مرحوم نصرالله حافظ کارمند رادیو تلویزیون ملی افغانستان ؛ یک عمر در غنی سازی فرهنگ و ادبيات لسان شیرین پشتو قلم زد و گهر نایاب را از بحر افکارش بروی کاغذ ریخت؛ تشنه گان فرهنگی را سیرآب نمود.
او در سال(۱۳۱۰-هش) در ولسوالی چپرهار ولایت ننگرهار بدنیا آمد و به عمر هشتاد سالگی بتاریخ چهاردهم عقرب سال ( ۱۳۹۲ -هش) در شهر کابل جهان فان را وداع نمود. انا الله وانا الهی راجعون
استاد حافظ دانش متداوله را در قریه زادگاهش آموخت وجهت فراگیری تحصیل روانه کابل گردید.
در سال (۱۳۳۱-ش۹ در مربوطات وزارت معارف وقت بصفت استاد شتو در لیسه خوشحال خان ختک به تدرس فرزندان وطن توظيف گردید. وی بعداز یک سال یعنی در (۱۳۳۲ -هش ) نظر به ضرورت راديو که در ان زمان بنام راديو کابل یاد میشد و در پل باغ عموما شهر کابل موقعیت داشت؛ از معارف تبدیلاٌ مقرر گردید.
این مطلب را درماه می « ۲۰۱۱ » م- نوشته بودم ؛ اما تا حل از صحتمندی امانی اطلاعی بدسترس نیست لازم دیدم باز نشر کنم.
تجلجل از روز پدر برایم فرصت بخشید تا پدری را ازسرزمین حادثه ها وآشوب ها برای تان معرفی بدارم؛ با آنکه ضرورت معرفی ندارد؛این پهلوان هنرمند چیره دست؛ خوش صدا و محبوب القلوب همه هموطنان گرامی ما میباشد.
پهلوان امان الله معروف به « امانی» فرزند مرحوم نجيب الله از خانواده هنرمند و هنر پرور از سبزه زار و لاله زار شمال ولایت پروان شهر زیبای « چاریکار» میباشد. مرحوم نجيب الله که خود مسلک ساقو سازی داشت؛ اما آن مرد خردمند در هنر پرور هنردوستی درآن ایام عقب ماده فرهنگی ؛ مرد ممتاز زمان خود بشمار میرفت.مرحوم نجيب الله دارا شش فريند « سه دختر وسه پسر» بود پسرانش غلام مرتضا؛ نبی الله و امان الله میباشند.
وی فرزندان هنرمند تربیت کرد و یک برادر مرحوم نجیب الله بنام حمید الله چاریکاری نیز هنر اواز خوان و در دسته هنری چاریکار تنبور مینواخت.
« گوهر اصیل آدمی » – یکصد و یک زینه برای تقرب به جهانشناسی ساینتفیک – کتابیست پژوهشی ، تحقیقی ، ساینتفیک برای تعریف و تثبیت و نشان دادن مقام انسان وانسانیت ، خود شناسی و خدا شناسی و جهان شناسی . از آن جمله در آن موقف و مقام والای زن «مادر» فرشته زمین عاری از تعبیر های باطل و سوء تفاهم ها در شناخت در آمده است .
به برکت جذابیت توصیف ناپذیراین فرشته زمین و سلطان عشق و شعور مردان را در این اثر محترم محمد عالم افتخار؛ آن را که علاوه بر پشتی زیبا و مقدمات بیداری بخش ؛ دارای (۴۳۲) صفحه و (۱۰۱) زینه میباشد در (۱۷) روز مسلسل مطالعه نمودم.
محبوبه جان فرزند محمد خان بتاریخ 21 میزان سال 1327 ش – درشهر کابل در یک فامیل متوسط و منورتولد یافت و تحصیلش را در لیسه ملالی تمام کرد.محبوبه جباری اولین کار هنری خود را ازستیج پوهنی ننداری بامادرش رضایی اش « میرمن پروین » شروع نمود. خانم پروین آهنگ مشهوردختر گلفروش می سراید و خانم جباری آنرا تمثیل می نمود. بعدآ راهی پروگرامــهای اطفال رادیوکابل گردید ودر اثر تشویق مادرش «خانم پروین» (که اورا مشوق واستاد خود در راه هنرمیداند) وتشویق والدین اصلی اش از سن شش ساله گی در دنیای هنر تمثیل گام های استوار برداشت و درسن 14 سالگی به خواندان دیالوگ های رادیویی آغاز کرد که در آن زمان وسایل برای ثبت در رادیو کابل وقت وجود نداشت وهمه برنامه ها راسآ نشر میگردید.
