مصاحبه : استاد محمد اعظم رهنورد زریاب از داستان نویسان چیره دست و استادان مسلم ادبیات داستانی افغانستان معاصر میباشد. ایشان که طی سالها انجمن نویسندگان و به خصوص بخش داستان آن را رهبری و رهنمائی کرده اند در باره وضعیت ادبیات داستانی و فرهنگ در لحظه جاری کشور طرح ها و نظریاتی رادر گفتگو با ارمغان ملی مطرح نموده اند که به توجه خوانندگان عزیز میرسد:
ارمغان: وضعیت فعلی ادبیات داستانی را در افغانستان چگونه ارزیابی میکنید؟
یادی ازهنرپیشه معروف افغانستان مـحــمـ-د جــان گــورن! هموطنان عزیز وگرامی وبه خصوص سینما گران ارجمند کشور ما افغانستان لطفا توجه نماید به مصاحبه ویژه محترم محمد جان گورن بازیگر موفق سینمای ترکیه مصاحبه کننده محترم : شیرشاه ابوی
دوستان عزیز، صحنه ای از نمایشِ داستان کوتاه “بی عرضه”، نوشته ای آنتون چخوف را که پیام مهمی دارد و آنرا خیلی آموزنده یافتم با شما قسمت میکنم . با دیدن آن بیاد ضرب المثل خودمان که میگویند” حق خود را از دهان شیر میباید گرفت” افتادم. سده هاست که حق ما را به بهانه ها و ظالمانه از ما گرفته اند و نه تنها خاموش مانده ایم، بل گاهی شُکر و زمانی تشکر هم کرده ایم.frown emoticon. صحنه به زبان روسی است وخواستم که برگردان فارسی آنرا هم درشروع اضافه کنم. آخر هفته ای خوش به همه!
“چند روز پيش ، خانم يوليا واسيلي يونا ، معلم خانگی بچه ها را به اتاق كارم دعوت كردم. قرار بود با او تسويه حساب كنم. گفتم:
دوکتور عزیز فاریابی شخصیت گرامی در ایالت بریتش کلمبیا کانادا زندگی دارد. وی در محافلیکه از طرف سازمانهای مختلف اجتماعی بر گزار میشوند ،شرکت می ورزد و به نمایندگی از ترکتباران بریتش کلمبیا به زبان اوزبیکی و فارسی سخن می راند و سخنانش به دلها چنگ می زند. داکتر عزیز یکی از شاعران نکته سنجمعاصر کشور است که به زبان اوزبیکی و فارسی شعر میسرایدو اشعارش در لابلای موسیقی نوازندگان با نام و با احساس میهن مجترمان: خیرمحمد چاووش ، مسعود امی ، وحید امید ، فردین عسکری ، داوود چاووش انعکاس یافته است.
فاریابی به مردم عشق می ورزد و وطنپرست پر شور است. از سالیان دراز جنگ لعنتی از کشور ما قربانی می گیرد.غرب جنوب و جنوب شرق وطن را فرا گرفته است و اکنون دامن خویش را به شمالشرق و شمال غرب کشور گسترده است .مکاتب ، ادارات و موسسات عمومی و دولتی را به اتش می کشند و به خاک یکسان می سازند، به چور و چپاول دست می زنند و به ناموسو شرافت انسانها متجاوز میشوند و حادثه دلخراش ولایت کندوز ،غور و زابل الگوی همه ی رنجها و مصیبتهای است که این دستهای غارتگر به مردم ما تحمیل می کنند و اوازه ی ان جهان را فرا گرفته است.
نــــویــســنده موفـــــق و بـــا اســــتـــعــداد افغان .
ماریا دارو فرزند شادروان الحاج محمد ابراهیم « بها » در شهر پلخمری مربوط ولایت بغلان پا به عرصه وجود گذاشت ُ تعلیم ابتداییه را در لیسه بی بی حــوا ی پلخمری آغاز و زمانیکه به کابل کوچیدند در لیسه آمنه فدوی واقع شاه شهید «ع» صنف ششم را به پایان رسانید و از جمله فارغان لیسه عایشه درانی میباشد.
(پیش از استفآ دکتور نجیب الله از قدرت بعضی از اعضای بیروی سیاسی و کمیته مرکزی حزب (وطن) بخاطر بقای خودشان نظر به روابط لسانی، قومیبا سران مجاهدین مذاکرات آغاز کرده بودند)
فرماندار حرب افغانستان جنرال عبدالرووف بیگی؛کشورافغانستان با چالش های بیسابقه ی امنیتی روبرو است،جنگ خانمانسوز برانداز از سالها بدینسو مردم ما راهر لحظهبه کام مرگ فرو میبرد و هستی ما را نابود میکند..
