دسته: مطالب تاریخی

«جمهوریت سوم!»

در این‌روز ها تلاش می‌کنم چیزی ننویسم. چون فضای ملتهب رسانه های اجتماعی، سخن‌گفتن را به گند می‌کشاند. اما گاهی هم فکر می‌کنم اگر کاملا خموش بمانی یک‌تعداد سیاست‌بازان فکر می‌کنند همه احمق هستند و می‌آیند هرچه از دهن شان برون شد به گوش و ذهن مردم پوف می‌کنند و چهره های تکراری خود را بر همه تحمیل می‌نمایند. 

دیشب گفت‌وشنود آقای عمر داوودزی را می‌شنیدم که از «جمهوریت سوم» سخن می‌گفت. به باور این آقای جمهوریت نخست داوودخانی و جمهوریت دومی کرزی و غنی پاسخ‌گوی اراده‌ی مردم نبوده و حالا به جمهوریت سوم نیاز است تا افغانستان را از بحران نجات دهد. 

ادامه خواندن واکنش تند داکتر ملک ستیز در مورد اظهارات اخیر محمد عمر داوودزی : ملک ستیز

 به یاد  روانشاد ضیاءالدین میهن یار حافظی

بزرگترین خدمتکار مطبوعات بدخشان 

با نامی گرامی حافظ عبدالعزیز مشهور به حاجی حافظ جان پدر روانشاد ضیاءالدین میهنیار حافظی زیادتر از ۷۰ سال به این طرف آشنایی دارم. هنوز هم که هنوز است.   نام آن بزرگمرد و شهیر ورد زبان‌هاست . سال‌های زیادی می‌گذرد. که آوازه مرگ یکی از اعضای این خانواده که در وقت شکار در قله کوه در فیض آباد صورت گرفته بود و به سرعت در سراسر بدخشان این خبر پخش گردید.دیده می شد چقدر مردم با این خانواده غمشریکی داشتند…  زمانی که جوان بودم ،  در فاکولته تعلیم و تربیه مصروف فراگیری دروس خود بودم. روزی به یادم می آید. در کنار هوتل کابل مقابل فروشگاه قاری امان نوایی یک جوان نهایت خوش برخورد و مهربانی  مرا شناخت در حالی که آن گرامی را نمی‌شناختم بعد از مقابل  شدن با من به تورکی اوزبیکی سخن گفت.

گویا که از هفتاد و هفت نسل با این سو در جهان تورک حیات به سر برده باشد.  خود را با بسیار با محبت  و مهربانی معرفی نمود که نامش آذرخش و فرزند همان شخص مشهور حاجی حافظ جان است میگویند هر کس که یک زبان را غیر از زبان مادری خود خوب بداند در حقیقت صاحب شهادت نامه دکترا یا پی اچ دی است. چه اتفاق خوبی بود که تقریباً بعد از سالهای زیاد از آن روز میمون در هفته قبل یک مصاحبه او را در یوتیوب دیدم که به چه فصاحتی سخن میگفت. 

ادامه خواندن تقریظ استاد دکتور عنایت الله شهرانی بر کتاب یادگار من 

پیاله کافی؛ دیروز زهری به کام مردم افغانستان و امروز زهری به کام پاکستان

پاکستان در دهه‌های اخیر در معرض یکی از پیچیده‌ ترین بحران‌های امنیتی تاریخ خود قرار گرفته است. افزایش حملات «تحریک طالبان پاکستان (TTP)»، گسترش ناامنی در مناطق قبایلی و تنش‌های دیپلماتیک با کابل و دهلی نو، این کشور را در موقعیتی متزلزل قرار داده است. این فضای وهم آلود و پر تنش مقام های پاکستانی را بیش از هر زمانی نگران ساخته است. در چنین فضایی، این پرسش بنیادین مطرح می‌شود که آیا پاکستان قربانی جنگ نیابتی هند است، یا در واقع بهای سیاست‌های دیرینه خود در حمایت از تروریسم را می‌پردازد؟ با تشدید تنش ها میان اسلام آباد و کابل، مقام های پاکستانی ادعا کرده اند که این کشور قربانی جنگ نیابتی هند است.

