دسته: مطالب تحقیقی و علمی

ملیت، مجموعه‌ای از اقوام و مردمانی است که با توجه به فرهنگِ میان- قومی‌شان ، خاست‌گاه‌شان می‌تواند نقطه‌ی جغرافیایی واحد یا مشترکی باشد؛ اما باید افزود که تنها نقطه‌ی جغرافیایی واحد و یا هم مشترک، نمی‌تواند اصلِ نخست برای شناخت هویت ملیت پنداشته شود؛ بل وجودِ فرهنگ میان- قومی و یا به گونه‌ی گسترده‌تر فرهنگ میان – مردمی، در واقع نقطه‌ی آغاز پیدایش ملت است.

– ملت (Nation)

“هرگاه جمعیتی، حتا با اختلاف در عادات، زبان و باورهای مذهبی، در چهارچوب جغرافیای معلوم و مشخصی با یک‌دیگر هم‌زیستی مسالمت‌آمیز داشته باشند و برای اعتلای جامعه‌ی خود کوشا باشند، از نظر حقوق بین‌الملل؛ تشکیل یک ملت داده‌اند.

طبیعی است چنین ملتی، با داشتن مرزهای جغرافیایی معین، زمانی تبدیل به یک کشور می‌شود که حکومتی از هر دست با دولتی مقتدر، در رأس اداره‌ی جامعه باشد.” ( دکتر شمس‌الدین فرهیخته، فرهنگِ فرهیخته، چاپ دوم، 1386، ص 703 )

ادامه خواندن درست بنویسیم؛ تفاوت میانِ ” ملیت ” و ” ملت “: جاویدفرهاد

مبرهن است که ادیان ابراهیمی پیوسته‌گی زنجیره‌یی دارند و هیچ‌کدام عیبی نه دارند. خالق پیروان همه ادیان احدی بوده که الله ماست و لاشریک. سلسله‌هایی را که قرآن به ما روایت می‌کند تا از گذشته‌ها خبر شویم و با اسلام بمیریم بیان آن است که او تعالٰی با عِلمِ‌کامله‌ی خودش بر ما عنایت فرمود که به هر آن‌چه پیش از ما بوده و به غیب ایمان داشته باشیم و الله خود را با تمام صفات از جمله عالم‌الغیب و شهادة بشناسیم. اوست که بر پیامبر آیه‌های آسمانی‌ خود را فرستاد تا به امتِ خود و بشریت ابلاغ کند تا ایمانِ کامل داشته باشند. بنده هم به پیروی از همان ارشادات خدا و پیامبرانِ خدا را می‌شناسد. ((( آمَنَ الرَّسُولُ بِمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مِنْ رَبِّهِ وَالْمُؤْمِنُونَ كُلٌّ آمَنَ بِاللَّهِ وَمَلَائِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِنْ رُسُلِهِ وَقَالُوا سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ ﴿۲۸۵﴾

ادامه خواندن دین ملامت است یا دین‌دار؟ بخش دوم: محمد عثمان نجیب

خروج امریکا از افغانستان، مذاکرات مجازی بایدن با پوتین پیرامون حمله احتمالی روسیه به اوکراین و همایش بین المللی مجازی  واشنگتن به هدف اتحاد جهانی به خاطر دموکراسی به رهبری امریکا  از مهم ترین رویداد ها در اوخر سال جاری است.

بحران های افغانستان در  آینده نیز در محور بازی های بزرگ  باقی خواهد ماند، بعد از فرار بزدلانه غنی روشنی در افق تاریک افغانستان دیده نمی شود با وجودیکه مردم از سقوط رژیم فاسد و اطرافیان دزد غنی راضی می باشند و یک نفر افغان با وجدان آرزو ندارد تا دوران وطن فروشان تباه‌کار تکرار گردد اما رفتار  تندگرایانه طالبان آنهم بنام اسلام نه تنها مایه تعجب و تشویش کشور های اسلامی بلکه دلیل نگرانی سازمانهای جهانی نیز گردیده است و بیم آن می رود که این افراطگرایی ها افغانستان را به قهقرا و بهانه برای تکرار بازی بزرگ قرن نزده گردد و بیگانگان درباره سرنوشت آینده و حاکمیت ملی ما تصمیم بگیرند.

ادامه خواندن طالبان وآینده افعانستان در افق ژئوپولتیک جدید:نوشته ؛ دکتورعلی احمد کریمی

شعور_سیاسی؛ ثمره رشد عقلی در علوم اجتماعی که بعد از رشد مغزی، انسان به آن دست پیدا می کند عبارت است از «شعور سیاسی» شعور سیاسی چیست؟ شعور سیاسی عبارت است از

؛الف:- شناخت دوست و دشمن.

ب:-شناخت افکار جامعه

.ج:- شناخت مملکت خویش از لحاظ جغرافیایی، اقتصادی و ظرفیت ها.

د:- در نهایت شناخت پلان ها و استراتیژی ها علیه خویش.

