دسته: فرهنگ و ادبیات و هنر

 

كلون در را زود انداختم.

نمي‌دانم چرا يكهو به ياد همزادم افتادم، اوه فره‌زاده‌ام.

روي بسترش در بيمارستان بلبل مرده‌اي ديدم

كه ملحفه را خيس كرده بود اما

بنفش و الماسوار مي‌تابيد.

ادامه خواندن پســتــو و شــگــوفـــه های خــاکــی فــانــوس : شــاپور احـــمدی

خــــــپلی ســــترگی د لـــیدلي دي کــــــــنه دي

د نرگس له ســــــــترگو ښـــــکلي دي کـــنه دي

هغــــــه زړونه چی زخـــمي دي نه روغـــــــــیږي

تا په دوه ســـــــــترگو ویشـــــــــتلي دي کـنه دي

ادامه خواندن خــپــلی ســـتــرگـــی : حــیـــران صــــاحـــب

دوستان گرانقدر این  داستان یک گوشه  از تاریخ  شکوهمند شاه  فرهنگ دوست افغانستان شادروان شاه امان الله خان و استاد هنر استاد قاسم افغان است  جناب داکتر عثمان چهره نقاب داران  دربار  را افشا و  صداقت ُ  راستی  و پاس  نمک استاد قاسم را نسبت به شاه  امان الله خان در  برابر امیر حبیب  الله کلکانی  بیان  میدارد.

 

  وقتیکه از لابلای اوراقِ تاریخ ، به گذشته های دور می نگریم ، به گذشتـ های دوری که هنوز انسانِ نیمه برهنه و متوحش ، در ساده ترین شکلِ زندگی بشری می زیسته وگذشته  هایی که هزاران سال لازم بود تا این انسانِ نیمه وحشی با گذر از این دوران ، وارد مرحلـۀ تمدن گردد ، می بینیم که جای پایی از مردمانِ آریایی ، روی این کرۀ خاکی پیداست .

اگر باز هم از لابلای اوراقِ این دفــــتر ، مراحل مختلفِ زندگی بشری را مرور کنیم ، به این نتیجه می رسیم که تغیراتی هرچند کوچک در زندگی انسان ، ابتدا به کندی صورت می گرفته و این تغیرات ، تابعی از زمان و مکان بوده و در همـه جـــا و در هر زمانــــی بطور یکسان صورت نمی پذیرفته بل این تغیرات ، تحت تأثیرِ شرایط محیطِ طبیعی و اجـــتماعیِ باشندگان آن ، سیر تکامل خود را طی میکرده و از همین جاست که کانون های تمدنِ باستان، نماینـــدۀ سیر تکــامل جــوامع مختلفِ بشری در ازمنـــۀ مختلفِ تاریــخی بوده و از همدیگر متمایزند .

سرزمین آریانا که از بیست هزار سال قبل از میلاد مسیح وجود داشته ، با پشت سر گذاشتنِ مراحل سختی از تکامل ، از یک جامعۀ ابتدایی و بدوی ، به جامعۀ پیشرفتۀ امروزی ارتقا یافته است .

شادروان میر غلام محمد غبار، مؤرخ و نویسندۀ نامدار کشور افغانستان ، در اثر جاودانه اش ، کتابِ ( افغانستان در مسیر تاریخ ) چنین میگوید :

ادامه خواندن ( آریانا ) سرزمین من ، ( آریایی ) نژادِ من و (اوستایی) زبانِ من : نوشته یی از : امیر فروغ

 

تا  دلبر  من  درک   ندارد      این زنده گی هم، نمک ندارد

ما  لذت  رنج ها چشید یم       محتاج   دگر   چشک  ندارد

ادامه خواندن عدالت زمانه (طنز) از دســتــگــــیر نایل

 

بعد جنگ ها و تحقیــــر بشــــــر    

مر جهان را پیش آمد این بصــــر

درشناخت حق هرکشور بــــذات          

عد ل و آزادی بیابد بس ثبـــــــات

ادامه خواندن حـــقــوق بـــشــر : عبدالفتاح سکندری

قهرمان موسیقی افغانستان ُ استاد محمد حـــســیــن ســـرآهـــنــــگُ طوریکه به  همه مشهود استُ از پــیـشتازان درجه یک موسیقی کلاسیک شرقی بشمار میرفت. او تعلیمات اساسی موسیقی را درشروع از پدر خویش استاد غلام حـــســین فرا گرفت و بعدبه  هند رفته شاگرداستاد عاشق علی خان گردید.