ادامه خواندن پاکستان؛ درگیر جنگ نیابتی هند یا اسیر میراث تروریست‌پروری های خویش؟ : مهرالدین مشید

«به جان ساقی که همراز و همنشین من است

به جق می که انیس دل حزین من است

نماز کوی بتان کیش آخرین من است

نشان سجده به بتخانه بر جبین من است

ادامه خواندن پیام آخرین: عبدالرحمن پژواک

پروفیسر غلام محمد میمنگی در سال ۱۲۵۲ هجری شمسی مطابق ۱۸۷۳ عیسوی در شهر میمنه در ولایت فاریاب افغانستان چشم به جهان گشود. وی تا سن ۷ سالگی در میمنه زندگی کرد و بعد از آن به امر امیر عبدالرحمن خان با خانواده اش به کابل منتقل و در گذر قاضی شهر کابل مسکن گزین گردید.پدرش عبدالباقی خان مینگ باشی، یکی از سران بانفوذِ قوم ازبک در منطقهٔ خود بود که از طرف امیر عبدالرحمن خان به جرم دوستی و همکاری با سردار محمد ایوب خان در قیام علیه امیر به کابل انتقال و محبوس و سپس به قتل رسید.غلام محمد در سن سیزده سالگی پدرش را از دست داد و با تنخواه یا معاشی که از طرف دولت ۳۰ روپیه برای مادرش و ۵ روپیه برای غلام محمد تعیین شده بود امرار حیات مینمود.

ادامه خواندن پروفیسر غلام محمد میمنگی : داکتر ناصر اوریا

تبصره ی بر سخنان گستاخانه خواجه آصف وزیر دفاع پاکستان :

اظهارات امروز خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان مبنی بر این‌که اگر مذاکرات در استانبول نتیجه ندهد، به سوی یک جنگ آشکار می‌رویم. 

به باور من این سخنان چند لایه دارد:

از یک طرف نشان دهنده افزایش فشار سیاسی و روانی اسلام‌آباد بر طالبان است. پاکستان با چنین اظهاراتی می‌خواهد به طالبان پیام دهد که ادامهٔ وضعیت کنونی، به‌ویژه پناه دادن یا چشم‌پوشی از فعالیت گروه‌های مخالف مسلح بلوچ BLA و تحریک طالبان پاکستان (TTP) در خاک افغانستان، برای اسلام‌آباد قابل تحمل نیست؛ در واقع این سخن نوعی تهدید برای گرفتن امتیاز در مذاکرات استانبول است. خواجه آصف با استفاده از واژه‌ی جنگ آشکار، زمینه‌سازی تبلیغاتی برای توجیه هرگونه اقدام نظامی احتمالی در آینده را می‌سازد؛ یعنی اگر مذاکرات شکست بخورد، پاکستان بتواند حملات محدود یا فرامرزی را با عنوان دفاع از خود یا مبارزه با تروریزم مشروع جلوه دهد.

هم‌زمان این اظهارات پیام داخلی نیز دارد و نشان می‌دهد حکومت پاکستان زیر فشار سیاسی و نظامی داخلی است؛ بنابراین بیان چنین جملاتی در داخل کشور نوعی نمایش اقتدار و پاسخ‌گویی به منتقدان به شمار می‌رود. 

همچنین آصف با این جمله عملاً فشار را بر میزبانان مذاکرات (ترکیه و قطر) نیز می‌افزاید تا از نفوذ خود بر طالبان استفاده کنند و اسلام‌آباد را با دست خالی از میز بیرون نکنند.

در مجموع، این سخنان را نباید فوراً به‌معنای تصمیم قطعی برای جنگ دانست، بلکه ابزاری سیاسی برای افزایش اهرم فشار در مذاکرات استانبول است؛ با این حال اگر روند گفت‌وگوها واقعاً به بن‌بست برسد، امکان اقدام نظامی محدود یا حملات مرزی از سوی پاکستان دور از انتظار نیست.