هشت مارچ روزهمبستگی بین المللی زنان جهان است. این روز با میمنت وخجسته در سراسرجهان بشری تجلیل می گردد و از حقوق حقه ای زنان دفاع بعمل می آید.
علی رغم اعلامیه ای جهانی حقوق بشر، فرامین و قوانین بین المللی وحتی قانون اساسی افغانستان ، زن در جامعه ی ما از حقوق انسانی و مدنی بر خوردار نیست. حق انتخاب همسر زندگی رابرخلاف هدایات صریح اسلامی ندارد. جامعه ای سنتی و قبیله وی لت کردن زنان راامر قانونی میدانند، ومردان بخود حق میدهند که چند همسر داشته باشند و با قوانین ظالمانه در مورد حکومت میکنند حتی ارکان بلند پایه ای دولتی برای زنان خویش اجازه کار بیرون از منزل را نمی دهند و زنان خویش را مستور نگهمیدارند. یکی از رهبران جهادی بنام شیخ محسنی قانون احوال شخصیه را که محروم ازهمه حقوق انسانی میباشد به عرصه عمل قرار داد تا هر نوع پیش آمدیکه مرد لازم داند انجام دهد و تام الا ختیار است و مرد میتواند دختر نا بالغ را در سطیره ای نکاح خود در آورد . در حالیکه بلوغ شرط اساسی در اجرأ قانون شرعی است. این وضع زنان و دختران کشور را به سطوح آورده و بخود کشی و خود سوزی مبادرت می ورزند و به حیات پر مشقت خویش یکباره پایان میدهند.
شاد روان استاد عبدالواحد بهره فرزند مولوی رحیمداد تیموریُ نواده ی مولانا میر محمد یوسف بهره از سلسله ی دودمان تمیوریان هرات میباشد و در یک در خانواده ء متدین پا به عرصه وجود گذاشت .
استـاد بهره علوم متداوله ی عصر را نزد علمای مشهور زمان فرا گرفت و در معارف کشور مصدر خدمات زیاد گردید.
درسال 1300 هش – در زمان شاه امان الله خان که توجه به علم ودانش یکی از اقدامات اولیه حکومت را تشکیل میداد٬ و در آن زمان شادروان علامه استـاد صلاح الدین سلجوقی مسوَل معارف ولایت هرات بود ٬ برای تطبیق لایحه وظایف و انکشاف معارف در هرات توجه خاص مبذول داشت اما مردم که از نعمت علم کمتر بهرهمند بودند برای انکشاف معارف علاقه َ چندانی نداشتند و از شمولیت فرزندان شان در مکتب جلوگیری مینمودند .
هرگاه بتاریخ هنر موسیقی٬ خطاطی٬ نقاشی مجسمه سازی وسایر هنر های زیبا در افغانستان نظر اندازیم ٬ تاریخ و قدامت این هنرهای شریفه بیشتر از صدسال و یا اضافه ازآن میباشد. کاوشهای باستان شناسان داخلی و گروپهای خارجی در طول تاریخ موفق به کشف مجمسه های حیرت آور و کشف سالون های بزرگ و جالب در هر گوشه وکنار وطن ما بوده اند که نشان دهنده آثار باستانی آریایی ها ٬ خراسانیها و افغانستان امروز و میراث نیاکان ما محسوب میشوند. نظر به قدامت تاریخی و حملات ولشکر کشی های خارجیها بسیار آثار زیبای کشور منهدام و یا دستبرد زده شده و بخارج انتقال داده شده است.
کتاب سلجوقیان ؛ معاصر هرات که تازه به قلم توانای جناب استاد نصرالدین سلجوقی نگارش گردیده است ؛ از طریق استاد محترم عبدالرحمن « فریدون » سلجوقی به دستم رسید. از مطالعه آن فیض بردم و خواستم با تحریر اندک معلومات از محتوای پرُ بهای این کتاب خدمت دوستان چند سطر بنویسم تا مطالعین محترم نیز از نشر این کتاب ذیقیمت آگاهی حاصل نمایند.