استاد عاشق  علی خان از پیشوایان مکتب پتیاله بوده که این مکتب نه تنها مزایای مکاتب موسیقی قبل از خودرا داراستُ بلکه باازدیاد طرز تهمری خوانی ُ امتیاز خاصی را عرضه میدارد. استادان نامدار برای غلام علیخان و برادرش برکت علی خان هردو پرورده ء همین مکتب شمرده میشوند.

استاد سرآهنگ برعلاوه از اینکه اساسات موسیقی کلاسیک راازاین مکتب بیآموخت ُدر ساحه نوآوری ُ کمپوزُ وغزل سرایی پیش قدمی نمود. تا اینکه سرآمد زمان خویش گردید. امتیاز غزل سرایی استاد سرآهنگ دراین است که اولا کمپوز نغمه بصورت سچه وخالص از یک مقام و یا راگ معین مشتق گردیده است.

دوم:  شعر منتخبه بصورت بسیار متوازن در آهنگ  کمپوز  گنجانیده  شده.

       سوم  : اشعار بلند پایه را انتخاب کرده ُ توجه خاص به شاعر فیلسوف مشرب زبان دری ُ میرزا عبدالقادربیدال داشته ُ و در واقع این استادسرآهنگ بوده که بیدل را متجلی ساخت. درک معانی ُ صحت  شعر خوانی و کمپوز غزل ازخصوصیات اوست. او با غزل سرایی خویش  موسیقی  فولکلوری و منطقوی وطن را غنا بخشید.

ادامه خواندن یـــادی از اســتاد ســـــرآهـــــنگ نوشــــته : پـــروفــــیــسر داکـــتـــر اســـعــد حـــــــــــــان غـــبــار

{دوستان و علاقمندان سایت با عرض حرمت :  نماشنامه  کتاب ُ کتابخانه  وکتاب دار کهن  نوشته  دراماتیست  فرانسوی (پول  الیگر  )که قبلا بنشر ریسده استُ  انیک  با الهام ازآن بخش کتاب  خوان رااز قلم  پر بار پروفیسر دکتور  عبدالواسع لطیفی  خدمت شما تقدیم  میداریم.} فرصتی در یک محفل  خودمانی متن درام ( پول الیگر) راازکتاب زندگینامه استاد عبدالرشید لطیفی – نویسنده و دراماتیست شهیر وطن و مشوق بزرگوارم در نویسندگی-  خواندم ُ دو دوست فرزانه و ادب پرورم جناب ( حشمت خلیل  غبار و همسر فرزانه و نویسنده و پژوهشگرش خانم  ماریا دارو غبار ) که تازه  بر وصلت پر سعادتی رسیده اندُ پیشهنادی ارزشمندی نموده ُ گفتند. جای «کتابخوان» دراین  درام (پول الیگرد) خالیست و بمن یاد آورشدند که چه خوبیست که سخنی از کتاب خوان  نیز دراین  درام میبود ُمن با دیده  ودل  قبول نموده  و با الهام از درام مذکور نقش کتاب  خوان راچنین نوشتم:   صحنه دلچسپ  درام پول الیگرء درباره  کتاب ُ کتابخانه و کتابدار کهن را تماشاه کردیدُ حالا به کتاب خوان نیز گوش  فرا دهید از مجموعه  کتابهایکه مرور کرده  است چه گفتنی برای شما تماشاچیان دارد . ادامه خواندن نمایشنامه ء کتابخوان نوشته : پــروفــیسر داکــتر عبــدالــــواســـع لـــطــــیـــفــــی

   وطنداران  گرامی هرگاه  میخواهید  تاریخ  افغانستان عزیز را که  سابقه چنید هزار ساله  دارد  ُبدانید  بخش  اخیر  این  ویدیو که به مصاحبه  جناب  حامد نوید ً شخصیت  فرهنگی  و باستان  شناس  افغانستان همرای  خانم  زهره داوود یوسف  میباشد به  دقت  بشنوید .  شنیدن این مصاحبه  علمی  ُ تاریخی  و فرهنگی  برای  جوانان  وطن ما خیلی  ضرور میباشد.