نخستین بار با جناب داکتر عنایت‌الله شھرانی در شام جمعه 28 جنوری سال 1994 میلادی در مـنطقه 9/4 G شھر اسلام‌آباد آشنا شدم و این آشنایی در امتداد این سی‌سال به دوستی ماندگار و احترام پایداری انجامید. نخسیتن چیزی که توجه مرا در ھمان لحظات نخسـت احوال‌پرسی جلب نمود چھره آرام و آھنگ نرم صدای او بود که از جوھر اصیل و شخصیت مھربان مردی نیکو سرشت ترجمانی می‌نمود.

ادامه خواندن دکتور شهرانی مردی از تبار احساس و مھربانی : خواجه بشیر احمدانصاری

محمد  اکرم  نقاش  در  مکتب  صنایع  کابل  رشته  خطاطی  و نقاشی را  مسلکی  آموخت در  زمان  که  متعلیم  بود  برای  رنگ  مالی  ونقاشی  منازل  شخصی   فعالیت  میکرد  و به  همین دلیل مردم  عوام  وی  را بنام  رنگمال  یاد میکردند.

مرحوم  محمد اکرم  نقاش  یکی  از  چهره  های  بسیار برجسته و درخشان  هنر  تیاتر های  کابل  بود .

در  مورد  این  هنرمند  خلاق  هیچ  اثر  نوشتار  از  کسی  به  چشم  نخورده  است  در  حالکه  او  یکی  از  محبوب ترین  کمیدن  در  تیاتر  کابل  بود.

ادامه خواندن استاد اکرم نقاش ؛ هنرمند چند بعدُی وطن : ماریا دارو

طی سه ماه اخیر مارشال عاصم منیر رئیس ارتش پاکستان سه مرتبه به آمریکا سفر کرده است، در این سه بار سفر برعلاوه اینکه مهمان خاص دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا بوده، با مقامات استخباراتی و نظامی آمریکا نیز دید و باز دید های مفصلی داشته است.

ادامه خواندن افغانستان در آستانه یک بازی پیچیده ژئوپلیتیک : احمد سعیدی

بعد از حمله‌ پهپادی پاکستان در شهر کابل و ولایت پکتیا دانه های چیده شطرنج در سیاست پاکستان و طالبان تغییر مسیر داده است. 

گفته های سخنگوی ارتش پاکستان امروز این پیام را تقویت می‌کند که اسلام‌آباد وارد مرحله‌ای از “فشار نظامی مستقیم علیه طالبان در افغانستان شده است.

ادامه خواندن پاکستان و طالبان: شراکت دیروز دشمنی امروز : احمد سعیدی

اختصار

امارت اسلامی افغانستان، به‌مثابه نظام سیاسی مستقر پس از ۲۰۲۱م، پدیده‌ای ناگهانی و غیرمنتظره نبود. برعکس، ریشه‌های ظهور مجدد آن را باید در بیست سال حضور نظامی، سیاسی و استخباراتی «جامعهٔ جهانی» در افغانستان و حاکمیت عُمال دست نشانده‌گان بیکاره و فاسد شان جست‌وجو کرد؛ حضوری که در کنار فساد گسترده، وابستگی سیاسی، و ناتوانی ساختاری نظام جمهوری، زمینهٔ بازتولید طالبان و فروپاشی نظم نوپای پس از ۲۰۰۱م را فراهم ساخت.

ادامه خواندن ثمرهٔ بیست سال موجودیت «جامعهٔ جهانی» حاکمیت طالبانی و فقر و تنگدستی مردمی : نورمحمد غفوری

   زموږ د ګران وطن پر خاوره یو ځل بیا د پاکستان لخوا بې‌رحمانه هوايي بریدونه وشول. د کابل او پکتیکا پر بې‌ګناه خلکو دا بمبارۍ نه یوازې د افغانستان پر حاکمیت ښکاره تیری دی، بلکې د سیمې د سولې او ثبات په وړاندې څرګند سپکاوی او بې‌پروايي ده.

بریدونه بې‌قیده او بې له کومه ‌شرطه د نړیوالو قوانینو او بشري اصولو خلاف دي  او موږ یې په کلکو ټکو غندو  او غواړو چې پاکستان سمدستي د افغانستان د هوايي فضا بشپړ درناوی وکړي او له هر ډول پوځي تیري لاس واخلي.