دولت متحد ملی رفت و آمد های جنرالان پاکستانی با مکر و ریا کهدم از صلح می زنند و انفجارات و انتحار همه روزه بلاوقفه مردم را می کشد و میهن را در پرتگاه سقوط قرار دادند . با تاسفدولت وحدت ملی به حد با جنرالهای ورزیده که در امور نظامی مهارت کامل دارند در ستیز است و به روشنفکران آگاه و وطنپرستارجی نمی گذارند ما می خواهیم سولات آتی را با شما مطرح نموده بدانیم که برایحل این مشکلات چه کارهایباید صورت گیرد:
محترمه خانم ماریا جان دارو نویسنده سر شناس میهن که قاطبه از خواننده گان از خوانش آثار پر بهای شان کسب فیض کرده اند و تا کنون اثار پر بهای شان به خوانش همو طنان و همزبانان ما قرار دارد ؛ ایشان با وجود مشکلات محیطی و مها جرتی و اقتصادی پیروز مندانه از سنگلاخ پر خم و پیچ بدر امده اند که تا حال یک خانم نویسنده افغان با این شرایط کمتر دیده شده است ؛ با تقا ضای عده یی از فر هنگیان و اهل مطا لعه که خواهش گفتو شنود با ماریا جان دارو را تلفونی برایم گوشزد نموده بودند اینک مصاحبه را با این خانم پر کار و مستعد مکررا انجام دادم که شما عزیزان را به خوانش ان دعوت مینمایم :
هر برگه این کتاب تحقیقی از نخبگان فرهنگی اناث سر زمین پرغرور افغانستان در دوره های مختلف تاریخ بحث مینماید. مشعلداران فرهنگ بخاطر ذوال تاریکی های سنتی در هرگونه شرایط چون کوهپایه های شامخ پامیر قد راست کردند ودر آسمان مطبوعات پرتو افشانی نمودند.بانوان ارجمند کشورما با مبارزه پیگیر شان جاده پرخم وپیچ را جانبازنه پیمودند و دروازه های فرهنگ رابروی دیگران گشودند.
زنان روشنگر افغانستان حق دارند که کار نامه های تاریخی شان ثبت گردد ومنحیث گنجینه ارزشمند برای آیندگان تقدیم شود، تا باگذشت زمان ازخاطره ها فراموش نگردیده، بلکه در نقش سرمایه های ملی ومعنوی وشخصیت های بزرگ فرهنگی کشور جاویدانه باشند. در چند دهه پسین با هجوم تجاوز بیگانگان وجنگهای خانمانسوز داخلی، چهره زنان افغان در رسانه های جمعی جهان بیانگر افسردگی های ناشی ازجنگ بوده است. جهان درشناخت زنان فر هنگی کشور ما آگاهی لازم ندارند.
بنا ًکتاب آوای ماندگار زنان بیانگرخدمات ارزشمند فرهنگی زنان جامعه افغانی میباشد. دراین کتاب زندگینامه (۹۴) خانم در 250 درج گردیده و درحدود صد تن دیگربنا برعدم دریافت آدرسهای شان با نام گرفتن بسنده گردیده است.
این کتاب بیانگر تاریخ مختصر تیاتر در جهان و افغانستان، ایجاد رادیو، سینما و تلویزیون در افغانستان با ذکر نام بنیادگذاران آن میباشد. نوشتن این کتاب دو سال وقت را دربرگرفت و در سال 2008 میلادی در کانادا به طبع رسید.
دوم کتاب : « پابرهنه بازگشت »
این داستان ( رومان یا ناول ) ازواقعیتهای جامعه ما سرچشمه گرفته، ازوقایع تلخ جنگ و عشق دودلباخته حکایت میکند. همچنان بیانگراندیشه های ابله هانه ایست که زندگی انسانها رابغارت کشیده است. هرگاه انسان بخاطرمعتقدات خویش پیکارصلح آمیزمیکرد،هیچگاه جنگ وجود نمیداشت و سیل عصیان طغیانی نمیگردید، هستی ها بکام مرگ فرونمیرفت. چیزیکه دراین کتاب تاکید گریده این ا ست که جنگ بیشترین صدمه درپیکرجوانان رشید وبانوان نازنین وطنم وارد کرده است. کلمه جنگ خیلی زشت ودیدن آتش جنگ وحشتناک است. اما زندگی درکنارزشتیهای جنگ نافرجام، زیبایی های خودرا نیزداشته است. آن زیبایی هیچوقت تغیرماهیت نداده وشعله های سرکش جنگ آنرا نابود نساخته است. همان گونه پاک، خدشه ناپزیرومستحکم باقی مانده است. آن زیبایی برای هرانسان و درجریان هرگونه مصبیت، دوست داشتنی وقابل پذیرش است. آنرا “عشق” نامیده اند . بلی عشق یگانه چیزیست که بعداز خموشی جنگ هنوز هم پایدار باقی میماند. داستان دل باختگان این رومان بیانگرعشقیست که پیوند روح و قلب دوجوان پاک دامن ومعصوم رابنمایش میگذارد. چطور جوانان در مصبیت جنگ عشق های پاک شان را درسینه پخته کردند، چشمان منتظرشان را نبستند وبه برای رسیدن به عشق پاک شان ازتنگنای جنگ خانمانسوزعبورکردند.