 

 

 پول الیگر  دراماتیست شهیر فرانسه  ُ سالهای  قبل  از این در یک  نمایشــنامه مختصر و بسیار جالب  خودُ کتاب و کتابخانه و کتابدار را بحیث  ممثلان در کالبد هنرمندان تیاتر روی  صحنه آورده  و به  تماشاچی ُ نعمت بزرگ مطالعه  وارزش کتابهارا ُ درجهان مطبوعات ُ  تبارز میدهد.در درام پرُ انتباه (الیگر) هنرمندان چیره دست رول  «کتاب» و « کتابدارکهن » را به عهده داشته و در برابر تماشاچیان چنین  تمثیل  میکنند .

ادامه خواندن نمایشنامه ء کتاب ُکتابخانه و کتاب دار کهن- مترجم : پروفیسر داکتر عبدالواسع لــــطــیــفــــی

خیلی‌ها تصور می‌کنند که خواندن رمان‌های مختلف، هیچ سود آنی برای آنها در بر ندارد، آدم‌های زیادی را می‌شناسم که معتقدند که

خواندن رمان یعنی دور ریختن وقت و سرمایه، بعضی‌هاشان می‌گویند که چرا وقتی مثلا می‌شود اقتباس سینمایی یک رمان را در عرض دو ساعت دید، بیاییم و کتابی را صفحه به صفحه بخوانیم.

ما البته برای این دسته از مردم، توجیهاتی داشتیم، توجیهاتی که بی‌شمار بودند:

– آشنایی یا دنیاهایی جدید، فرهنگ‌های تازه، ایده‌های تازه و زوایای دید متفاوت

– آفزایش دامنه واژگان اندوخته شده در ذهن

ادامه خواندن یک دلیل علمی تازه برای اثبات فواید کتابخوانی : پترام کاظمی

روزی یک جوان افغان که یک شاگرد پیشرفته در موسیقی کلاسیک  شمرده میشود شکایت وار گفت:برمن انتقاد شدکه چرا در موسیقی خود  کوشش نمیکنی  که وقت خودرا به  آموختن موسیقی  کلاسیک هندی  مصرف  میکنی ؟

جواب من که هنر ازاد است  قناعت بخش نیفتاد. نظر شما دراین باره چیست؟

در واقع  این جوان حق  تشویش را داشت  نه تنقید را .خاطرش تسکین شد ولی  چون این از جمله موضوعاتی است که اکثراٌ مطرح گردیده وبازهم در تاریکی  قرار داردُ خواستم توضیحات خودرا جهت استفاده خوانندگان محترم به نشر بسپارم.

ما افغانها نظر به احساسات وطن پرستی وملیت خواهی  خود تمایل  عمپده  به  این داریم  که هر چیز را صر ف ازنظر ملی بودن یا نبودن ارزیابی نماییم ُ غافل از آینکه بسیار چیزهاست که ازساحه ملیت خارج شده و ساحه  بینالمللی  ویا بشری را اختیار مینمایدُ یکی از آن جمله  علم است . کدام علم ملی  وجود دارد . در واقع  ملی آنست  که یک سمبول واحد و مشخص  ومختص یک ملت بوده ُ توسط آن از  ملل دیگر فرق  وتشخیص  گردد ُ مثلا بیرق ملی ُ سرود ملی ُآن ملی ُوغیره .