ادامه خواندن زموږ په ګران هیواد د پاکستان هوايي تیری د غندلو وړ دی! :نور محمد غفوری

د نړيوالو اړيکو او دولتونو ترمنځ د متقابل درناوي اصل د نړۍ د ثبات بنسټ دی. هر هېواد د خپلواکو هېوادونو د حاکميت، ځمکنۍ بشپړتيا او سياسي استقلال په وړاندې د درناوی کول خپل اساسي مکلفيت بولي. د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سرحدي شخړو، امنيتي عملياتو او سياسي تاوتريخوالي په رڼا کې دا پوښتنه رامنځته کېږي چې
آيا پاکستان د نړيوال قانون له مخې حق لري چې د افغانستان په خاوره تعرض وکړي، کلی او کورونه او ان د کابل ښار بمبارد کړي؟

ادامه خواندن پاکستان حق نه لري چې د افغانستان په خاوره تعرض وکړي! : نورمحمد غفوری

 بانوی عارف و شاعرِ شیدا، که در تاریخ عشق و عرفان، بنام جاودان 

رابعه بلخی درخشیده است

نخستین بانویی که در زبان دل سخن حق را با نغمه‌ ای عشق درآمیخت

و از شراب وصال الهی جرعه‌ ای بر لب جانِ انسان ریخت.

ادامه خواندن آرامگاه عاشق شوریده، رابعه دختر کعب قُزداری : احمد محمود امپراطور

از زمان تشکیل دولت پاکستان در سال ۱۹۴۷، این کشور همواره با چالش‌های امنیتی، سیاسی و قومی درگیر بوده است. در دهه‌های اخیر، به‌ویژه در نتیجهٔ سیاست‌های ناهماهنگ و کوتاه‌مدت دولت مرکزی، بحران‌های داخلی پیچیده‌تری در عرصهٔ امنیت ملی پدید آمده است.پاکستان امروز با طیفی از گروه‌های مسلح و جنبش‌های مدنی مخالف روبه‌روست؛ از جمله تحریک طالبان پاکستان  (TTP) ارتش آزادی‌بخش بلوچستان  (BLA)،  جبههٔ آزادی‌بخش بلوچستان (BLF) ، جنبش تحفظ پشتون‌ها  (PTM)،  حزب عوامی جیههٔ سند  و چندین گروه کوچک جهادی و قومی دیگر.

ادامه خواندن بحران امنیتی پاکستان و ضرورت حل‌وفصل داخلی آن: نور محمد غفوری

هره انساني ټولنه د خپلو عیني او طبیعي قوانینو د عمل په پایله کې د حتمي بدلون او تاریخي پرمختګ په لور روانه وي. ټولنه هېڅکله په یوه حالت نه پاتې کېږي؛ بلکې ورځ تر بلې، کال تر کال او نسل تر نسل بدلون مومي.
د بدلون دا بهیر که د ټولنې د قانونمندې طبیعي ودې له مخې پر مخ ولاړ شي او که د انسانانو د کړنو په واسطه ګړندی یا پڅ شي، په هر حال د ټولنې په فکري، سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو ـ کلتوري جوړښتونو کې حتمي بدلون راولي.

ادامه خواندن د بدیل جوړونې علمي تحلیل او د نظام د بدلون فکري بنسټونه سریزه : نور محمد غفوری

د افغانستان او پاکستان اړیکې له تاریخي پلوه تل له امنیتي، سیاسي او سرحدي ترینګلتیاوو ډکې پاتې شوې دي. د دې اړیکو یو له تازه بحثونو څخه هغه دی چې پاکستان وخت ناوخت ادعا کوي چې د افغانستان له خاورې څخه د “تحریک طالبان پاکستان” (TTP)  ډلې پر ضد بریدونه کوي یا د داسې بریدونو حق لري. خو له نړیوال حقوقي، سیاسي او حتی اخلاقي نظره، دا ډول کړنه نه یوازې غیر قانوني زور چلونه ده، بلکې د سیمې ثبات ته هم جدي زیان رسوي.د ملګرو ملتونو د منشور په دویمه ماده کې څرګند وايي چې هېڅ یو هېواد حق نه لري د بل هېواد په کورنیو چارو کې مداخله وکړي یا د هغه پر خاوره برید ترسره کړي. افغانستان یو خپلواک هېواد دی، او د هغه پر خاوره هر ډول پوځي برید د نړیوال قانون له مخې تېری  ګڼل کېږي. د هر هېواد د خپلواکۍ یو بنسټیز اصل د هغه د ملي حاکمیت درناوی دی. نو د پاکستان لخوا د افغانستان پر خاوره د توغنديو ویشتل یا د هوایي بریدونو ترسره کول، د افغانستان پر ملي حاکمیت څرګند تجاوز دی چې افغانان یې په وړاندې د عکس العمل حق لري او نړیوالې ټولنې یې باید غندنه وکړي.