ادامه خواندن شعور سیاسی چیست؟؛ نوشتهء : نجیب روشنگر ؛ ارسالی دنیا غبار

     قبل ازهمه میخواهم این سوال را مطرح سازم که چرامیهن ما بیشترازدوهزارسال به این سو، مورد توجه وتاخت وتازهای شاهان، امپراطورها وکشورکشایان جهان قرارگرفته ومشخصن طی قریب ۵ دهه اخیربه حیث یک جغرافیای راهبردی درمحراق «جنگ سرد» میان ابرقدرت ها نتوانسته روی خوش آرامش وثبات را تجربه نموده وچرا «راه جنت» از کشور ما میگذرد؟

جهت یافتن پاسخ دقیق ومطلوب ضرورمیدانم نگاهی گذرای به عقب بیاندازیم:

     آریانای قدیم ،خراسان قرون وسطی وافغانستان امروزی کشوری است که درقلب قاره آسیا قرارداشته ،درشمال باکشورهای آسیای میانه تاجکستان، اوزبکستان وترکمنستان، درجنوب، شرق وجنوب شرق باپاکستان،درغرب با ایران ودرشمالشرق با کشور چین هم سرحد بوده وطول مرزهای افغانستان با همسایه ها  به  ۵۸۰۰ کیلومتر میرسد.

ادامه خواندن حاکمیت دوباره«امارت سیاه طالبی»میراث شوم ” دودهه تجاوز و اشغال امپریالیست های امریکا وشرکا!؟(بخش نخست) نوشتهء : ح- حریف (بخش نخست)

پیدایشش پیدا نیست در خرجرد جام  دیده به جهان گشوده است . آثار مهم او : مثنوی لیلی و مجنون ، شیرین وخسرو ، هفت منظر  به پیروی از هفت پیکر نظامی  و تیمور نامه یا سفرنامه ) در باره تاریخ فتوحات تیمور گورگانی اند.

در سال ۹۲۷ دیده از جهان بست از شاعران بزرگ عهد تیموریان هرات  است . خواهر زاده مولان عبدالرحمان جامی می باشد :

داستان چگونگی  به شعر روی آوردن هاتفی:

او پس از مطالعه آثار بزرگان چون فردوسی ، نظامی و دیگران در پی آن شد تا خمسه ای همگون خمسه نظامی بسراید. و از مامای سخنور خود  مولانا عبدالرحمان جامی خواست تا به او اجازه بدهد.

جامی گفت : که اگر بتواند پاسخ سه بیت حکیم فردوسی را بدهد توانایی آن را خواهد داشت که این خمسه را بسراید.

ادامه خواندن آشنایی با مولانا عبدالله هاتفی ( جامی) خرجردی خواهرزاده مولانا جامی ؛ نوشته : داکتر حمید مفید

انسانیت گم شدهء انسان در سراسر تاریخ
دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر
کز دیو دد ملولم و انسانم آرزوست

این یکی از شعر های جاودانهء مولانای بزرگ بلخ، شاعر شوریده حال و عارف ژرف نگر مشرق زمین است که از جمله چهار رکن استوار و خلل ناپذیر فارسی دری است و هگل شرق اش خوانند که سخن مشهور دیوجانس کلبی حکیم و فیلسوف یونان است. 
انسان گرایی و هومانیسم شرقی در اوجی از مفاهیم عرفان اسلامی در شعراش به کمال رسیده است. نگاه مولانا نسبت به انسان انسانی و الهی است. چنین انسانی دارای اخلاق بزرگ و فضایل ستودهء انسانی است که در محور آن نظریه های اخلاقی؛ غایت انگار، وظیفه گرا و فضیلت محور شکل گرفته اند. مولانا در جستجوی انسان خداگرا و فضیلت محور است. او در واقع در جستجوی انسان ایده آل است، انسانی که ارزش های انسانی در او به کمال رسیده باشد و به معراج انسانیت پا گذاشته باشد. چنین انسان پله به پله تا آستان خدا نزدیک می شود و به فاصلهء قاب قوسین در زیر درخت سدره روح تکامل انسان را مشاهده می کند. این انسان همان انسانی است که خدا در نماد پیامبر به آن مکارم الاخلاق یا خلق عظیم گفته است.

چنانکه پیامبر می گوید: مى‌فرمايد: « هدف از بعثت من، بيان خوبى‌هاى اخلاق است « برتری اخلاقی در اسلام در واقع به سیمای هومانیسم مادی غرب رنگ معنویت می بخشد. زیرا انسان قرآن دارای اخلاق بزرگ و فضایل انسانی است و او میتواند با اطاعت از دستاورهای دین، خود را تخیله و تذکیه کند تا جایگاه واقعی خود را دریابد و به کرامت واقعی برسد؛ زیرا ارج گذاری به کرامت است که انسان به مقام جانشینی خدا نایل می آید.

ادامه خواندن انسان گرایی و انسان ایده آل در قاموس عرفانی ما: مهرالدین مشید

                          

نهم دسامبر از طرف سازمان ملل متحد بحيث روز جهانى مبارزه با فساد  (International anti corruption day)، شناخته شده است. همه ساله درين روز، موسسات ذيربط  ملى و بين‌المللى منجمله سازمان شفافيت جهانى، گزارشات شانرا پيرامون  ميزان فساد در دولت‌ها و در ميان سياسيون و قدرتمندان به نشر مي‌رسانند. 

در دسامبر (٢٠٠٥ م) سازمان ملل متحد، كنوانسيون جهانى مبارزه عليه فساد را به تصويب رسانيد كه افغانستان نيز به آن الحاق نموده است . 

فساد كه يكى از معانى آن تباهى است، در واقعيت عامل تباهى مردم، جامعه و دولت مى‌باشد، از زمان افلاطون تا امروز در تمام اديان و انديشه‌ها مذموم و مطرود خوانده شده است. اين مرض مهلك جهانى تا سه فيص عايد ناخالص جهان و ( ١،٥ تا ٢٠٠٠ ) مليارد دالر را در اختيار مفسدان قرار مي‌دهد. 