داستان عشق کتاب “پا برهنه بازگشت” درزیرچکمه های خونین جنگ، با نهایت احتیاط تحریرگردیده است. این اثردر 365 صحفه در سال 2009 میلادی در کانادا اقبال چاپ یافته و تا حدودی غمها را تازه میسازد. اما باید نوشت، زیراهنوزموفق به کشف معمای زندگی نگردیده ایم.
سوم کتاب تحقیقی : « چهره های جاودان»
فرهنگیان بخاطر پخش و نشر مطالب ادبی ُ سیاسی و تاریخی بنابر تمام موانع ومشکلات و سانسور های حکومات برای پر بهار ساختن فرهنگ کشور دست بقلم بردند و آثار ماندگار از خویش بر جاگذاشتند.
فرهنگ کلام زیبایست که یک کشور را در سطح جهان بنمایش میگذارد خواه از طریق یک اثر ادبی ُ یک نمایشنامه هنری ُ یک تابلو نقاشی و یا سروده های بکر شعری باشد و یا از طریق نشر برنامه رسانوی . هر یک این آثار تاریخ گذشته را جاودانه میسازد.
جاودانگی فرهنگ افغانستان در گزشته های دور از بلخ تا کابل ُاز غزنه تا هری ُ از زابل تا بدخشان گسترش داشته خلاصه از شمال تا جنوب و از شرق تاغرب کشور فرهنگیان عزیز وطن آثار شان را افریدند و از قیودات و سانسور های حکومتی فرزانه سر بلند کردند. هرگاه خواسته باشیم از هریک از شاعرانُ نمایش نامه نویسانُ فیلم سازان و برنامه پردازان ُ نقاشان و نویسندگان ذکر خیر نماییم ُ باید زندگینامه آنهارا مرور نموده از زحمات شان در پربار ساختن فرهنگ غنی که اکنون باعث مباحات ماست ُ یاد آوری بنماییم.
کتاب چهره های جاودان حدود 400 صفحه که در ظرف دوسال تحریر گردید و درسال 2014 میلادی درکاناد به طبع رسید در جاودانه ساختن حدود صد نفراز فرهنگان هنرمندان و بزرگان شعر وادب و صورتگران ( بدون درنظر داشت تمایلات سیاسی شان) کار عظیمی را انجام داده است.
چهارم کتاب تحقیقی : «هـــنـــرمـــنــدان تـــاریـــــخ ســـاز تـــیــاتــــر»
هنرمندان تاریخ ساز تیاتر افغانستان ُ نام کتابیست که در سال 2014 میلادی بقلم ماریا دارو در کانادا طبع شد . این کتاب تاریخ پیدایش اولین تیاتر و اولین نمایش نامه نویس و بیش از صدنفر ممثلین وممثلان «اکتور و اکتریست» را در افغانستان به شما معرفی میدارد. هنرمندان تاریخ ساز تیاتر نام با مسمایست که روی اسناد و شواهد بر رشته تحریر درآمده و گفتنی های هنرمندان از قول خودشان ویا برویت اسناد و شواهد موجه دربابت تشکیل این خانه هنری ثبت گردیده است.
این کتاب در بیشتر از 400 صفحه با نشر فوتو ی هنرمندان و تاریخ تاسیس تیاتر ُ رادیو و تلویزیون ُ موسسه تولیدی افغانفیلم و سایر نشرات اخباری ُ درمدت چهار سال تحریر گردیده است ُ شما را به معلومات دست اول رسانه های جمعی افغانستان یاری میرساند. در کشور ماتا چند سده قبل از تیاتر ریالیزم اثری نبودُ مولف تلاش نموده است تا اولین اکتورست با گفتنی های هنرمندان و شواهد عینی ثبت کتاب نماید تا بدانیم که نقش زنان را چه کسانی در تیاتر بازی کرده اند و همچنان اولین بانوی که در تیاتر رو آورد و سنت دیرین را شکست کی بوده است.
