «دلاندستری»، یکی از قدیمی‌ترین کافه‌های پاریس، انجام شده است. «دلاندستری» در منطقه‌ی باستیلِ یازدهم موقعیت دارد؛ محلی که «انقلاب کبیر فرانسه» از آنجا آغاز شد. عتیق رحیمی نخستین طرح‌های سنگ صبور را در این کافه ریخته و شخصیت‌های داستانی‌اش را در این کافه، شکل داده است.

ادامه خواندن عتیق رحیمی: سنگ صبور را برای غرب نساخته ام. ارسالی مرجان از هالند

ابوالمعانی عبدالقادر بیدل از شاعران دری زبان از ترکان چغتایی در هند متولد شده است .

آمده است:« ميرزا ابوالقاسم ترمذي »که از سلاله های امام ترمذی استاد مولانا جلال الدین محمد بلخی است و صاحب همتي والا در علوم رياضي و نجوم داشت براي طفل نورسيده عبدالقادر فرزند عبدالخالق آينده درخشاني را پيشگويي كرد که این اولین ارتباط میرزا عبدالقادر بیدل به خاندان تورکی چغتایی اوزبیکی است.

ادامه خواندن ابوالمعانی میرزاعبدالقادر بیدل: نوشته از امان معاشر

         گهواره  پرویش زبان  وادب  فارسی ُ در عهد غزنویان و خوابگاه  دایمی  علما و شعرای آن عصر  منبع  افتخارات  افغانستان  میباشد.
 که  خوشبختانه  در  کنفرانس اسلامی در مجلس  وزاری  فرهنگ  اسلامی در طرابلس پایتخت لیبی در سال  (۲۰۰۷) میلادی  غزنین مهد پرورش  و پایتخت فرهننگ  و ادبیات اسلامی  زبان فارسی اعلان گردید. غزنه  ی زیبا در قدیم مرکز زابلستان و از جمع  آباد ترین  شهر های  خراسان بزرگ بوده و صدها دانشمند ُادیبُ شاعر و فیلسوف را در آغوشش پرورش  داده است.

ادامه خواندن غزنه مرکز فرهنگ وادبیات زبان شیرین فارسی است : جمع آوری و تحقیقات از « ماریا دارو »

    از مقام شامخ علمي وادبي داكتر عبدالغفور آرزو شاعر، نويسنده ، پژوهشگر وبيدل شناس شهير كشور طي محفل با شكوهي در انجمن ادبي هرات تجليل به عمل آمد.
د رپنجمين محفل ادبي كه با حضور يكصد تن از شعرا ونويسندگان هرات در مقر انجمن ادبي عصرديروز تدوير…يافته بود محفل باتلاوت آياتي چند از قرآن عظيم الشان نورباران شد.
سپس نواي ني با خوانش شعر حضرت مولانا توسط آقاي احراري بررونق محفل بيافزود
ولي شاه بهره رئيس انجمن ادبي هرات ضمن اتحاف دعا به ارواح بلند بنيانگذاران واعضاي نخستين انجمن ادبي كشور، جايگاه شعرا ونويسندگان راستين را با در نظرداشت حديث حضرت پيامبر عظيم الشان اسلام كه گفته شده : مركّب قلم دانشمند از خون شهيد افضل تراست ، بازگو نمود.
وي ضمن بيان تاريخ وجايگاه علم وادب درهرات از تخت روان حضرت مولانا جاميِ كه به دوش سلاطين دودمان تيموريان حمل مي گرديد به عنوان بهترين نمونه ي ادب پروري با در نظرداشت شخصيت هاي جهان شناس آنزمان در عرصه هاي علم ، ادب ، هنر وعرفان ياد آور شد.

ادامه خواندن انجمن ادبی هرات از مقام شامخ علمی و ادبی داکتر آرزو تجلیل بعمل آورد. ارسالی: ولی شاه «بهره »

 

    بابا رحیم مشرب شاعر ؛ عالم ، صوفی ، فیلیسوف در سال 1653 در ولایت نمنگان تولد یافته و در سال 1711 به اساس دسایس ملا های متعصب وکور دل با  حکم محمود خان در ولایت بلخ به دار آیخته  شده و در پهلوی قبر جوانمرد قصاب دفن گردیده و سپس جسد مبارک آن به شهر اشکمش ولایت تخار انتقال یافته که اکنون زیارت گاه خاص عام  است. شب نشینی های مشرب خوانی با اجرای دنبوره در مهمانخانه ها  بشکل  دسته جمعی که در افغانستان آنرا جهر میگویند  شب های زمستان در بار خلیفه های طریقه ی قادریه را روز میکند. بابا رحیم

ادامه خواندن آشنایی با بابا رحیم مشرب شاعر و عالم :نویسنده امان معاشر

  محمد امین  مشهور به  ملنگ  جان  فرزند  عبدالشکور درسال (۱۲۹۳) هش- در قریه  چمیار ولسوالی  بیسود ولایت  ننگرها تولد گردیدُ پس از سه  سال تولدش  پدرش را از دست داد.