فساد در افغانستان نيز سابقه طولانى دارد و متاسفانه در دو دهه اخير با سرازير شدن ملياردها دالر و نقش منفى عامل خارجى، عام و نهادينه گرديد و تا جایی كه منابع ملى و بين‌المللى از “فساد نظام مند” و سيستماتيك صحبت نمودند. 

گسترش فساد باعث گرديد تا به عوض بازار آزاد،  “بازار فساد”، بجاى ديموكراسى، كليپتوكراسى  و به عوض دولت مقتدر ملى قانون محور و عدالت گستر ، “شركت سهامى طراز مافيايى” در كشور حاكم گردد. بدينترتيب نام افغانستان با فساد عجين و شهره آفاق گرديد و در رديف‌بندى موسسات جهانى مقام اول را تصاحب نمود. 

سيگار (اداره بازرس ويژه امريكا براى بازسازى افغانستان) بارها از فساد وسيع در كار موسسات غربى و افغانى و از حيف و ميل در رقم كمك هاى (١٤٤) مليارد دالری امريكا شكايت نموده است. 

ادامه خواندن فراخوان؛بخاطر افشای فساد سالاران و استرداد پول بیت المال افغانستان: میر عبدالواحد سادات

چنانچه از اسناد تاریخی ادیان برهمنی و بودایی بر می آید، گمان باستان شناسان برای مدت ها براین بود که حوزهٔ ثقافتی کابل (گسترده از کاپیسا و بگرام تا به لوگر) در آغاز تمدن های ویدی و اوستایی یکی از مراکز آغاز مدنیت شهری در حوالی سه هزارسال پیش از تولد مسیح درین بخش قارهٔ آسیا  بوده است. لیکن سندی در دست نبود تا ثابت سازد که زندگانی شهری درعصر «Bronze  برانز » در ساحه کابل و اطراف آن وجود داشته است؛ زیرا به جز از چند سکهٔ بسیار باستانی  بدست آمده از تپهٔ مرنجان شواهد تاریخی بیشتری موجود نبود که این فرضیه را تقویت بخشد ؛ تا اینکه در سال ۲۰۰۷ میلادی استخراج معدن عظیم «مس عینک» توسط کمپنی  (MCC)چین و حفظ آثار تاریخی این ساحه توجه بیشتر باستان شناسان را به ساحهٔ باستانی مس عینک جلب نمود . در ساحهٔ مس عینک معابد بودایی متعددی با پیکره های نهایت مهم و نقاشی های ظریف از عصر کوشانی ها بر فراز تپه های پیوست بهم قرار دارد که باید توسط باستان شناسان با دقت فراوان حفظ میگردید. درین وقت باستان شناسان زیادی از هر گوشهٔ جهان از ساحهٔ تاریخی مس عینگ دیدن کردند . 

در همین آوان آبادی های بسیار کهنتری نسبت به دورهٔ کوشانی ها در پای تپه های مس عینک  نشانی گردید. چنانچه خبرگزاری «صدا و سیمای افغانستان» این کشف مهم را در سال ۱۳۹۴ خورشیدی به نشر رساند.  

ادامه خواندن به سلسلهٔ معرفی مظاهر تمدنی افغانستان ؛شهر باستانی  پنج هزارساله لوگر در «مس عینک» :حامد نوید

ویکتور ماری هوگو : Victor Marie Hugo؛ زاده ۲۶ فبروری  ۱۸۰۲ – درگذشته ۲۲ می ۱۸۸۵ شاعر، داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس پیرو سبک رومانتیسم فرانسوی بود. او یکی از بهترین نویسندگان فرانسوی است. آثار او به بسیاری از اندیشه‌های سیاسی و هنری رایج، در زمان خویش اشاره کرده و بازگویندهٔ تاریخ معاصر فرانسه است. از برجسته‌ترین آثار او بینوایان، گوژپشت نتردام و مردی که می‌خندد است. مشهورترین کارهای هوگو در خارج از فرانسه بینوایان و گوژپشت نتردام است ودر فرانسه بیشتر وی را برای مجموعه اشعارش می‌شناسند. هوگو سومین پسر کاپیتان ژوزف لئوپولد سیژیسبو هوگو، که بعدها جنرال شد، و سوفی فرانسواز تِرِبُوشه بود.

وی در جوانی زیر نفوذ مادرش قرار داشت. مادرش از شاه‌دوستان و پیروان متعصب آزادی به شیوه ولتر بود و تنها بعد از مرگ مادر بود که پدرش توانست ستایش و علاقهٔ فرزندش به خود را برانگیزد. کودکی ویکتور در کشورهای گوناگون سپری شد. مدت کوتاهی در کالج نجیب‌زادگان در مادرید اسپانیا درس خواند و در فرانسه زیر آموزش معلم خصوصی خود پدر ریویه، کشیش بازنشسته بود. در ۱۸۱۴ به دستور پدر وارد پانسیون کوردیه شد که بیشتر تحصیلات مقدماتی را در آنجا گذراند و به مطالعهٔ آثار معاصران، به‌ویژه شاتوبریان، و نیز نگارش تصنیف‌های ادیبانهٔ پرداخت. وی شعر سرودن را با ترجمه اشعار ویرژیل آغاز کرد و با آن، قصیدهٔ بلندی در وصف سیل سرود. نخستین مجموعه اشعار او با نام «قصیده‌ها و دیگر اشعار» (Odes et poésies diverses) در ۱۸۲۲ که ۲۰ سال داشت و نخستین رمان او، بو-ژارگال (Bug-Jargal)، در ۱۸۲۶ منتشر شدند. ویکتور هوگو در ۱۸۲۲ با آدل فوشه دوست کودکی خود ازدواج کرد. آدل فوشه دختری بود سبزه‌رو با موهای مشکی و ابروانی کمانی. او در ۱۶ سالگی بانویی خوش‌سیما و جذاب بود. آدل فوشه نخستین عشق ویکتور هوگو بود و ویکتور او را بسیار تحسین می‌کرد. دوران نامزدی آدل و ویکتور را می‌توان تراژدی عاشقانه توصیف کرد.