ادامه خواندن پاکستان د افغانستان په خاوره کې د ټي ټي پي د غړو د ویشتلو حق نه لري : نور محمد غفوری

این کتاب به ادامۀ دو کتاب پیشتر بنام‌های «هفت شهر هنر» و «هفت شهر عشق» بنام سخنوران صاحب‌دل یا «هفت شهر سخن» تهیه و ترتیب گردیده است.

دانشمندان و ادبای بزرگ چه در تاریخ و چه بدورۀ معاصر افغانستان زیاد می‌باشند، یکتعداد آنها با گذشت زمانه‌ها از یادها رفته و فراموش شده اند ولی خوشبختانه یک‌عده در یادها بوده و آثار جاودان‌شان بدست‌ها قرار دارد.

مجموعۀ هذا مشتمل از مقالات نویسندۀ این سطور می‌باشد که در سال‌های مختلف به اثر خواهش دوستان و نویسنده‌گان ویا از روی علایق شخصی نوشته و در نشریه‌های مختلف یک‌تعداد آن بطبع رسیده است.

همۀ این نوشته‌ها از دید شخصی بوده از روی مطالعات و تألیفات و یادداشت‌های دانشمندان می‌باشد که در قید تحریر آورده شده است.

استاد خلیل‌الله خلیلی مؤلف کتاب «فیض قدس» در نثر و نظم بی‌نظیر و سرآمد در ادب فارسی می‌باشد، استاد صلاح‌الدین سلجوقی مؤلف کتاب «افکار شاعر»، «نقد بیدل»، استاد عبدالحی حبیبی مؤلف کتاب‌های تصوف، ادبیات پشتو و صاحب سبک در فارسی، استاد دکتور جاوید استاد شهیر و نامدار ادبیات فارسی، استاد

ادامه خواندن سخنوران صاحب دل :پروفیسور عنایت الله شهرانی

کیست می‌دانی معلم؟ آنکه نازد سروری 

بر همایون نام وی  ، در زیر چرخ چنبری

روز معلم یادآور جایگاه والای کسانی است که چراغ دانایی را در تاریکی جهل روشن نگه داشته‌اند.

این روز تنها یک مناسبت تقویمی نیست ، 

فرصتی است برای تأمل در نقش معلم در سرنوشت کشوری که  در نیم قرن اخیر ، درگیر جنگ و بحران  می باشد . 

ادامه خواندن تکریم مقام معلم و تبجیل از روز جهانی شان؛ تتبع و نگارش از : میرعبدالواحد سادات 

ادبیات کودک در افغانستان پیشینه بیش از یک قرن دارد ، اما  حوادث ناهنجار ، جنگ‌ و اشوب مانع رشد و توسعه آن گردیده است. 

نخستین نشریه برای  کودکان  افغانستان، با نام سراج‌الاطفال، در سال (۱۲۹۷ خورشیدی )  به ابتکار محمود طرزی فقید و توسط س اج الاخبار منتشر گردید. 

این نشریه با محتوای معاوماتی ، تربیتی و سرگرمی به زبان ساده برای کودکان و نوجوانان تهیه می‌شد و هرچند عمر کوتاهی داشت، اما آغازگر توجه به ادبیات کودک در کشور محسوب می‌شود. 

ادامه خواندن سراج‌الاطفال و جایگاه آن در تاریخ ادبیات کودک : میرعبدالواحد سادات

در بهار ۱۹۹۰ در مکروریان کهنۀ کابل با خواهر و برادر نوجوانی به نام‌های بدریه و بهزاد آشنا شدم. پدر شان پیشۀ بازرگانی داشت و از من خواسته بود فرزندانش را با الفبای انگلیسی آشنا سازم.