کتاب سلجوقیان معاصر هرات در قید « ۳۰۸ » صفحه با مطالب خیلی دلچسب معلومات مفید درباره آبدات تاریخی هنری و فرهنگی و نشر اشعار شعرا؛ معرفی شخصیت های فلسفی ؛ سیاسی ؛ فرهنگی : چون علامه محمد عمر سلجوقی ؛ استاد علامه صلاح الدین سلجوقی ؛ مولوی عبدالروف فکری سلجوقی و سایر دانشمندان را با فوتوهای جالب آثار تاریخی آن منتشر نموده است.
نشر کتاب سلجوقیان معاصر هرات را که با زحمات زیاد و پشت کار چند ساله ء جناب نصرالدین سلجوقی ؛ با پشتی از تصویر « مسجد پای حصار و نمای شرقی قلعه اختیارالدین » مزین گردیده و از طریق موسسه فرهنگی پژوهشی آرتاکوانا هرات از طبع برآمده است ؛ برای نویسنده این کتاب و سایر سلجوقیان و مردم عزیز سرزمین ما تبریک و تهنیت میگویم.
خانواده محترم زاخیل در غم بزرگ تان شریک هستم. بدین وسیله پیام تسلیت و همدردی خودرا به شما و تمام هنرمندان و هنردوستان نسبت این ضایعه بزرگ تقدیم میدارم. اکنون با نوشتن این پیام صدای خانم قمرگل که چندین سال پیش بالای زندگی نامه او « 2009» میلادی؛ کار میکردم در گوشم زمزمه میشود. انا لله و انا الیه راجعون
***********خانم قمرگل فرزند گل شیرین خان بتاریخ بیست ویکم جنوری سال 1952 درقریه شگه ولایت ننگرهاردیده بجهان گشود. او درسن هفت سالگی درمحافل وخوشی های قریه اش آوازمیخواند. آوازگیرا یش بدلها چنگ زد، آوازه طنین صدایش از قریه به قریه رسید، تا قریه های دور وبالآخره به ولایت ننگرهار توجه هنردوستان را جلب نمود.
بی بی حاجیه انابت ایماق اکبری فرزند الحاج احمد علی خان اکبری ، به تاریخ ۲۱ مارچ سال ۱۹۵۸ میلادی برابر با اول حمل ۱۳۳۷ خورشید، در شهر کابل دیده به جهان گشود.
تحصیلاتش را در لیسه عایشه درانی آغاز و ادامه داد و در سال ۱۳۵۵ خور شیدی زمانی که متعلم صنف دهم بود با داکتر فیض الله ایماق مدیر عمومی وقت برنامه های محلی رادیو افغانستان ازدواج و سپس به لیسهء (دمیرمنو تولنه) تبدیل ودرسال ۱۳۵۷ از آن فارغ التحصیل گردید.
نسبت علاقه زیادی که به مطالعه داشت به خواندن مجلات و روز نامه های چاپ افغانستان و ایران می پرداخت .
پس از ختم تحصیل همکاری اش را بطور رسمی به حیث نطاق برنامه اوزبیکی در رادیو افغانستان آغاز نمود. و هم زمان در تهیه وترتیب برنامه های ادبی ادبیات عامیانه سهم می گرفت و آنرا دکلمه میکرد.
دوستان محترم ؛ در صفحه فیسبوک استاد جاويد فرهاد تصوير از سرای موتـی در گذر شور بازار کابل را مشاهده کردم ؛ در این زندان خطر ناک مبارزین و تحصيل کرده های دوره امانیه که اکثراٌ در خارج و هم چنان در داخل کشور ؛ فقل و زنجیر شده بودند . خواستم قصه های داخل زندان را از جلد دوم کتاب افغانستان در مسیر تاریخ اثر مرحوم میر غلام محمد غبار یادداشت ؛ با شما مطالعین گرامی به اشتراك بگذارم روی این مقصد جلد دوم کتاب افغانستان در مسیر تاریخ را گشودم و خاطرات از زنده یاد مرحوم غبار را که خود شاهد ظلم و ستم در سرای موتی قرار گرفته بود ؛ با اند اختصار تحرير کردم .
حوادث تاریخی را نباید از یاد برد. زیر گذشته ها چراغ راه مبارزین آینده کشور ما میباشد باید بدانیم که کشور ما از کدام تاریخ تحت ظلم و استبداد ارتجاع داخلی تحت نظارت انگلیس اشغالگر قرار داشته است.