این مجموعه هنری برای نسل آینده منحیث خوبترین ماخذ تحویل داده میشود. کسانیکه به فرهنگ کشور علاقمند میباشند مطالعه این کتاب فراموش نه نمایند.
خواندن هر کتاب بدون داشتن سواد نا ممکن است ؛ مگر نوشتن کتاب با داشتن سواد وبینش مشکل تر از آنست که خواننده تصور میکند . برای اینکه از مشکلات نگارشی یک نویسنده آگاه شویم ، آنهم یک خانم نویسنده افغان ( ماریا جان دارو) در زنده گی مها جرت ؛ من چاپ دو اثر تازه این نویسنده را که اخیرا اقبال چاپ حاصل نموده ؛ بهانه قرار داده و با ایشان گفتشنودی تر تیب نموده ام که شما عزیزان را به خوانش این مصاحبه فرا میخوانم : ۱ – پرسش : کدام اصول باید در نگارش یک کتاب مد نظر گرفته شود؟
پاسخ _ نو یسنده گی یک علم خیلی بزرگ و کار بس دشواراست وابعاد مختلف دارد باید آنرا ازچندین جهت به برسی گر فت ؛ برای یک نویسنده مطا لعه عمیق آثار بززگان ؛
با تاسف به اطلاع هنر دوستان رسانیده میشود که گنجینه هنر موسیقی افغانستان رحیم جهانی در شهر سکرمنتو در شمال کالیفرنیا امروز صبح چشم از جهان بست.بهشت برین جایش باد . سایت ماریا دارو مراتب تسلیت خویش را به خانواده جهانــــی و بخــــصـــوص همـــسر عــــزیــــزش خانم « ثریاجان» سلما جهانی و تمام هنرمندان افغانستان تقدیم میدارد.
وطنداران گرامی هرگاه میخواهید تاریخ افغانستان عزیز را که سابقه چنید هزار ساله دارد ُبدانید بخش اخیر این ویدیو که به مصاحبه جناب حامد نوید ً شخصیت فرهنگی و باستان شناس افغانستان همرای خانم زهره داوود یوسف میباشد به دقت بشنوید . شنیدن این مصاحبه علمی ُ تاریخی و فرهنگی برای جوانان وطن ما خیلی ضرور میباشد.
خواندن هر کتاب بدون داشتن سواد نا ممکن است ؛ مگر نوشتن کتاب با داشتن سواد و بینش مشکل تر از آنست که خواننده تصور میکند .
برای اینکه از مشکلات نگارشی یک نویسنده آگاه شویم ، آنهم یک خانم نویسنده افغان ( ماریا جان دارو) در زنده گی مها جرت ؛ من
چاپ دو اثر تازه این نویسنده را که اخیرا اقبال چاپ حاصل نموده ؛ بهانه قرار داده و با ایشان گفتشنودی تر تیب نموده ام که شما عزیزان را به خوانش این مصاحبه فرا میخوانم :
1 – پرسش : کدام اصول باید در نگارش یک کتاب مد نظر گرفته شود؟
س . نخست میخواستم نظر تانرا در مورد انتخابات بدانم.
ج . انتخابات راهکار و گزینه ای بایسته ای دموکراتیک برای تبارز اراده مردم و زمینه مناسب نهادینه ساختن دموکراسی در جوامع ایکه تازه مردم سالاری را بجای رژیم های دکتاتور و توتالیتر به تجربه میگیرند، میباشد . انتخابات سال1393 در کشور عزیز ما بمثابه یک معرکه بزرگ ملی زمینه ساز انتقال اقتدار برای نخستین بار از یک رئیس جمهور انتخابی به رئیس جمهور انتخابی دیگر است که فرایند موفقیت آمیز و نتایج مطلوب گذارسالم از چالش های موجود بحران آفرین را تضمین نموده و میزان پختگی جامعه ما را به تصویر میکشد.
س . راجع به چالشها ( مسایل امنیتی ، شفافیت و ..) در فرا راه انتخابات چه تصور دارید؟
ژوزف کسل ساده و حتا میتوان گفت فقیرانه لباس پوشیده‌بود. موهای سرش که خاکستری بود، به موهای آشفته و نامنظم انشتین شباهت داشت. با صمیمیت و گرمی دست داد و احوالپرسی کرد. وقتی عکاس ازش عکس برداشت، چند بار گفت: “تشکور … تشکور“. به انگلیسی گفتم: “خوب است شما زبان دری هم یاد دارید“. خندید و گفت: “تنها همین تشکور و بامان خدا را یاد دارم“.