در نخستین روز دیدار مان، چشمم به چند عکس سلام سنگی روی دیوارهای دهلیز و اتاق درس شان افتاد. آنان کلکسیون بزرگی از عکس‌های این هنرمند داشتند و دوست‌دارش بودند.

بدریه و بهزاد در یک روز برف‌باران همان سال به دیدنم آمدند و گفتند: “برای خداحافظی آمده ‌ایم. به کسی نگویید، ما از افغانستان می‌رویم.” سپس آلبوم دوست‌داشتنی شان را نزد من امانت گذاشتند و افزودند: “هرکسی نشانی درست بیاورد، عکس‌ها را به او بدهید تا به ما برساند.”

ادامه خواندن سلام سنگی در نقش زردشت : داکتر صبورالله سیاسنگ

«اکبرنامه» اثری منظوم در قالب مثنوی و یکی از مهم‌ترین آثار ادبی – تاریخی افغانستان به‌شمار می‌رود که در قرن نوزدهم میلادی توسط ملا حمیدالله کشمیری، شاعر و دانشمند اهل کشمیر، سروده شده است. 

این منظومه به زبان دری و با پیروی از سبک و ساختار شاهنامه فردوسی نگاشته شده و به همین دلیل، شاعر آن به‌ «فردوسی کشمیر» لقب گرفته است.

«اکبرنامه» به روایت جنگ اول افغان – انگلیس (1219- 1221/ ۱۸۳۹ – ۱۸۴۲) خورشیدی می‌پردازد و تمرکز اصلی آن بر بازتاب رشادت‌ها و فداکاری‌های وزیر محمداکبرخان، فرزند امیر دوست‌محمدخان، از شخصیت‌های برجستهٔ تاریخ معاصر افغانستان است. این اثر، علاوه بر جنبه‌ های تاریخی و نظامی، بازتاب‌دهندهٔ عناصر فرهنگی، اجتماعی و باورهای مردم افغانستان نیز در یک دورۀ تاریخی است.

ادامه خواندن دربارۀ منظومهٔ حماسی – تاریخی «اکبرنامه»: میرعبدالوحد سادات

مسافران با امید رسیدن به مقصد سوار موتر می‌شوند

 اما متأسفانه بسیاری از رانندگان به دلیل استفاده از مواد مخدر، کم‌ خوابی، یا ناآشنایی با سیستم‌ های پیشرفته وسایط بزرگ مانند بس ۵۸۰ صلاحیت لازم برای رانندگی ندارند. 

نبود جاده‌ های معیاری، بی‌ توجهی به قوانین ترافیکی و فرهنگ غلط شتاب‌ زدگی، همه‌ ساله جان هزاران هموطن ما را میگیرد و خانواده‌ های زیادی را در غم و اندوه ای عزیزان شان می نشاند.

که در این اواخر نیز همه‌ روزه شاهد هولناک ‌ ترین حوادث ترافیکی هستیم

ادامه خواندن مسافران با امید رسیدن به مقصد سوار موتر می‌شوند: احمد محمود امپراطور

افشاگری اقای مولوی منصور سرپرست وزارت آب وبرق است ! 

دو روز قبل ایشان ضمن صحبت در مورد پاکستان افشا ساخت که :  

” حال ، ما به این نتیجه رسیده ایم که برخی همسایه ها به ویژه پاکستان نمی خواهد که در اینجا درافغانستان یک حکومت  مقتدر مرکزی وجود داشته باشد. برای پاکستان مهم نیست که این حکومت ازطالبان باشد، از مجاهدین باشد ویا از کمونیست ها ” بر اساس واقعیت های اظهر من الشمس تا ریخی ، این افشاگری ، در واقع اعتراف شجاعانه « درد » هشتاد ساله و عامل مصیب خانمانسوز و تاریخی افغانستان ، است . 

بدینرو : 

ادامه خواندن  از گریه های شاه محمود خان فقید ، تا استغاثه های  اقای مولوی منصور  : میر عبدالواحد سادات