ادامه خواندن بحثی در مورد موسیقی کلاسیک : نوشته : پروفیسور داکتر اسعد حسان غبار

صفدرتوکلی تنها هنرمندی است که به تنهایی بزرگترین کنسرت را پیش ميبرد زيراخودش شعرمي سرايد، آهنگ مي سازد وجادوگونه مي نوازد وطي ساليان اخيربخاطرغنامندي هنرموسيقي وتشويق وترغيب ديگران کنسرتهاي مختلفي دسته جمعي رابرگزارنمود وهمه اين بزمها به ابتکارورهبري وي بوده است .توکلي افتخارات بزرگي رادرين مسيرنصيب گرديده وخيلي هاراکمک وهمياري نموده است.

موسیقی به نوایی گفته می شود که دارای ریتم بوده وشنیدن آن برای انسان خوشایند باشد.هیچ کس نمی تواند موسیقی را دراساس رد کند چون انسان فطرتا موسیقی را دوست دارد.

ادامه خواندن صفدر(توکلي) چهره پرتلاش ، صميمي ومهربان : اســـتــاد صـــبـــاح

******

صدرنگ غذا به سفره  نانت نهاده ای

خود چون جناب حاتم طایی ستاده ای 

برگو که پول مصرف این نان خاصه را 

آخر چرا برای  فقیران نداده ای 

     یارا ببین چه کاری بد و خیله میکنی 

هم مرده دار هستی و هم میله میکنی  

******

هر غوری برنج تو افزون ز چارک است 

حلوا میان سینی و پتنوس مبارک است 

کچری قروت و شلُه مستاوه  و َِبته 

سه رنگ کباب سیخی و أشک بلا شک است 

یارا ببین چه کار بد وخیله میکنی 

هم مرده دار هستی و هم میله میکنی  

*****

مستاوه پخته ای ُ طبق شلُه ماش چیست 

ماش آوه پخته ای مُکفیُ دیگ آش چیست 

ای هموطن برای خدا راستی بگو

درخود نمایی این همه سعی و تلاش چیست 

یارا ببین چه کاری بد و خیله میکنی 

هم مرده دار هستی و هم میله میکنی 

*****

بشنو عزیز من که چه کاری نموده  ای  

رسم و رواج تازه  ای جاری نموده ای  

طشت گلاب جامن و دیش  جلبی را 

تزئین  خوان فاتحه داری  نموده  ای  

یارا ببین چه کار بد و خیله میکنی 

هم مرده دار هستی و هم میله میکنی 

******

غافل مشو ز برف و زمستان کشورت 

از ناله های مردم عریان کشورت 

صد مُرده بی سر و بی تن فتاده است 

در جاده و پل و پلوان کشورت 

یارا ببین چه کار بد وخیله میکنی

  هم مرده دار هستی و هم میله میکنی 

 ختم 

 

   آسمانِ آنروز چقدر آبی بود و ابر ها مانندِ گلهای صدبرگِ سفید در دریای آبی رنگِ آسمان ، امیدِ صلح را در خیالم زنده می ساخت . 

تپه هاییی یبار قد بر افراشته بودند ، امیدِ مرا به صلح و آزادی بیشتر از روز های گذشته میساخت و مرا غرق یدن به آرزو ها . 

با وزشِ بادِ ملایم ، جلوۀ گندم هاییا سر به زمین فرو برده ، همراه با صدای آبِ زلالِ جویبار ، قدرت نمای خالقِ ی و من با خود میگفتم : ایهمه قلب های سیاه ، احساسِ عشق به انسان و انسانیت مید و چشمانِ احساسِ شان باز میشد تا با دیدنِ این طبیعتِ زیبا و قشنگ ، دست میییگناه و خسته از جنگ و تباهی .

بگذار و آتش مزن این خوشه های گندم را ، بگذار زرد شوند تا لقمه نانی باشد از برایی گرسنۀ یتیمان ، و بگذار این آلبالو ها سرخ رنگ شوند ، شاید بلبلی هزار داستان بیاید و دانه ای از آن نصیبش گردد … آری بگذار دنیا سبز بماند .