ماجرای کنون افغانستان برمی گردد به دشمنی خاص دول استعمارگر و خاصیت انتقام جویانه آن.
بطور مثال ؛ پایین کردن بزرگترین بیرق ملی افغانستان که تعریف از حوادث تاریخی کشور میباشد و بر فراز تپه وزیر محمد اکبر خان غازی در اهتزاز بود؛ در اولین روز حاکمیت طالبان در شهر کابل بتاریخ ۲۵ اسد ۱۴۰۰ خورشیدی یک تصادف نیست ؛ بلکه نمونه از انتقام گیری انگلیس توسط نوکرانشان میباشد.
وزیر محمد اکبر خان غازی شخصیت ملی و وطن دوست کشور ما مکناتن سر قوماندان قوای انگلیس را در جنگ اول افغان و انگلیس ( ۱۸۳۸ الی ۱۸۴۲ ) بقتل رسانیده بود.
کتاب « افغاستان سرزمین حماسه و فاجعه » اثر گران بهاء جناب محترم میر عنایت الله سادات واقعیت های انکار ناپذیر از حوادث جامعه ما و عوامل تاثیر گذاری منفی کشور های خارجی بر وطن مارا و پادشاهان و رهبران الی دو نیم دهه گذشته را همه جانبه مورد برسی قرار داده است.
خوشبختانه جناب محترم سادات کتاب با ارزش خویش را برایم اهدا کردند٬ جا دارد که از این تحفه ذیقمیت شان اظهار سپاس نمایم.
محترم سادات با موشگافی خیلی دقیق و صادقانه حوادث وطن رااز سالهای کهن یعنی آریانای باستان٬ خراسان دیروز و افغانستان امروز با جزئیات و اسناد موثق و معتبر داخلی و خارجی با تحلیل دقیق علمی نوشته است . بامطالعه این کتاب٬ حوادث گنگ که تا هنوز ذهن عده از هموطنان مارا مشکوک نگهداشته است ٬ روشن میشود . وضع رقتبار فعلی و آینده نا مشکوف و پوشش از تبلیغات از جوانب مختلف ٬ روی واقعیتهای وطن خاک پاشیده است اما وطنداران صدیق و قلم بدستان راستکار مانند جناب سادات وظیفه خویش دانسته اند٬تا تمام حقایق را بدون در نظرداشت ملحوظات سیاسی٬ قومی و زبانی برای نسل آینده کشور بیان نمایند.
حسن نیر بنات از نخستين فارغان بخش روزنامه نـگاری فاکولته ادبيات دانشگاه کابل است. سال (۱۳۴۳ هـ ش ) بيشتر از ربع قرن در لسانه های گروهی کشور خدمت کرده است. سر محرر و نگارندهء مسُول شماره های ایام تعطیل روزنامه انیس و مبصر سیاسی مجله ژوندون بود.
دوکتاب پرامون أصول روزنامه نگاری رااز انگلیسی به دری برگردانده و به همت اتحادیه ژورنالستان افغانستان چاپ شده است . او عضو رهبری اتحاديه نیز بود.
بزرگمردان اندیشمند با چند سطر کوتاه یک کتاب را بیان مینمایند تا ملت ها جاده های خونینی را که دراثر استعمار خارجی و استبداد و ارتجاع داخلی پیموده اند٬ دوباره تکرار نکنند.
هرگاه تاریخ پر افتخار و مبارزات سیاسی نیاکان مارا از زمان آریانای باستان ٬ خراسان و افغانستان امروز مرور کنیم بتمام دسایس استعماری پی میبریم اما افسوس که یکتعداد مزدوران در طول تاریخ بخاطر منافع شخصی خویش زیر نام مسایل قومی ٬ مذهبی , زبانی و نژادی ٬مردم عادی را که از دسایس اگاهی نداشته اند ٬بخاک وخون کشانیده اند. نباید فراموش کرد که همین مبلغین تبعیضات نژادی و زبانی دست به تفتین وتفرقه زده انده و مبارزین مردم را که برای نجات میهن کفن پوشیدند و دشمن خارجی را شکست دادند ٬فراموش کرده اند.