ادامه خواندن سخنی در باره زنده گی و آثار ویکتور هوگو :ابو سعید راسخ

خدای تحول و تغییر و خدای سنگین دل طالبان

نگاه طالبان به انسان نگاهی فروتر از قبیله
طالبان محصول مدرسه های استخباراتی پاکستان و افکار آنان به شدت متاثر از باور های قبیله ای است که در یک روند مغز شویی استخبار اتی تحت تاثیر مستقیم جنرالان پاکستان و تلقین ملا های وابسته به دستگاهء جهنمی آی اس آی به ایده ئولوژی طالبانی بدل شده است که دشمن انسان و انسانیت اند و با فرهنگ و تمدن اسلامی و بشری پست داده اند. از رویکرد های انسان دشمنانه و ضد انسانی و ضد قبیله ای و ضد اسلامی طالبان فهمیده می شود که افکار طالبانی حتا فروتر از افکار  قبیله است.

ادامه خواندن خدای بخشنده نعمت ها و خدای سختگیر طالبان
: مهرالدین مشید

نه پوهیگم “ نه پوهېږم “ چی ته خریې ته معاون د فرقې یې…

۱۴۰۰ آبان ۲۴, دوشنبه

سخنان شهنواز تڼۍ قبل از خیانت به وطن:

در پی بُروز روی‌داد های اسف‌بار ناشی از خیانت اشرف غنی و کرزی و تیم های شان و اشغال وطن توسط پاکستان و پشتون های خیبر پښتون‌خواه سلسله‌ی تحریر روایات به التوا رفت. هر چند مقاومت بخش اساسی کارزار زنده‌گی ما شده اما برای آن که ایام به کامِ ما نیست و عمر را باور پایایی نیست به ناچار ناگفته ها را بیان می کنیم.

و با چنان‌وضعی بود که مدت تقریباً‌ طولانی در کندک ۱۳۱ استحکام سرباز و ضابط و‌ گویی من توپی در اداره‌ی پای روزگار بودم که هر سو‌ می‌خواست پرتابم می‌کرد.‌

در بخش های گذشته خاطراتی از سفر های جنگی به ولایت خوست را نوشتم. پس از آن که همه وظایف ختم شدند ‌و در پی بی تدبیری آقای دگروال و بعد ها جنرال هاشم خان معاون فرقه با تلفات زیاد برگشت. البته قبلاً‌ هم تذکر داده بودم که آقای ټنۍ آن زمان رئیس ستاد ارتش و محترم جنرال محب‌علی‌خان فرمانده فرقه‌ی ۸ هم تازه از سفر شوروی برگشته و وارد ولایت خوست شده بودند. آقای ټنۍ هنوز دست به خیانت نه زده بودند و در ناوقت های شب در همان نزدیکی های تپه‌ی خرسین آقای هاشم خان را سرزنش جدی کردند. تا سرحدی که حاضرین به شمول من کلمات اهانت بار ټنۍ به هاشم خان را شنیدیم:

(… نه پوهیگم “ نه پوهېږم “ چی ته خریې ته معاون د فرقې یې…).

ادامه خواندن روایات زنده‌گی‌من بخش (۱۹۰) مرتبط به بخش های ۹۴، ۹۵ و‌ ۹۶ و ۹۷: نوشته محمد عثمان نجیب

درمورد برگشت طالبان ، پس از بیست سال به قدرت ، پرسش های زیادی مطرح میشود. ولی بخاطر قرارداشتن واقعیت ها درحیطه ابهام ، نمی توان به پاسخ واقع بینانه و روشن هریک آن دست یافت . شمارسوال ها زیاد است که عمده ترین آنها ، ازین قرار اند :

– چطورشد ؟ که طالبان ، با نداشتن پیشرفت چشمگیردر جبهات جنگ ، به یکبارگی ، بدون برخورد مسلحانه ، یکی پی دیگر، ولسوالی ها ، مراکز ولایات وشهرکابل را به تصرف خود درآوردند.

– آیا ناتوانی قوای مسلح ، زمینۀ چنین پیروزی را برای طالبان مساعد ساخت ؟ ویا عاملی دیگری ، موجب فلج شدن قدرت سوق و ادارۀ آنها گردید ؟ 

ادامه خواندن    طالبان به قدرت برگشتند ، یا … ؟ : نوشته – میر عنایت الله سادات

آیا طالبان به خواست پاکستان لبیک خواهند گفت؟

سفیر پاکستان گفته است که طالبان افغانستان برای او اطمینان داده اند که در صورت ناکامی گفت و گو گو های حکومت پاکستان با طالبان پاکستان، آنان با طالبان پاکستان می جنگند. هرچند طالبان تا کنون در این مورد واکنش نشان نداده اند و اما اسلام آباد امید وار است تا از رابطهء نزدیک و نفوذ گسترده و عمیق آی اس آی بر شبکهء حقانی که بازوی ارتش پاکستان خوانده شده است؛ برای مهار طالبان خود سود بجوید. اما مقام های پاکستانی در این خواست شان فرنگشتاین طالبانی را دست کم گرفته اند که غیر قابل کنترل است و این مار های آستین دامنگیر پرورش دهندهء خود نیز می شود.  