من سوژه والهام هنرم راازمردمم ميگيرم ومردمي که مراداوود سرخوش ساختند وبه من قدر، عزت وافتخاربخشيدن . هميشه بامردمم خواهم ماند وازدردها، رنجها ، تنهايهاومهاجرت وغربت آنان خواهم خواند ودردهاي ناگفته ورنجهاي ناشنيده شان راسرود ميسازم وفرياد ميکنم .

دانشمندی میگوید: اگردرمقابل با بی عدالتی ها خاموش بمانیم کاری کرده ایم که به نفع ظالم تمام شود. اکنون اگرتوجهی به هنرموسیقی نداشته باشيم مبتذل بخوانیم قدرمردم را ندانیم وازدرد ورنج آنان چیزی نگوییم درحقیقت کاری کرده ایم به نفع بیگانه ها ودشمنان مردم .

ادامه خواندن دردهاي ناگفته ورنجهاي ناشنيده مردمم راسرود ميسازم وفريادميکنم : نويسنده : ( استاد صباح )

   پیرمرد از  جابلند شده ُ از کلکین کوچک اتاق  خود هوای  بیرون  را نگاه کرد ُ برف  بشدت میبارید و پاغنده های  ان فضا وزیمن را در برگرفته بود سرمای  زمیستان قرار معمول  مردم قریه را درخانه های  شان قید ساخته بودُ وکس بدون  یک احتیاج مبرمُ از خانه  بیرون نمیشدُ واگر میشد ُبایسای  برای یافتن راه ورسیدن از یک حصه بجای  دیگر مجادله  مینمود.

جوانان قریه  میتوانستند با این  مشکلات  بسازندُ ولی برای  سیف  الدین که مرد کهن سال وبه اصطلاح پیر وزهیر بود ُ خیلی مشکل و تکلیف آور شمرده میشد. در این  مرحله زندگی ُ تنها دوستی  که داشت ُ جان  محمد معروف به جان آغا بودُ که وفتاٌ فوقتاٌ یکدیگر را میدیدند و صحبت میکردندُ سیف الدین  درجوانی توانسته بود با پیشه زمینداری ُ گذاره  شبا روزی خودرا تامین نمایدُ ولی بعداز فوت خانمش ُ ده سال  قبل یک تغیر فاحش در زندگی او رخ داد چند جریب زمین که داشت ُ نخست به گرو رفت و بالاخره در اثر عسرت اقتصادی و عدم توانایی  پرداخت قرضه ُ بفروش کشیذد ُسردی اتاق  دفعتاٌ فکرش را متوجه خویش ساخت وبرای باردوم به اجاقی که پرُ از خاکستر بود ُ نگاه کرد. 