هرگاه نگاهی بر تاریخ ملیتها بیاندازیم ٬می بینیم که اساس نشر نمای جامعه با پرورش معارف پیوندعمیق و حیاتی دارد . اما اگر از نظر نویسندگی و معارف کشور خویش را با دیگران مقایسه نماییم٬ به قایق شکسته می ماند که به سرنوشت نامعلوم در حرکت است ؛ تاخودرابه ساحل برساند. با کمال تاسف باید گفت که در طول تاریخ در کشورما اکثراَ حکام آگاه و صادق که جواب گوی نیازمندی های جامعه باشند٬کمتر به قدرت رسیده اند و یا هرگز به قدرت سیاسی نرسیده اند.
تاریخ فتوحات کشور ما گواهی روشن است که همواره استعمار تلاش کرده است تا از حاکمیت مستبد و دست نشانده خویش حمایت نماید . پدران ما چنین ظلم ها را زیاد تجربه کرده اند. هرگاه مبارزین راستین ٬نویسندگان مردمی ُشاعران انقلابی و نقاشان هنر آفرین سربلند کرده اند به زودی سرکوب گردیده اند.
این دفترچه شعر در شهر ونکوور کشور کانادا تازه بچاپ رسیده است؛ که شامل غزل ؛ چهار بیتی و دوبیتی ها میباشد ؛ همه اشعار بیاد آشیان و از سخن دردناک دل شاعر ی که سینه اش از فراق وطن بسوز آمده وآنرا در صحفات مختلف چو مروارید مزین ساخته است. زمانیکه مجموعه را باز کردم چشمم به نوشته پُر محتوای جناب محترم دکتور سید محمد لبیب استاد دانشگاه و محقق نستوه ؛ شاعر ذواللسانین افتاد که جناب شان با حوصله مندی تک تک سروده های میان دوپشتی این مجموعه را مطالعه و تصبره نموده است. پشتی این مجموعه با ترسم درخت تنومند که در شاخچه ان یک پرنده بی اشیان برایش لانه ساحته ؛ بشکل بسیار هنرمندانه توسط جناب محترم بشیر رحیمی طرح شده است .
همچنان جناب رحیمی در صفحه بندی این مجلد نیز همکاری کرده است . درپشتی چهارم فوتوی جناب ثنا با ذکر شعری که سرده است ؛ طبع شده است :
طرح پشتی کتاب: از استاد اسرائیل رویا هنرمند و نقاش معروف کشور ما میباشد.
تایپ و طرح کامپـیوتر توسـط رفیع الله نـذیر شهرانی و وحدت الله درخانی میباشد.
سال طبع : ۱۳۹۵ هه – ش
تیراژ : یکهزار جلد.
زنان برگزیدهء خاور زمین نام کتابیست که از قلم پروفیسور دکتور عنایت الله شهرانی تازه از طبع برآمده است .
این کتاب با قطع و صحافت خیلی زیبا در چهارده فصل و دو صد و هفتاد صفحه از طرف کانون فرهنگی « قیزیل چوپان » در ولایت هرات اقبال چاپ پیدا کرده است .
استاد گرانقدر پروفیسور شهرانی همیشه در باره هنرمندان ٬ نقاشان٬ موسیقی دانان ٬ خطاطان و سایر هنرهای زیبای کشور قلم زده اند . هم چنان دوستداران هنر میدانند که استاد شهرانی در رابطه با تاسیس فاکولتهء هنر های زیبا پوهنتون کابل نیز خدمات شایانی انجام داده اند و در ساحه ء هنر ٬ شاگردان فراوان تربیت کرده اند.
استاد شهرانی از آوان جوانی به نوشتن کتاب پرداخته است و چندین کتاب طبع کرده است و اما کتاب فعلی که به شما معرفی میگردد ٬ چیزی دیگریست . به قول مولانای بزرگ بلخ که فرموده است .
« زن عالی ترین مظهر جمال و لطف خداست» این کتاب نیز در بارهء زنان برگزیدهء خاور زمین تحریر یافته است.