وی پس از آن این سخنان را گفت که رسانه ها از میانجیگری سراج الدین حقانی میان طالبان و حکومت پاکستان خبر دادند. فواد چودری، وزیر اطلاعات پاکستان در یک پیام توییتری اعلام کرده است که دولت این کشور با وساطت سراج حقانی، سرپرست وزارت داخله طالبان با گروه طالبان پاکستانی به یک آتش بس کامل یک ماهه، دست یافته‌اند. پیشتر منابع دولتی پاکستان تایید کرده بودند که هیاتی برای گفتگو با رهبران طالبان پاکستانی به افغانستان رفته است. این توافق پس از گفتگوهای دو هفته‌‍‌ای در ولایت خوست افغانستان صورت گرفته است.

ادامه خواندن خواست های دولت «پدر خواندۀ» پاکستان از امارت طالبانی «پدر سالار» : مهرالدین مشید

تصوف چیست ؟

۱ تصوف راه محمدی است.

۲ تصوف ترس از خدا است. 

۳تصوف خود شناسی است .

۴ تصوف خدا شناسی است. 

۵ تصوف رسیدن به خدا است.

۶ تصوف فیوضات الهی است.

۷ تصوف راه نجات است .

۸ تصوف عرفان است.

۹ تصوف عمل به علم است .

۱۰ تصوف تسلیم به حق است .

ادامه خواندن مکتب تصوف : برگرفته از صفحه مکتب تصوف؛ نوشته محمد صمیم رساَ

آن عده از دوستان که با تاریخ و سیاست افغانستان کم‌وبیش آشنایی دارند، اسم «غلام‌نبی خان چرخی» را شنیده‌اند. او در زمان «حبیب‌الله‌خان»، «امان‌الله‌خان» و «نادرخان»، پُست‌های متعددی را در اختیار داشت. چرخی در اصل از منطقه «چرخ» ولایت «لوگر» از قوم «احمدزی» از تبار «غلجی» بود. او در زمان سقوط کابل به دست «حبیب‌الله کلکانی»، به عنوان سفیر افغانستان در مسکو به‌ سر می‌برد. وقتی از موضوع اغتشاش در افغانستان شنید، از آن طرف «آمو» وارد شمال افغانستان شد و ولایت بلخ را در یک نبرد سخت از طرفداران حبیب‌الله کلکانی گرفت اما زمانی که از خروج امان‌الله خان از افغانستان اطلاع یافت، افغانستان را ترک کرد و دوباره به شوروی رفت. او پس از سقوط دوره کوتاه حبیب‌الله کلکانی، از طرف دولت تازه تأسیس نادرخان، به عنوان سفیر افغانستان در ترکیه تعیین شد اما پس از مدتی، به رسم اعتراض به عملکرد نادرخان، استعفا داد و ساختمان سفارت را ترک کرد. چرخی در ۲۱ میزان سال ۱۳۱۱خورشیدی به درخواست دولت افغانستان دوباره به کابل بازگشت و مورد استقبال نادرخان قرار گرفت. در تاریخ ۲۶ میزان همین سال، رژه بزرگی در «باغ بالا»ی کابل برگزار شد. چرخی از چنان نفوذ و احترامی در دولت و مردم برخوردار بود که در روز «رسم‌گذشت»، وقتی برای تماشای مانور، به قسمت ویژه وارد شد، نادرخان به استقبالش رفت و او را در کنار خود نشاند. بیست روز پس از این حادثه، ساعت ۳ عصر روز سه‌شنبه ۱۶ عقرب ۱۳۱۱خورشیدی، باردیگر نادرخان و غلام نبی خان چرخی رو به روی هم قرار گرفتند. نادرخان او را به توطئه علیه خود متهم نمود و سپس به فحاشی شروع کرد و گفت که تو خاین هستی. چرخی در جواب نادرخان گفت که خاین معلوم است! این فراز از مشاجره لفظی بین چرخی و نادرخان، در کتاب‌های تاریخ معاصر افغانستان از جمله «افغانستان در مسیر تاریخ» درج است.  

ادامه خواندن برگی از تاریخ یک غم‌کده؛تقارن عجیب دو حادثه در افغانستان(۱۶ عقرب ۱۳۱۱ و ۱۶ عقرب ۱۳۱۲) : محمد مرادی

آرزو های برباد رفتۀ جنبش روشنفکری در افغانستان

پس از دههء دموکراسی و تصویب قانون اساسی جدید در سال ۱۳۴۳ افغانستان وارد فصل جدیدی گردید. هرچند قانون احزاب در شورای ملی به تصویب نرسید؛ اما بنیاد رسانه های آزاد در کشور گذاشته شد. جریده های شعله جاوید از سوی حزب « سازمان مترقی» به رهبری اکرم یاری در جدی سال ۱۳۴۳ و پرچم از سوی « حزب دموکراتیک خلق » به رهبری تره کی در سال ۱۳۴۳و مساوات از سوی حزب سوسیال دموکرات به رهبری مرحوم میوند وال و افغان ملت از سوی حزب  افغان ملت و گهیز بوسیلۀ منحاج الدین گهیز به نشر می رسیدند.