ادامه خواندن انجام کار نوشته : پروفیسر داکتر اسعد حسان غبار

ما نگوئیم بد و میل به ناحق نکنیم

جامه کس سیه و دلق خود ازرق نکنیم

عیب درویش و توانگر به کم و بیش بد است

کار بد مصلحت ان است که مطلق نکنیم

رقم مغلطه بر دفتر دانش نزنیم

سر حق بر ورق شعبده ملحق نکنیم

هر سال هر بار جسته و گریخته و گاه و بیگاه پراگنده تر از باطن و متن گفتار ها و نوشتار هایی در مورد عاصی می شنوم و می خوانم که بیشتر بار قصه گویی دارد تا یک نثرادبی و یا نقد ادبی. وقتی که ما چهار چوب دنیای ادبی و شعری یک شاعر را با خس و خاشاکهای حاشیه ای پر میکنیم تنها قصه هایی ساخته ایم که بیشتر برای شب نشینی های شب یلدای ما مفید است تا بها دادن و قدر نمودن ازهنرمندی یا شاعری از مرز و بوم بی در و پیکر ما. یک شاعرمتعلق به یک جغرافیای فرهنگی وسیع است. هیچ شاعری را بر مبنای زادگاهش نمی شناسند و یا هیچ نقاشی را در تصاویر پیرامونش به بررسی و نقد نمی نشینند و هیچ هنر هنرمندی را بر مبنای قومیت قومی کرکتر نمی دهند و ارج نمی گذارند. ما را چه شده است که اینگونه بی تغیر هنوز در گوشه های تاریخ به گونه ی می نویسیم و می خوانیم که گویا صد ها سال در تولد خویش تاخیر داشته ایم. یکی او را از روی پنجشیر معرفی می کند دیگری آنرا با جزئیات و خصوصیات و هم نشینی هایش در صفحات عمومی نقاشی می کند و این امر را از واجبات امور می داند. دیگری او را از روی شباهت چهره اش با سربازی که از پشت کوهی به شهر تیر اندازی می کند در اشتباه گرفته جانی و آدمکش خطاب میکند و یکی درنقل و قول هایش مستقیم وارد حریم خصوصی او شده و حتا از رابطه ها از عشق ها و از هر تار و پودی که به ذهنش می رسد فرشی می بافد و روی آن می نشیند که گویا وانمود کند که بخشی از تاریخ یک هنرمند را می نگارد. یکی بدون در نظر گرفتن مسایل اخلاقی فیلم می سازد و از او در آن فلم به هر ریسمانی آویزان می شود وتنها چیزی که در همه این موارد غایب است و خبری از آن کمتر است موضوع هنر و ادبیات و جایگاه عاصی در این بستر است. ادامه خواندن کوتاه نقدی بر نقد‌ها و گفته‌ها: میــــــتـــــرا ارشــــــادی عاصــــی

 

شهرخالی، جاده خالی،کوچه خالی، خانه خالی.
جام  خالی، سفره خالی، ساغر و پیمانه خالی.
کوچ  کرده ، دسته  دسته، آشنایان  عندلیبان
باغ خالی،باغچه خالی،شاخه خالی،لانه خالی.

ابوعلى‌سینا مى‌گوید: موسیقى علمى است ریاضى که درآن از چگونگى نغمه‌ها، ازنظرملایمت و تنافروچگونگى زمان‌هاى بین نغمه‌ها بحث مى‌شود تا معلوم شود که لحن را چگونه باید تألیف کرد.
ابونصر فارابى دراحصاءالعلوم موسیقى راعلم شناسایى الحان مى‌داند که شامل دوعلم است: یکى علم موسیقى عملى و دیگرى علم موسیقى نظری. امروز نیزاین تقسیم‌بندى درموسیقى وجود دارد. افلاطون درتعریف موسیقى مى‌گوید: موسیقى یک ناموس اخلاقى است که روح و جهانیان وبال به تفکر، وجهش به تصور، وربایش به غم و شادی، و حیات به همه مى‌بخشد.

بتهوون : … موسیقى مظهرى است عالى‌تر ازهرعلم و فلسفه‌ ی…موسیقی درواقع میانجی زندگی عقلانی و احساسی ماست. با گوته درباره من صحبت کنید. به اوبگویید به سمفونی های من گوش دهد آنوقت درخواهید یافت به من حق میدهد که بگویم موسیقی گذرگاهی است به دنیای والای معرفت که بشریت را درمیابد واما بشریت ازدرکش عاجز است. 

ادامه خواندن امیر جان صبوری چهره بیاد ماندنی وجاودانه شعروموسیقی : نویسنده – استاد صباح

معلوم است  که ما افغانها نظر باحساسات وطن پرستی  و ملیت  خواهی  خود تمایل  عمده باین داریم که هر چیز را صرف  نظر ملی بودن  یا نبودن ارزیابی نمائیمُ غافل از اینکه بسیار چیزهاست که از ساحه ملیت خارج شده وجه بین المللی یا بشری رااختیار مینماید. یکی از آن جمله  علم است زیرا کدام علم ملی وجود ندارد. در واقع ملی آنست که یک سمبول  واحد ومشخص بیک ملیت باشد تا توسط آن از ملل  دیگر فرق و تشخیص شده بتواند از قبیل  زبان ملی ُ بیرق ملیُ اتن  ملی و امثالهم . اما وقتیکه یک عنصر بین دوملیت و یا چندین  مملکت مشترک باشد ادعای  ملکیت ویا ملیت  آن مورد مناقشه قرار میگیرد و دراین  صورت  اصالت تاریخی آن باید درنظر گرفته شودُ هرگاه  غرض از موسیقی ملی  ُ اهنگهای  فولکلوری باشد ُ اینها نیز از یک منطقه تا منطقه دیگر کشور متفاوت میباشند واین  واقعیت در کشورهای همجوار بملاحظه میرسد.