چند سال قبل نظر خویش را در باره کتاب تحت عنوان « سرنوشت خانه وخانواده در غرب » اثر گرانبهای محترم عنایت الله سادات٬ در سایت های انترنتی بصورت خیلی مفصل نوشته بودم. اکنون که هیاهوی تجلیل از هشتم مارچ در سراسر جهان از طریق رسانه بر پا گردیده است ٬ خواستم از متن همان نوشته ٬ چند سطر خیلی مهم آنرا جهت توجه دوستان بنویسم . تا از نام بیناد ها و انجمن های مفید که بخاطر بهبود زندگی انسانی ایجاد میگردد٬ سوء استفاده کور کورانه نکرده٬ آرامش و محبت خانواده های سالم را برهم نه نزنند.
بمناسبت هشتم مارچ که ماهیت اصلی آن از ذهن ها فرار کرده است و جای آن رقابت های بیمورد و سوء استفاده از این بیناد خیلی معقول نه تنها به نفع زنان امروز نیست٬ بلکه به ضرر زنان ( مادران) تمام میشود. همچنین کانون خانواده ها را در جهان به مخاطره اندخته است بخصوص وضع زنان در جهان غرب سوال برانگیز است.
هرگاهنگاهی برتاریخ ملیتها بیآندازیم٬میبینیم که اساس نشرونمای جامعه باپرورش معارف پیوندعمیق وحیاتی دارد . امااگرازنظرنویسندگی و معارف کشور خویش رابا دیگران مقایسه نمائیم٬ به قایقشکستهء میماند که به سرنوشت نامعلوم درحرکتاست تاخودرابه ساحل برساند. با کمال تاسف بایدگفت که درطول تاریخ کشورما اکثراَ حکام آگاه وصادق که جواب گوی نیازمندی های جامعه باشند٬کمتربه قدرت ریسده اندو یاهرگزبه قدرت سیاسی نرسیده اند.
تاریخ فتوحات کشورماگواهی روشنیست که هموارهاستعمار تلاش کرده است تاازحاکمیت مستبد و دست نشانده خویش حمایت نماید . پدران ما چنین ظلم هارا تجربه کرده اند. هرگاه مبارزین راستین٬نویسندگان مردمی ُشاعران انقلابی ونقاشان هنرآفرین سربلندکرده اندبه زودی سرکوب گردیده اند.
یکیازدوره های کهبدان مباحات نمائیم همانا دوره های عزنویاناست که چند صدشاعر ونویسنده درآن عصر ازحمایت٬.. نوازش وتشویق سلطان برخوردار بودندوپس ازگسترش اسلام نیزکشور ما ازنظر پرورش علما غنی گردید٬ما نمیتوانیم افتخارات علما٬دانشمندان وشعرا وفلاسفه آن دوره های درخشان تاریخ رافراموش نمائیم . امانباید تمامافتخارات ماباچنین دوره های گذشتهمحدود گرددبلکهمطابق ایجاب زما نبایدحرکت نماییم.
اگر متوجه حوادث باشیم٬میدانیم که درطی سده های بعدآن درکشور ماچه گذشته است وچندفیلسوف -٬شاعر٬ نویسندهونقاش چون« ابن سینا٬ رودکی وبلخی؛ مولانای بلخی ؛ رابعه بلخی ؛ مخفی بدخشی؛ عایشه درانی؛ مستوره غوری ؛رحمان بابا وخوشحال ختک؛ عبدالله انصاری و بهزاد … غوث الدین خان نقاش ؛ رابه جهان معرفی کرده ایم؟.
به سلسله گرامی داشت ویاد ازگنجینه های هنری وفرهنگی کشوردراین شماره گفت وشنود ما را با آقای محترم نعمت الله گردش هنرمند محبوب تیاترکشورمطالعه میفرمائید. تیاتردرکشورهای مختلف دشواری ها، فراز ونشیب های فراوان داشته است.
هنرمندان درجهان جهت آگاهی مردم دررابطه مناسبات فرهنگ سنتی و جا گذین ساختن فرهنگ جدید، مظالم اجتماعی وسیاسی را با ایثار وفدا کاری، هنرمندانه انگشت انتقاد گذاشتند وموفقیت های فراوان کمایی کردند. رایج ساختن فرهنگ جدید، افشای سیستم غیرعادالانه جوامع بشری، تغیر فرهنگ کهنه وعقب مانده درجهان، بدون فداکاری هنرمندان تیاتر در زمان پیشن ناممکین بود.
هنرمندان با قبول رنج ها جامعه را برروشنایی کشاندند، کسانیکه خود ازسنتی بودن جامعه رنج درسینه داشتند، رنج مردم رااز چهره های افسرده شان زدودند.