او  یک  کودک آرام  ُ گوشه گیر  و بی آزار بودُ متاسفانه  از داشتن  سواد محروم  بود اما در حالت  گوشه  گیر از طبعیت زیبا الهام  میگرفت  و روان شعر میسرود.  اشعارش سر زبانها افتاد و از قریه  چمیار الی و لسوالی  و بالاخره  در ولایت  ننگرها بنام  امین جان هنگامه برپا کرد.   اشعارش را هنرمندان محلی  در مجالس  هنری  سرودند و بعد  تغازل  خود را بنام  ملنگ  جان سرود  و از امین  جان به  ملنگ جان  شهرت  کمایی  کرد. 

ادامه خواندن محمد امین ملنگ جان : نوشته ماریا دارو

      شمشیر  قلم  گرفته ، فرزند وطن 

  دلبند عزیز  میهن  و  ما در   من   

راند زدیار و ” زخم  خونین ”  جهان   

  خصم  وطن  مردم   بی گور و کفن 

    ” فروغ  هستی ” 

  مسخ  –  ( بفتح میم  )  ،  واژه ی  عربی است .  ودر  فرهنگ  مفصل  و مصور  عمید  : ”  د  گر گون کردن  صورت  وبرگرداندن آن   بصورت  زشت ” باشد (1) 

  با آگاهی ژرف ،  ازین آموزشها  ، فرزندان همه اقوام وقبایل  برا بر  حقوق  افغانستان مستقل  وتجزیه ناپذیر ما  ،میتوانند و   باید ، بار نگ وبو  و زبانهای ویژه ی خود  ،درکنار همدیگر  آزادانه کار وپیکار نمایند ودرغنامندی  گنجینه های خرد وزبانهای  ملی کشور ،  تلاشهای  آفریننده وخلاق کنند                                                                                                              اگر که  احکام  مواد  شانزدهم ، چهل سوم وچهل وهفتم  قانون اساسی دولت اسلامی ، سیاست  فرهنگی  ضد دموکراتیک  دوران استبداد استعماری  امارتی  وسلطنتی افغانان را  منسوخ کرد   ( ازبین  برد ، فسخ   کرد )

ادامه خواندن رهبران کج آهنگ سیاست فرهنگی ُ نباید زبان های ریشه دار ملی را مسخ کنند: اکادمیسین دستگیر پنجشیری

     افغانستانی های مقیم ایالت برتش کلمبیا کانادا به هژمونی تلویزون محلی کاروان و همکاری جوانان گروهی فرهنگی “موج”  با حضور برخي  شخصيت‌هاي فرهنگي  و جوانان  کنفرانس  را تحت عنوان (مهاجرت و چالشهای فرهنگی) روز یکشنبه بیست و هشتم اکتوبر در رویال بانکویت هال واقع در سرک ادمانز به منظور بررسی علل و عوامل چالشهای فرهنگی و ایجاد مشکلات فرهنگی در کانادا و ارائه ی راهکارد های مناسب برای جلو گیری از اشعه آن برگزار نمودند.

سخنرانان چالش های فرهنگی را در کنفرانس از دید گاه مختلف به بررسی گرفتند و نظر ات  مختلف در راهکارد ها برای بسط و توسعه ی آن در اشعه تابناک  ارائه نمودند.

ادامه خواندن (مهاجرت و چالشهای فرهنگی) درونکوور کانادا

 نظر سنجی یکی از پدیده هایی مروج است در گسترهء بستر دموکراسی که از سالیان متمادی، در مقاطع ویژه زمانی و مکانی در کشور های پیشرفتهء مختلف جهان صورت میپذیرد. درین فرایند، کمیتی از مردم، در مورد موضوع و یا مطلب مشخصی نظر  خود را ارایه میدارند.خوشبختانه در مدت چند سال اخیر جناب محترم دکتر سلیم مجاز که گردانندهء سایت وزین اخبار افغانستان میباشند، در موارد و مسایل مختلف نیز به این ابتکار دست یازیده اند. که این خود نمایانگر آغاز تمرین و آگاهی از نوعی دموکراسی شمرده میشود. هرچند این نظر سنجی ها تواءم با کمبودی ها و اشکالات تخنیکی میباشد (که تا اکنون رفع آن چنانکه محترم دکتر مجاز خود برآن اذعان داشته اند، میسر نشده).