جریده های یادشده از سوی احزاب سیاسی چپ و راست و ملی افغانستان  به نشرات آغاز کردند. در این دوره فعالیت های احزاب سیاسی علنی شد و گروه های چپ و راست و ملی عرض وجود کردند. پیشتر از آن در سال ۱۳۲۶ مطابق به ۱۹۴۷ میلادی روشنفکران و مشروطه خواهان افغان پس از سال‌ها مبارزه اولین حزب علنی را بنام ویش زلمیان (جوانان بیدار) تأسیس نمودند. . این حزب در کابل قندهار و جلال‌آباد فعالیت داشتند موسسین و فعالین این حزب عبارت بودند از عبدالروف بینوا، گل پاچا الفت، فیض محمد انگار، نور محمد ترکی، غلام حسین صافی، محمد رسول پشتون، عبدالشکور رشاد، عبدالهادی توخی، محمد انور خان اچکزائی قاضی بهرام خان، غلام جیلانی خان، قاضی عبدالصمد، فتح محمد ختگر، نورمحمد قاضی خیل، محمد ابرهیم خواخوزی، محمد ناصر لعل پوری، صوفی ولی محمد، اقا محمد کرزی، محمد موسی شفیق؛ غلام محمد پوپل، محمد طاهر صافی، قیام الدین خادم، ارسلا سلیمی، نیک محمد پکتائی، صدیق اله رشتین، عبدالعزیز خان، عبداخالق واسعی، محمد علی خان، نور احمد خان شاکر، محمد رسول مسلم، محمد حسین ریدی، عبدالرزاق فراهی، محمد نور خان علم، مولوی عبیداله صافی، گل شاه صافی، ظهوراله خان همدرد، محمد شریف قاضی، عبدالمنان دردمند، ملیا، عبدالصمد ویسا، محمد علی برکی، و دیگران بوده‌است. این حزب در دوره ۷ و ۸ مبارزات پارالمانی ۵ نفر نماینده داشت. 

ادامه خواندن دهۀ دموکراسی و شکست جنبش های روشنفکری در افغانستان: مهرالدین مشید

مجموعه‌های داستانی« خُفاشان»،«یادداشت‌های زیر تصویر » و «چراغ سبز» از اویند. در کنار داستان‌نویسی و پژوهش‌ قصه‌هایی را از «هانس کریستیان ‌اندرسن» برای خردسالان ترجمه کرده است. این کار ارزنده در دههٔ شصت در مجموعه‌یی به نام «ملکهء برف‌ها» از سوی انجمن نویسندگان چاپ شده است. داستان «باران، باران» او را، که در سال ۱۳۷۲ نوشته شده است، چندی پیش در برنامه‌یی برای افغانستان،در اسلو، خواندم.این داستان از نگاه موضوعی و مضمونی برای مردمی‌که هر بار با بدتری از پی بدی رو‌به‌‌رو می‌شوند نو و تازه است. با اجازهٔ نویسنده‌اش آن را این‌جا می‌گذارم.

•••

   باران…باران !                                                                                                                                              

       درهيچ تابستانی مردم چنين گرمای طاقتسوزی نديده بودند. از آسمان آتش می‌باريد و زمين به تابۀ داغی ميمانست كه می‌پخت و برشته ميكرد. چند روز می‌شد كه آفتاب برافروخته بود؛ آسمان گرفته و غبارآلود بود؛ باد گرمی‌كه هُرم نفس زهرآگين اژدها را داشت بر گُل و گياه و آدم و حيوان می‌وزيد و خون و خونابه را در رگ رگ هر جانداری می‌خُشكاند.

ادامه خواندن گل احمد نظری آریانا یکی از داستان‌نویسان و مترجمان توانای افغانستان است: نوشته – خالد نویسا

پیشگفتار

به یقین این مضمون در بارۀ سردار محمد داود خان یک غوغای جهانی را بین پشتونیست ها( آن پشتون های که قوم پشتون را بالا تر از اسلام  و همه ملت میدانند ، نه پشتون های مومن) ، آنانیکه برای داود خان خدمت کردند و در دَور و بَر داود خان بودند  (هم در دوران صدارت و هم ریاست جمهوری ) وآنانیکه در حزب انقلاب ملی  سردار محمد داود بودند و همچنان یک عده عزیزان که از قوم محمد زایی  هستند ،ایجاد خواهد کرد. 

اما این موضوع نو نیست. در افغانستان اگر کسی به جهت مخالف تفکر عمومی مخصوصاً قوم پرستان و مذهبیون حرکت کند؛ اگر مسلۀ دین باشد کافر و اگر مسایل سیاسی باشد خاین خطاب می شود . و این را من در زندگی خود تجربه کردم وقتی داعیۀ نامنهاد پشتونستان را در ۲۰۱۰ میلادی نوشتم خائن خطابم کردند و وقتی گفتم که احادیث باید ریگ شویی شود و احادیث جعلی از احادیث ثقه تفکیک شود من را کافر گفتند. اما وقتی همین موضوع پاکسازی احادیث را یک شخص از یک خانوادۀ مذهبی یادآور شد همه خود را خاموش گرفتند.