آری پنجشیر نه تنها اسطورهء ماندگار جهاد و مقاومت است؛ بل اسطورهء پایداری و ثبات در برابر زورگویی و قلدری و تک روی و یکه تازی های قومی است که در هر برهه ای از تاریخ چون دژی استوار در برابر تمامی مهاجمان و زورگویان تاریخ ایستاده است. البته اسطوره به معنای اینکه ایده آل های بزرگ انسانی در این سرزمین آغشته به خون و حماسه پرور به حقیقت پیوسته است و حماسه آفرینان آن به مثابه اسطوره سازان راستین تاریخ ظهور کرده اند.
بهتر است تا بگوئیم پنجشیر نماد خونین ترین اسطوره ها در دل زمان است که مردان مرد آن حماسه ساز و اسطوره آفرین بوده اند و هنوز هم هستند. پنجشیر به مثابهء دژ تسخیر ناپذیر در هر برهه ای از تاریخ قبرستان مهاجمان بوده و پای هر مهاجمی در سخره های بلند و استوار آن لنگیده است. هرچند پنجشیر در برهه های گوناگون گذرگاهء مهاجمان تاریخ از سکندر تا چنگیز و بریتانیا و روسیه و آمریکا و دیگران بوده و اما رزم آوران این دیار هیچ گاهی نگذاشته اند تا آب در شکم هر مهاجم کینه توز و سفاک گرم شود.
ماجرای کنون افغانستان برمی گردد به دشمنی خاص دول استعمارگر و خاصیت انتقام جویانه آن.
بطور مثال ؛ پایین کردن بزرگترین بیرق ملی افغانستان که تعریف از حوادث تاریخی کشور میباشد و بر فراز تپه وزیر محمد اکبر خان غازی در اهتزاز بود؛ در اولین روز حاکمیت طالبان در شهر کابل بتاریخ ۲۵ اسد ۱۴۰۰ خورشیدی یک تصادف نیست ؛ بلکه نمونه از انتقام گیری انگلیس توسط نوکرانشان میباشد.
وزیر محمد اکبر خان غازی شخصیت ملی و وطن دوست کشور ما مکناتن سر قوماندان قوای انگلیس را در جنگ اول افغان و انگلیس ( ۱۸۳۸ الی ۱۸۴۲ ) بقتل رسانیده بود.
انگلیسیها در زمانیکه ابرقدرت جهان بودند ؛ سه بار شکست خود را در برابر کشور ما تجربه کرده بودند و از یاد نبرده است.
در کتاب بیدارگر عصر چاپ نخست اثر استاد محترم فضل الرحمن فاضل درباره انتقام جویی انگلیس از مرحوم سید جمال الدین افغانی ؛ در صفحه ( ۲۱۲) از قول محمود طرزی چنین نگاشته است:« …. زمانی که مریضی سید جمال الدین افغانی تشخیص و عملیات اولی بطور دقیق انجام گردید بعد از مدتی دوباره تکلم کرده می توانست ؛ اما در عملیات دوم داکتر یهودی نصف زبانش را قطع کرد و بعد از سه الی چهار روز حیات سید نیز به انجام رسید.
داکتر یهودی که سید جمال الدین افغانی را تحت تداوی قرار داده بود؛ از مقامات که گماشته شده ؛ برای قتل سید وظیفه دار بود. وی را از کشوری به کشوری مانند سایه تعقیب و به عنوان یک دوست با سید خود را نزدیک ساخته بود. داکتر بعد از انجام عملیات به سفارت ایران در ترکیه رفت و از آنجا ناپدید گردید. »
موضوع قتل سید در مجله « الهلال » چاپ قاهره در اول اپرایل (۱۸۹۷) میلادی منتشر گردید ؛ مرحوم طرزی مجله مذکور را در ترکیه بدست آورده بود ؛ موضوع را در روزنامه سراج الاخبار تحت عنوان( سدهء سید ) در کابل (۱۳۹۷) ش به چاپ رسانید. این موضوع برای آگاهی مردم افغانستان خیلی مهم می باشد روی همین حساسیت موضع را جناب محترم استاد فاضل کلمه به کلمه درج کتاب بیدارگر عصر نموده است .