ادامه خواندن نظر سنجی ـ ابتکار سایت اخبار افغانستان : فرستنده امان معاشر خبرنگار آزاد

 

  محمددین  زاخیل  فرزند  سراج الدین  درسال (۱۳۱۷) هش – در ولسوالی کامه  ولایت  ننگرهار دیده بدنیا گشود.  وی از سن  ده سالگی  شوق  آواز خوانی نمود ُ مشوق  اصلی او  پدرش سراج  الدین  خان که  خود یکی از طبله  نوازان  معروف  زمانش  بود ُمیباشد.  زاخیل  اساسات  موسیقی رااز پدرش آموخت  و جهت  آموزش بیشتر و نواختن  «هارمونیه» نزد امین گل مومند به شاگردی  نشست و بعد در دسته  هنری  پدرش منحیث  آواز خوان و هارمونیه نواز بکار آغاز نمود.

ادامه خواندن استاد محمد دین زاخیل : نگارش ماریا دارو

 

به هژمونی دست اندر کاران تلویزون محلی “کاروان” و همکاری انجمن افغانی و فعالان فرهنگی برتش کلمبیا روز دوم سپتمبر در پارک کانفدریشن واقع در ونکوور کانادا طی محفل باشکوهی از نود سومین سالروز استرداد افغانستان تجلیل به عمل آمده و میراثهای فرهنگی افغانستان به نمایش گذاشته شد.

در آغاز پروگرام  برنامه به وسیلۀ  گردانندگان محفل به سمع حاضران رسانیده شد.

سپس وزیر اطلاعات و فرهنگ برتش کلمبیا صحبتی همجانبه نموده،  محبت بی پایان خویش را نسبت به فرهنگ و مردم افغاستان که تحت رنج و شکنجه طالبان و گروپهای ترریستی اند ابراز داشت .

ادامه خواندن نمایش میراث فرهنگی بزرگ داشت از استرداد استقلال افغانستان در برتش کولمیبا ی کانادا

  در چنین حالتی مسئولیت حکومت ، پارلمان ، شورای ، علما ، و مراجع امر ونهی چیست اگر مردم را بحال خود شان بگذارند در مدت نه چندان دور نه فر هنگ نه کلتور ونه هم آثار دین وعیقده خواهد ماند..

آنچه در مراسم غم وشادی افغانها به چشم میخورد نه تنها از دائرۀ فرهنگ وکلتور افغانی خارج است که با ارزش های دینی وعقیدتی مردم نیز در نبرد است.کشوروملتی که غم وشادی را به هم آمیخته  روز های خوشی اش اثر ناگوار تر از مصیبت بر زندگی مردم دارد چنانچه ماتم داری هم به ضیافت ومهمانداری بزرگان خلاصه میشود این ملت ملت من است واین سر زمین سر زمین است که جزء ارزش های خود به خرافات وگزاره های تمام جهان عقیده دارد .از خرافات وآسونه های کهن شروع تا مدر نیزه عصر فعلی همه در مراسم ومحافل غم وشادی ما متبلور است.نویسنده این مقاله  که عمری کمی هم ندارد به همه ارزش های کلتوری وفرهنگی کشورم آگاهی دارم. فرهنگ ده وشهر وعقاید وعنعنات ورسم ورواج های کهن ودیرینه افغانستان .اما حالا با پیوند دادن کلتور وفرهنگ أصیل افغانستان  با سلیقه های شخصی ومد وفشن های بیرونی دیگر اصالت فرهنگی وحتی عقیده خودرا از دست داده ایم .مردم خوش ذوق وخوش باور ما که جزء خود به هر چیزی دیگری باور دارند بیشتر از هر چیز به اوهام وخرافات ویا هم کلاه گذاری بر سر یکدیگر رو آورده اند که درین نوشته به خوشی های مصیبتبار وعزای های ضیافت گونه تماس میگیریم.

ادامه خواندن خارج از کلتور وفرهنگ: احمد «سعیدی»

 

  هفتهء پیش با دوست فرهیخته ایرانی ملاقاتی در فضای سبز دهلی جدید داشتم. این روز ها دومین بهار این سرزمین عجایب است و به یمن باران های مونسونی؛ حتی درختان و بته های سوخته وآتش رسیده؛ از برگ های انبوه پرآب و روغنی و قسماً از گل و شگوفه سرشار شده اند.

 ایشان که با فامیل درینجا اقامت موقت دارند؛ دوشیزهء خود را برای تعقیب دروسش به منطقه ای موسوم به کیلاش کالونی آورده بودند؛ منطقه ایکه معبد منحصر به فرد “نیلوفر”(1) در آن موقعیت دارد. و ما یکی دو ساعتی در فاصله دروس دوشیزه؛ وقت صحبت و گردش داشتیم. تصادف عالی اینکه دوست من؛ معلم ورزش و ورزش شناس نیز می باشند.

ادامه خواندن تقدیم به جوانان و جوان مانده گان … مدال طلای افغانستان در المپیاد لندن!- نوشته از : عالم افتخار