ادامه خواندن سردار محمد داود؛ مختصری از اشتباهات و بدبختی افغانستان : داکتر فرید یونس

 · 

ا فتتاح دفتر  جبهه مقاومت ملی د رواشنکتن نقطه عطفی در تاریخ سه صد ساله‌ای کشوری به نام دروغین افغانستان

 قسمت اول:

 افتتاح دفتر جبهه مقاومت ملی به رهبری محترم  احمد مسعود و کوششهای شبانه روزی جوان برومند علی میثم نظری از نگاه تاریخی اهمیت بسزای  دارد.  نخست اینکه  رهبری جنبش مقاومت ملی به  رهبری   جوان با  استعداد ومتعهد به مبارزه برای حصول دموکراسی ،  برابری وعدالت اجتماعی در پرتو نه اتوپیای خیالی جامعه توحیدی و یا مدینه فاضله جامعه بدون طبقه  بلکه  در پرتو آرمان مقدس و قابل دسترس و تجربه شده‌ای ارزش های انسانی ، بنیان گذاشته است و تا حال  ثابت ساخته است که در این راه استوارانه کام برداشته و از هرگونه سازش با فاشیسم و از هرگونه  گرایش ناپسند رسیدن به مقام از طریق جاپلوسی و پا بوسی یا  به خاطر ارضای خواهشات نفسانی  پولدار شدن و بلند منزل  آباد کردن  دوری جسته است از صمیم قلب تبریک میکویم. 

ادامه خواندن ا فتتاح دفتر جبهه مقاومت ملی د رواشنکتن: ابراهیم فتاح

یادها و خاطره ها سفری ناتمام از خواجه رواش کابل تا فورت دکس نیوجرسی

قسمت دوم

بیروکراسی کشنده و انتظار طاقت فرسا و دردناک غربت:

آنگاه چقدر دردناک است که انسان از خانه و کاشانهء خود آواره می شود و درد طاقت فرسای غربت را بر پشت و پهلوی خود احساس می کند، غم گران سنگ بار بی وطنی را به شانه ها برمی دارد، کوله بار رنج های بی پایان گذشته را با کوله بار های تازهءغربت بر سرهم می بندد،  دل به دریا زده و با رها کردن همه چیز با خانه و دوستان و یاران خود بدرود می گوید. ممکن بدتر از این رها کردن در تاریخ تکرار نشود و آری این غم، بی پایان ترین رنج تاریخ است؛ رنجی که پایانش را پیدایی نیست و جغرافیای آن از نظر ها غایب است. البته به دلیل اینکه جغرافیای غربت حدود ندارد که از شرق و غرب و شمال و جنوب آن سخن گفته شود. زیرا جغرافیای غربت، جغرافیای ناپیدا است و فلسفهء آواره گی ها و در به دری ها و بی خانگی ها و منت های دردبار کسان و ناکسان در پیشانی انسان را رقم می زند و انسان را از خودش بیرون می کند و حتا تو بودنش را زیر پرسش می برد.

ادامه خواندن اشک نامه ای در پای درد های بی پایان و فصل غم انگیز غربت : مهرالدین مشید

پروفیسر غلام محمد میمنگی په ۱۲۵۲ لمریز کال کښی د فاریاب ولایت د میمنی په ښار کښی زیږیدلی او په ۱۳۱۴ لمریز کال کښی د ۶۲ کلو په عمر وفات او د کابل په عاشقانو او عارفانو کښی خاورو ته سپارلی شوی دی. روح دی ښاد او جنت دی ځای وی.

پروفیسر غلام محمد میمنگی در سال ۱۲۵۲ هجری شمسی مطابق ۱۸۷۳ عیسوی در شهر میمنه در ولایت فاریاب افغانستان چشم به جهان گشود. وی تا سن ۷ سالگی در میمنه زندگی کرد و بعد از آن به امر امیر عبدالرحمن خان با خانواده اش به کابل منتقل و در گذر قاضی شهر کابل مسکن گزین گردید.

پدرش عبدالباقی خان مینگ باشی، یکی از سران بانفوذِ قوم ازبک در منطقهٔ خود بود که از طرف امیر عبدالرحمن خان به جرم دوستی و همکاری با سردار محمد ایوب خان در قیام علیه امیر به کابل انتقال و محبوس و سپس به قتل رسید.

غلام محمد در سن سیزده سالگی پدرش را از دست داد و با تنخواه یا معاشی که از طرف دولت ۳۰ روپیه برای مادرش و ۵ روپیه برای غلام محمد تعیین شده بود امرار حیات مینمود.

چون پول مستمری برای مصارف خانه کافی نبود، غرض کسب روزی حلال و بدست آوردن پول، به ساختن و فروش اشیایی مثل قلم دانی، رسم ها و دیگر اشیا پرداخت. غلام محمد از آوان کودکی در پهلوی علاقه، استعداد فطری در رسامی و نقاشی نیز داشت. میمنگی ۹ ساله بود که به فکر بازگشت به زادگاهش شد. به همین دلیل درخواست خویش را به امیر در عریضه ای نوشت که در آن تصویر پرندهٔ زیبایی را نیز ترسیم نموده بود. گفته می شود که وی از یکی از مقربان دربار درخواست نمود تا تقاضانامهٔ وی را به حضور امیر عبدالرحمن خان تقدیم کند.