هرگاه  موسیقی راازنظر افاقی بنگریم ُ یک زبان بین المللی و جهان شمول  بوده برای تفهیم آن بالفاظ ضرورت ندارد ُ همان طوریکه در یک نمایشگاه  بزرگ هنری  ُ مردم تابلوها ونقاشی ها رانظر به تجربه ُ ذوق و احساس خویش مقایسه ویکی را بردیگری  ترجیع میدهند ُدرمورد موسیقی نیزکسب لذت مربوط به درجه فهم ُ آشنایی و ذوق هنری هرشخص متفاوت میباشد. اینکه چرا مردم افغانستان به موسیقی هندی ُ اعم از  کلاسیک ُ غزل و فبلمی  آن  علاقه  نشان میدهندُ بخاطر انست  که یک وجه مشترک بین  اهنگهای  اغعانی  وهندی موجود است.البته  این  علاقه دوجانبه  بوده ُ موسیقی  فولکلوری  ما افغان ها نیز در  هندوستان قابل درک  وپسند قرار داشته  ُچنانچه  نغمه ء افغانی « انار انار » در معروفترین و محبوب ترین فیلم هندی  بنام  پاکیزه گنجانیده شده  است.

کسانیکه  انکشاف موسیقی افغانستان را وابسته به ورود چند هنرمند هندی در زمان این یا آن پادشاه قلمداد مینمایندُ به واقعیت مقرون نبوده بلکه کوتاه نظرانه میباشد. اگر موضوع  عمیقاٌ مطالعه شود ملتفت میومیم  که ارتباط بین موسیقی هند و افغانستان ریشهء تاریخی دارد.

به استناد تاریخ  ُ نخستین سرودهای  ویدی در حدود دوهزار قبل ازمیلادمسیح در سرزمین اصلی  آریائیها انکشاف کرده و توسط مهاجرین آریائی ازمناطق بلخ وباختر بهندوستان رفته و به مرور زمان در آنجا پروسه تکاملی خودرا پیموده وگسترش یافته است. به اساس کشفیات  باستانشناسی استفاده  و حتی نواختن یک تعداد آلات موسیقی از قبیل رباب ُ توله ُ دایره ُ دهل و چنگ از قدیم درکشورما رواج داشته و در «سرگم» که الفبای  موسیقی  کلاسیک مرکب  از هفت  سُر عمده میباشدُ یکی آن بنام گندهارا یاد میشود و چنانکه میدانیم گندهار نام یک منطقه است  در افغانستان باستان.  در حقیقت بنیاد موسیقی هندی  که مشتمل بر راگها ُ راگنیهای و تال  میباشد براساس موسیقی محلی  وفلوکلوری  گذاشته  شده  است.که درآن علاوه  از خود هندوستان ُ کشور ها همجوارش خصوصاٌ سرزمین افغانستان  نقش بارزی  داشته است. نفوس موسیقی افغانستان بالای  نیم قاره  هند به شمول  پاکستانُ نه تنها از رهگذر اهنگ بلکه از  ناحیه الات موسیقی نیز مشهود استُ زیرا آله موسیقی  معروف هند بنام «سرودم مستقیماٌ با کمی  تغیر از رباب انکشاف  کرده ُ که ساز اصیل  افغانی  است واین  واقعیت را  استاد امجد علی  خان سرود نواز  معروف  هند در مضمون زبان انگلیسی  نوشته  وسجره  اجداد خود را که از  افغانستان به هندوستان  رفته بودند ُنیز بیان داشته  است.

ادامه خواندن پرامون جهانی بودن موسیقی نوشته : پوهاند دکتور اسعد حسان غبار