در صفحه (۴۴۴) کتاب افغانستان در مسیر تاریخ جلد اول نوشته مورخ و مبارز شهیر مرحوم میر غلام محمد غبار چنین میخوانیم:
« … روی هم رفته ماحصل سیاست انگلیس در افغانستان این بود که خواه به جنگ و اشغال نظامی و خواه به سیستم ولسلی و خواه به تجزیه و تقسیم و خواه کنترول توسط حکومات افغانی؛ مملکت را بشکل پارچه پارچه شده و ضعیف و مجزا از جهان و متروک منزوی نگهدارند؛ استقلال سیاسی و ارتباط او را با دول جهان معدوم نمایند؛ از نشر تمدن از فرهنگ جدید جلو گیری کند؛ ملت را در نفاق و خانه جنگی نگهدارد ؛ دولت ها را طرف تنفر مردم قرار داده مجبور به توسل بخود نماید. و در عین حال کشور را با تبلیغات وسیع خود به صفت جهل و وحشت و دزدی و دروغگویی به دنیا معرفی کرده و هیچ نوع فضیلت و افتخار تاریخی برایش نگذارد.
« مخرتربین پالسی انگلیس را در افغانستان ؛ همانا کنترول کشور به واسطه امرای آن بود. زیرا در صورت استلای مستقیم ؛ مردم کشور دشمن خارجی را تشخیص کرده خط السیر خود را در برابر او معین کرده می توانستند. در حالیکه نفوذ دشمن در زیر نقاب داخلی؛ این خط السیر را مغشوش می ساخت. تخریبات دوامدار راه خود را در بین جامعه افغانستان گشاده میرفت.
« این طرح انگلیس در اواخر قرن هجدهم ( دوره شاه زمان ) تا اوسط قرن بیست ( ختم جنگ بین المللی دوم) چه در عمل نظامی وچه در روش سیاست و پر و پاگند بالاخره با اعمال نفوذ مخفی ؛ قدم به قدم در افغانستان تطبیق و تعقیب گردید….. »
در صفحه ۴۵۲ جلد اول افغانستان در مسیر تاریخ ؛ مرحوم غبار می نویسد: « و اما فعالیت جاسوسی انگلیسی در افغانستان از عملیات نظامی او شدیدتر و موثر تر بود. دولت های افغانستان در برابر جاسوسی انگلیس بکلی خلع السلاح و عاجز از مدافعه بود؛ زیرا در دولت های افغانستان ادارات منظم ضد جاسوسی وجود نداشت و آنچه هم بود فقط برای نظارت و کنترول مردم داخلی افغانستان بود و بس .
استاد عبدالقیوم بیسد در سال ۱۳۰۷ هش – در ده افغانان شهر کابل دیده بدنیا گشودُ بعد ازختم مکتب ابتداییه شامل لیسه استقلال گردید. در سال ۱۳۲۴ هش از لیسه استقلال فارغ التحصیل گردید ُ استاد قبل از ختم مکتب استقلال یعنی در سالهای ۱۳۲۲ هش – که هنوز متعلم بود همکار افتخاری در آغازین پوهنی ننداری داشته است.
اولین نقش وی در تیاتر کشور چنین آغاز شد. شاد روان استاد عبدالرشید لطیفی در ثور سال ۱۳۲۲ هش نمایشنامه یی را بنام میراث نوشت و یک میرزا ی کمسواد ُ پرُ مدعا و آفسقال را برای شخص خیلی جوان سپردند که تازه به تیاتر راه پیدا کرده بود ُ هنوز در این اقلیم نام و نشانی نداشتُ او عبدالقیوم بیسد بود. از همان روز تا امروز تاریخ پنجم دسمبر سال ۲۰۱۳ مطابق سال ۱۳۹۲
اسدا لله آرام فرزند الحاج سردار محمد ایوب خان در سال ۱۳۱۵ هش ـ در باغ علیمردان شهر کابل دریک فامیل هنر دوست تولد گردید او مکتب ابتداییه و ثانوی را درلیسه حبیبه به پایان رسانید. پدرش الحاج سردار محمد ایوب خان روابط خیلی نزدیک و صمیمانه با استادان موسیقی داشت فرزندانش اسدالله آرام و نجیب الله آرام ـ را نزد استاد غلام حسین پدر آستاد سرآهنگ سرتاج موسیقی افغانستان به شاگردی گماشت تا از چشمه سارهنر والای هنر موسیقی قطره ای نوش بدارند.