ادامه خواندن کودکی از فاریاب تا تصویرگری به نام “میمنگی مصور” از افغانستان« به یادبود یکی از قهرمانان ملی واقعی افغانستان»: داکتر ناصر اوریا

بعداز پانزدهم اگست که طی یک توطئه بزرگ کشور هائی مانند پاکستان، انگلستان و آمریکا از یکجانب و رهبران فاشیسم قومی و طالبان از جانب دیگر قدرت سیاسی در افغانستان به طالبان واگذار گردیده و غنی احمدزی فرار نمود، مسئله “حکومت همه شمول” در ردیف مسائل عوام فریبانه رعایت “حقوق بشر، حقوق زن، حقوق کودک، آزادی مطبوعات و امثالهم برای کشور های استفاده جو و حریص بیرونی و برخی معامله گران و تیکه داران قومی به یک متاع معامله با طالبان و آله فشار برای بدست آوردن امتیازات تبدیل شده است اما مردم صادق، ساده قول و علاقمند به (مشارکت) با امیدواری ساده لوحانه موضوع ایجاد یک جامعه عادلانه را دنبال میکنند.

درین نوشته کوتاه منظور ما بالای داعیه واهی “حکومت همه شمول” هست.

مسلمآ کسیکه در الفبای (تیوری دولت و حقوق) آشنائی داشته باشد میداند که دولت دارای (سه رکن) میباشد که عبارت اند از قوه مقننه؛ قوه اجرائیه و قوه قضائیه هستند که رئیس دولت بالای هر سه قوه قرار میداشته باشد.

ادامه خواندن نگاه حقوقی به تعریف کاذب از “حکومت همه شمول”: داکتر اکبر همت فاریابی

مؤرخ توانای افغان، احمد علی کهزاد بیش از نیم قرن قبل (1951م) طی بیانیۀ علمی و تاریخی خود در تالارموزیم ایران گفت: ” هیچ شبهۀ نیست که پرورشگاه اولیۀ این زبان (دری) در حصص شمالی افعانستان بود که از پامیر تا هریرود را در بر میگرفت و در ماوراالنهر(A) هم رواج داشت. بعضی ها تصور کرده اند که زبان دری معجونی است مرکب از زبان پهلوی ساسانی و لغات عربی . حالانکه یکی از صفات زبان دری حقیقی ، عدم دخالت زبان عربی است و چند قرن پیش از زبان عربی در افغانستان تشکل نموده بود. از جانب دیگر دری زبانی نیست که بعد از نابود شدن زبان پهلوی ساسانی بمیان آمده باشد .بلکه دری و پهلوی دو زبان است که موازی هم یکی در افغانستان و دیگری در ایران بمیان آمده و نشو و نماکرده و به زبان هائی معین از اینطرف به آنطرف و دگری از آنطرف به اینطرف پراگنده شده است” (1)

این سخنان کهزاد فی الواقع درسی بود به خام اندیشانی که حقایق تاریخی را بزعم خود تحریف مینمایند مصداق سخنان او ، نتایج تحقیفات باستان شناسان مجرب بین المللی است. که با سهل شدن وسایل ارتباط ، امروز هر لحظه میتوان به آن دسترسی داشت. 

واقعیت اینست که نفوذ زبان عربی نتوانست به زبان دری آسیب برساند ، اما زبان پهلوی را از بین برد زیرا زبان پهلوی نتوانست در سدۀ اول نفوذ اسلام ، به مقابل ادبیات پختۀ عربی مقاومت کند . بنابرآن همزبان با ترویج اسلام از مکالمه و نوشته خارج شد. ولی چنین خطر متوجه زبان دری نبود.

ادامه خواندن پیدایش، تکامل و دورنمای زبان دری : میرعنایت الله سادات

خط سرخ جهانیان برای طالبان حکومت فراگیر

پیش از سقوط کابل قرار بود که بر بنیاد توافقنامۀ دوحه حکومت انتقالی در افغانستان تشکیل شود که متشکل از طالبان و حکومت کابل و سایر گروه های سیاسی باشد؛ اما فرار غنی تمامی روند را تخریب کرد، طالبان هم با استفاده  از فرصت توافقنامۀ دوحه را نقض کردند و خلاف این توافقنامه نظام امارتی را بر مردم افغانستان تحمیل کردند. طالبان به این هم بسنده نکرده و تشکیلات دلخواۀ خود را درست کردند و تمامی افراد خود را در مقام های ارشد حکومتی نصب کردند و پس از آن هم هر روز درجن درجن مولوی و ملا وحافظ وقاری بی سواد را در رده های پایین تر از وزارت مقرر می کنند. حکومت خودخواندۀ خود را بر مردم افغانستان تحمیل کرده اند. در حالی که فقر و بیکاری در کشور بیداد می کند و اما طالبان بجای فراهم سازی زنده گی بهتر برای مردم، برعکس به بهانه های گوناگون چون داشتن سلاح و غیره مردم را بازداشت و شکنجه می کنند. رویکرد های طالبان درموجی از توافق شکنی ها خشم جهانیان را برانگیخته است و کشورهای جهان به شمول پاکستان از طالبان خواسته اند تا حکومت فراگیر تشکیل بدهند و این حکومت را خط سرخ برای شناسایی حکومت طالبان عنوان کرده اند. هرچند هنوز چند و چون حکومت فراگیر توضیح نشده و اما مردم افغانستان در اصل با امارت طالبان مخالف هستند. باتاسف که کشور های زیادی هنوز به این خواست برحق مردم افغانستان توجه نکرده است. 

ادامه خواندن از حکومت فراگیر انتقالی تا حکومت فراگیر طالبانی؛ : مهرالدین مشید